Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
εξώφυλλο της New York Post, ενδεικτικό του αντίκτυπου που προκάλεσε η μεγάλη νίκη του Μουσουλμάνου, μετανάστη, δημοκρατικού σοσιαλιστή Ζόραν Μαμντάνι
"Όποιος καεί απ’το χυλό, φυσάει και το γιαούρτι", λέει μια λαϊκή παροιμία. Κι εμείς που τσουρουφλιστήκαμε από το "χυλό" του Τσίπρα το 2015, έχουμε κάθε λόγο να είμαστε επιφυλακτικοί και καχύποπτοι
Όμως, υπάρχει κάτι στην αύρα αυτού του ανθρώπου και στον τρόπο που μιλάει, που μας κάνει να ελπίζουμε πως -αν μη τι άλλο- θα προσπαθήσει τουλάχιστον για όσα υποσχέθηκε
Και αυτά που υποσχέθηκε δεν ήταν πολλά. Δεν παρουσίασε ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικής διακυβέρνησης της Νέας Υόρκης - άσχετα αν η New York Post τον εμφάνισε σήμερα με ένα σφυροδρέπανο στο εξώφυλλό της. Δεν έβγαλε πρόγραμμα με θέσεις επί παντός επιστητού - ένα πρόγραμμα που να τα περιέχει όλα, τόσο γενικά και αφηρημένα που να είναι σαν να μην περιέχει τίποτα
Ο Μαμντάνι μίλησε συγκεκριμένα, για λίγα πράγματα - που όμως είναι πολύ σημαντικά για την αξιοπρεπή διαβίωση ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού της μεγαλύτερης πόλης των ΗΠΑ
Ο Μαμντάνι νίκησε όχι μόνο τον Τραμπ, μα και το κομματικό κατεστημένο των Δημοκρατικών - ένα κατεστημένο που στη συνείδηση του κόσμου είναι απόλυτα διεφθαρμένο και ανήθικο, πίσω από το χρυσό περιτύλιγμα των ωραίων λέξεων και των ανέξοδων ευχολογίων. Ένα κατεστημένο τόσο απομακρυσμένο από τον απλό κόσμο, που τον έστρεψε στην αγκαλιά του Ντόναλντ Τραμπ. Είναι χαρακτηριστικό πως από τους επώνυμους Δημοκρατικούς πολιτευτές, μόνο ο αειθαλής Μπέρνι Σάντερς και η Αλεξάντρια Κορτάσιο Κορτές στάθηκαν από την αρχή στο πλευρό του
Ο Μαμντάνι νίκησε γιατί απευθύνθηκε σε ανθρώπους που, κάτω από άλλες συνθήκες, δεν θα πήγαιναν καν να ψηφίσουν. Σε ανθρώπους του περιθωρίου - οικονομικού και κοινωνικού- απογοητευμένους από ένα πολιτικό σύστημα που τους είχε κάνει αόρατους
Ο Μαμντάνι νίκησε γιατί δεν φοβήθηκε τις λέξεις, σε μια χώρα όπου ορισμένες είχαν γίνει σχεδόν απαγορευμένες. Ούτε δίστασε να αυτοπροσδιοριστεί ως «σοσιαλιστής», ούτε ντράπηκε για την ταυτότητά του - αυτή του «μουσουλμάνου μετανάστη». Αντίθετα, δήλωσε με υπερηφάνεια:
«Είμαι νέος παρά τις προσπάθειές μου να μεγαλώσω!
Είμαι Μουσουλμάνος.
Είμαι δημοκράτης σοσιαλιστής
Και το πιο καταδικαστικό απ' όλα, αρνούμαι να ζητήσω συγγνώμη για όλα αυτά»
Και επιτέλους δεν δίστασε να πει τη μεγάλη αλήθεια για αυτή τη χώρα που φτιάχτηκε από εποίκους, οικοδομήθηκε από μετανάστες και τώρα τους δαιμονοποιεί
«Η Νέα Υόρκη θα παραμείνει μια πόλη μεταναστών, μια πόλη χτισμένη από μετανάστες, τροφοδοτούμενη από μετανάστες και -από απόψε- με επικεφαλής έναν μετανάστη!».
Ο Μαμντάνι νίκησε γιατί δεν περίμενε την προβολή και την υποστήριξη των μεγάλων ΜΜΕ, ούτε στηρίχθηκε σε ακριβές διαφημίσεις - εκεί όπου θα έπαιζε στην έδρα των αντιπάλων του και θα έχανε πανηγυρικά. Αντίθετα, αξιοποίησε το Διαδίκτυο με έξυπνες, χαμηλού κόστους λύσεις καθώς ένα τεράστιο δίκτυο 50.000 εθελοντών, που μίλησαν πόρτα-πόρτα με εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες
Όλα αυτά αποτελούν ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πώς θα μπορούσε να πολιτευθεί η Αριστερά στη χώρα μας.
Δυστυχώς, ο πρώτος που έσπευσε να πανηγυρίσει για τη νίκη του Μαντάνι –και να αποκομίσει πολιτικά οφέλη- ήταν ο Αλέξης Τσίπρας. Ένας άνθρωπος , ο οποίος παρότι κυβέρνησε επί πέντε χρόνια ως πρωθυπουργός της Αριστεράς δεν κατάφερε να αφήσει ούτε ένα (!) σημάδι πραγματικά αριστερού έργου.
Και αν σήμερα ο Τσίπρας εμφανίζεται ξανά ως εναλλακτική, η αιτία δεν είναι αυτός, αλλά ο Μητσοτάκης. Δυστυχώς!
Την Τρίτη 4 Νοεμβρίου οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης πρόκειται να αναδείξουν τον επόμενο δήμαρχο της μεγαλύτερης πόλης των ΗΠΑ.
Πριν προχωρήσουμε στην παρουσίαση του μεγάλου φαβορί των εκλογών, είναι χρήσιμο να αναφέρουμε πως ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης έχει αρκετά ευρύτερες αρμοδιότητες σε σχέση με τους περισσότερους δημάρχους ευρωπαϊκών πόλεων. Στην ουσία, ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης λειτουργεί είναι κάτι σαν “πρωθυπουργός” της πόλης
Όλα αυτά δείχνουν πως οι εκλογές αυτές είναι πολύ πιο σημαντικές από τις δημοτικές εκλογές σε μια ευρωπαϊκή πόλη
Το μεγάλο φαβορί
Το μεγάλο φαβορί της αναμέτρησης είναι ο Ζόραν Μαμντάνι, υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος και ο πρώτος μουσουλμάνος υποψήφιος για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης.
Γεννήθηκε στην Καμπάλα της Ουγκάντας και μετακόμισε στη Νέα Υόρκη με την οικογένειά του, όταν ήταν επτά ετών. Φοίτησε στο Λύκειο Επιστημών του Μπρονξ και αργότερα απέκτησε πτυχίο στις Σπουδές Αφρικανικών Πολιτισμών από το Bowdoin College, όπου συνέστησε την ομάδα Φοιτητών για Δικαιοσύνη στην Παλαιστίνη.
Η μητέρα του, Μίρα Ναΐρ, είναι μια διάσημη σκηνοθέτιδα ταινιών και ο πατέρας του, καθηγητής Μαχμούντ Μαμντανί, διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, δούλεψε ως σύμβουλος στέγασης, βοηθώντας χαμηλόμισθους ιδιοκτήτες σπιτιών στο Κουίνς, οι οποίοι βρίσκονταν αντιμέτωποι με την έξωση.
Η πολιτική ταυτότητα του Μαμντάνι και οι αντίπαλοί του
Ο Μαμντάνι τοποθετείται πολιτικά στο αριστερό άκρο του Δημοκρατικό Κόμματος. Ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκρατικός σοσιαλιστής – τοποθετώντας τον εαυτό του πολιτικά δίπλα στον Μπέρνι Σάντερς και στην Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ
Είναι χαρακτηριστικό πως ο Ντόναλντ Τραμπ τον αποκαλεί «κομμουνιστή» και προειδοποιεί πως αν εκλεγεί ο Μαμντάνι, θα διακόψει τη χρηματοδότηση της πόλης.
Ακόμη και μετριοπαθείς Δημοκρατικοί βουλευτές, όπως ο Τζος Γκότχαϊμερ του Νιου Τζέρσεϊ, τον χαρακτηρίζουν «ακραίο» και προειδοποιούν ότι οι Ρεπουμπλικανοί θα τον παρουσιάσουν ως αριστερό «σκιάχτρο» που θα τρομάξει τους Δημοκρατικούς ψηφοφόρους
Απέναντι στον Μαμντάνι βρίσκονται οι Άντριου Κουόμο και Κούρτις Σλίουα. Ο Κουόμο υπηρέτησε ως Κυβερνήτης της πολιτείας της Νέας Υόρκης από το 2011 έως το 2021 και τώρα κατεβαίνει ως ανεξάρτητος υποψήφιος μετά την ήττα του από τον Μαμντάνι στις εσωκομματικές εκλογές των Δημοκρατικών. Ο Κουόμο φαίνεται πως είναι ο εκλεκτός της Wall Street και των πλούσιων δωρητών του Προέδρου Τραμπ - ο δισεκατομμυριούχος Bill Ackman είχε πει “όσα λεφτά και να δώσουμε για να σταματήσουμε τον Μαμντάνι θα είναι λίγα, προκειμένου να το πετύχουμε.” , καθώς όπως όλα δείχνουν ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος Σλίουα δεν έχει καμία ελπίδα εκλογής
Το πολιτικό πρόγραμμα
Ο Ζόραν Μαμντάνι παρουσιάζει ένα πρόγραμμα το οποίο στοχεύει σύμφωνα με τον ίδιο στο να «ξανακάνει τη Νέα Υόρκη προσιτή για τους ανθρώπους της». Μεταξύ άλλων, προτείνει αύξηση φόρων στους πιο εύπορους Νεοϋορκέζους και στις μεγάλες εταιρείες, πάγωμα των ενοικίων και ενίσχυση της δημόσιας στέγασης. Το θέμα της στέγασης τον απασχολεί πολύ και όπως ο ίδιος είπε «η ανάπτυξη δεν έχει νόημα όταν οι κάτοικοι δεν μπορούν να πληρώσουν το νοίκι τους».
Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει:
«Η υπεράσπιση της δημοκρατίας δεν είναι μόνο να σταθείς απέναντι σε έναν αυταρχικό ηγέτη. Είναι και να εξασφαλίσεις ότι η δημοκρατία προσφέρει στους εργαζόμενους αυτά που χρειάζονται. Αυτό δεν το έχουμε κάνει στη Νέα Υόρκη»
Στο πλευρό της Παλαιστίνης
Η κριτική στάση του του προς το Ισραήλ και η υποστήριξή του στους Παλαιστινίους προκαλεί έντονες αντιδράσεις, ειδικά σε μια πόλη όπως η Νέα Υόρκη που διαθέτει τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα εκτός Ισραήλ.
Αξίζει να σημειωθεί πως περισσότεροι από 1.100 ραβίνοι υπέγραψαν επιστολή που κατηγορεί τον Μαμντάνι ότι «νομιμοποιεί τον αντισιωνισμό»
Οι επιθέσεις εναντίον του Μαμντάνι
Το θρήσκευμά του όπως και η υποστήριξή του προς την Παλαιστίνη ήταν βέβαιο πως θα γεννούσε αντιδράσεις.
Οι υπόγειες επιθέσεις λάσπης που δέχεται στα social media από οργανισμούς τύπου «ομάδας αλήθειας» είναι καθημερινές και δημιουργούν μια καταιγίδα παραπληροφόρησης, συκοφαντίας και ωμού ρατσισμού.: πως θέλει να επιβάλει το νόμο της σαρία, πως είναι τρομοκράτης, πως τρώει με τα χέρια και άλλα πολλά
Ο ίδιος όμως δείχνει να μην πτοείται: «Η αντίσταση είναι δεδομένη … Αυτό που μας έφερε ως εδώ, παρά τα τεράστια ποσά που ξοδεύτηκαν εναντίον μας, είναι το μαζικό κίνημα που έχουμε δημιουργήσει».
Ακολουθεί η τελευταία προεκλογική ομιλία του Ζόραν Μαμντάνι που έδωσε στο Forest Hills Stadium, έχοντας στο πλάι του τον Μπέρνι Σάντερς και την Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κορτέζ (την ομιλία την αλιεύσαμε από την εφημερίδα Εποχή, η οποία έκανε και τη μετάφρασή της)
Η αρχή του κινήματος
Κοιτάζοντας πάνω από 13.000 από εσάς εδώ στο Forest Hills Stadium, είναι δελεαστικό να πιστέψει κανείς ότι αυτή η στιγμή ήταν πάντα προδιαγεγραμμένη. Όμως όταν ξεκινήσαμε αυτή την εκστρατεία στις 23 Οκτωβρίου, πριν ένα χρόνο και τρεις μέρες, δεν υπήρχε ούτε μια τηλεοπτική κάμερα για να την καλύψει.
Όταν ξεκινήσαμε αυτή την εκστρατεία, το όνομά μου ήταν μια στατιστική ανωμαλία σε κάθε δημοσκόπηση. Τέσσερις μήνες αργότερα, ακόμη και τον Φεβρουάριο, η υποστήριξή μας είχε φτάσει στο εξωφρενικό 1%. Ήμασταν ισόπαλοι με τον “κάποιον άλλο” — και πάντα ήξερα ότι θα μπορούσαμε να τον νικήσουμε.
Ο πολιτικός κόσμος δεν μας έδινε προσοχή στην αρχή, γιατί επιδιώκαμε να χτίσουμε ένα κίνημα που να αντανακλά την πόλη όπως πραγματικά είναι, όχι το μοντέλο που οι πολιτικοί σύμβουλοι βλέπουν σε ένα υπολογιστικό φύλλο.
Μας περιγελούσαν ως ανέκδοτο στους διαδρόμους της εξουσίας. Η ιδέα να αλλάξουμε ριζικά ποιον υπηρετεί η κυβέρνηση στην πόλη ήταν αδιανόητη. Ακόμη κι αν αποκτούσαμε ορμή, ρωτούσαν, πώς θα ξεπεράσουμε τα δεκάδες εκατομμύρια δολάρια επιθέσεων που θα ακολουθούσαν;
Αλλά τότε, όπως και τώρα, ξέραμε κάτι: Η Νέα Υόρκη δεν πωλείται.
Η δύναμη των νέων και των μεταναστών
Καθώς οι νέοι προσήλθαν σε ρεκόρ αριθμών, οι μετανάστες είδαν τον εαυτό τους στην πολιτική της πόλης τους και οι ηλικιωμένοι που ήταν σκεπτικοί ξανατόλμησαν να ονειρευτούν, μιλήσαμε όλοι με μία φωνή: Η Νέα Υόρκη δεν πωλείται.
