Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί το 1978, όταν η Κινηματογραφική Λέσχη Δράμας αποφάσιζε τη διεξαγωγή ενός Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους, την πορεία και την εξέλιξη που θα είχε η διοργάνωση αυτή . Από την πρώτη χρονιά κιόλας, η ανταπόκριση των δημιουργών ταινιών μικρού μήκους, αλλά και του κοινού, ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδης και φάνηκε πως η ίδια η πόλη, η Δράμα, ήθελε και μπορούσε να κρατήσει το Φεστιβάλ, αλλά και να το μεγαλώσει. Έτσι, πολύ σύντομα, το Φεστιβάλ υιοθετήθηκε από τον Δήμο Δράμας.
Ήταν όμως τέτοια η ποιότητα της διοργάνωσης, που κατόρθωσε να ξεπεράσει τα στενά όρια της πόλης της Δράμας, αλλά και της Ελλάδας. Το 1989, το Φεστιβάλ Δράμας υιοθετήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, και μετατράπηκε σε Εθνικό Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους, ενώ από το 1995 είναι πλέον Διεθνές Φεστιβάλ και σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα του είδους του στην Ευρώπη και σημείο αναφοράς στην 7η Τέχνη.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας (Drama International Short Film Festival ή DISFF) είναι πλέον αναγνωρισμένο από την European Film Academy (EFA) ως ένα από τα σημαντικότερα Ευρωπαϊκά Φεστιβάλ και συγκαταλέγεται στο δίκτυο συνεργαζομένων Φεστιβάλ με την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου.
Το Φεστιβάλ διεξάγεται κάθε Σεπτέμβριο στην πόλη της Δράμας. Παράλληλα με το Εθνικό Διαγωνιστικό Πρόγραμμα στον οποίο διαγωνίζονται νέες ταινίες από την Ελλάδα, υπάρχει και το Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα με ταινίες μικρού μήκους από όλο τον κόσμο. Επί πλέον, διοργανώνονται και παράλληλες εκδηλώσεις, όπως συνεντεύξεις, παρουσιάσεις βιβλίων και συζητήσεις
Κάθε χρόνο, πάνω από 2.000 ταινίες υποβάλλονται για να επιλεγούν και να διαγωνιστούν τελικά περίπου 50-60 ταινίες. Η Κριτική Επιτροπή αποτελείται από πέντε μέλη, τα οποία προέρχονται από τον διεθνή κινηματογράφο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα βραβεία που απονέμονται κάθε χρόνο για το Ελληνικό διαγωνιστικό τμήμα είναι τα εξής
Χρυσός Διόνυσος (Βραβείο Καλύτερης Ταινίας)
Καλύτερης Σκηνοθεσίας
Καλύτερου Σεναρίου
Καλύτερου Ντοκιμαντέρ
Βραβείο Έλληνες του Κόσμου «Σωκράτης Δημητριάδης»
Βραβείο «Τώνια Μαρκετάκη»
Η Κριτική Επιτροπή του Φεστιβάλ επίσης μπορεί να απονείμει επιπλέον τιμητικές διακρίσεις και επαίνους για επιμέρους κατηγορίες όπως: διεύθυνση φωτογραφίας, Α' ανδρικής και Α' γυναικείας ερμηνείας, ήχου, μοντάζ, ενδυματολογίας, σκηνογραφίας, μακιγιάζ, ειδικών εφέ)
Φέτος έχουμε φτάσει αισίως στο 45ο Φεστιβάλ. Ένα Φεστιβάλ που πραγματοποιήθηκε στην πόλη της Δράμας στο διάστημα 5 – 12 Σεπτεμβρίου. Εμείς, εδώ, στην πόλη της Ραφήνας, είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε σε λίγες ημέρες τις περσινές ταινίες του Φεστιβάλ. Πιο συγκεκριμένα, το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου θα προβληθούν στη Ραφήνα οι βραβευμένες ελληνικές ταινίες από το περσινό 44ο Φεστιβάλ Δράμας. Η προβολή θα γίνει στον κινηματογράφο ΑΕΛΛΩ και όσοι βρεθούν εκεί θα έχουν τη μοναδική ευκαιρία να παρακολουθήσουν 11 ταινίες ευρείας θεματολογίας και ύφους σε ένα χορταστικό κινηματογραφικό τρίωρο. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη, χωρίς εισιτήριο, αλλά και με μια έκκληση από τους διοργανωτές για εθελοντική συνδρομή σε κουτί οικονομικής ενίσχυσης, τα έσοδα του οποίου θα διατεθούν στον αγώνα που διεξάγει το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας για να εξασφαλίσει την ύπαρξή του κόντρα στα σχέδια εγκιβωτισμού, εγκλωβισμού και τελικής εξαφάνισής του. Διπλός είναι λοιπόν ο στόχος των διοργανωτών και ζητούν γι αυτό την αμέριστη στήριξή σας
Σε μια ανάρτηση στο fb, η φίλη Effie Banou είχε την ιδέα να συγκεντρώσει πολλές, διαφορετικού ύφους, τοποθετήσεις που όμως όλες καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: πως το τουριστικό μοντέλο που έχει προκριθεί για τη χώρα μας και που προχωρεί ακάθεκτο χωρίς μέτρο και χωρίς όρια, θα αποκλείσει με μαθηματική ακρίβεια τη συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων, οι οποίοι παρακολουθούν εμβρόντητοι και ανήμποροι να μετατρέπεται ο τόπος τους και το μαγικό καλοκαίρι του σε ένα ιδιαίτερα ακριβό προϊόν που θα το χαίρονται μόνο τα πολύ υψηλά εισοδήματα. Την ίδια στιγμή, οι ίδιοι περιορίζονται στο ρόλο του ανήμπορου θεατή ή στην καλύτερη περίπτωση του χαμηλά αμειβόμενου υπηρέτη, ενώ το κάποτε μαγικό περιβάλλον αυτού του τόπου χάνεται σιγά-σιγά, οριστικά και ανεπίστρεπτα. Η Μύκονος ήταν μόνο η αρχή και δείχνει ξεκάθαρα προς τα πού βαδίζουμε.
Γράφει η Εύφη, ορμώμενη από τις δικές της διαπιστώσεις στην Κίμωλο :
« Ελληνικό καλοκαίρι συνέχεια...
Όσοι από εμάς καταφέραμε αυτό το καλοκαίρι να επισκεφτούμε κάποιο νησί ή κάποιο χωριό διαπιστώσαμε έως και εχθρική διάθεση από αλαλαγμένους ντόπιους επιχειρηματίες με την εισροή τουριστικού χρήματος.
Και αυτό ήταν το ελάχιστο. Το χειρότερο ακολουθεί με τα τεράστια κτηματομεσιτικά γραφεία που διαχωρίζουν τη γη και εξασφαλίζουν επενδύσεις που μόνο τους ντόπιους και όλους εμάς δεν αφορούν.
Διαπίστωση που φέρνει ένα σφίξιμο στο στομάχι για τα καλοκαίρια που δεν θα ξαναζήσουμε .
Σιγά σιγά βλέπω όλο και περισσότερους φίλους κ γνωστούς να γράφουν τις σκέψεις τους- ανησυχίες - απόψεις για το θέμα»
Η Ίρις Λυκουριώτη, τώρα, από τον δικό της λογαριασμό στο fb, γράφει:
“Φαί, νερό, βότανα, αέρας, γη και χωράφι, ζώα και μέσα σε αυτά κανονικοί άνθρωποι.