Δεκατρείς ημέρες μετά την ανακοίνωσή μας, ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε ξανά την προεδρία. Το Μπρονξ και το Κουίνς σημείωσαν μερικές από τις μεγαλύτερες μετατοπίσεις προς τα δεξιά σε ολόκληρη τη χώρα. Ό,τι άρθρο κι αν διάβαζες, ό,τι κανάλι κι αν άνοιγες, η αφήγηση ήταν ίδια: η πόλη μας πήγαινε δεξιά.
Γράφονταν επικήδειοι για την ικανότητα των Δημοκρατικών να προσεγγίσουν Ασιάτες ψηφοφόρους, νέους ψηφοφόρους, άντρες ψηφοφόρους. Συνεχώς μας έλεγαν ότι για να νικήσουμε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, θα έπρεπε να γίνουμε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.
Ακόμη και ο Άντριου Κούμο είπε ότι χάσαμε όχι επειδή δεν μιλήσαμε για τις ανάγκες της εργατικής τάξης, αλλά επειδή μιλήσαμε πάρα πολύ για τουαλέτες και αθλητικές ομάδες.
Σε αυτή τη στιγμή, η Νέα Υόρκη είχε μια επιλογή: να υποχωρήσει ή να παλέψει. Εμείς επιλέξαμε να σταματήσουμε να ακούμε τους «ειδικούς» και να αρχίσουμε να ακούμε εσάς.
Κινητοποιώντας την πόλη
Η στρατηγική μας ήταν απλή: να φέρουμε ξανά την πολιτική στον λαό. Αντί για προεκλογικά γκαλά και πολυτελείς εκδηλώσεις, πήγαμε σε καφετέριες, πάρκα, σούπερ μάρκετ και σπίτια. Δεν ζητούσαμε μόνο ψήφους· ζητούσαμε συμμετοχή και δέσμευση.
Η ομάδα μας ήταν νέα και με πολύ μικρά μέσα, αλλά είχε τεράστια αποφασιστικότητα. Κάθε μέρα, δεκάδες εθελοντές δούλευαν ώρες — έκλειναν 12ωρα, χτυπούσαν πόρτες, έκαναν τηλεφωνήματα, έστελναν μηνύματα. Η ενέργεια αυτή ξεπέρασε κάθε προσδοκία.
Το μήνυμά μας ήταν ξεκάθαρο: η πόλη δεν πρέπει να εξυπηρετεί μόνο το κεφάλαιο, τα μεγάλα συμφέροντα ή τις τράπεζες. Πρέπει να υπηρετεί τους ανθρώπους που τη ζουν καθημερινά: εργαζόμενους, μαθητές, μετανάστες, ηλικιωμένους.
Μας είπαν ότι ο Τραμπ υποσχέθηκε να βάλει περισσότερα χρήματα στις τσέπες τους και να μειώσει το κόστος ζωής. Ο Τραμπ τους είπε ψέματα. Σε εμάς έμενε να σκεφτούμε λύσεις για τους εργαζόμενους που τους εγκατέλειψε.
Τους τελευταίους οκτώ μήνες των προκριματικών, είπαμε στους Νεοϋορκέζους πώς σκοπεύαμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση της προσβασιμότητας στη στέγη. Αυτό ήταν ένα κίνημα που τροφοδοτήθηκε από δεκάδες χιλιάδες απλούς Νεοϋορκέζους — άνθρωποι που μπαίναν στην προεκλογική εκστρατεία ανάμεσα σε βάρδιες και δουλειές, άνθρωποι που ποτέ πριν δεν είχαν ψηφίσει και έγιναν αφοσιωμένοι εθελοντές πόρτα- πόρτα. Η κοινότητα σχηματίστηκε.
Καθώς έλιωνε το χιόνι και έφευγε το κρύο, η εκστρατεία μεγάλωσε πιο γρήγορα απ’ ό,τι φανταζόταν κανείς. Τόσοι πολλοί μικρο-χορηγοί συνέβαλαν, που ήμασταν αναγκασμένοι να ζητήσουμε: παρακαλώ, σταματήστε να δίνετε — σταματήστε.
Ανεβήκαμε στις δημοσκοπήσεις πιο γρήγορα απ’ όσο ο Κουόμο μπορούσε να τηλεφωνήσει στον Τραμπ. Ο κόσμος άρχισε να μαθαίνει να προφέρει το όνομά μου. Και οι δισεκατομμυριούχοι τρόμαξαν. Όπως έγραψαν οι New York Times, «οι Χάμπτονς ήταν βασικά σε ομαδική θεραπεία για τη δημαρχία».
Οι ελίτ αντιστέκονται στη δύναμή μας
Αυτοί οι μεγάλοι χορηγοί και οι ξεπεσμένοι πολιτικοί προσπάθησαν να μας στερήσουν την φιλοδοξία μας, γιατί δεν πιστεύουν ότι αξίζετε μια ζωή αξιοπρέπειας. Ο Κουόμο και οι εταιρικοί του φίλοι έκαναν τα πάντα για να κάνουν την καμπάνια μας καμπάνια του φόβου και της μικρότητας — έβαλαν εκατομμύρια, επιμήκυναν τεχνητά το μούσι μου για να φαίνομαι απειλητικός, ζωγράφισαν την πόλη ως δυστοπικό χάος και δούλεψαν νύχτα-μέρα για να διχάσουν τους Νεοϋορκέζους.
Απέτυχαν.
Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, όταν διέσχισα το Μανχάταν, εκατοντάδες Νεοϋορκέζοι πορεύτηκαν μαζί μου. Και όταν μπήκαμε στην Times Square κάτω από ένα ψηφιακό σήμα που έδειχνε τις στοιχηματικές πιθανότητες του Κουόμο σχεδόν στο 80%, ξέραμε ότι οι «ειδικοί» θα έκαναν πάλι λάθος.
Ο Κουόμο θεωρείτο “αναπόφευκτο”. Και τότε, στις 24 Ιουνίου, σπάσαμε αυτό το αναπόφευκτο. Κερδίσαμε με 13 ποσοστιαίες μονάδες, με τις περισσότερες ψήφους στην ιστορία προκριματικών στην πόλη. Μερικοί από αυτούς είχαν ψηφίσει Τραμπ. Πολλοί άλλοι δεν είχαν ψηφίσει ποτέ πριν. Όταν ο Κουόμο με πήρε τηλέφωνο στις 10:15 το βράδυ για να παραδεχτεί την ήττα, είπε ότι είχαμε δημιουργήσει μια τεράστια δύναμη.
Όταν επιμένεις να χτίσεις έναν συνασπισμό με χώρο για κάθε Νεοϋορκέζο, αυτό ακριβώς δημιουργείς: μια τεράστια δύναμη. Αυτή η δύναμη έχει μεγαλώσει — τώρα έχουμε πάνω από 90.000 εθελοντές. Έχουμε μιλήσει σε εκατομμύρια Νεοϋορκέζους. Έχουμε προτείνει σχέδια για το πώς θα κυβερνήσουμε: χιλιάδες επιπλέον δάσκαλοι, αντιμετωπίζοντας τους συμβούλους και τις συμβάσεις στη δημοτική διοίκηση και νικώντας τον «τελικό αφέντη» της υποδομής της Νέας Υόρκης: τις σκαλωσιές.
Η ισλαμοφοβική επίθεση και η απάντησή μας
Τις τελευταίες εβδομάδες της εκστρατείας, είδαμε επιδείξεις ισλαμοφοβίας που σοκάρουν τις συνειδήσεις μας. Ο Κουόμο, ο Έρικ Άνταμς και ο Κέρτις Σλίβα δεν έχουν πρόγραμμα για το μέλλον· έχουν μόνο το playbook του παρελθόντος. Θέλησαν αυτή η εκλογική αναμέτρηση να μην είναι για την κρίση του κόστους ζωής, αλλά για τη θρησκεία στην οποία ανήκω και το μίσος που προσπαθούν να νομιμοποιήσουν.
Δουλέψαμε μήνες για να πείσουμε ότι οι Νεοϋορκέζοι έχουν δικαίωμα να αντέξουν οικονομικά την πόλη που αγαπούν. Τώρα μας υποχρεώνουν να υπερασπιστούμε την ιδέα ότι ένας Μουσουλμάνος έχει το δικαίωμα να ηγηθεί.
Οι ίδιοι μεγάλοι χορηγοί και ξεπεσμένοι πολιτικοί προσπάθησαν να μας στερήσουν τη φιλοδοξία μας, γιατί δεν πιστεύουν πως μας αξίζει η ομορφιά μιας αξιοπρεπούς ζωής. Ξανά και ξανά μας ενθάρρυναν να φανταστούμε λιγότερα, επειδή ξέρουν ότι μια επανασχεδιασμένη Νέα Υόρκη χτυπάει το κέρδος τους. Πιστεύω ότι αυτή η πόλη είναι σαν το σύμπαν, διαρκώς επεκτεινόμενη.
Αξίζουμε μια κυβέρνηση τόσο φιλόδοξη όσο οι εργαζόμενοι που κάνουν αυτήν την πόλη την καλύτερη στον κόσμο. Δεν μπορούμε να περιμένουμε κάποιον άλλον. Δεν μας παραχωρείται το προνόμιο της αναμονής. Στις 4 Νοεμβρίου θα επαναφέρουμε την πορεία της πόλης προς όπου ανήκει.
Σε ποιόν ανήκει η Ελευθερία;
Και με αυτό, θα απαντήσουμε σε ένα ερώτημα που η χώρα μας παλεύει από την αυγή της ίδρυσής της: Ποιος δικαιούται να είναι ελεύθερος;
Κάποιοι γνωρίζουν την απάντηση χωρίς δισταγμό: οι ολιγάρχες που συγκέντρωσαν τεράστιο πλούτο από την εργασία των άλλων. Αυτοί οι «άρπαγες» πιστεύουν ότι τα χρήματά τους τους δίνουν περισσότερο δικαίωμα στη λέξη «ελευθερία» από ό,τι εμάς. Δεν μιλάω μόνο για ονόματα όπως ο Bill Ackman ή ο Ken Langone· μιλάω για αυτούς που συνεισφέρουν σε super PACs περισσότερο απ’ όσο θα τους φορολογούσαμε ποτέ και που πανηγυρίζουν όταν τα PACs τους γεμίζουν τις αεροδιαφημίσεις με τη φράση «global jihad» πάνω στη φάτσα μου.
Η ελευθερία τους δεν έρχεται μόνο σε βάρος της αξιοπρέπειας και της αλήθειας. Έρχεται σε βάρος των ελευθεριών των άλλων. Είναι οι αυταρχικοί που θέλουν να μας κρατούν κάτω, διότι ξέρουν ότι μόλις απελευθερωθούμε ε, ποτέ πια δεν θα μπρούν να μας κρατήσουν.
Όλοι αυτοί νομίζουν ότι η Νέα Υόρκη είναι προς πώληση. Για πολύ καιρό, φίλοι μου, η ελευθερία ανήκε μόνο σε αυτούς που μπορούσαν να τη πληρώσουν. Οι ολιγάρχες της Νέας Υόρκης είναι οι πλουσιότεροι σε μια πόλη που υπήρξε πάντα η πλουσιότερη· δεν θέλουν αυτή την εξίσωση να αλλάξει και θα κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν το σφίξιμο της λαβής τους.
Αλλά η αλήθεια είναι απλή και μη διαπραγματεύσιμη: όλοι μας δικαιούμαστε την ελευθερία. Κάθε ένας από εμάς — οι εργαζόμενοι της πόλης, οι οδηγοί ταξί, οι μάγειρες, οι νοσοκόμοι — όλοι έχουμε δικαίωμα στη ζωή με αξιοπρέπεια, όχι στη ζωή που καθοδηγείται από τη λαιμαργία.
Τι σχεδιάζουμε και πως θα δράσουμε
Στις 4 Νοεμβρίου, χάρη στην εργασία πάνω από 90.000 εθελοντών σε κάθε γωνιά της πόλης, αυτό ακριβώς θα πούμε στον κόσμο. Ενώ οι δισεκατομμυριούχοι νομίζουν ότι μπορούν να αγοράσουν τις εκλογές, εμείς έχουμε ένα κίνημα μαζών. Είμαστε ένα κίνημα που δεν φοβάται αυτά που πιστεύει — και το πιστεύουμε εδώ και καιρό.
Όσοι ανησυχούν για το τι θα μοιάζει αυτό το κίνημα την 1η Ιανουαρίου, είναι οι ίδιοι που ανησυχούσαν την 23η Οκτωβρίου για το πως θα μοιάζει το απόγευμα εκείνης της ημέρας. Ο σκοπός μας δεν άλλαξε, ούτε και οι υποσχέσεις μας.
Όπως είπα όταν ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά μου: η δουλειά της κυβέρνησης είναι να βελτιώσει πραγματικά τις ζωές μας. Και με τα ίδια λόγια:
Μαζί, Νέα Υόρκη, θα παγώσουμε το ενοίκιο.
Μαζί, Νέα Υόρκη, θα κάνουμε τα λεωφορεία γρήγορα και δωρεάν.
Μαζί, Νέα Υόρκη, θα παρέχουμε καθολική παιδική φροντίδα.
Θα κάνουμε την πόλη μας τόπο όπου κάθε κάτοικος μπορεί να ζει μια αξιοπρεπή ζωή. Κανένας Νεοϋορκέζος δεν πρέπει να τιμολογείται εκτός από ό,τι χρειάζεται για να επιβιώσει. Και πιστεύουμε — τότε, τώρα, και αύριο — ότι είναι δουλειά της κυβέρνησης να αποδώσει αυτήν την αξιοπρέπεια.
Και η αξιοπρέπεια φίλοι μου είναι ένας άλλο τρόπος για να λέμε ελευθερία.
Τι διακυβεύεται ιστορικά
Στέκομαι μπροστά σας και αντλώ δύναμη από όσους αγωνίστηκαν για την ελευθερία στην Αμερική — εκείνους που αρνήθηκαν να δεχτούν ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει όσα απαιτούν οι στιγμές κρίσης. Όταν η δύναμη του λαού υπερνικά την επιρροή των ισχυρών, δεν υπάρχει κρίση που η κυβέρνηση να μην μπορεί να αντιμετωπίσει.
Η κυβέρνηση του New Deal έβγαλε μια γενιά από τη φτώχεια, δημιούργησε δημόσια αγαθά και καθιέρωσε το δικαίωμα του συνδικαλισμού και της συλλογικής διαπραγμάτευσης. Η εποχή της κυβέρνησης που θεωρεί κάποιο ζήτημα πολύ μικρό ή κάποια κρίση πολύ μεγάλη πρέπει να τελειώσει. Χρειαζόμαστε μια κυβέρνηση τόσο φιλόδοξη όσο και οι αντίπαλοί μας — μια κυβέρνηση που αρνείται τις πραγματικότητες που δεν θα δεχτούμε και διαμορφώνει το μέλλον που αξίζουμε.
Μια κυβέρνηση,
Ξανά και ξανά, η χώρα μας κρέμεται στο χείλος της απελπισίας. Τώρα είναι μια από αυτές τις στιγμές. Αλλά σε κάθε τέτοια στιγμή, οι εργαζόμενοι άπλωσαν το χέρι και αναδιαμόρφωσαν τη δημοκρατία μας.