Όχι άλλες χυδαίες (ατομικές) πισίνες και σπίτια ορυχεία στα άνυδρα νησιά του Αιγαίου και τα γεμάτα κρυστάλλινα νερά για κολύμπι, όχι άλλες κακόγουστες ομπρέλλες τροπικής αισθητικής ασυναρτησίας αντί για τις ελάχιστες καλαμωτές σκιές των καλαμιώνων που καθαρίζουν τις ρεματιές εκεί που πέφτουν στη θάλασσα και χωρίζουν τα χωράφια, όχι άλλη γελοία υποτιθέμενη ξεκούραση σε ενοικιαζόμενες ξαπλώστρες, εκεί που ένα πανί σε ελεύθερη παραλία είναι αρκετό για να ξεκουράσει η ζεστή άμμος τα κουρασμένα κόκκαλα μας, όχι άλλο κοκτέιλ και φραπέ σε τιμή άγριου μεροκάματου αντί μεγάλες φθηνές διακοπές παραθερισμού με ώρες ψαρέματος σε θάλασσες που δεν έχουν διαλύσει οι τράτες, οι εξορύξεις ή η όψη των πολεμικών πλοίων.
Τα νησιά του Αιγαίου, τα μεγάλα πρότυπα σχετικής αυτάρκειας και ναυτοσύνης, υπεραιωνόβιας διαβίωσης παρά τη φτώχεια και τις δυσκολίες από τα γεωπολιτικά ντράβαλα αυτής της δύσκολης και διεκδικούμενης θάλασσας, είναι στο όριο του μεγάλου κινδύνου να διαλυθούν για πάντα από τη χυδαία επέλαση της κτηματαγοράς και του μαζικού τουρισμού που δεν πρόκειται να ελέγχει κανένας ντόπιος (λάθος υπολογίζουν οι αγαπημένοι νησιώτες) παρά μόνο τα διεθνοτοπικά μαφιόζικα δίκτυα. Θα χάσουν τη γη τους και τα ενοικιαζόμενά τους πιο γρήγορα απ' ότι φαντάζονται (ας προσέξουν αυτόν τον καιρό οι Κρητικοί π.χ. τη συγχώνευση των συνεταιριστικών τραπεζών τους με την HSBC και σε ποιανού τα χέρια θα περάσει η υποθηκευμένη γη τους).
Λυπάμαι που οι συνάδελφοι αρχιτέκτονες και τα αρχιτεκτονικά ΜΜΕ έχουν αφεθεί απόλυτα σε αυτό το μοντέλο παραγωγής χώρου (βραβεία επί βραβείων -ιδιωτικά- προωθούν αυτό το μοντέλο ως ύψιστη αξία παράγοντας υπεραξία για τους developers όχι για την αρχιτεκτονική).
Ο βιοπορισμός δε σημαίνει σιγή, ούτε έλλειψη συμμετοχής στα κοινά, δηλαδή στη διεκδίκηση ενός επαγγελματικού χώρου πολυδιάστατου και στη διεκδίκηση του αρχιτεκτονικού πειραματισμού που μπορεί να γίνει μόνο σε πλαίσια αξιακής αναβάθμισης ενός δίκαιου τρόπου ζωής για όλους με τη συμβολή της έννοιας του δημοσίου (παραγωγή χώρου, υποδομών και υλικών της ζωής, κληρονομιά, πολιτισμός, τροφή υλική και συμβολική).
Δυστυχώς δε γίνεται κατανοητό ότι όσο δεν αντιδρούμε σε αυτό θα εξαφανιστούμε ως επαγγελματίες μαζί με τη νέα τσιφλικοποίηση της γης (πόσους αιώνες πήρε η αναδιανομή της;), θα γίνουμε -έχουμε αρχίσει ήδη- υπεργολάβοι της κτηματαγοράς, όχι ελεύθεροι επαγγελματίες με δικαιώματα, τεχνογνωσία και λόγο στα κοινά.
Τι κοινωνία είναι αυτή που, αντί να αντιμετωπίζει τη φτώχια της, φτωχαίνει σπαταλώντας ότι έχει και δεν έχει σε ένα μοντέλο που την κάνει να ξεχάσει τις τέχνες της επιβίωσης, της γης και της θάλασσας, το μόνο που (και) σήμερα χρειάζεται ο κόσμος για να επιβιώσει;
Μεγαλώσαμε θαυμάζοντας τα ροζιασμένα χέρια και τα λιασμένα, ρυτιδιασμένα μέτωπα των νησιωτών που ήξεραν τα πάντα για να ζούμε. Περπατήσαμε τα βουνά και τα λαγκάδια που βγάζανε ασύλληπτης νοστιμιάς ζαρζαβατικά, τα οποία έτρωγες με δυό δεκάρες, φιλοξενούμενη σε ράτζα υπέροχων σπιτιών φτιαγμένων με πολλές τέχνες, ανοιχτής γνώσης. Το Αιγαίο ήταν γεμάτο από νέα παιδιά, φοιτήτριες/ες και νέες/ους εργαζόμενες/ους που έφταναν παντού με πάμφθηνα ακτοπλοικά εισητήρια και παραθέριζαν μήνες ολόκληρους με ελάχιστο χαρτζιλίκι. Τώρα επιβάλλεται με βία πάνω τους ο ρόλος των ιθαγενών για σέρβις σε ηλικιωμένους αλλοδαπούς χωρών με υψηλότερους μισθούς. Δε θα είναι ελεύθερες/οι αν δεν το διεκδικήσουν. Δε θα παραθερίσουν ποτέ ελεύθερες/οι.
Προς φίλες και φίλους συνομήλικους που τα ζήσαμε μαζί αλλιώς: ρε παιδιά, πραγματική απορία, από πότε οι φωτογραφίες σας που δείχνουν την ειδυλλιακή Ελλάδα είναι μόνο από παραλιακά μπαρ με τροπικές ομπρέλλες;
Να 'ναι καλά η κουμπάρα μου που τράβηξε αυτή τη φωτογραφία και ανάσανα.
Φίλος καθηγητής πολεοδομίας-χωροταξίας σε ΑΕΙ μου είπε ότι το φαντασιακό των φοιτητριών/ων δε μπορεί να συλλάβει τίποτα έξω από τον τουρισμό.
Και πως θα ζήσουμε; και πως θα σχεδιάσουμε το χώρο και το μέλλον; με τι τέχνες;
ΥΓ πριν χρόνια έψαχνα την περίπτωση της Ίμπιζα αφού την επισκέφθηκα ένα 24ωρο και έπαθα σοκ, οπότε προσπάθησα να βρω στοιχεία για να το εκλογικεύσω. Η Ίμπιζα είναι η μία από τις τέσσερις ΕΟΖ (ελεύθερη οικονομική ζώνη) της Ισπανίας. Παρέχονται υπηρεσίες 'wellness' από απίστευτα δίκτυα που δεν ελέγχονται παρά ελάχιστα. Για παράδειγμα, στην Ίμπιζα δραστηριοποιούνται 3000 sex workers και μόλις το 2014 ιδρύθηκε το πρώτο συνδικάτο τους προκειμένου να μπορούν να προστατευθούν στοιχειωδώς από την απορρυθμισμένη ζωή τους.
Η Ίμπιζα είναι ένα νησί που κάποτε έμοιαζε με μία από τις Σποράδες μας.
Αυτήν την παρα-οικονομία θέλουμε;
Η Κατερίνα Ζαχαροπούλου από την Κέρκυρα γράφει :
«Και σκεπτόμουν αυτές της μέρες που βρίσκομαι στην Κέρκυρα αν έχει νόημα να πω κάτι που να δείχνει ό,τι ακριβώς συμβαίνει και εδώ. Δεν μου πολυαρέσει η κοινωνική κριτική μέσω fb αλλά ο Στάθης Καλύβας με το κείμενό του με ενεργοποίησε και θα το κάνω, μέρες κρατιέμαι. Με κρυστάλλινη ματιά περιγράφει την πραγματικότητα του σημερινού ελληνικού καλοκαιριού. Ζόφος.
Επί πλέον είδα το άλλοτε καταπράσινο και εμβληματικό club meditarranee, μία από τις πρώτες εγκαταστάσεις με οικολογικό πρόσημο τη δεκαετία του '60 να γίνεται γιαπί που προμηνύει τεράστια ξενοδοχειακή μονάδα, είδα αγαπημένες μικρές παραλίες να αφομοιώνονται από μεγάλες τουριστικές μονάδες, είδα τους Κερκυραίους διωγμένους από τις θάλασσές τους, είδα τους τουρίστες σαν "κατακτητές" και οικοδεσπότες σε τόπους των προγόνων μου, τους είδα και τρόμαξα από τη φόρα τους και το πάθος τους για το Ελληνικό καλοκαίρι. Τα μεγάλα σούπερμαρκετ έπαψαν τις αποστολές αγαθών στο σπίτι. Ρωτούν αν ψωνίζεις για σκάφος και μόνον εκεί κάνουν εξαιρέσεις. Ο συνωστισμός φέτος ήταν απερίγραπτος παντού, στους δρόμους, στους φούρνους, στις παραλίες. Μέχρι που φορτώθηκα κι έναν κόβιντ, ευτυχώς ελαφρύ σαν Κερκυραΐκή καντάδα...
Θα διαλέγω σε πείσμα των καιρών σταθερά τον Κερκυραίο μανάβη, χασάπη, φούρναρη με μαγαζάκια ελάχιστων τετραγωνικών και ντόπια προϊόντα, για πόσο ακόμη δεν ξέρω, και θα προτιμώ το μικρό χαρτοπωλείο της περιοχής στην οποία κάποτε στο μακρινό παρελθόν ο παππούς μας άφησε ένα κτήμα. Τότε φαινόταν τέρμα θεού, σήμερα φαίνεται προάστιο...
Για παρηγοριά και κόντρα στο τσουνάμι που λέγεται τουρισμός με νέα χαρακτηριστικά όπως όλα δείχνουν, επιμένω να ξετρυπώνω μικρές παραλίες, ποτάμια και χωριά της Κερκυραϊκής γης που ακόμη δεν ανήκουν παρά μόνο στους ανθρώπους τους. Δεν λέω ονόματα μη τυχόν και τα ξετρυπώσει κανένας τουρίστας με αυτόματη μετάφραση. Όλα παίζουν!
Ζήτω το Helliniko Kalokairi!!»
Από την άλλη μεριά, ο Χρήστος Κωστούλας από την Ιθάκη, γράφει με σκωπτικό ύφος :
“ Στις παρακάτω φωτογραφίες μπορούμε να δούμε εισαγόμενους Θιακοαθηναίους οικολόγους να επιδίδονται σε ύποπτη καταδρομική επιχείρηση.
Είναι αυτοί οι ενοχλητικοί τύποι που επειδή έρχονται δύο και τρεις φορές το χρόνο και κάθονται τριάντα, σαράντα ή και πενήντα μέρες στην Ιθάκη, έχουν την απαίτηση να έχουν άποψη και λόγο για τα τεκταινόμενα στο νησί.
Είναι αυτοί οι κρυπτοκομμουνιστές που διαμαρτύρονται επειδή το νησί ξεπουλιέται στρέμα-στρέμα και περνάει στα χέρια λίγων, όπως τον παλιό καλό καιρό των ευγενών τσιφλικάδων.
Είναι αυτοί οι οπισθοδρομικοί τύποι που μάχονται την ανάπτυξη και θέλουν να μας κάνουν να επιστρέψουμε στην εποχή των λυχναριών.
Είναι αυτοί οι τερατολόγοι που λένε – άκουσον άκουσον – πως η πολυπόθητη ανάπτυξη θα κλείσει τους ντόπιους στα σπίτια τους για να βλέπουν από τις αυλές τους τους high spenders τουρίστες να κάνουν μπάνιο στις πισίνες των lyxury studios και villas που εκτοπίζουν σιγά-σιγά τα απαρχαιωμένα rooms to let και να τρώνε αστακομακαρονάδες και μπριζόλες tomahawk στα gourmet εστιατόρια που εκτοπίζουν με τη σειρά τους τα παλιά ταβερνεία που ήταν προσιτά σε όλους.
Αυτά λένε οι ζηλόφθονες κρυπτοκoμμουνιστές αναρχοοπισθοδρομικοί τερατολόγοι οικολόγοι και αν απορείτε για το τι περιέχουν τα σακίδιά τους, θα σας το πούμε εμείς! Φίδια περιέχουν που θα τα αμολήσουν ελεύθερα για να μας φάνε ούλους πριν προλάβουμε να απολαύσουμε τα αγαθά της ανάπτυξης!»
Αυτές τις μέρες βρήκαν το βιολογικό θάνατο πολλοί άνθρωποι της τέχνης. Ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ, ο Κώστας Καζάκος, η Ειρήνη Παπά. Κάποιοι επαγγελματίες γραφιάδες βρήκαν ένα θέμα για να γράψουν. Κάποιοι άλλοι επιστρατεύθηκαν άρον-άρον για να προλάβουν να ετοιμάσουν αφιερώματα για τους εκλιπόντες, σε έναν αγώνα δρόμου με τους ανταγωνιστές
Όσο για εμάς, τους ερασιτέχνες γραφιάδες που δε μας βιάζει τίποτα, εμείς διαβάζουμε την πλημμυρίδα των άρθρων που γράφονται και χαμογελούμε με τα επαναλαμβανόμενα copy-paste κλισέ. Παρόλα αυτά, εισπράττουμε τη θλίψη που γεννά η αναγγελία του θανάτου τους και προσπαθούμε να αναρωτηθούμε από πού πηγάζει αυτή, πόσο μάλιστα όταν γνωρίζουμε πως όλοι οι προαναφερόμενοι έφυγαν πλήρεις ημερών όπως συνηθίζεται να λέγεται όταν κάποιος φεύγει εκεί γύρω στα 90 και πως τουλάχιστον οι δύο από αυτούς ( ο Γκοντάρ και η Παπά) είχαν εδώ και αρκετά χρόνια είχαν χάσει αυτό που αποκαλούμε ποιότητα ζωής και είχαν επίσης από καιρό πάψει να υπηρετούν την τέχνη και να προσφέρουν σε αυτήν
Άλλωστε, ο Γκοντάρ είχε δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο πως «Αν είμαι πολύ άρρωστος, δεν θέλω να με σέρνουν σε ένα αμαξίδιο... Καθόλου». Και, πράγματι, ο Γκοντάρ έκανε πράξη τα πιστεύω του. Όπως δήλωσε ο δικηγόρος της οικογένειας του σκηνοθέτη «Ο Γκοντάρ κατέφυγε σε νόμιμη υποβοηθούμενη ευθανασία στην Ελβετία λόγω "πολλαπλών παθολογικών καταστάσεων που προκαλούν αναπηρία", σύμφωνα με τους όρους της ιατρικής γνωμάτευσης». Η δε Ειρήνη Παπά , εδώ και πολλά χρόνια έπασχε από Αλτσχάιμερ.