Πλέον δεν θα αφήσουμε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα να είναι το κόμμα της φιλοδοξίας.
Πλέον δεν θα χρειάζεται να ανοίγουμε βιβλία ιστορίας για να διαβάσουμε ότι οι Δημοκρατικοί πρωτοστάτησαν με μεγάλες ιδέες.
Ο κόσμος αλλάζει — δεν είναι ερώτηση αν θα αλλάξει, αλλά ποιοι θα τον αλλάξουν. Έχουμε μια ευκαιρία που λίγοι έχουν λάβει και ακόμη λιγότεροι έχουν αρπάξει: την ευκαιρία να δείξουμε στον κόσμο τι σημαίνει να κερδίζεις την ελευθερία.
Δεν επιλέγουμε το μέγεθος της κρίσης· επιλέγουμε πώς θα ανταποκριθούμε.
Η κλήση για δράση ως το τέλος
Ας κερδίσουμε σε μια δημαρχειακή θητεία που θα δουλεύει για όσους παλεύουν να αγοράσουν λαχανικά, όχι για όσους παλεύουν να αγοράσουν τη δημοκρατία μας. Και ας κοιτάξουμε την 1η Ιανουαρίου, όταν θα αρχίσει η σκληρή δουλειά της διακυβέρνησης.
Εκείνοι στην εξουσία θα ήθελαν να παρουσιάσουν τις πολιτικές μας σαν ψευδαισθήσεις που θα εξαφανιστούν μόλις προσεγγίσουμε το δημαρχείο. Ας τους δείξουμε ότι είναι επικλήσεις για το μέλλον που θα κερδίσουμε. Ας αποδείξουμε σε κάθε Νεοϋορκέζο ότι μια επεκτατική πολιτική δεν είναι φαντασίωση αλλά απαιτεί υλοποίηση. Μπορούμε να κάνουμε το δημαρχείο τόπο όπου οι Νεοϋορκέζοι αναμένουν το μέλλον, όχι την αποτυχία.
Αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί. Όπως θεωρήθηκε αναπόφευκτη η νίκη του Κουόμο στις προκριματικές, το ίδιο αφήγημα αρχίζει να σχηματίζεται και τώρα γύρω μας. Όταν διαβάζετε άρθρα που περιγράφουν μια μετεκλογική ιστορία νίκης ενώ εμείς βρισκόμαστε ακόμα στην πρώιμη ψηφοφορία, όταν βλέπετε τις πιθανότητες που μας βάζουν στο 90% της νίκης, να ξέρετε: διαβάζετε τα ίδια πράγματα που ο Κουόμο διάβαζε όταν κοιμόταν τον Ιούνιο, πιστεύοντας πως η νίκη του ήταν βεβαιωμένη.
Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την εφησυχασμό να διεισδύσει στο κίνημά μας.
Για τις εννέα τελευταίες ημέρες, σας ζητώ ένα πράγμα: περισσότερα.
Ξέρω ότι είστε κουρασμένοι — και για αυτό σας προτείνω λίγο Adeni τσάι. Αλλά σας ζητώ περισσότερα. Ξέρω ότι οι επιθέσεις έχουν ενταθεί, ότι ένα ζεστό κρεβάτι φαίνεται πιο ελκυστικό από μια εξαόροφη αναρρίχηση σε δουλειά πόρτα- πόρτα. Ξέρω ότι μια ακόμη βραδιά χτυπήματος πορτών μετά από μια κουραστική μέρα δουλειάς φαίνεται δύσκολη. Κι όμως, σας ζητώ περισσότερα. Σας ζητώ περισσότερα γιατί αυτή είναι η μόνη οδός για να κερδίσουμε ένα μέλλον που σημαίνει περισσότερα.
Αν μπορείτε, σας καλώ, φίλοι μου: σηκωθείτε. Αν έχετε χτυπήσει μια πόρτα, ανάψτε το φακό σας. [το κοινό αρχίζει να ανάβει τα φλας των κινητών] Αν θα χτυπήσετε μια πόρτα, ανάψτε το φακό σας. Αν έχετε περισσότερο να δώσετε, ανάψτε το φακό σας. Μαζί, ας φτιάξουμε ένα φως αρκετά φωτεινό ώστε να διώξει οποιοδήποτε σκοτάδι.
Σε αυτές τις τελευταίες εννέα μέρες και στους επόμενους μήνες και χρόνια, οι εξουσίες θα ρίξουν τα πάντα εναντίον πάνω μας. Θα ξοδέψουν εκατομμύρια ακόμη. Θα μας επιτεθούν από κάθε γωνία. Αλλά δεν θα υποκύψουμε. Δεν θα τρέμουμε. Θα νικήσουμε τους ολιγάρχες και θα επιστρέψουμε την αξιοπρέπεια στις ζωές μας.
Σχεδόν 89 χρόνια πριν, ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ μίλησε στο Madison Square Garden: «Θα ήθελα να λεχθεί για την πρώτη μου θητεία ότι σ’ αυτή οι δυνάμεις της εγωπάθειας και της δίψας για εξουσία βρήκαν τον αντίπαλό τους…» Φίλοι μου, θα ήθελα να λεχθεί για την καμπάνια μας ότι σ’ αυτή οι δυνάμεις της ιδιοτέλειας και της δίψας για εξουσία βρήκαν τον αντίπαλό τους. Και θα ήθελα να λεχθεί για τη δημαρχειακή μας θητεία ότι εκεί, αυτές οι δυνάμεις, βρήκαν τον κύριό τους.
Νέα Υόρκη, η δουλειά μας μόλις άρχισε. Στις 4 Νοεμβρίου, απελευθερωνόμαστε.
Πηγές
https://epohi.gr/articles/i-istoriki-omilia-toy-zoran-mamntani-ligo-prin-ti-niki-toy-sti-nea-yorki/
της Μαρίας Νάτση
«Τι θα κάνατε αν σας κρατούσαν για χρόνια αποκλεισμένους σε ένα δωμάτιο; Αν δεν σας επέτρεπαν να βγείτε, αν αποφάσιζαν άλλοι πότε και τι θα φάτε, αν κάθε σας κίνηση περνούσε από έλεγχο; Δεν θα αντιδρούσατε; »
Με αυτόν τον παραλληλισμό ο Σεχάντε Αντνάν -Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και εκπρόσωπος της Παλαιστινιακής Κοινότητας στην Αθήνα-περιγράφει τη ζωή στη Λωρίδα της Γάζας, όπου η καθημερινότητα έχει μετατραπεί σε διαρκή αγώνα επιβίωσης και η κανονικότητα μοιάζει προνόμιο των άλλων.
Περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζούσαν μέχρι την έναρξη της γενοκτονίας στην αποκλεισμένη Γάζα, άλλα 2,5 εκατομμύρια στη Δυτική Όχθη, 1 εκατομμύριο στο κράτος του Ισραήλ, ενώ 3 έως 4 εκατομμύρια βρίσκονται διασκορπισμένοι στις γειτονικές χώρες. Όλοι τους διεκδικούν κάτι απλό: το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθεροι σε μια γη όση περίπου ένας ελληνικός νομός, όπως η Αιτωλοακαρνανία.
«Δεν έχουμε άλλη γη. Αυτή είναι η γη μας. Για αυτήν υποφέρουμε», λέει μια Παλαιστίνια γυναίκα από τη Δυτική Όχθη στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ No Other Land, που καταγράφει με ωμό ρεαλισμό την καθημερινότητα κάτω από την κατοχή.
Τα ισραηλινά στρατεύματα ισοπεδώνουν με μπουλντόζες τα σπίτια τους, ξεριζώνουν τις ελιές, σκοτώνουν ή κλέβουν τα κοπάδια τους. Τίποτα δεν τους ανήκει — ούτε καν η ζωή τους.
Σε αυτό το μικρό κομμάτι γης η ελευθερία δεν είναι δικαίωμα, αλλά ένα όνειρο που ματώνει.
Από την εξορία στην «επιστροφή». Ποια γη ανήκει σε ποιον;
Ύστερα από είκοσι αιώνες, η ιστορία της περιοχής μοιάζει να ξαναγράφεται με το ίδιο μελάνι: αίμα και διεκδίκηση.
Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, ο Αβραάμ θεωρείται ο ιδρυτής του εβραϊκού έθνους και εγκαταστάθηκε στη Χαναάν — δηλαδή στη σημερινή Παλαιστίνη/Ισραήλ — γύρω στο 1200 π.Χ. Οι “Peleset”, οι γνωστοί βιβλικοί Φιλισταίοι, εγκαταστάθηκαν στην παράκτια Χαναάν και έγιναν οι αρχετυπικοί εχθροί των Ισραηλιτών που κατοικούσαν στην ενδοχώρα.
Αιώνες αργότερα, μετά τις ρωμαϊκές καταστροφές της Ιερουσαλήμ (70 μ.Χ.) και της Ιουδαίας (135 μ.Χ.), η πλειονότητα των Εβραίων εκδιώχθηκε και διασκορπίστηκε σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Ύστερα από διαδοχικές κατοχές της περιοχής — Οθωμανική και στη συνέχεια Βρετανική — οι μεγάλες δυνάμεις αποφάσισαν, με τη γνωστή τους «δεξιοτεχνία» στο να σπέρνουν διχασμούς πριν αποχωρήσουν, την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ στην ίδια περιοχή.
Έτσι, μετά από είκοσι αιώνες απουσίας, Εβραίοι από κάθε γωνιά του κόσμου, κυνηγημένοι και βασανισμένοι — από τα πογκρόμ έως τη Νύχτα των Κρυστάλλων και τα κρεματόρια των Ναζί — επέστρεψαν για να διεκδικήσουν τη γη που θεωρούν δική τους. Το επιχείρημα ήταν σαφές: τους ανήκει ιστορικά, αφού οι πρόγονοί τους ζούσαν εκεί πριν από δύο χιλιετίες, παραγνωρίζοντας όμως την ταυτόχρονη τότε παρουσία των Pelestet/ Παλαιστινίων.
Αυτό το ιστορικό αφήγημα σκοντάφτει σε πολλά σημεία της λογικής και μας οδηγεί σε ένα αδιέξοδο σχεδόν παιδαριώδες σκεπτικό: μήπως να φτάσουμε να αναρωτηθούμε ποιοι ζούσαν εκεί πριν από το 1200 π.Χ. και αν αυτοί είναι οι πραγματικοί νόμιμοι κάτοχοι;
Κι αν δεχτούμε ότι η «ιστορική παρουσία» αρκεί για τη διεκδίκηση μιας γης, τότε δεν θα έπρεπε και οι Πόντιοι να ζητήσουν την επιστροφή στις πατρίδες όπου είχαν αδιάλειπτη — όχι απουσία, αλλά παρουσία — 2.500 ετών μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923;
Ποια ιστορική αδικία έχει, τελικά, «δικαίωμα» να αποκατασταθεί — και ποια όχι;
Οι αιώνες εκτοπισμών των Εβραίων και η δαιμονοποίησή τους, η συστηματική αρπαγή της περιουσίας τους, οι βασανισμοί και οι μαζικές δολοφονίες δημιούργησαν έναν λαό που δεν θέλει ποτέ ξανά να βρεθεί στη θέση του αδυνάτου.
Το Ισραήλ παρουσιάζει μια εντυπωσιακή ανομοιογένεια — όχι μόνο λόγω της παρουσίας σημαντικού ποσοστού αραβικού πληθυσμού (μουσουλμάνοι, χριστιανοί, Δρούζοι, απόγονοι όσων παρέμειναν εντός των συνόρων του κράτους το 1948), αλλά και λόγω της εθνοτικής και θρησκευτικής ετερογένειας του εβραϊκού πληθυσμού: Ασκενάζι ευρωπαϊκής καταγωγής, Σεφαραδίτες και Μιζραχίμ από την Ιβηρική χερσόνησο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, Αιθίοπες Φαλάσα, Ρώσοι Εβραίοι, ορθόδοξοι και υπερορθόδοξοι (Χαρεντίμ), παραδοσιακοί και κοσμικοί (Χιλόνι).
Κι όμως, μέσα σε αυτή την ποικιλία, παρουσιάζει και μια εντυπωσιακή ενότητα.
Τι είναι αυτό που ενώνει το Ισραήλ;
Ίσως η ματωμένη ιστορική μνήμη αιώνων καταδίωξης και το αίσθημα ότι όλοι οι Εβραίοι βρίσκονται «στο ίδιο καράβι». Η ενοποιητική δύναμη του σιωνισμού λειτουργεί ως κεντρικός ιδεολογικός δεσμός, δημιουργώντας ένα πλαίσιο εθνικής ταυτότητας. Η αφήγηση της «επιστροφής στη γη των προγόνων» λειτουργεί ως συμβολικό νήμα ενότητας. Η μακροχρόνια στρατιωτική θητεία — ένας ιδιότυπος «στρατιωτικός εκδημοκρατισμός» — ενισχύει την αίσθηση συλλογικής ευθύνης και ταύτισης με το κράτος, ενώ η νεκρανάσταση της εβραϊκής γλώσσας, της Hebrew, γίνεται πολιτισμικό εργαλείο συνοχής.
Πολλοί κοινωνιολόγοι επισημαίνουν ότι το τραύμα του Ολοκαυτώματος και οι μεταγενέστεροι πόλεμοι επιβίωσης διαμόρφωσαν μια συλλογική συνείδηση απειλής.
Έτσι φτάσαμε στο σήμερα: το κράτος του Ισραήλ έχει μετατραπεί σε μια αδίστακτη πολεμική μηχανή, που εφαρμόζει νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης πάνω στην παλαιστινιακή γη για να τις διαθέσει ύστερα στις διεθνείς αγορές.
Πλέον ισχυρό, υπερεξοπλισμένο και απρόσβλητο από το διεθνές δίκαιο, δεν διστάζει να πλήξει πλοία ανθρωπιστικής βοήθειας ακόμη και στα ανοιχτά της Μάλτας, να καταδικάζει έναν ολόκληρο λαό στη λιμοκτονία, να μετατρέπει πολίτες σε φονιάδες άμαχων πληθυσμών και βασανιστές κρατουμένων.
Ο πολιτισμός του έχει ταυτιστεί με τη στρατιωτική τεχνολογία· ο στόχος του, το «Μεγάλο Ισραήλ», επεκτείνεται στις γειτονικές χώρες, με στρατηγικό ενδιαφέρον και για την Κύπρο, όπου τα τελευταία χρόνια αγοράζονται εκτεταμένες εκτάσεις γης.
Η κοινοτοπία του Κακού
Και όμως, μέσα σε αυτή τη βαρβαρότητα, ανάβουν μικρές φλόγες ανθρωπιάς. Ισραηλινοί που υψώνουν πανό με τη λέξη ειρήνη, νέοι που αρνούνται να υπηρετήσουν στον στρατό, διανοούμενοι και επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος που καταγγέλλουν το καθεστώς της κατοχής με τίμημα την ίδια τους την ασφάλεια. Θυμίζουν ότι η Ιστορία δεν γράφεται μόνο από τα όπλα, αλλά και από τις φωνές που αντιστέκονται στην παράνοια του μίσους.
Αυτό αξίζει σε έναν λαό που πέρασε μέσα από τη φωτιά και κατόρθωσε να επιβιώσει; Να μείνει στην Ιστορία με την ταυτότητα του γενοκτόνου, μέσα στη συνένοχη σιωπή της διεθνούς κοινότητας;
Όμως το Ισραήλ δεν πρέπει να ξεχνά ότι η ίδια σιωπή των ανθρώπων υπήρξε και στο Ολοκαύτωμα. Άνθρωποι απλοί, κοινοί συμμέτοχοι στο κακό λόγω αδιαφορίας, έλλειψης σκέψης και συμμόρφωσης σε συστήματα εξουσίας
«Η θλιβερή αλήθεια», έγραψε η Χάνα Άρεντ μελετώντας τη δίκη ενός Ναζί και εισάγοντας την έννοια της κοινοτοπίας του κακού, «είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του κακού γίνεται από ανθρώπους που ποτέ δεν αποφασίζουν να είναι ή να κάνουν είτε κακό είτε καλό»
Δίκαιο του Ισχυρού
Κι όσο οι κυβερνήσεις μετρούν συμφέροντα, οι λαοί μετρούν νεκρούς.
Η νομιμοποίηση της καταπάτησης του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου του Πολέμου ανοίγει τον δρόμο για νέες παραβιάσεις — στην Κύπρο και οπουδήποτε υπάρχει αδύναμος λαός. Πλέον, νομιμοποιείται το «δίκαιο του ισχυρού»· και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο προηγούμενο για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η φράση «Δεν έχουμε άλλη γη» δεν είναι μόνο κραυγή των Παλαιστινίων· είναι υπενθύμιση για όλους μας. Γιατί όσο αυτή η γη ματώνει, κανείς δεν μπορεί να λέει πως ζει ελεύθερος.
Η δικαιοσύνη δεν είναι υπόθεση γεωγραφικών συνόρων , είναι το μέτρο του ίδιου του ανθρώπου.
"Οδυσσέας και Σειρήνες", Χαρακτικό του 17ου αιώνα, του Ολλανδού καλλιτε΄χνη Theoddor van Thulden
Όσοι είναι κοντά στο χώρο της εκπαίδευσης γνωρίζουν από πρώτο χέρι τα κενά των καθηγητών που υπάρχουν σχεδόν σε κάθε δημόσιο σχολείο της χώρας. Όπως συμβαίνει με δημόσια δομή στη χώρα, έτσι και το δημόσιο σχολείο υποστελεχώνεται συστηματικά και απαξιώνεται μεθοδικά. Η λογική της εξουσίας παραμένει σταθερή και αμετακίνητη και επιχειρεί, έστω και έμμεσα, να την επιβάλλει στους πολίτες: Όποιος έχει λεφτά, ας πάει σε ιδιωτικό σχολείο και ιδιωτικό νοσοκομείο. Όποιος δεν έχει … ας πρόσεχε!
Ειδικά ο κλάδος των εκπαιδευτικών έχει αντιμετωπιστεί – εδώ και δεκαετίες - με τρόπο άδικο και υποτιμητικό με τις μεθόδους διορισμού να αλλάζουν συνεχώς. Παλαιότερα είχαμε την επετηρίδα, στη συνέχεια τον γραπτό διαγωνισμό και σήμερα το σύστημα μοριοδότησης. Ένα σύστημα που αναγκάζει τους εκπαιδευτικούς να κυνηγούν μεταπτυχιακά, διδακτορικά και πιστοποιήσεις ξένων γλωσσών, προκειμένου να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα μόρια για μια προσωρινή θέση αναπληρωτή – συχνά το Νοέμβρη ή το Δεκέμβρη ή και ακόμη πιο αργά - σε κάποια απομακρυσμένη περιοχή, χωρίς ούτε καν επιδότηση ενοικίου
Και όλα αυτά για ένα μισθό των 1000 ευρώ το μήνα, με τη λήξη της σύμβασης τον Ιούνιο και την αβεβαιότητα της νέας χρονιάς να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά
Και με όλα αυτά, φτάνουμε στο Νοέμβριο με πλήθος κενών σε κάθε σχολείο της χώρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη είδηση πως στο νησί της Ιθάκης δεν υπάρχει φιλόλογος και – όπως ανέφεραν με πικρή ειρωνεία πολλοί σχολιαστές – στο νησί του Οδυσσέα, οι μαθητές δεν μπορούν να διδαχθούν την Οδύσσεια!
Ανάμεσα στα σχόλια που συνόδευσαν την είδηση, ξεχωρίσαμε εκείνο της Βούλας Κοκκολάκη, η οποία –παραφράζοντας την “Ιθάκη” του Καβάφη- περιγράφει με σκωπτικό τρόπο την Οδύσσεια ενός εκπαιδευτικού που περιφέρεται ανά την επικράτεια, έχοντας δηλώσει –μεταξύ άλλων περιοχών- και την Ιθάκη – ή, όπως την αναφέρει η γραφειοκρατική γλώσσα του Υπουργείου Παιδείας, Β ’Κεφαλληνίας
ΙΘΑΚΗ (Β’ Κεφαλληνίας)
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη (Β' Κεφαλληνίας),
να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος αιτήσεις, γεμάτος γνώσεις.
Τα ανορθολογικά κριτήρια του Υπουργείου Παιδείας,
και τον υπερκορεσμό στον κλάδο των φιλολόγων,
κουτοπόνηρους φιλολόγους-στρίβειν-δια-της-Ειδικής-Αγωγής μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ το mindset σου υψηλό, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τα κοινωνικά κριτήρια και τους ημιμαθείς-φιλολόγους,
Τα πληρωμένα μεταπτυχιακά και διδακτορικά δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τα κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν το attitude σου δεν είναι τέτοιο.
Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο πίνακας.
Πολλές οι καλοκαιρινές αναμονές να είναι
που με τί ευχαρίστησι, με τί χαρά
θα παίρνεις το sms το πρωτοϊδωμένο·
να σταματήσεις σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
επιμορφώσεις και μεταπτυχιακό, δεύτερο προπτυχιακό και δεύτερο μεταπτυχιακό,
και διδακτορικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά προσόντα·
σε πόλεις ελληνικές δυσπρόσιτες αναπληρώτρια πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους αποσπασμένους.
Πάντα στον νου σου να ’χεις την Ιθάκη (Β’ Κεφαλληνίας).
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεσαι στον πίνακα διόλου.
Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γραία πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσια με όσα μόρια κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη,
700 ως 1.000 ευρώ ως μισθό θα παίρνεις.
Ο ΑΣΕΠ σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτόν δεν θα ’βγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική σε έκαμε με τόσα χρήματα που επένδυσες για να σπουδάσεις, η Ιθάκη (Β’ Κεφαλληνίας) δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφή που έγινες, με τόση μπίρα,
ήδη θα το κατάλαβες αιτήσεις στον ΟΠΣΥΔ τί σημαίνουν.
Κυκλοφορεί σήμερα το φύλλο #116 της RAF WEST Journal, της Νο2 εφημερίδας της ανατολικής Αττικής - πλούσια και εικονογραφημένη, όπως πάντα
ΡΙΦΙΦΙ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ: Σάλο έχει προκαλέσει παγκοσμίως η προσπάθεια ριφιφί που έγινε στο Δημαρχείο της Ραφ Τάουν. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως οι επίδοξοι ληστές σκόπευαν να κλέψουν την εικόνα του πρώην Σερίφη που βρίσκεται στο χώρο συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου και να την πουλήσουν στο Dark Web. Επειδή η μέθοδος προσομοίαζε με αυτή των ληστών του Λούβρου, εκλήθη επειγόντως από το Παρίσι ο επιθεωρητής Κλουζώ. Στο έργο του θα τον συνδράμουν ο πρώην Σερίφης και ο Ζαν Πωλ Μπατάλ, ειδικός επί του αλλοδαπού εγκλήματος
ΣΤΟΥΣ ΜΠΑΓΛΑΜΑΔΕΣ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ: Η μόνιμη στήλη της RAF WEST δημοσιεύει το τετράστιχο της εβδομάδας. Διαβάστε το και τραγουδήστε το
Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ: Στο σημερινό τεύχος, μπορείτε να δείτε τον Σπύρο-Άδωνι να παρελαύνει περήφανος και κορδωμένος μαζί με τα αδέλφια του. Φωτογραφίες εντός
TA COMICS ΤΗΣ RAF TOWN: Νέοι ήρωες έρχονται να πλαισιώσουν τη νεραϊδο-Τσιμεντούλα και να εμπλουτίσουν την ηρωϊκή ομάδα που θα φέρει την ανάπτυξη στην πόλη. Μαζί με τη νεραϊδο-Τσιμεντούλα και τον Πυρότουβλο, έρχεται και ο Σταυροφόρος που θα σώσει τη Ραφ Τάουν από την Ισλαμική απειλή
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΠΟΥΖΙΟΥ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ: Τελικά δεν είναι και τόσο αθώο το αγαπητό σε όλους φρούτο. Όπως δείχνουν σχετικές έρευνες, το καρπούζι, αν καταναλωθεί την 28η Οκτωβρίου, μπορεί να κάνει τους μπατριώτες να βγουν από τα ρούχα τους και να χάσκουν με το στόμα ανοιχτό σαν ροφοί. Φωτογραφίες εντός
ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ: Φάτε αυγά άφοβα. Όπως εξηγεί ο κύριος Μάκης, η εδραιωμένη εδώ και δεκαετίες πεποίθηση ότι τα αυγά αυξάνουν τη χοληστερίνη είναι ένας μύθος. Μας συνιστά λοιπόν να τα τρώμε άφοβα. Βραστά, τηγανητά ή ακόμη και ωμά. Ημερήσια συνιστώμενη δόση: 2 καρτέλες
Διαβάστε σήμερα, 1/11, τη RAF WEST Journal
Το παρακράτος δείχνει για μια ακόμη φορά τα δόντια του. Είτε νιώθει σίγουρο για την ατιμωρησία του είτε νιώθει πανικό.
Το μόνο σίγουρο είναι αυτό που καταγράφουν ως αδιάψευστοι μάρτυρες οι κάμερες των παιδιών: Τους πραιτωριανούς του παρακράτους να ορμούν και να χτυπούν αναίτια, τυφλά και δολοφονικά μια πορεία. Να μπαίνουν στους δρόμους των Εξαρχείων σαν να πρόκειται για κατακτητες σε μια κατεχόμενη χώρα, να ρίχνουν χημικά και οβίδες κρότου-λάμψης και να χτυπούν ανυποψίαστους πελάτες και γυναίκες - ακόμη και ανάπηρο με τεχνητό μέλος έριξαν κάτω από την καρέκλα του και τον έσερναν στο δρόμο
Είναι βέβαιο πως τα ανθρωπόμορφα κτήνη θα μείνουν για μια ακόμη φορά ατιμώρητα. Όσο θα μένουν ατιμώρητα και τα μέλη της εγκληματικής συμμορίας που κυβερνά αυτή τη χώρα και την έχει λεηλατήσει από άκρη σε άκρη. Για όσο διάστημα θα μπορεί ο Βορίδης και τα υπόλοιπα μέλη να λυμαίνονται τη χώρα και να μας λένε "γλυκά" και ατιμώρητα πως "το ξύλο είναι στοιχείο αναγκαστικότητας"
Την ίδια στιγμή η κρατική “δικαιοσύνη” ρίχνει 14 μήνες χωρίς αναστολή σε έναν φοιτητή για ένα σύνθημα για την Παλαιστίνη που έγραψε στον τοίχο του Πανεπιστημίου. Την ίδια πάλι στιγμή η κρατική "δικαιοσύνη" ρίχνει δέκα χρόνια φυλάκιση (!) σε κάποιον με μοναδικό ενοχοποιητικό στοιχείο πως κατέθεσε χρήματα στο λογαριασμό κάποιου που κατηγορήθηκε για τρομοκρατία. Να μην ξεχνάμε πως ο Νίκος Ρωμανός βρίσκεται στη φυλακή εδώ ένα χρόνο χωρίς δίκη, για ένα αποτύπωμα που βρέθηκε σε μια πλαστική σακούλα. Αποτύπωμα που θα μπορούσε κάλλιστα να τοποθετηθεί από οποιονδήποτε
Η Δίκη του Κάφκα είναι εδώ, μπροστά μας. Και εμείς είμαστε όλοι ένοχοι. Και μη ρωτάτε γιατί. Αρκεί που δεν είμαστε μαζί τους
Ξηλώνονται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πάτρας πινακίδες με τα λογότυπα τεσσάρων τραπεζών που είχαν τοποθετηθεί σε 8 σχολεία της πόλης και οι οποίες διαφημίζουν τις συγκεκριμένες τράπεζες ως «ευεργέτες» και «χορηγούς» στο πρόγραμμα “Μαριέτα Γιαννάκου”
«Κάνε το καλό και ρίξτο στο γιαλό», λέει ο λαός μας. Και έτσι θα έπρεπε να είναι. Όχι όμως για τα τοκογλυφικά κοράκια που ενώ στάθηκαν στα πόδια τους μέσω της οικονομικής αιμορραγίας του λαού, έρχονται από την πίσω πόρτα για να παραστήσουν τους ευεργέτες
«Τι σόι ευεργέτες είναι αυτοί που αρπάζουν σπίτια και πετάνε φτωχούς ανθρώπους στο δρόμο; Τι τους θέλουμε τέτοιους ευεργέτες;»' αναρωτήθηκε ο Δήμαρχος. Πατρέων Κώστας Πελετίδης
«Εμείς, ως δήμος - είπε ο Πελετίδης - έχουμε επισκευάσει 230 σχολεία. Ματώσαμε μέχρι να φέρουμε τα σχολεία μας σ΄ ένα αξιοπρεπές επίπεδο. Δεν βάλαμε όμως πουθενά ούτε μία πινακίδα για να πουλήσουμε μούρη
… δεν θα ανεχτούμε αυτή την απρέπεια. Δεν θέλουμε στα παιδιά μας να περάσουν το μήνυμα ότι βρέθηκαν κάποιοι ''καλοί άνθρωποι'' να καλλωπίσουν το σχολείο τους γιατί το κράτος δεν μπορεί»
Ήδη, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Πελετίδης είχε απευθύνει κάλεσμα στην ΚΕΔΕ και όλους τους Δήμους της χώρας, εκ μέρους της “Λαϊκής Συσπείρωσης”, να πάρουν θέση για την προβολή της «ευεργεσίας» των τεσσάρων συστημικών τραπεζών της χώρας μέσω του προγράμματος “Μαριέττας Γιαννάκου”, ακόμη και με την τοποθέτηση σχετικών διαφημιστικών πινακίδων σε σχολικά συγκροτήματα
Στο κάλεσμα αυτό, ο δήμαρχος Πατρέων αναφέρει:
«Η κυβέρνηση φροντίζει σε κάθε ευκαιρία να μας υπενθυμίζει ποιους υπηρετεί και ποια είναι τα ινδάλματά της. Όσοι συγκεντρώνουν τον πλούτο αυτού του τόπου, τα κοράκια που στέκουν πάνω από τη λαϊκή οικογένεια, αυτούς προβάλει ως σωτήρες και θέλει να τους θαυμάζει και η νέα γενιά.