Από πού πηγάζει λοιπόν όλη αυτή η περιρρέουσα θλίψη; Μιλάμε βέβαια για την πραγματική θλίψη και όχι για τα πανομοιότυπα κλισέ των έντυπων και ηλεκτρονικών Μέσων περί της «Τέχνης που πενθεί» , περί «τεράστιας απώλειας» και άλλων τέτοιων βαρύγδουπων ελαφροτήτων που ανασύρονται από τα συρτάρια της ευκολίας σε τέτοιες περιπτώσεις. Εμάς μας απασχολεί από πού πηγάζει η πραγματική θλίψη που γεννά το άκουσμά τους; Μια θλίψη που αγγίζει και εμάς. Μήπως από το γεγονός πως πεθαίνουν ο ένας μετά τον άλλον οι ήρωές μας και μαζί με αυτούς κλονίζονται οι αβάσιμες βεβαιότητές μας; Μήπως από το γεγονός πως τέτοια μεγάλα μεγέθη δεν πρόκειται πλέον να ξαναβγούν;
Ίσως ισχύουν όλα τα παραπάνω. Το πιο πιθανό. Μα, όσον αφορά τουλάχιστον στον εαυτό μου, θα πω πως υπάρχει και κάτι άλλο. Που δεν έχει να κάνει με τους ανθρώπους αυτούς καθ’ εαυτούς, αλλά με μένα που με το άκουσμα μιας τέτοιας είδησης κάθε φορά εμφανίζεται μπροστά μου το αμείλικτο ερώτημα: πόσα από αυτά που πρόσφερε ο συγκεκριμένος άνθρωπος της Τέχνης ή του Πνεύματος μπόρεσα εγώ να εισπράξω; Τον είδα; Τον άκουσα; Τον διάβασα;
Αυτά τα ερωτήματα μου υπενθυμίζουν πόσο εύκολα αφήνω τη ζωή μου να κυλάει ανούσια και να μην εισπράττω όλα όσα θα μπορούσαν να με κάνουν έναν καλύτερο άνθρωπο. Διάβασα ένα βιβλίο σήμερα; Είδα μια καινούργια ταινία σήμερα; Άκουσα έναν μουσικό δίσκο σήμερα; Γνώρισα κάποιον ενδιαφέροντα άνθρωπο σήμερα; Έκανα κάτι όμορφο σήμερα; Ερωτεύτηκα σήμερα; Ή αφέθηκα για μια ακόμη μέρα στη φθορά της ρουτίνας και της πλήξης που κάνουν το χρόνο να κυλάει αδίστακτα γρήγορα αφήνοντάς με μονίμως ανικανοποίητο;
Ποτέ δεν είναι αργά για τίποτα. Carpe diem, όπως έλεγε στους μαθητές του ο αντικομφορμιστής καθηγητής Τζον Κίτινγκ στον Κύκλο των Χαμένων Ποιητών. Άδραξε λοιπόν τη μέρα σου, την κάθε μέρα σου και γίνε ένας καλύτερος άνθρωπος. Σε όλα. Μάζεψε τα ροδολούλουδα, όσο είναι ακόμη νωρίς. Γίνε ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Και όλα αυτά ας μην γίνουν κάποια ακόμη κλισέ. Ας γίνουν πράξη. Από αύριο κιόλας
Από τα μεγάφωνα του γηπέδου στο Βερολίνο, ακούγεται ο εθνικός Ύμνος της Ουκρανίας. Η κάμερα κάνει ζουμ σε έναν Ουκρανό φίλαθλο που δακρύζει, την ώρα που όπως όλα δείχνουν, βγάζει και μία selfie. Ο σκηνοθέτης πετυχαίνει το πλάνο το καλό, μια βαθιά συγκίνηση καταλαμβάνει τους τηλεθεατές και όλα πλέον είναι έτοιμα για να αρχίσει ο αγώνας.
Και όχι, δεν είναι πλάνα από ταινία αυτά, ίσως το sequel του εκπληκτικά διεισδυτικού Wag the dog. Σήμερα έχουμε αγώνα μπάσκετ. Η Ουκρανία μπορεί να έχει πόλεμο, όμως αυτό τον καιρό πρέπει να παίξει μπάσκετ στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα από το οποίο έχει αποκλειστεί η Ρωσία εξαιτίας της εισβολής της στην Ουκρανία. Οι οπαδοί της Ουκρανίας στις κερκίδες πανηγυρίζουν στις νίκες της, στενοχωριούνται στις ήττες της και όλα αυτά θεωρούνται φυσιολογικά
Και πώς να μην θεωρούνται φυσιολογικά σε μια εποχή που έχει χαθεί το νόημα κάθε λέξης, θυμίζοντάς μας όλο και περισσότερο το δυστοπικό 1984 του Όργουελ. Πώς να μη γελάσει πικρά κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος όταν ακούει να αποκαλείται εκβιαστής ο Πούτιν επειδή μειώνει τη μείωση της ροής του φυσικού αερίου στην Ευρώπη ή απαιτεί να πληρώνεται σε ρούβλια, αντιδρώντας στις κυρώσεις των Ευρωπαίων που γίνονται κατά παραγγελία και κατ’ απαίτηση των Αμερικανών;
Οι Ευρωπαίοι που βλέπουν με έκπληξη πως οι κυρώσεις που επιβάλλουν στη Ρωσία γυρίζουν σαν μπούμερανγκ και πλήττουν τους ίδιους. Ο χειμώνας στην Ευρώπη έρχεται με αμφίβολο το ρωσικό φυσικό αέριο και οι Ευρωπαίοι μετεωρίζονται αμήχανα , περιμένοντας ίσως βοήθεια από την Αμερική, όπως έγινε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμη βέβαια δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι Αμερικανοί μπήκαν στον πόλεμο, όχι για να απελευθερώσουν την Ευρώπη, αλλά για να την κατακτήσουν.
Δυστυχώς, οι μεγάλοι Ευρωπαίοι πολιτικοί πλέον δεν υπάρχουν. Η Ευρώπη καταρρέει πολιτικά και οικονομικά. Παίζει όμως μπάσκετ. Καλό για να ξεχνιόμαστε
Η Καίτη Χωματά ερμηνεύει σε κάποια παραλία της Νάξου το τραγούδι του Γιάννη Σπανού σε στίχους Κώστα Κωτούλα «Η μπαλάντα της Καίτης» (από την ταινία «Σκιές στην άμμο» 1970)
Αναδημοσιεύουμε ένα άρθρο του Διονύση Σιμόπουλου για την Αυγουστιάτικη πανσέληνο, όπως αυτό δημοσιεύτηκε από το ίδρυμα Ευγενίδου. Οι φωτογραφίες του φεγγαριού είναι τραβηγμένες από το νυχτερινό ουρανό της Ιθάκης στις 11 και 13 Αυγούστου του 2022
Η καθημερινή παρουσία της Σελήνης στον ουρανό αλλά και η συνεχής αλλαγή της φωτισμένης της μορφής επηρέαζε ανέκαθεν τους ανθρώπους όπως φαίνεται στα τραγούδια, στις προλήψεις και στις δογματικές τους αντιλήψεις. Γιατί παρ’ όλο που η Σελήνη αντανακλά μόνο το 7% του ηλιακού φωτός που πέφτει πάνω στη γεμάτη κοιλώματα επιφάνειά της, είναι αρκετά λαμπερή ώστε να καλύπτει με το φως της ένα αρκετά μεγάλο μέρος των άστρων της νύχτας. Πολλές μάλιστα παραδόσεις, που κρατάνε από την αρχαία ακόμη εποχή, συνδέουν την Πανσέληνο του κάθε μήνα με διάφορες αγροτικές εργασίες. Πάρτε για παράδειγμα την Πανσέληνο του Αυγούστου που ακόμη και σήμερα πολλοί την θεωρούν ότι είναι λαμπρότερη και μεγαλύτερη απ’ οποιαδήποτε άλλη Πανσέληνο του χρόνου, κάτι που φυσικά δεν είναι σωστό αφού πρόκειται απλά για μια οπτική απάτη.
Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι ότι στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών ο Ήλιος βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της ετήσιας φαινόμενης τροχιάς του στον ουρανό ενώ αντίθετα η Σελήνη βρίσκεται σχετικά πιο κοντά στον ορίζοντα. Σ’ αυτή τη θέση η Πανσέληνος μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του παρατηρητή παρασύρεται να πιστέψει ότι η Πανσέληνος είναι μεγαλύτερη ενώ επανειλημμένες μετρήσεις έχουν αποδείξει ότι το μέγεθος της Πανσελήνου δεν διαφέρει καθόλου από ώρα σε ώρα.
Υπάρχει φυσικά μετρήσιμη διαφορά του μεγέθους της Σελήνης ανάλογα με το αν βρίσκεται στο περίγειό της ή στο απόγειό της, κάτι που συμβαίνει μια φορά κάθε μήνα. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με το πόσο μεγάλη φαίνεται όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα, που οφείλεται όπως είπαμε αποκλειστικά και μόνο σε οπτική απάτη.
Υπάρχουν όμως κι άλλοι παρόμοιοι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί στους διάφορους λαούς μεταξύ των οποίων και η σύνδεση της έξαρσης της «τρέλας» την ημέρα της Πανσελήνου. Απ’ αυτόν τον μύθο άλλωστε προέρχεται και η λέξη «σεληνιασμός» και η σύνδεσή της με την επιληψία. Στατιστικές μελέτες που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά (όπως το Annals of Emergency Medicine, το Journal of Emergency Nursing, και το Journal of Toxicology and Psychological Report) αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση με την συμπεριφορά του ανθρώπου και την Πανσέληνο. Μύθος είναι επίσης και αυτό που ακούγεται ότι την ημέρα της Πανσελήνου γεννιόνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα και άλλα παρόμοια. Παρ’ όλα αυτά οι μύθοι αυτοί συνεχίζουν να υπάρχουν και να μπερδεύουν τον κάθε πολίτη χωρίς καμιά απολύτως απόδειξη.
Πάρτε επίσης κι έναν ακόμη μύθο σχετικά με τον χρωματισμό της Πανσελήνου που ορισμένοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε». Κάτω από ορισμένες συνθήκες πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που η χροιά της Σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού της γκρίζου) όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη και μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη για παράδειγμα με την έκρηξη του ηφαίστειου Κρακατόα το 1883. Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο σπάνιο ώστε έμεινε στα χρονικά ως έκφραση ενδεικτική της έννοιας του «σχεδόν ποτέ». Μ’ αυτή λοιπόν την έννοια χρησιμοποιείται και η φράση «Μπλε Σελήνη» για να χαρακτηρίσει την ύπαρξη δύο πανσελήνων σ’ έναν μήνα, η δεύτερη δηλαδή Πανσέληνος σ’ ένα μήνα ονομάζεται «Μπλε Σελήνη» παρ’ όλο που ένα τέτοιο φαινόμενο αν και ασυνήθιστο (αφού η περίοδος από την μια Πανσέληνο έως την επόμενη φτάνει τις 29,5 περίπου ημέρες και για την ακρίβεια 29,53059 ημέρες) δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο. Ο Φεβρουάριος φυσικά, που έχει μόνο 28 ή 29 ημέρες, είναι αδύνατον να περιλάβει ποτέ μια «Μπλε Σελήνη», ενώ κατά μέσον όρο ένας μήνας με δύο Πανσελήνους συμβαίνει μια φορά κάθε 2,5 περίπου χρόνια (και για την ακρίβεια κάθε 2,72 χρόνια), κάτι που φυσικά δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα σπάνιο. Συνολικά στα επόμενα 40 χρόνια θα έχουμε 17 μήνες που θα περιλαμβάνουν δύο Πανσελήνους τον ίδιο μήνα.
Είναι πάντως γεγονός ότι η παρουσία της Σελήνης στον νυχτερινό ουρανό πραγματικά δεν έχει αντίζηλο, γι’ αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο που η μυθολογία είναι γεμάτη με τις ιστορίες της που πολλές την ταύτιζαν με την θεά Άρτεμη. Όταν πρόβαλλε στον ουρανό το χαριτωμένο της πρόσωπο με την ασημένια ανταύγεια, η ομορφιά της έκανε τα άστρα να ωχριούν, ενώ η φαντασία των αρχαίων παρομοίαζε τις ακτίνες της Σελήνης με τα γρήγορα και μυτερά βέλη της Αρτέμιδος. Η αγνή πανέμορφη παρθένα, η κυνηγός θεά, ήταν για τον Όμηρο το πρότυπο της γυναικείας ομορφιάς. Στη Σελήνη απέδιδαν επίσης τη νυχτερινή δροσιά και τις βροχές, γι’ αυτό ονόμαζαν την Άρτεμη «Ποτάμια» και την λάτρευαν κοντά σε πηγές και λίμνες όπου πίστευαν ότι λούζονταν μαζί με τις Νύμφες μακριά από τα βέβηλα βλέμματα των ανδρών.
Σύμφωνα επίσης με την ελληνική μυθολογία η Σελήνη ήταν κόρη των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας, αδελφή του Ήλιου και της Ιούς, και μητέρα του Ωρίωνα με πατέρα τον Ήλιο. Όπως ο Ήλιος έτσι και η Σελήνη είχε το δικό της άρμα που το έσερναν βόδια ή άλογα ή και ελάφια, ενώ αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην Κλασσική κυρίως εποχή η λατρεία της Σελήνης είχε ατονήσει γιατί πίστευαν ότι η λατρεία των ουράνιων σωμάτων ήταν γνώρισμα των βαρβάρων.
Από την αρχαιότητα ακόμη στο ορατό αυτό πρόσωπο της Σελήνης διακρίνονταν διάφορες μορφές και σχήματα που κυριολεκτικά γοήτευαν τους ανθρώπους της Γης επί χιλιάδες χρόνια. Μερικοί πίστευαν ότι ήταν ένα κουνέλι. Άλλοι πάλι ότι ήταν βάτραχος. Ενώ οι περισσότεροι έλεγαν ότι μπορούσαν να διακρίνουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο: έναν άνθρωπο στη Σελήνη. Στις σκανδιναβικές χώρες έβλεπαν δύο παιδιά να μεταφέρουν ανάμεσά τους έναν κουβά νερό, ενώ στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την Πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι.
Φυσικά πολλοί από τους κλασικούς έλληνες φιλοσόφους είχαν αντιληφθεί από νωρίς ότι ο διαφορετικός φωτισμός των περιοχών της Σελήνης οφειλόταν στις ανωμαλίες του εδάφους της. Ο Θαλής ο Μιλήσιος, για παράδειγμα, πίστευε ότι ο δορυφόρος μας ήταν φτιαγμένος από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη και η Γη, ενώ ο Δημόκριτος υποστήριζε ότι οι διαφορές του φωτισμού της οφείλονταν στην ύπαρξη βουνών και κοιλάδων. Κι έτσι από την κλασική ακόμη εποχή, οι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι μπόρεσαν να διαλευκάνουν αρκετά από τα μυστήρια της Σελήνης, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο μηχανισμός των φάσεών της.
Οι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν κατανοήσει δηλαδή ότι το φως της Σελήνης δεν ήταν παρά η αντανάκλαση των ακτίνων του Ήλιου στην επιφάνειά της. Επειδή όμως το φως του Ήλιου φωτίζει καθημερινά διαφορετικές περιοχές της πλευράς της που είναι στραμμένη προς τη Γη, βλέπουμε τη Σελήνη να αλλάζει μορφή συνεχώς ανάλογα με το πώς φαίνεται από τη Γη. Έτσι όταν η Σελήνη βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση με τον Ήλιο στρέφει προς εμάς το μη φωτιζόμενο ημισφαίριό της, οπότε λέμε ότι έχουμε Νέα Σελήνη ή Νουμηνία. Με την πάροδο των ημερών η Σελήνη μετατοπίζεται στην τροχιά της και έτσι από τη Γη αρχίζουμε να βλέπουμε όλο και μεγαλύτερο μέρος του φωτιζόμενου ημισφαιρίου της.