Σ’ όλα τα σχολεία που αναβαθμίστηκαν με το πρόγραμμα “Μαριέττα Γιαννάκου” τοποθετήθηκε πλακέτα που αναγράφει ότι πραγματοποιήθηκε με τη “Δωρεά των τραπεζών” και ακολουθούν οι ονομασίες τους!
Πώς να δοξάσουμε ως ευεργέτες αυτούς που ο ελληνικός λαός υποχρεώθηκε να διασώσει δίνοντας 50,2 δισεκατομμύρια ευρώ;
Το 2012-2013 δόθηκαν 25,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Το 2014 δόθηκαν 8,3 δισ. και το 2015 δόθηκαν 5,4 δισ. ευρώ!
Πώς να δεχτούμε αρωγούς του σχολείου αυτούς που με τις ευλογίες των Κυβερνήσεων λεηλάτησαν τα αποθεματικά των Ασφαλιστικών Ταμείων, κάνοντας πλιάτσικο στις εισφορές των εργαζομένων που συγκεντρώνονταν επί δεκαετίες;
Πώς να ξεχάσουμε ότι όλες αυτές οι τράπεζες στήθηκαν στα πόδια τους με την θαλπωρή των κυβερνήσεων τους και την οικονομική αιμορραγία του λαού και σήμερα επανήρθαν στη μεγάλη κερδοφορία τους με 4,4 δισεκατομμύρια ευρώ καθαρά κέρδη για το 2024, και συνεχή άνοδο το 2025;
Πώς θα αναγνωρίσουμε φίλους αυτούς που κούρνιασαν σαν κοράκια πάνω στον ελληνικό λαό, διασφάλισαν την ευτυχία τους παίρνοντας τα σπίτια, την ίδια τη ζωή του λαού μας.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, αντί να φορολογεί τα κέρδη τους για να γεμίσει τις σχολικές επιτροπές, παρουσιάζει τις τράπεζες ως ανιδιοτελείς χορηγούς και προσφέρει τα παιδιά μας ως ακροατήριό τους!
Φως στην αλήθεια
Τα 400 εκατομμύρια ευρώ του προγράμματος “Μαριέττα Γιαννάκου” αποτελούν:
– Το 0,8% του συνολικού κόστους στήριξης του τραπεζών (50,2 δισ.).
– Το 3,3% των απωλειών των Ασφαλιστικών Ταμείων από το PSI (12 δισ.).
– Το 9% των κερδών μιας χρονιάς (4,4 δις το 2024).
– Το 8,5% των αναμενόμενων κερδών του 2025 (4,7 δισ.).
Ο μόνος πραγματικός ευεργέτης αυτού του τόπου είναι ο ελληνικός λαός που με το μυαλό και τα χέρια του μπορεί να πάει μπροστά αυτόν τον τόπο. Οι τράπεζες μας χρωστούν, δεν τους χρωστάμε.
Η δόξα πρέπει να απονέμεται στον λαό και σ’ αυτούς που ζουν από αυτόν. Γι’ αυτό η Δημοτική Αρχή, 11 χρόνια τώρα, δεν έβαλε ούτε μία επιγραφές σε κάποιο από τα 230 σχολεία που αναβαθμίστηκαν από τον Δήμο ή στα εκατοντάδες έργα που πραγματοποιήθηκαν στην πόλη για να την “δοξάσουν” οι συμπολίτες μας.
Χαρακτηριστική επιγραφή που κοσμεί το νέο Δημαρχείο της Πάτρας, δείχνει τους “θεούς” που πιστεύουμε:
Τιμή στον Άγνωστο Εργάτη του χεριού και του πνεύματος, τον δημιουργό όλων των ανθρώπινων αγαθών. Αυτός ο “άγνωστος”, είναι πολύ γνωστός, είναι όλοι οι εργαζόμενοι που δούλεψαν αρχικά για να οικοδομηθεί το κτήριο τη δεκαετία του 1930 και από το 2016 για να ανακατασκευαστεί προκειμένου να στεγάσει το Δημαρχείο της πόλης μας.
Τους αξίζει ιδιαίτερη τιμή, γι αυτό το κόσμημα αλλά και εκατοντάδες άλλα. Οι εργαζόμενοι του Δήμου μας, της πόλης μας και όχι μόνο, αποδεικνύουν στην πράξη πώς δένεται το ατσάλι της ζωής.
Επιβεβαιώνουν αυτό που έγραψε ο Κωστής Παλαμάς:
“…Εμείς οι εργάτες είμαστε που με τον ιδρώτα μας
ζυμώνουμε του κόσμου το ψωμί·
πιο δυνατά κι απ’ τα σπαθιά τα χέρια τα δικά μας,
και μ’ όλο το αλυσόδεμα, σκάφτουν και η γη πλουτεί…”
Καλούμε όλα τα Δημοτικά Συμβούλια της χώρας να πάρουν αποφάσεις και δίπλα στα σύμβολα που ”δοξάζουν” αυτούς που εκμεταλλεύονται τον λαό, να μπει η αλήθεια, για να μπορεί η νέα γενιά να κρίνει και να πορεύεται με αυτή».
Χαρακτικό της Βάσως Κατράκη
Το παρακάτω κείμενο συνιστά απόσπασμα από τον πανηγυρικό λόγο του Δημήτρη Χριστόπουλου, καθηγητή Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Κοσμήτορα της Σχολής Πολιτικών Επιστημών από το 2021. Αναδημοσίευση από το News247
................................................................................................................
Το «Όχι» στον φασισμό της 28ης Οκτωβρίου 1940 δεν μας φωνάζει να το λατρέψουμε σαν εθνική μούμια στις θλιβερές ρουτίνες των σχολικών εορτών. Μας φωνάζει να το συνεχίσουμε σήμερα που η δημοκρατία απειλείται.
Πόσο αδιανόητα βαρετό και κοινότοπο θα ήταν να τιτλοφορούσε κανείς ένα κείμενο ή ένα λόγο «Η επικαιρότητα του νοήματος της 28ης Οκτωβρίου 1940 σήμερα»…
Κι όμως… Aν μπορούσαμε να τινάξουμε από την αχλή της ανυπόφορης εθνοκεντρικής κοινοτοπίας αυτό το ταλαιπωρημένο «Όχι», νομίζω ότι θα συμφωνούσαμε πως η πρόταση «η 28η Οκτωβρίου 1940 είναι επίκαιρη όσο ποτέ σήμερα», όσο τετριμμένη κι αν φαίνεται, άλλο τόσο ορθή είναι.
Απλώς, σήμερα με τον φασισμό δεν αναμετριέσαι στις κορυφογραμμές της Πίνδου, αλλά αλλού: στις πόλεις, στις συνοικίες, στις πρωτεύουσες, στα δικαστήρια, στην μεγάλη ανυπέρθετη μάχη των ιδεών. Μια μάχη που, συνηθίζω να λέω, αν δοθεί δεν σημαίνει ότι θα κερδηθεί με βεβαιότητα. Αν όμως δεν δοθεί είναι σίγουρο ότι θα χάνεται. Και αυτή η μάχη σήμερα χάνεται λόγω της ορμής των πολέμιων της δημοκρατίας αλλά και λόγω της υπνοβατικής αμεριμνησίας των «θεματοφυλάκων» της.
Αυτό ζούμε
Το αντιφασιστικό πρόσημο, ακατάβλητο
Μοίρα αγαθή το έφερε ώστε η μία εκ των δύο εθνικών γιορτών της Ελλάδας να φέρει καθάριο αντιφασιστικό πρόσημο. Αυτό δεν είναι διόλου αυτονόητο. Το «Όχι» της 28ης δεν στράφηκε απέναντι στην Ιταλία γενικά, ούτε απέναντι στην Αλβανία από τα εδάφη της οποίας ξεκίνησε η επίθεση. Στρέφεται ενάντια στον ιταλικό φασισμό. Έτσι αποτυπώθηκε στη λαϊκή μνήμη ήδη από τον πρώτο εορτασμό της ημέρας αυτής από τους αναπήρους πολέμου μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη του Συντάγματος, σε συνθήκη κατοχικής παρανομίας το 1941.
Το «Όχι» είναι όχι στον Άξονα. Κάπως έτσι, την 28η την δεξιώθηκε όλο το διαιρεμένο έθνος. Κάθε παράταξη διεκδικούσε την «δικιά της» 28η με άλλη αφήγηση: η Αριστερά συνέχοντας το έπος του 1940 με το έπος της Εθνικής Αντίστασης -δύο έπη- ενώ η Δεξιά με το επίτευγμα των ελληνικών στρατευμάτων στην Πίνδο και την Αλβανία. Και τα δύο ισχύουν.
Η 28η στις μακρές διάρκειες του ελληνικού διχασμού (1944-1974) είχε σε όλους να δώσει. Πάντως, το ότι το αντιφασιστικό πρόσημό της δεν έσβησε ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές της ελληνικής πολιτικής ιστορίας του 20ου αιώνα κάτι δείχνει για την αντοχή του. Ο αντιφασισμός του μηνύματός της ήταν πάντα ενοχλητικά παρών ακόμη και ποδοπατημένος κάτω από μιλιταριστικές παρελάσεις και αυταρχικές νουθεσίες ενός κράτους «εθνικού και ιδεολόγου».
Κάπως έτσι, η ελληνική μετεμφυλιακή εθνικοφροσύνη έκανε τα μαγικά της. Ένα κράτος σχεδόν φασίζον είχε εγκολπώσει μια εθνική αντιφασιστική γιορτή έστω και πασπαλίζοντάς την με Μαραθώνα, Θερμοπύλες και Γραβιά. Δεν είναι και λίγο, αν το σκεφτεί κανείς!
Όμως, αυτό που, σε τελευταία ανάλυση, κάνει ωραία την 28η Οκτωβρίου είναι ότι είναι πραγματική. Είναι η μνήμη της στρατιωτικής απώθησης του φασισμού. Σε αντίθεση με την άλλη εθνική γιορτή των Ελλήνων, εδώ μιλάμε για γεγονότα. Όχι μύθους. Αυτό αντιθέτως που την κάνει κάπως μελαγχολική είναι ότι γιορτάζουμε την αρχή κι όχι το τέλος του πολέμου. Είναι γνωστά αυτά: το δικό μας «τέλος» ήταν η αρχή των νέων μεγάλων εμφύλιων περιπετειών του έθνους αργότερα.
Η ενότητα του αντιφασιστικού μηνύματος της 28ης ωστόσο, μπόρεσε να συστήσει μια οικουμενική εθνική μνήμη στην οποία προσχώρησαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις έκτοτε, Δεξιά και Αριστερά, περιλαμβανομένων ως κι εκείνων που κατακρεούργησαν την δημοκρατία.
Η 28η Οκτωβρίου έγινε κάτι σαν τον συγχωρεμένο Σαββόπουλο: οικουμενική. Όλοι κάτι δικό τους βρίσκουν σε αυτήν. Όπως έγραψε για τον μεγάλο τραγουδοποιό, ο Φοίβος Δεληβοριάς, «μας περιέχει όλους». Κάπως έτσι και η 28η.
Από τον αντιφασισμό στον μετα-φασισμό και πάλι στον αντιφασισμό
Σήμερα, 85 χρόνια μετά, βρισκόμαστε στο πιο εκτεταμένο διεθνώς κύμα προέλασης του νέου φασισμού από τη δεκαετία του ’30. Ο εν γένει ακροδεξιός, τραμπικός και λοιπές παραλλαγές λόγου που κυριαρχούν σήμερα από τη Γη του Πυρρός ως την Ιταλία και τις ΗΠΑ ως την Ουγγαρία δεν είναι ναζί, μπορεί να μην είναι καν «φασιστικός» ακριβολογώντας. Και επειδή οι λέξεις -και μάλιστα αυτές οι λέξεις- δόκιμο είναι να χρησιμοποιούνται κυριολεκτικά διότι αλλιώς χάνουν τη σημασία τους, θα πρότεινα, ακολουθώντας τον Ιταλό διανοητή Έντσο Τραβέρσο να αποκαλέσουμε αυτόν τον πολιτικό εσμό που εμφανίζεται ηγεμονικά στη Δύση και σε όλον τον κόσμο μεταφασιστικό.
Ο «μεταφασισμός» είναι μια έννοια – πλαίσιο που χωρά τις σύγχρονες ηγεμονικές μορφές της Ακροδεξιάς, εθνικισμού και λαϊκισμού. Δεν είναι ο παραδοσιακός φασισμός αλλά κάτι καινούργιο, μεταβατικό, με ορισμένα κοινά στοιχεία αλλά και σημαντικές διαφορές σε σχέση με τον παραδοσιακό φασισμό του Μεσοπολέμου. Ο Τραμπ δεν σκάει για τις ιδέες του Μουσολίνι σχετικά με το ολοκληρωτικό κράτος. Κι όμως ο σωματότυπος Τραμπ είναι ένας ιταλικός συνδυασμός Μουσολίνι με Μπερλουσκόνι. Ο μεταφασισμός δεν είναι μεν φασισμός, αλλά ξένος δεν του είναι.
Δυστυχώς, για τη Δύση, όσο απομακρυνόμαστε από το τέλος του Β’ΠΠ, ο μεταφασισμός κερδίζει ζωτικό έδαφος. Αποσαθρώνοντας τις ήδη αφυδατωμένες δημοκρατίες μας, αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη. Η δημοκρατία, όμως, δεν είναι μια στιγμή. Δεν αποτελεί απόφανση καμίας εξουσίας. Είναι μια καθημερινή διαδικασία αγώνα και επαγρύπνησης. Η δημοκρατία, από τη φύση της, είναι αγωνιστική· δεν «ολοκληρώνεται» ποτέ, αλλά βρίσκεται πάντοτε σε προσπάθεια πραγμάτωσης. Σε αντίθεση με ό,τι υπονοεί η κυρίαρχη αντίληψη των σύγχρονων φιλελεύθερων καθεστώτων, η δημοκρατία δεν είναι ένα επίτευγμα που κατακτάται οριστικά· είναι μια αδιάκοπη μάχη για τη διατήρηση και την εμβάθυνσή της.
Όταν μιλούμε για αγωνιζόμενη δημοκρατία, δεν εννοούμε τη «μαχόμενη» δημοκρατία που αποκλείει τους αντιπάλους της. Αντιθέτως, η δημοκρατία ανέχεται ακόμη και τους εχθρούς της, εφόσον η ιδεολογία τους δεν μετατρέπεται σε πράξη που παραβιάζει τον ποινικό νόμο. Αν, για παράδειγμα, ο Ηλίας Κασιδιάρης θέλει να γιορτάσει το «Όχι», ας το κάνει κι αυτός… Ελεύθερη χώρα είμαστε, όσο κι αν μας προκαλεί ο γόνος της «σποράς των ηττημένων του 1945»… Αν επιθυμεί να χαράξει στο σώμα του τη σβάστικα, η δημοκρατία τού το επιτρέπει. Μπορεί να το θεωρεί αισθητικά αποκρουστικό και ιστορικά προσβλητικό, αλλά το αντέχει. Δεν ανέχεται όμως η σβάστικα να γίνει κίνητρο για εγκληματικές πράξεις ή για επιβολή της στους άλλους, όπως έπραξαν ορισμένοι Χρυσαυγίτες. Εκεί η δημοκρατία θα είναι αυστηρή. Γενναιόδωρη είναι η δημοκρατία, δεν είναι ανόητη.
Η δημοκρατία λοιπόν δεν γνωρίζει «οριστική επικράτηση». Οι μεγάλες ιστορικές νίκες μάς το υπενθυμίζουν· χρειάζεται να τις θυμόμαστε, αλλά και να τις ανανεώνουμε. Ζει μέσα στις απειλές, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτές, και γι’ αυτό συνεχώς αγωνίζεται — σε διαφορετικά πεδία, με διαφορετικά μέσα, αλλά πάντοτε με στόχο την αυτοάμυνα και την εμβάθυνσή της. Οι αντίπαλοί της πάλι, ο φασισμός, ο ρατσισμός και ο ναζισμός το ίδιο κάνουν. Δεν είναι ξένα, εξωτικά δηλητήρια της ιστορίας μας· είναι δικά της τέκνα, όπως και τα φωτεινότερα επιτεύγματά της.
Τα κακά αυτά τέκνα δεν αντιμετωπίζονται με ευχολόγια ή ηθικολογικά ξόρκια. Θέλει αγώνα, όχι σπασμωδικές κινήσεις. Αγώνα ενάντια στην ατιμωρησία, όπως αυτόν που δόθηκε στα δικαστήρια που καταδίκασαν την ηγεσία της Χρυσής Αυγής. Αγώνα όμως και απέναντι στις καθημερινές, κοινότοπες αλλά δηλητηριώδεις ιδεολογίες που κανονικοποιούν τον φασισμό: τον επιθετικό εθνικισμό, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό, την ισλαμοφοβία, τον ρατσισμό, την ομοφοβία. Ιδεολογίες που δεν περιορίζονται στην Άκρα Δεξιά, αλλά διαπερνούν οριζόντια την κοινωνία. Η κοινοτοπία του κακού (Χ. Άρεντ) διαβρώνει αμβλύνοντας ηθικούς φραγμούς οριζόντια. Το κακό δεν είναι μόνο το έγκλημα αλλά κι «ο παροιμιώδης μέσος ανθρωπάκος» που το αντέχει ή το επικροτεί (Β. Μπίρμαν).
Εμείς εδώ, έχουμε υποστεί υπερβολική δόση εθνοκεντρικής αφήγησης. Τόσο, ώστε τα παιδιά μας, αλλά και εμείς ως παιδιά, αδιαφορήσαμε και αφήσαμε να περνάει βαριεστημένα στα «πιο βαθιά χασμουρητά» (Σαββόπουλος πάλι) των σχολικών εορτών το αντιφασιστικό μήνυμα της 28ης Οκτώβρη. Είναι κρίμα για τη δημοκρατία μας να μην βιώνει αυθεντικά το κατεξοχήν αντιφασιστικό της συμβόλαιο. Γιατί η 28η είναι τέτοιο συμβόλαιο. Με όλον το σεβασμό, δεν είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.
Η μέρα αυτή δείχνει ότι η ένοπλη αντίσταση έχει νόημα ως μέσο αποτροπής της κατοχής και άρα του βιασμού του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης των Ελλήνων από τον (ιταλικό) φασισμό. Είναι ο ορισμός της δίκαιης βίας. Σήμερα, η εθνική αυτοδιάθεση του ελληνικού λαού είναι πλέον κεκτημένη. Άλλα είναι τα επίδικα. Η δημοκρατία είναι η εσωτερική μορφή της αυτοδιάθεσης· εκεί όπου η συλλογική βούληση γίνεται πράξη και η εξουσία λογοδοτεί στους πολίτες μέσα από μηχανισμούς θεσμικών αντιβάρων και κοινωνικών αντιστάσεων. Χωρίς αυτήν, η αυτοδιάθεση δεν είναι πολλά περισσότερο από μια πολιτική φαντασίωση – μια σημαία πάνω σε γη που κανείς δεν ρωτήθηκε αν θέλει να την κρατήσει. Γι’ αυτό παραπαίει.
Το «Όχι» της 28ης σήμερα δεν μας ζητά να το θαυμάσουμε, να το μουσειοποιήσουμε. Η παράδοση μιας πολιτικής κοινότητας δεν είναι αγαθό που μεταφέρεται ατόφιο από το παρελθόν στο μέλλον. Εξάλλου, την παράδοση αυτήν τη διαβάζουν κι εμπνέονται στον ίδιο χρόνο οι δύο Ελλάδες από το 1944 ως το 1974. Η μία βλέπει στρατό και η άλλη αντάρτες.
Και η ίδια η εθνική παράδοση έχει αυτά τα στοιχεία της επινόησης: όχι υπό την έννοια της αυθαιρεσίας αλλά της «μεροληπτικής» επιλογής. Μεροληπτικής επιλογής σημαίνει υποκειμενικής επιλογής, όχι ανέντιμης. Η πρόταξη του αντιφασισμού ως υπαρξιακή συνθήκη δημοκρατίας στο μήνυμα της 28ης Οκτωβρίου 1940 είναι μια τέτοια επιλογή που υπηρετεί το παρόν.
Αυτό που κάνει δυνατή τη ρίζα μας δεν είναι μόνο το βάθος της. Είναι, πρωτίστως τα κλαδιά που καταφέρνει να πετάξει. Το «Όχι» στον φασισμό της 28ης Οκτωβρίου 1940 δεν μας φωνάζει να το λατρέψουμε σαν εθνική μούμια στις θλιβερές ρουτίνες των σχολικών εορτών. Μας φωνάζει να το συνεχίσουμε σήμερα που η δημοκρατία απειλείται.
της Μαρίας Νάτση
Οι πρώτες ψιχάλες στην άμμο κάνουν και τους τελευταίους εραστές της θάλασσας να μαζεύουν βιαστικά τα πράγματά τους και να επιστρέφουν στα σπίτια τους. Στις παραλίες επανέρχεται, σαν μοναδικός ήχος, το βουητό των κυμάτων κι όμως, πίσω από αυτή τη φαινομενική σιωπή, η θάλασσα , παραμένει ζωντανή. Κάτω από τα κύματα απλώνεται ένας αθέατος κόσμος που ακολουθεί τον δικό του ρυθμό - μια αργή, μυστική διαδικασία, ορατή μόνο στα ανήσυχα μάτια όσων ξέρουν να κοιτούν.
Εκεί, κάτω από την επιφάνεια, ο βυθός παλεύει να επουλώσει τα τραύματα που άφησαν πίσω τους τα εκατοντάδες πλοιάρια, καθώς γαντζώνονταν πάνω του όλο το καλοκαίρι.
Ο βυθός της Μεσογείου, πολύ πέρα από την εικόνα της καρτ ποστάλ, κρύβει ένα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα του πλανήτη — έναν κόσμο εύθραυστο, που παλεύει σιωπηλά να ανασάνει. Στην καρδιά αυτού του κόσμου βρίσκονται τα λιβάδια της Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica), φυτά που ντύνουν αποκλειστικά τον μεσογειακό βυθό και αποτελούν αληθινό οικολογικό θησαυρό.
Ένα τετραγωνικό μέτρο λιβαδιού Ποσειδωνίας παράγει έως και 14 λίτρα οξυγόνου την ημέρα και δεσμεύει 5 έως 8 φορές περισσότερο άνθρακα από ένα τροπικό δάσος. Προσφέρει καταφύγιο και τροφή σε αμέτρητα ψάρια και άλλα θαλάσσια είδη, συγκρατεί την άμμο και προστατεύει τις ακτές από τη διάβρωση.
Η ανάπτυξή της είναι εξαιρετικά αργή — μόλις 1 έως 6 εκατοστά τον χρόνο, περίπου ένα μέτρο σε έναν αιώνα — κι έτσι η καταστροφή ενός λιβαδιού απαιτεί δεκαετίες, ίσως και αιώνες, για να επουλωθεί.
Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας είναι ορατά ακόμη και από το διάστημα και αποτελούν έναν από τους αρχαιότερους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη, με παρουσία που χρονολογείται πάνω από 100.000 χρόνια. Ενδημικά αποκλειστικά στη μεσογειακή λεκάνη, φιλοξενούν πάνω από 50 είδη ψαριών, περισσότερα από 400 είδη φυτών και πάνω από 1.000 είδη ζώων, αποτελώντας ένα πλούσιο και μυστικό υποθαλάσσιο οικοσύστημα.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της WWF Mediterranean, το 2024 καταστράφηκαν περίπου 50.000 εκτάρια λιβαδιών Ποσειδωνίας, ενώ τα τελευταία 50 χρόνια λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχει καταστραφεί το 1/3 των λιβαδιών της Ποσειδωνίας στη Μεσόγειο.
Όταν μια άγκυρα πέφτει στον βυθό ή συρθεί για να σταθεροποιηθεί, ξεριζώνει τους βλαστούς, καταστρέφει τα ριζώματα και αφήνει πίσω της "μονοπάτια" καταστροφής — κρατήρες που μειώνουν τη βιοποικιλότητα και καθιστούν το οικοσύστημα πιο ευάλωτο.
Γι’ αυτό, σε πολλές περιοχές της Μεσογείου και της Ελλάδας αναπτύσσονται σταδιακά οικολογικά αγκυροβόλια, μόνιμες βάσεις ή πλωτές σημαδούρες που δεν τραυματίζουν τον βυθό. Στην Κροατία, η Ποσειδωνία προστατεύεται αυστηρά από τον νόμο για την Προστασία της Φύσης, ενώ οι επιστήμονες εφαρμόζουν νέες τεχνικές, όπως το σύστημα Earth Anchor, απαγορεύοντας σε πολλές περιοχές την παραδοσιακή αγκυροβολία και επιβάλλοντας υψηλά πρόστιμα στους παραβάτες.
Στην Ελλάδα, το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος πρωτοπορεί με πειραματικές υποβρύχιες φυτεύσεις Ποσειδωνίας, ενώ το WWF Ελλάς έχει τοποθετήσει οικολογικά σημεία πρόσδεσης και έχει πραγματοποιήσει εκτεταμένες χαρτογραφήσεις των λιβαδιών. Στη Γυάρο, περιοχή Natura 2000, τα σκάφη αναψυχής υποχρεούνται να δένουν σε ειδικές σημαδούρες αντί να ρίχνουν άγκυρα, συμβάλλοντας στην προστασία του βυθού και στον όρμο Φώκι της Κεφαλλονιάς, τοποθετήθηκαν 8 ecomooring – οικολογικά αγκυροβόλια από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.
Αν το δέντρο της ελιάς είναι το σύμβολο της ηπειρωτικής Μεσογείου, τότε η Ποσειδωνία είναι το σύμβολο της υποθαλάσσιας. Κάποιοι ίσως φοβούνται πως οι οικολογικοί τρόποι αγκυροβόλησης θα πλήξουν τον τουρισμό· στην πραγματικότητα, συμβαίνει το αντίθετο. Προστατεύοντας τον θαλάσσιο πλούτο, διασφαλίζουμε τη μακροχρόνια βιωσιμότητα και την αυθεντικότητα του ίδιου του τουρισμού.
Τα οικολογικά αγκυροβόλια δεν περιορίζουν την ανθρώπινη δραστηριότητα αλλά τη συμφιλιώνουν με τη θάλασσα. Γιατί η αληθινή πρόοδος , δεν γεννιέται από την κυριαρχία πάνω στο περιβάλλον, αλλά από την αρμονική συνύπαρξη μαζί του.
Τα αθέατα δάση της Ποσειδωνίας — οι σιωπηλοί πνεύμονες της θάλασσας — απλώνονται κάτω από τα κύματα. Μα οι συνέπειες της καταστροφής τους δεν μένουν εκεί· επιστρέφουν στη στεριά, εκεί όπου αρχίζει και τελειώνει η ανθρώπινη ευθύνη.
Ο ιταλικός Τύπος ανακοινώνει την κατάληψη της Κέρκυρας, των Παξών και των Αντίπαξων στις 31 Αυγούστου 1923
Η ιταλική εισβολή στη Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου του 1940 δεν ήταν ένας κεραυνός εν αιθρία. Ούτε ξεκινά με το βομβαρδισμό της Έλλης στην Τήνο στις 15 Αυγούστου του ίδιου έτους. Στην πραγματικότητα, η εισβολή στην Ελλάδα – και γενικότερα στα Βαλκάνια - είχε σφηνωθεί στο μυαλό του Μουσολίνι από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε στην εξουσία, το 1922, στα πλαίσια της μεγαλομανούς επιθυμίας τους για αναβίωση της μεγάλης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Πρώτο βήμα μάλιστα αποτέλεσε ο βομβαρδισμός και η προσωρινή κατάληψη της Κέρκυρας το 1923, η οποία έληξε με ταπεινωτικό συμβιβασμό και καταβολή υπέρογκης οικονομικής αποζημίωσης από την Ελλάδα.
Από τότε, η Ελλάδα βρισκόταν διαρκώς υπό το φόβο της ιταλικής εισβολής, η οποία αναβαλλόταν διαρκώς είτε λόγω μη επαρκούς ετοιμότητας της ιταλικής πολεμικής μηχανής είτε λόγω ενστάσεων των Γερμανών για λόγους που θα αναφερθούν παρακάτω
Ας θυμηθούμε επίσης ότι τα Δωδεκάνησα βρίσκονται από το 1912 υπό ιταλική κατοχή, η οποία νομιμοποιείται διεθνώς με το άρθρο 15 της συνθήκης της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου του 1923
Σε όλη αυτό το χρονικό διάστημα, η Ελλάδα προσπαθούσε να ισορροπήσει πάνω σε τεντωμένο σχοινί παίζοντας το χαρτί της ουδετερότητας. Είναι χαρακτηριστικό πως από το Σεπτέμβριο του 1939, όταν ξέσπασε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, μέχρι τον Οκτώβριο του 1940, μεσολάβησαν 14 μήνες ελληνικής ουδετερότητας. Τελικά, η χώρα δεν απέφυγε τον πόλεμο, παρά την πολιτική κατευνασμού και ουδετερότητας που ακολουθούσε
Ας πάμε όμως λίγο πίσω στο χρόνο
Μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Ελλάδα εντάσσεται στη Βρετανική σφαίρα εξάρτησης και επιρροής. Για τους Βρετανούς, η στρατηγική αξία της Ελλάδας είναι μεγάλη και απορρέει από την ανάγκη προστασίας της Διώρυγας του Σουέζ:
“Η θέση της Ελλάδας ήταν μοναδική για τον σκοπό μας. Πολιτικά ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να μην μας κοστίζει σε περίοδο ειρήνης και αρκετά αδύναμη ώστε να είναι εντελώς υποταγμένη σε περίοδο πολέμου”
Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την τραυματική Μικρασιατική καταστροφή, νέες εστίες κινδύνου εμφανίζονται για την Ελλάδα: από τη μία είναι η φιλοδοξία της Βουλγαρίας για διέξοδο στο Αιγαίο και από την άλλη o ιταλικός μεγαλοϊδεατισμός για μια νέα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στη Μεσόγειο.