Όταν η αποχή της από τον Ήλιο είναι 90 μοίρες, φαίνεται να είναι φωτισμένη κατά το 1/2, και η φάση αυτή ονομάζεται πρώτο τέταρτο. Η κίνηση της Σελήνης γύρω από τη Γη συνεχίζεται μέχρις ότου βρίσκεται σε αντίθεση προς τη θέση του Ήλιου, βρίσκεται δηλαδή απέναντι από τον Ήλιο με την Γη στη μέση, οπότε εμείς βλέπουμε από τη Γη ολόκληρο το φωτιζόμενο ημισφαίριό της και λέμε ότι έχουμε Πανσέληνο. Τότε η Σελήνη ανατέλλει όταν ο Ήλιος δύει. Ο χρόνος όμως κυλάει και η Σελήνη συνεχίζει την κίνησή της μέχρις ότου βρεθεί στη φάση του τελευταίου τέταρτου. Τέλος, η Σελήνη ξανάρχεται σε σύνοδο με τον Ήλιο, οπότε έχουμε και πάλι Νουμηνία ή Νέα Σελήνη.
Από τη μια σύνοδο ως την επομένη, για τη συμπλήρωση δηλαδή όλων των φάσεων της Σελήνης, χρειάζονται περίπου 29,5 ημέρες, και για την ακρίβεια 29 ημέρες 12 ώρες, 44 λεπτά και 2,86 δευτερόλεπτα. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται συνοδικός μήνας και είναι η χρονική περίοδος μεταξύ δύο διαδοχικών πανσελήνων ή δύο διαδοχικών φάσεων Νέας Σελήνης, από την οποία γεννήθηκε ο ημερολογιακός μας μήνας. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που τα πρώτα ημερολόγια βασίζονταν σε έναν κύκλο σεληνιακών μηνών.
Υπάρχει όμως και ένας άλλος «μήνας» που ονομάζεται «αστρικός μήνας», και είναι ο πραγματικός χρόνος μιας πλήρους περιφοράς της Σελήνης γύρω από τη Γη αφού μετράει την χρονική περίοδο μεταξύ δύο διαδοχικών περασμάτων της Σελήνης μπροστά από ένα δεδομένο άστρο. Η κίνηση αυτή γίνεται εμφανής καθώς η θέση της Σελήνης ανάμεσα στα άστρα αλλάζει από νύχτα σε νύχτα. Ο χρόνος αυτός είναι περίπου 27 ημέρες, και για την ακρίβεια 27 ημέρες 7 ώρες, 43 λεπτά και 11,5 δευτερόλεπτα.
Η αιτία της μεγαλύτερης διάρκειας του συνοδικού μήνα σε σχέση με τον αστρικό μήνα είναι αρκετά απλή: Κατά τη διάρκεια ενός μήνα, το ντουέτο Γη και Σελήνη έχει διασχίσει μια αρκετά μεγάλη απόσταση γύρω από τον Ήλιο. Έτσι όταν η Σελήνη έχει ολοκληρώσει μία πλήρη περιφορά της γύρω από τη Γη, πρέπει να ταξιδέψει επιπλέον πάνω από δύο ακόμη ημέρες για να ξαναγυρίσει στην ίδια γραμμική σχέση που είχε με την Γη και τον Ήλιο ώστε να δημιουργηθούν οι ίδιες πάλι προϋποθέσεις που είναι αναγκαίες για να έχει την ίδια φάση με αυτή με την οποία άρχισε την τροχιά της γύρω από τη Γη.
Πριν από λίγες ημέρες, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 χρονών, ο αστροφυσικός και επί 40 σχεδόν χρόνια διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου Διονύσης Σιμόπουλος. Στην ανάρτηση αυτή, δεν θα σταθούμε στο πλουσιότατο επιστημονικό του έργο, αλλά σε δύο μόλις στοιχεία που αναδεικνύουν όμως τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του ανθρώπου αυτού
Το πρώτο στοιχείο, είναι η απλότητα του χαρακτήρα του, αλλά και η απλότητα με την οποία μπορούσε να μεταδώσει τις γνώσεις του και να προκαλέσει το ενδιαφέρον για την επιστήμη του σε ένα ευρύτατο κοινό. Ήταν εύκολα προσεγγίσιμος, προτιμούσε να τον αποκαλούν δάσκαλο παρά επιστήμονα και πίστευε ακράδαντα στη διάχυση της επιστήμης μέσω της εκλαΐκευσής της. Με πικρία θυμάται τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε από κάποιους “σοβαρούς” συναδέλφους του.
“Δυστυχώς τα πρώτα χρόνια της επιστροφής μου στην Ελλάδα πολλοί συνάδελφοί μου έλεγαν ότι με την εκλαΐκευση «εκχυδαΐζω την επιστήμη». Αλλά εγώ εκεί, απτόητος, επέμενα. Γιατί ό,τι κι αν έκανα το έκανα επειδή αυτό ήταν η δουλειά μου και γιατί ύστερα από μισό αιώνα ασχολίας με την εκλαΐκευση της επιστήμης θεωρώ φυσικό επακόλουθο να θέλω να είμαι όσο καλύτερος δάσκαλος αυτού που διακονώ”.
Το δεύτερο στοιχείο, είναι η γενναία στάση του απέναντι στο θάνατο
«Εγώ είμαι Επικούρειος. Ο Επίκουρος έλεγε ότι ο θάνατος είναι εκεί που βρίσκεται. Όσο είναι μακριά μας, δεν μας ενδιαφέρει. Αν επέλθει ο θάνατος, πάλι δεν μας ενδιαφέρει, γιατί εμείς θα έχουμε φύγει. Δεν υπάρχει πρόβλημα με μια τέτοια φιλοσοφία»
Χαρακτηριστικός είναι και ο διάλογος που είχε σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τη δημοσιογράφο Χρύσα Λύκου. Όπως η ίδια η δημοσιογράφος διηγείται:
«Στις 31 Μαΐου τηλεφώνησα στον αστροφυσικό Διονύση Σιμόπουλο, ήθελα να τον ρωτήσω αν θέλει να συμμετάσχει σε ένα project πάνω στο οποίο δούλευα και που θα ήταν υπεροχο να μιλήσει για τον χρόνο, τον γαλαξία, τη ζωή στο απέραντο και ταυτόχρονα μικρό σύμπαν που κουβαλά κάθε άνθρωπος μέσα του.
- Σας ενοχλώ;
- Καθόλου.
Του εξήγησα σε μια πρόταση χωρίς τελεία τι ακριβώς σκέφτομαι, για μία μελέτη που διάβασα για την Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ.
– Δεσποινίς Λύκου, λυπάμαι πολύ. Δεν θέλω να δημιουργήσω πρόβλημα στα σχέδια σας, αλλά μέχρι το Σεπτέμβρη το πιθανότερο είναι να μη ζω.
Περπατούσα στην Ασκληπιού, φορούσα σαγιονάρες και κρατούσα δύο γλυκοπατάτες.
– Λυπάμαι.
– Το ακούω, αλλά μην. Ήταν μια όμορφη, εντελώς γεμάτη ζωή χωρίς απωθημένα.
– Δεν ξέρω τι να πω.– Δεν χρειάζεται να λέμε πάντα κάτι.
Έτρεχαν δάκρυα, πρώτη φορά για κάποιον που δεν έχω δει ποτέ και μιλούσα για πρώτη φορά μαζί του στο τηλέφωνο.
– Μην κλαίτε δεσποινίς, ακούγεστε τόσο νέα. Τρέξτε για τη ζωή σας, την αγάπη, τον έρωτα, τη συντροφικότητα.