Για το λόγο αυτό, η Ελλάδα υπογράφει το 1934, μαζί με τη Γιουγκοσλαβία, τη Ρουμανία και την Τουρκία το Σύμφωνο της Βαλκανικής Συνεννόησης, ενώ μετά τον Αύγουστο του 1936, γίνονται δεκτές οι εισηγήσεις του ΓΕΣ για ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της χώρας
Όπως όμως αναφέρει ο Σπύρος Λιναρδάτος, ο σχεδιασμός ήταν παντελώς λάθος καθώς θεωρήθηκε πιο πιθανή μια βουλγαρική εισβολή από μια ιταλική:
«οι υπέρογκες πολεμικές δαπάνες της 4ης Αυγούστου ουδόλως συνέβαλαν στην απόκρουση της ιταλικής επίθεσης, καθότι μονομερώς προσανατολισμένες στην απόκρουση του βουλγαρικού κινδύνου και απόλυτα αναχρονιστικές: Δύο ολόκληρα δις δραχμές έφυγαν για τα οχυρά της γραμμής Μεταξά στην ανατολική Μακεδονία, έναντι μόλις 1,5 – 2 εκατομμυρίων (σ.σ ένα τοις χιλίοις!) που δαπανήθηκαν στην ελληνοαλβανική μεθόριο!»
Και όλα αυτά ενώ η επεκτατική πολιτική της Ιταλίας έναντι της Ελλάδας είχε ήδη εκδηλωθεί με εμφατικό τρόπο από το 1923 με την προσωρινή κατάληψη της Κέρκυρας το 1923. Αφορμή αποτέλεσε η δολοφονία του Ιταλού στρατηγού Ενρίκο Τελίνι, επικεφαλής της επιτροπής χάραξης της ελληνοαλβανικής μεθορίου, και της ακολουθίας του στις 27 Αυγούστου του 1923.
Οι Ιταλοί θεωρούν υπεύθυνη την ελληνική κυβέρνηση και ζητούν αποζημίωση με ταπεινωτικούς όρους που η ελληνική κυβέρνηση απορρίπτει. Τέσσερεις ημέρες αργότερα, στις 31 Αυγούστου, οι Ιταλοί βομβαρδίζουν και καταλαμβάνουν την Κέρκυρα αφήνοντας πίσω τους δεκάδες άμαχους νεκρούς και τραυματίες Έλληνες.
Τελικά, οι Ιταλοί αποχωρούν από το νησί μετά από ένα μήνα – κατόπιν πιέσεων και των Άγγλων που λειτουργούν ως χωροφύλακες της Μεσογείου- με ένα ταπεινωτικό ελληνικό συμβιβασμό και ύστερα από την καταβολή τεράστιας οικονομικής αποζημίωσης από την πλευρά των Ελλήνων – 500.000 λίρες Αγγλίας - που αναγκάζονται να υποκύψουν στις εκβιαστικές απαιτήσεις των Ιταλών.
Παρά την ταπείνωση και την οικονομική αφαίμαξη της Ελλάδας, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών βελτιώνονται σταδιακά και το 1928 ο Βενιζέλος και ο Μουσολίνι υπογράφουν συνθήκη φιλίας. Παρόμοια συνθήκη, το ίδιο έτος, υπογράφει η Ιταλία και με την Αιθιοπία. Οι συνθήκες αυτές βέβαια -και ειδικά για καθεστώτα όπως αυτά του Μουσολίνι- δεν έχουν καμία δεσμευτική αξία
Παρά τις κινήσεις αυτές, οι Έλληνες έχουν πλήρη επίγνωση πως βρίσκονται κάτω από την επικυριαρχία των Βρετανών και πως οι κινήσεις τους δεν μπορεί να μην συμβαδίζουν με αυτό. Ακόμη και ο ιδεολογικός συγγενής του Μουσολίνι, ο Ι. Μεταξάς, αδυνατεί να φανταστεί πως η Ελλάδα θα μπορούσε να βρεθεί σε αντίθετο στρατόπεδο από τη Βρετανία. Από τις 28 Φεβρουαρίου 1934 είχε τονίσει σε απόρρητη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών :
«Η Ελλάς δεν είναι μία χερσόνησος περιβρεχομένη από θάλασσαν, αλλά μία θάλασσα περιβαλλομένη υπό ξηράς. Η Ελλάς δεν δύναται λοιπόν να τα βάλει ως εκ της γεωγραφικής θέσεως με καμίαν απολύτως ναυτικήν δύναμιν μεγάλη.
Είναι πράγμα το οποίον ουδέ να σκεφτεί δύναται. Η Ελλάς δύναται να θέσει ως δόγμα πολιτικόν ότι εν ουδεμιά περιπτώσει δύναται να ευρεθεί εις στρατόπεδον αντίθετον εκείνου, εις το οποίον ευρίσκεται η Αγγλία» (Τα μυστικά Αρχεία του Φόρειν Όφις)
Ενώ σε κάποια άλλη στιγμή δηλώνει με αφοπλιστική ειλικρίνεια που αγγίζει τα όρια του κυνισμού:
«Είμεθα ουδέτεροι εφ΄όσον χρόνον η Αγγλία θέλει να είμεθα ουδέτεροι. Τίποτα δεν κάνομε χωρίς συννενόησιν με την Αγγλία και, τις περισσότερες φορές, ό,τι κάνομε γίνεται κατά σύστασιν ή παράκλησιν της Αγγλίας. Η Ελλάς είναι ζωτικόν τμήμα της αγγλικής αυτοκρατορικής αμύνης»
Σχετικά με το θέμα, ο Βασίλης Ραφαηλίδης στην “Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους” σημειώνει:
«Θα ήθελε ίσως (ο Μεταξάς) να βοηθήσει τους φασίστες, αλλά αύτό είναι απολύτως αδύνατο, όχι μόνο εξαιτίας της αγγλοφιλίας του βασιλιά που τον στηρίζει αλλά και εξαιτίας της σταθερά προσανατολισμένης προς τη δυτική Ευρώπη ελληνικής πολιτικής, που είχε επιβάλλει ο Βενιζέλος»
Εν τω μεταξύ, ο Μουσολίνι αποδεικνύει έμπρακτα πως δεν μπορεί κανείς να στηρίζεται στα λόγια και στις υποσχέσεις ενός ιμπεριαλιστή. Έτσι, στις 3 Οκτωβρίου του 1935, οι Ιταλοί εισβάλλουν στην Αιθιοπία και μετά από 7 μήνες καταλαμβάνουν την πρωτεύουσά της, Αντίς Αμπέμπα. Όπως είναι φυσικό, οι εξελίξεις αυτές προκαλούν έντονη ανησυχία στην Ελλάδα η οποία παράλληλα, καθ΄ υπόδειξη των Βρετανών, και εν ονόματι της Κοινωνίας των Εθνών, αποφασίζει να συμμετάσχει στις διεθνείς κυρώσεις που αποφασίζονται εναντίον της Ιταλίας
Τον επόμενο χρόνο, η Ιταλία μαζί με τη Γερμανία δημιουργούν τη συμμαχία του Άξονα που σιγά-σιγά θα συμπεριλάβει και άλλες χώρες. Η συμμαχία αυτή εγκαινιάζεται στον ισπανικό εμφύλιο κατά τη διάρκεια του οποίου, από τον Ιούλιο του 1936 έως το Μάρτιο του 1939, οι δύο χώρες του Άξονα στηρίζουν στρατιωτικά τον ιδεολογικό τους συγγενή Φράνκο και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επικράτησή του
Μετά την ολοκληρωτική επικράτηση του Φράνκο στην Ισπανία, ο Άξονας στρέφει την προσοχή του αλλού. Στις 15 Μαρτίου του 1939 οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Πράγα – ενώ ήδη από τον προηγούμενο χρόνο έχουν ενσωματώσει την Αυστρία - ενώ στις 7 Απριλίου η Ιταλία εισβάλλει στην Αλβανία, σημαίνοντας άλλο ένα καμπανάκι συναγερμού για την Ελλάδα
από το συλλογικό έργο του Ε-Ιστορικά "ΟΧΙ. Διπλωματία-Προπαγάνδα-Πόλεμος"
Σε προσωπική επιστολή του προς τον δικτάτορα, ο συνταγματάρχης Αλέξανδρος Σιμακόπουλος, στρατιωτικός ακόλουθος στη Ρώμη, προειδοποιεί ότι
«ο Ευρωπαϊκός πόλεμος φαίνεται αναπόφευκτος. Η πολιτική της Ιταλίας με την επιδιωκωμένη αναδημιουργία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και κυριαρχίας της Μεσογείου είναι εις άκρον επίφοβος για την Ελλάδα ιδίως μετά την κατάληψη της Αλβανίας»
Την επόμενη ακριβώς ημέρα της ιταλικής εισβολής στην Αλβανία, στις 8 Απριλίου του 1939, φοβούμενος άμεση ιταλική επίθεση, ο Μεταξάς επικοινωνεί με τον Βρετανό πρέσβη και του ανακοινώνει πως σε περίπτωση ιταλικής εισβολής θα αντισταθεί, ζητώντας παράλληλα και τη βοήθεια της Βρετανίας
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 13 Απριλίου 1939, η Βρετανία και η Γαλλία ανακοινώνουν ότι θα συνδράμουν την Ελλάδα σε περίπτωση επίθεσης από τρίτη δύναμη. Η ανακοίνωση αυτή προκαλεί την ικανοποίηση του Μεταξά, αλλά και τη δυσαρέσκεια του Μουσολίνι ο οποίος τον Μάιο του 1939 δηλώνει μεν ότι δεν θα εμπλακεί προς το παρόν σε πόλεμο, όμως παράλληλα τονίζει πως ο μεσοπρόθεσμος στόχος του είναι να θέσει την Ελλάδα, τη Ρουμανία και την Τουρκία εκτός μάχης ακόμη και αν παρέμεναν ουδέτερες, καθώς θεωρούσε πως τα Βαλκάνια αποτελούσαν μέρος του ζωτικού χώρου της Ιταλίας και θεωρούνταν απαραίτητα για την προμήθεια τροφής και πρώτων υλών
Στις 21 Αυγούστου 1939 ο Μεταξάς προειδοποιεί τον Ιταλό πρέσβη στην Ελλάδα Εμμανουέλε Γκράτσι ότι, αν και ο ίδιος απέδιδε τη μέγιστη σημασία στην ελληνοϊταλική φιλία, η Ελλάδα θα πολεμούσε εναντίον κάθε επιβουλής.
Παράλληλα με τους Άγγλους, η Ελλάδα συνομιλεί για αναζήτηση συμμαχίας και με τους Γάλλους. Στις 23 Δεκεμβρίου 1939 φτάνει στην Ελλάδα ως απεσταλμένος των αγγλογαλλικών δυνάμεων, ο στρατηγός Μ.Γκαμελέν. Κατά τις συζητήσεις με τον αρχιστράτηγο Αλ. Παπάγο, οι Γάλλοι τον διαβεβαιώνουν πως θα παράσχουν πλήρη βοήθεια προς την Ελλάδα εάν και όποτε χρειαστεί.
Η απάντηση του Παπάγου στους Γάλλους δείχνει πόσο περίπλοκη και ρευστή ήταν εκείνη τη δεδομένη στιγμή η κατάσταση στην Ευρώπη στο θέμα των συμμαχιών ή πόσο αποπροσανατολισμένη ήταν η ελληνική στρατηγική ηγεσία, καθώς φαίνεται πως εξακολουθούσε να υποτιμά τον ιταλικό κίνδυνο έναντι του βουλγαρικού
Στην απάντησή του αυτή, ο Παπάγος παρατήρησε πως
«δεν αποκλείεται να επεκταθεί ο πόλεμος στα Βαλκάνια και η Ελλάδα να ευρεθεί αναμεμειγμένη εις τον πόλεμον …. είτε αυτομάτως, αμυνομένη της ανεξαρτησίας της, είτε εκπληρούσα συμμαχικάς της υποχρεώσεις … Πάντως ήδη διαφαίνεται ότι η συνεπεία της ιταλικής ενεργείας επέκτασις του πολέμου εις τα Βαλκάνια φαίνεται πολύ περισσότερον απίθανος από την συνεπεία ρωσικής, ρωσογερμανικής ή και γερμανικής ενεργείας όπου θα συμμετείχαν και άλλες χώρες όπως η Ουγγαρία, ιδίως δε η Βουλγαρία»
από το συλλογικό έργο του Ε-Ιστορικά "ΟΧΙ. Διπλωματία-Προπαγάνδα-Πόλεμος"
Οι γαλλικές υποσχέσεις βέβαια αποδεικνύονται χωρίς αντίκρισμα, καθώς η πολεμική μηχανή της Γαλλίας καταρρέει απροσδόκητα γρήγορα κάτω από τη σφοδρότητα της μεγάλης γερμανικής επίθεσης τον Ιούνιο του 1940
Στις 10 Ιουνίου του 1940 η Ιταλία μπαίνει στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας, κηρύσσοντας τον πόλεμο στη Γαλλία και στη Βρετανία. Την ημέρα εισόδου της Ιταλίας στον πόλεμο, η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει στους πρέσβεις της Βρετανίας και της Ιταλίας ότι θα τηρήσει αυστηρή ουδετερότητα. Παράλληλα, ο Μεταξάς στέλνει προσωπικό απεσταλμένο στο Βερολίνο με την παράκληση προς τη γερμανική κυβέρνηση να μεσολαβήσει ώστε να πείσει την Ιταλία να μην παραβιάσει το ελληνικό έδαφος. Ο Μεταξάς πιστεύει ότι η γερμανική κυβέρνηση θα εκτιμήσει την ιδεολογική συγγένεια και θα αναγνωρίσει τις προσπάθειες που κάνει για να κρατηθεί η Ελλάδα ουδέτερη, παρά τη βαθιά της εξάρτηση από τους Βρετανούς
Η απάντηση που παίρνει η ελληνική κυβέρνηση από την εθνικοσοσιαλιστική κυβέρνηση του Γ’ Ράιχ είναι πως η Ελλάδα θα είχε τη στήριξή της μόνο εάν εκδηλωνόταν ανοιχτά στο πλευρό των δυνάμεων του Άξονα. Στις 12 Αυγούστου του 1940, ο Μεταξάς βλέποντας πλέον ως βέβαιη την ιταλική επίθεση, ζητάει ξανά από το γερμανό πρέσβη στην Αθήνα τη μεσολάβηση του Βερολίνου. Ο πρέσβης του προτείνει ξανά έναν πλήρη επαναπροσανατολισμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, παύση της ουδετερότητας και ένταξη στις δυνάμεις του Άξονα – κάτι που ο Μεταξάς δεν θέλει ή δεν τολμά να κάνει
Τρεις ημέρες αργότερα, στις 15 Αυγούστου του 1940, ένα ιταλικό υποβρύχιο βυθίζει το αντιτορπιλικό Έλλη στο λιμάνι της Τήνου, κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Δεκαπενταύγουστου. Μολονότι η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει από την πρώτη στιγμή τους υπαιτίους, δίνει αυστηρότατες οδηγίες στον Τύπο να μην γίνει η παραμικρή νύξη
Στις 16 Αυγούστου, σε έκτακτο Υπουργικό Συμβούλιο, ο Μεταξάς ανακοινώνει ότι σε περίπτωση πολέμου η Ελλάδα θα σταθεί στο πλευρό της Βρετανίας. Παράλληλα όμως, δεν σταματά τις επαφές του με τους Γερμανούς οι οποίοι, στις 27 Αυγούστου, μέσω απάντησης του Γερμανού Υπουργού Εξωτερικών στον Έλληνα πρέσβη, καλούν την Ελλάδα να υποκύψει στις όποιες εδαφικές απαιτήσεις των Ιταλών
Πάντως οι Γερμανοί –προς το παρόν τουλάχιστον – δεν επιθυμούν ιταλική εισβολή στη Γιουγκοσλαβία και στην Ελλάδα, καθώς ο Χίτλερ φοβάται μήπως μια περιπέτεια των Ιταλών στα Βαλκάνια έπαιρνε διαστάσεις και προκαλούσε την επάνοδο των Βρετανών στην Ευρώπη ή την είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο ή ακόμη και επέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης που θα συνιστούσε απειλή για τη Ρουμανία και τις παροχές πετρελαίου
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ο Χίτλερ προβάλλει βέτο σε μια πιθανή ιταλική εισβολή τον Αύγουστο του 1940, όταν η Ρώμη προκαλεί τον τορπιλισμό της Έλλης. Βέβαια, όπως εύστοχα προειδοποιεί ο Έλληνας πρέσβης στη Ρώμη:
«η γερμανική αντίθεση δεν αποτελεί ασφάλεια, εφόσον συνδέεται ένα συγκεκριμένο πολεμικό γεγονός και υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να εκτονωθεί από ώρα σε ώρα»
από το συλλογικό έργο του Ε-Ιστορικά "ΟΧΙ. Διπλωματία-Προπαγάνδα-Πόλεμος"
Τελικά όμως η εισβολή αποφασίζεται και φαίνεται πως το τελικό έναυσμα δίνει η γερμανική εισβολή στη Ρουμανία στις 12 Οκτωβρίου του 1940. Ο Μουσολίνι δυσανασχετεί βλέποντας τη Γερμανία να διεισδύει στα Βαλκάνια -που τα θεωρούσε σφαίρα συμφερόντων της Ιταλίας- . Επιπλέον είναι έξαλλος καθώς, για ένα περίεργο λόγο, δεν είχε ενημερωθεί για τη γερμανική επέμβαση:
«Ο Χίτλερ με έθετε πάντοτε προ τετελεσμένων γεγονότων. Αυτή τη φορά θα τον πληρώσω με το ίδιο νόμισμα: θα ανακαλύψει από τον Τύπο ότι εγώ εισέβαλλα στην Ελλάδα»
Αποφασίζει πλέον οριστικά να εισβάλλει στην Ελλάδα, παρά τις αντιρρήσεις που εξακολουθούσαν να προβάλλουν οι Ιταλοί στρατιωτικοί με προεξάρχοντα τον στρατάρχη Μπαντόλιο. Στις 14 Οκτωβρίου, ο Μουσολίνι καθορίζει την ημερομηνία της επίθεσης και στις 22 Οκτωβρίου ο Υπουργός Εξωτερικών Γκαλεάτσο Τσιάνο συντάσσει το γνωστό τελεσίγραφο, το οποίο είναι ένα κείμενο που δεν αφήνει καμία διέξοδο στην Ελλάδα. Είτε θα αποδεχόταν την κατοχή παραδιδόμενη είτε θα δεχόταν επίθεση
Όπως ο ίδιος ο Μεταξάς ανέφερε σε απόρρητη συνομιλία με τους διευθυντές των μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων την επαύριον της 28η Οκτωβρίου:
«Ομολογώ ότι εμπρός εις τη φοβεράν ευθύνη της αναμίξεως της Ελλάδος εις τέτοιον μάλιστα πόλεμον, έκρινα πως καθήκον μου ήτο να δω, εάν θα ήτο δυνατόν, να προφυλάξω τον τόπον από αυτόν, έστω και δια παντός τρόπου, ο οποίος όμως θα συμβιβάζετο με τα γενικότερα συμφέροντα του έθνους. Εις σχετικάς βολιδοσκοπήσεις προς την κατεύθυνση του Άξονος, μου εδόθη να εννοήσω σαφώς ότι η μόνη λύσις θα μπορούσε να είναι μια εκουσία προσχώρησις της Ελλάδος εις την “Nέαν Tάξιν” . […] Συγχρόνως όμως μου εδόθη να εννοήσω ότι η ένταξις εις την “Nέαν Tάξιν” προϋποθέτει προκαταρκτικήν άρσιν όλων των παλαιών διαφορών με τους γείτονάς μας.
[…] Και ναι μεν αυτό θα συνηπήγετο φυσικά θυσίας τινάς δια την Ελλάδα, αλλά αι θυσίαι θα έπρεπε να θεωρηθούν απολύτως “ασήμαντοι” εμπρός εις τα “οικονομικά και άλλα πλεονεκτήματα” τα οποία θα είχε δια την Ελλάδα η Νέα Τάξις εις την Ευρώπην και εις την Βαλκανικήν
[…] Με καταφανή προσπάθεια προσπάθειαν αποφυγής σαφούς καθορισμού, μου εδόθη να καταλάβω ότι η προς Έλληνας στοργή του Χίτλερ ήτο η εγγύησις ότι αι θυσίαι αυταί θα περιωρίζοντο εις το ελάχιστον δυνατόν
Όταν επέμεινα να κατατοπισθώ, πόσον επιτέλους θα μπορούσε να είναι αυτό το “ελάχιστον”, τελικώς μας εδόθη να καταλάβωμεν ότι τούτο συνίστατο εις μερικάς ικανοποιήσεις προς την Ιταλίαν δυτικώς μέχρι Πρεβέζης, ίσως και προς την Βουλγαρία, ανατολικώς μέχρι Δεδεαγάτς, (Αλεξανδρουπόλεως).
Δηλαδή θα έπρεπε διά να αποφύγωμεν τον πόλεμον, να γίνωμεν εθελονταί δούλοι και να πληρώσωμεν αυτήν την “τιμήν” με το άπλωμα του δεξιού χεριού της Ελλάδος προς ακρωτηριασμόν από την Ιταλίαν και του αριστερού προς ακρωτηριασμόν από την Βουλγαρία. Φυσικά δεν ήτο δύσκολον να προβλέψει κανείς ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν οι Άγγλοι θα έκοβαν και αυτοί τα πόδια της Ελλάδος.
Και με το δίκαιόν των. Κυρίαρχοι πάντοτε της θαλάσσης δεν θα παρέλειπον υπερασπίζοντες πλέον των εαυτόν των, έπειτα από μίαν τοιαύτην αυτοδούλωσιν της Ελλάδος εις τους εχθρούς των, να καταλάβουν την Κρήτην και τας άλλας νήσους μας τουλάχιστον»
Αδιέξοδο λοιπόν το τελεσίγραφο των Ιταλών και απολύτως ορθολογική η στάση του Ι.Μεταξά που ορθώς διέβλεψε τόσο την αντίδραση του ελληνικού λαού σε μια τυχόν επαίσχυντη συμφωνία όσο και την αντίδραση των Βρετανών
Είναι φανερό πάντως πως, με ελάχιστες εξαιρέσεις, η ελληνική διπλωματία απέτυχε να συνειδητοποιήσει ότι η Ιταλική επεκτατικότητα απέρρεε από την οργανική σχέση μεταξύ επεκτατικής εξωτερικής πολιτικής και φασιστικής ιδεολογίας.
Τον Ιανουάριο του 1941, λίγο πριν πεθάνει, ο Μεταξάς παραδέχθηκε ότι έσφαλε πιστεύοντας ότι η ιδεολογική συνάφεια με την Ιταλία και την Γερμανία θα μπορούσε να προστατεύσει την Ελλάδα.
«Η Ελλάς έγινε από τις 4 Αυγούστου κράτος αντικομμουνιστικό, κράτος αντικοινοβουλευτικό, κράτος ολοκληρωτικό, κράτος με βάση αγροτική και εργατική και κατά συνέπειαν αντιπλουτοκρατικό.
[…] Επομένως η Ιταλία, που ωστόσο ανεγνώριζε τη συγγένεια του ελληνικού καθεστώτος προς το δικό της, έπρεπε να είναι φιλικότατη προς την Ελλάδα, ειλικρινά και πιστά φιλικότατη. Και όμως ήταν εχθρική. Από εξ αρχής εχθρική
[…] Ώστε και ο αντικομμουνισμός (της Ιταλίας και της Γερμανίας) ψεύτικος, και η ολοκληρωτικότητά τους η κρατική, ψεύτικη, και ο αντικοινοβουλευτισμός τους ψεύτικος, και η αντιπλουτοκρατία τους ψεύτικη, και ό,τι άλλο παρόμοιο ψεύτικο.
Αληθινό δε είναι ένας διψασμένος ιμπεριαλισμός. Αυτός για τον οποίο κατηγορούν τους Άγγλους»
από το συλλογικό έργο του Ε-Ιστορικά "ΟΧΙ. Διπλωματία-Προπαγάνδα-Πόλεμος"
Ο εφησυχασμός και η αφέλεια πολλών Ελλήνων διπλωματών μετά το 1935-1936 έγινε αντικείμενο χλευασμού από τον Γιώργο Σεφέρη, ο οποίος, από τον Ιούνιο ήδη του 1940, σημείωνε διαβλέποντας το ζοφερό μέλλον:
«Όσοι είναι μέσα στα πράγματα είναι ευχαριστημένοι που ο Ντούτσε κηρύχνοντας τον πόλεμο είπε πως δεν θα μας πειράξει αν δεν του δώσουμε αφορμή. […] Όχι πως δεν έχουν την νοημοσύνη να καταλάβουν τι κούφια πράγματα είναι κάτι τέτοιες υποσχέσεις, αλλά θαρρείς πως έχουν το συναίσθημα -ένα είδος δεισιδαιμονίας- ότι η σωτηρία κρέμεται από την πίστη που θα φανούν πως δίνουν σε αυτές. […] Κουτοπονηριές που έχουνε πέραση ώσπου να φτάσει το λεπίδι στον αυχένα»
Αν η επιλογή του Mεταξά να μην ενδώσει στη φασιστική απαίτηση δικαιώθηκε ιστορικά, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι την ενστερνίστηκε και την αγκάλιασε ο ελληνικός λαός σχεδόν στην παμψηφία του. Ο Μεταξάς κατέληξε στην απόφαση αυτή με κριτήρια ορθολογικά. Οι Έλληνες βάδισαν προς την ίδια κατεύθυνση παρακινημένοι από αυτό το αίσθημα που ο Άγγελος Τερζάκης χαρακτήρισε ως “πάθος ελευθερίας”
«Αγωνιζόμαστε για τη σωτηρία όλων εκείνων των υψηλών αξιών που αποτελούν τον πνευματικό και ηθικό πολιτισμό, την πολύτιμη παρακαταθήκη που κληροδότησαν στην ανθρωπότητα οι δοξασμένοι μας πρόγονοι που σήμερα βλέπουμε να απειλούνται από το κύμα της βαρβαρότητας και της βίας»
τόνιζαν σε κοινό διάγγελμά τους κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες - ανάμεσά τους Παλαμάς, Σικελιανός, Μυριβίλης, Ξενόπουλος, Δροσίνης, Παρθένης, Δέης, Δημήτρης Μητρόπουλος, Αλεξίου, Βενέζης, Βρετάκος, Δημαράς, Ελύτης, Θεοτοκάς, Σεφέρης, Τερζάκης διακηρύσσοντας
«Ελεύθεροι άνθρωποι όλων των εθνών, μην ξεχνάτε ότι η Ελλάδα πολεμάει για τη μοίρα του κόσμου»
ΥΓ1. Για να έχουμε μία πλήρη εικόνα του τι σημαίνει φασισμός και πόσο υποκριτική είναι η αγάπη που δηλώνει ότι έχει για την πατρίδα, καλό είναι να θυμίσουμε πως την κρίσιμη ώρα που η πατρίδα έδινε τον ύστατο αγώνα επιβίωσης, ο Μεταξάς αρνήθηκε να αποφυλακίσει 600 φυλακισμένους κομμουνιστές οι οποίοι του ζητούσαν να τους στείλει στο Μέτωπο για να πολεμήσουν του Ιταλούς. Η τραγική κατάληξη ήταν να παραδοθούν οι Έλληνες κομμουνιστές από την ελληνική κατοχική κυβέρνηση στους ναζί κατακτητές, οι οποίοι τους χρησιμοποίησαν ως ομήρους και τους εκτέλεσαν ως αντίποινα για τη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ
ΥΓ2. Για να έχουμε και μια εικόνα της προσωπικότητας του δικτάτορα Μεταξά, ενός φασίστα δικτάτορα που η ιστορία φρόντισε να του φιλοτεχνήσει μία αγιογραφία, ας θυμηθούμε κάποιες από τις σημειώσεις που άφηνε στο ημερολόγιό του κατά τη διάρκεια του πολέμου - σημειώσεις που έδειχναν την ανησυχία για τις επιτυχίες του ελληνικού στρατού (!) και την αγωνία για το μέλλον του καθεστώτος του
Στις 5 Δεκεμβρίου 1940 ο Μεταξάς γράφει στο ημερολόγιο του: «Συνεχείς νίκαι προχωρήσεως. Ανησυχίαι για το μέλλον μου; Είναι σωστό αυτό; Εκ μέρους μου;».
Ενώ στις 31 Δεκεμβρίου 1940: «Σε τέτοιον αγώνα τα εσωτερικά πολιτεύματα σβήνονται. Ποιό θα μείνει όρθιο; Ο Θεός βοηθός»
Πηγές
Όπου δεν γίνεται αναφορά μέσα στο κείμενο , οι πηγές προέρχονται από το συλλογικό έργο Ε-ΙΣΤΟΡΙΚΑ : "ΟΧΙ-Διπλωματία-Προπαγάνδα-Πόλεμος"
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