– Πώς να σας αποχαιρετήσω;
– Να κυλήσουν ήσυχα οι μέρες. Όσες μέρες. Καλό σύμπαν. Τι άλλο είναι άλλωστε η ζωή μας, πέρα από ένα αστεράκι μου τρεμοπαίζει;
Τι είναι άλλωστε η ζωή μας, πέρα από ένα αστεράκι που τρεμοπαίζει; ρώτησε ρητορικά ο Διονύσης Σιμόπουλος. Και όταν αυτό το αστεράκι σβήσει, τότε τι γίνεται; Η απάντηση και σε αυτό το ερώτημα ήταν εύκολη για τον Διονύση Σιμόπουλο. That’s all folks! Αυτό ζήτησε από τα παιδιά του, δύο ημέρες πριν φύγει από τη ζωή, να βάλουν ως φωτογραφία εξωφύλλου του στο Facebook.
That’s all folks! Αυτό συμβαίνει όταν το ταξίδι της ζωής τελειώνει. Τουλάχιστον αυτό το ταξίδι να το έχουμε κάνει, όσο τουλάχιστον είναι στο χέρι μας, όσο πιο όμορφο γίνεται
https://www.in.gr/2022/08/07/b-science/episthmes/dionysis-simopoulos-ypermaxos-tis-eklaikeysis-tis-epistimis-ti-elege-se-synenteyksi-tou/
https://www.astronio.gr/apo%CF%87airetismos-ston-dionysi-simopoulo/
Όση προκλητική ολιγωρία επέδειξε η τοπική διοίκηση Ραφήνας – Πικερμίου πριν από την πυρκαγιά, τόση ανεξήγητη εγρήγορση επιδεικνύει για την ανεξέλεγκτη κοπή των δέντρων μετά από αυτήν. Τέσσερεις συλλογικότητες της Ανατολικής Αττικής καταγγέλλουν την αντιπεριβαλλοντική πρακτική του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου και διαμαρτύρονται με ανοιχτή επιστολή προς το Δασαρχείο Πεντέλης. Ακολουθεί η επιστολή:
Ανοιχτή επιστολή προς το Δασαρχείο Πεντέλης
Θέμα: Aναγκαίες παρεμβάσεις του Δασαρχείου Πεντέλης προς αποτροπή περαιτέρω καταστροφών στις καμένες δασικές εκτάσεις του Πεντελικού από τη φωτιά της 19ης-20ης Ιουλίου 2022
Ημερομηνία: 9/8/2022
Μια εβδομάδα μετά τη φωτιά και ενώ τα πρώτα σημάδια αναβλάστησης εμφανίζονται στα ρέματα, ξεκίνησε ο χορός των επικερδών εργολαβιών. Συγκεκριμένα:
Ανεξέλεγκτη δενδροκτονία ξεκίνησε από το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου στους καμένους οικισμούς του Ντραφιού και της Διώνης, σε κοινόχρηστους χώρους (άλση, πεζοδρόμια). Εργολάβοι πετσοκόβουν και κλαδεύουν, χωρίς μελέτες, χωρίς επίβλεψη, κατά παράβαση των επιστημονικών κανόνων που απαιτούν αναμονή μέχρι και την επόμενη άνοιξη μετά τη φωτιά ώστε να δοθεί χρόνος στη χλωρίδα να αντιδράσει και να φανεί τι θα επιζήσει. Εξαφανίζουν αδιακρίτως κάθε πεύκο, είτε πλήρως, είτε μερικώς καμένο, ακόμα και υγιές. Στη θέση πανύψηλων ευκαλύπτων, που σε διάστημα λίγων ημερών θα πρόσφεραν νέους πράσινους κλάδους σε όλη την κόμη τους, αφήνουν όρθια κούτσουρα 1-2 μ. Εξολοθρεύουν τα λιγοστά, πλέον, μεγάλα δέντρα της περιοχής.
Η Περιφέρεια Αττικής κάνει ανεξέλεγκτη εισβολή σε ρέματα με τεράστια σκαπτικά μηχανήματα για να καθαρίσουν φράγματα και αναβαθμούς, όπως χαρακτηριστικά διαπιστώσαμε στο ρέμα Βαλανάρη. Χωρίς μελέτη, χωρίς επίβλεψη δασολόγων, έξω από κανόνες αειφόρου διαχείρισης που απαιτούν συντήρηση των φραγμάτων με μηχανήματα εκτός κοίτης ή μικρών διαστάσεων και βάρους (Bobcat) σε συνδυασμό με χειρονακτική εργασία. Οι μεγάλες ράμπες και οι ελιγμοί των τεράστιων μηχανημάτων εκχερσώνουν μεγάλες εκτάσεις στην κοίτη και τα πρανή, εκμηδενίζοντας τη δυνατότητα φυσικής αναγέννησης και αποσταθεροποιώντας τα πρανή, ενώ ξεριζώνουν πλατάνια και καλαμιές, φυσικούς συμμάχους για τη συγκράτηση φερτών υλικών και για την ανάσχεση της ταχύτητας των νερών που θα κατέβουν από το καμένο Πεντελικό στις πόλεις.
Ρέμα Βαλανάρη
Απειλητικά προμηνύματα για την οριστική καταστροφή των καμένων δασικών εκτάσεων της Πεντέλης έχει ήδη προαναγγείλει ο δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου με παλιές αναφορές του σε «σεληνιακά τοπία» και «γκαζόν» στα δάση και με τις πρόσφατες αναφορές του σε «αναπλάσεις» και νέες χρήσεις γης» αντί για αναδάσωση.
Στην πυρκαγιά της Πεντέλης επιβεβαιώθηκε εκ νέου η ανυπαρξία των διαβόητων Ομάδων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων. «Διαλυμένη» και «διασπασμένη» Π.Π. στον Δήμο Πεντέλης. Αποποίηση από τον δήμαρχο Ραφήνας-Πικερμίου των διοικητικών ευθυνών και της αρμοδιότητάς του στο δασικό Δασαμάρι. Άρα χωρίς επιτήρηση και άμεση επέμβαση (στα κρίσιμα πρώτα 10 λεπτά) από την Π.Π. του Δήμου, με απουσία επίγειας πυροσβεστικής παρέμβασης, η δασική έκταση αφέθηκε ανυπεράσπιστη με τη φωτιά να καλπάζει επί ώρες ανεμπόδιστη στους λόφους και να καταστρέφει ολοσχερώς το δασικό Δασαμάρι, τα ρέματα Βαλανάρη και Δασαμάρι, μεγάλη έκταση δάσους του νότιου Πεντελικού βουνού (Βαγιάτι, Καλλίσια, Καραούλι, ...) και γιγαντωμένη να πλήξει οικισμούς.
Όμως αν η τοπική διοίκηση ήταν απούσα από την πρόληψη, τον καθαρισμό, την πυροπροστασία, έκανε αισθητή την παρουσία της στα ΜΜΕ στις ώρες της φωτιάς και βεβαίως στις εργολαβίες μετά τη φωτιά.
Απέναντι σε όλες αυτές τις καταστροφικές ενέργειες και τους σχεδιασμούς το Δασαρχείο Πεντέλης οφείλει να κρατήσει σθεναρή στάση προστατεύοντας και υπερασπίζοντας τα καμένα δασικά οικοσυστήματα του Πεντελικού.
Ζητάμε από το Δασαρχείο:
Να συντάξει μελέτη για τα δέντρα που πρέπει να κοπούν (πίνακες υλοτομίας) και για εκείνα που θα σωθούν, και να επιβλέπει τις σχετικές εργασίες.
Να εκδίδει άδεια για τον καθαρισμό των ρεμάτων, φραγμάτων και αναβαθμών και να επιβλέπει τις εργασίες.
Να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να σταματήσει άμεσα η καταστροφή που συντελείται σε κοινόχρηστους χώρους, άλση και ρέματα εντός οικισμών και να εξασφαλιστεί ο απαραίτητος χρόνος για τη φυσική αναγέννηση των οικοσυστημάτων του Πεντελικού.
Να κηρυχθεί αναδασωτέο το σύνολο της καμένης δασικής έκτασης, όπως προβλέπει το άρθρο 117 §3 του Συντάγματος που υπαγορεύει ότι δασική έκταση που καίγεται κηρύσσεται υποχρεωτικά αναδασωτέα.
Να διασφαλίσει ότι θα υπάρξει ο αναγκαίος χρόνος για τη φυσική αναγέννηση των καμένων δασικών εκτάσεων.
Να αναλάβει τον σχεδιασμό της τεχνητής αναδάσωσης όπου και όταν χρειαστεί (μελλοντικά), ώστε αυτή να γίνει υπό την πλήρη καθοδήγηση της Δασικής Υπηρεσίας.
Να διασφαλίσει τη μη οικοδόμηση εντός των καμένων εκτάσεων.
Να απαγορεύσει καθολικά τη βόσκηση της αναγεννώμενης χλωρίδας στην εν λόγω περιοχή.
Να αποτρέψει την παραμικρή απώλεια δασικής επιφάνειας από τις προεκλογικού χαρακτήρα «αναπλάσεις» των Δήμων και της κεντρικής διοίκησης, υπερασπιζόμενο κάθε μέτρο του δάσους —όπως οφείλει!
Αναμένουμε τις απαντήσεις σας για τις σχετικές ενέργειες.
Στην ενεργοποίηση των δασικών υπηρεσιών για τη διάσωση του φυσικού περιβάλλοντος παραμένουμε αρωγοί.
‣ ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών «Δασαμάρι S.O.S.»
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
‣ Κίνηση για τ ην Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
‣ Πρωτοβουλία Κατοίκων Πεντέλης-Μελισσίων
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
‣ Εξωραϊστικός Σύλλογος Νηρέας Ραφήνας
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Με έδρα τη Βαρκελώνη, η Tanya Beyeler (Ελβετία) και ο Pablo Gisbert (Ισπανία) συναποτελούν το καλλιτεχνικό ζευγάρι El Conde de Torrefiel. Τα έργα τους είναι μια σύνδεση κειμένου, χορογραφίας και εικαστικών τεχνών. Στο τέταρτο κατά σειρά έργο τους με τίτλο La chica de la agencia de viajes nos dijo que había piscina en el apartamento [Η κοπέλα από το ταξιδιωτικό γραφείο μας είπε ότι υπήρχε πισίνα στο διαμέρισμα] (2013), υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αναφορά στο λαό, αυτό το υποκείμενο που από άλλους αγιοποιείται ή και θεοποιείται ακόμη και θεωρείται το εργαλείο της κοινωνικής επανάστασης και ανατροπής, ενώ από άλλους υποτιμάται και λοιδωρείται ως μια μάζα χυδαία και εύκολα εξαγοράσιμη και ως εκ τούτου χειραγωγούμενη από την εξουσία.
Ο Σολωμός μιλούσε πατρικά γι αυτόν και τον συμπονούσε «Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε / Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε», ο δε Βάρναλης τον θεοποιούσε παρόλο που αναγνώριζε τη μη συνειδητοποίησή του «Αυτός πατρίδα κι ανθρωπιά, το σήμερα και τ’ αύριο και το μεγάλο χτες» αλλά και «Άιντε θύμα, άιντε ψώνιο, άιντε σύμβολο αιώνιο / αν ξυπνήσεις μονομιάς θα 'ρθει ανάποδα ο ντουνιάς». Οι El Conde de Torrefiel όμως, δεν χαρίζονται στο λαό.
Ποια είναι η αλήθεια; Όλα μαζί είναι η αλήθεια, γιατί έτσι τελικά είναι ο άνθρωπος. Ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο. Ικανός για στιγμές εξαιρετικού μεγαλείου, αλλά και απέραντης ντροπής. Και είναι καλό να έχουμε πλήρη επίγνωση και των δύο πλευρών του
Ας διαβάσουμε όμως το κείμενο των El Conde de Torrefiel
Δυο φίλες συζητούν, και η μια λέει στην άλλη: Εδώ και καιρό βλέπω μεγάλους συγγραφείς, πολιτικούς όλων των τάσεων, ποιητές, μουσικούς, κινηματογραφιστές, σημαντικούς και επιφανείς διανοούμενους, να εκθειάζουν την έννοια του λαού, την έννοια του προλεταριάτου.
Να ξέρεις πως όλοι αυτοί, όλοι αυτοί που τον δοξολογούν, τον λατρεύουν και τον χειροκροτούν ανελλιπώς, δεν έζησαν ποτέ με τον λαό, δεν έζησαν ποτέ με το προλεταριάτο. Πέρασαν τη ζωή τους κάνοντάς τον ποίηση, τραγούδια, θεωρίες, θεάματα, θεοποιώντας τον, αλλά μακριά του. Γιατί αυτοί οι καλλιτέχνες, οι πολιτικοί και οι διανοούμενοι στην πραγματικότητα δεν έχουν δει την αηδία που κρύβει ο λαός, την ευτέλεια των συγκινήσεών του, τη θλίψη του προλεταριάτου, τη διαστροφή στη ζωή του. Γιατί αυτοί που κάνουν ποίηση, πολιτική και διανόηση με θέμα τον λαό δεν έφαγαν ποτέ στα τραπέζια του, δεν κοιμήθηκαν ποτέ στα κρεβάτια του, δεν περπάτησαν εκεί που αυτός περπατά, δεν έχεσαν στις χέστρες του, δεν μαγείρεψαν στις κουζίνες του, και, κυρίως, δεν του μίλησαν ποτέ. Γιατί αν είχαν κάνει ένα από αυτά τα πράγματα θα ήξεραν ότι του λαού, με το να είναι δωροδοκήσιμος και διεφθαρμένος, του αξίζει ολόκληρος ο πόνος που μπορεί να αντέξει.
Όσοι προερχόμαστε από τον λαό, όσοι ανατραφήκαμε και εκπαιδευτήκαμε από αυτόν, από το προλεταριάτο, όσοι κοιμηθήκαμε σε ράντσα, ζήσαμε σε μικρά σπίτια και φορέσαμε ρούχα αλλονών, ξέρουμε ότι εκεί δεν υπάρχει τίποτα ποιητικό ούτε καλλιτεχνικό ούτε εγκάρδιο, ούτε υγιές, ούτε καλό. Υπάρχει μια νοσταλγική και συναισθηματική προβολή, μια χαλαρότατη συγκίνηση που μπάζει νερά από παντού και δεν σ’ αφήνει να σκεφτείς. Η έννοια του λαού είναι θλιβερή, και κυρίως, είναι πολύ κοινότοπη. Όλος ο κόσμος μιλά γι’ αυτήν και τη χρησιμοποιεί, όπως κάνω κι εγώ τώρα δα. Το προλεταριάτο είναι ό,τι χειρότερο συνέβη στην Ιστορία. Το προλεταριάτο είναι αυτό που γεμίζει τις παραλίες, τους στρατούς, τα εμπορικά κέντρα, τα κωλόμπαρα, τις εκκλησίες και τα εργοστάσια. Τι μπορεί να βγει απ’ όλα αυτά; Κι έπειτα τους ακούς με τι τρόπο μιλάνε, τους βλέπεις με τι τρόπο γελούν, πώς μεθάνε, πώς εκφράζουν την τρυφερότητά τους, και τα καταλαβαίνεις όλα.
Και έχω αποφασίσει να απομακρυνθώ απ’ δαύτους, γιατί δεν μου κάνουν καθόλου καλό· σκέψου πως όταν γυρίσει ο τροχός θα τους συμβεί, και πάλι, εκείνο που τους συνέβη και στην αρχή, και από πολίτες θα γίνουν, και πάλι, σκλάβοι. Και λυπάμαι γι’ αυτό.
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
