Αναδημοσιεύουμε ένα γράμμα από την Αμοργό. Ένα γράμμα που απέστειλε η Ελευθερία Ψυχογιού στο ieidiseis.gr και αποτελεί ένα δριμύ κατηγορώ για τη διαχρονική εγκατάλειψη των μικρών νησιών που παίρνει δραματικές διαστάσεις εν μέσω έντονης σεισμικής δραστηριότητας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην επιστολή: “Να τους πει κάποιος ότι τα νησιά δεν έχουν μόνο Καλοκαίρια αλλά και ατέλειωτους Χειμώνες και οι ζωές μας έχουν αξία!”

Ακόμη και σε αυτές τις δύσκολες στιγμές διαπιστώνουμε δυο πράγματα. Την κρατική ανοργανωσιά και ότι τον χειμώνα ζούμε από τύχη εδώ στην Αμοργό.

Εν μέσω αλλεπάλληλων δονήσεων :

Η ΔΕΔΔΗΕ έστειλε :

Τέσσερις (4) νταλίκες με 45 κολόνες. Μα οι κολόνες δεν πέφτουν με τους σεισμούς !

Καλώδιο 95ντάρη χαλκού ενώ δεν χρησιμοποιείται στο νησί.

Επτά ( 7) γεννήτριες για κάθε δημοτικό διαμέρισμα. Όμως ποιος θα τις συνδέσει ; Ο ένας και μοναδικός υπάλληλος που εξυπηρετεί όχι μόνο την Αμοργό αλλά και τα κοντινά νησάκια;

Υποχρεώνονται όλες οι βαθμίδες σε τηλεκπαίδευση. Σοβαρά τώρα; Κουνάει το νησί κάθε λίγο και λιγάκι, κουνιούνται τα σπίτια τα πάντα και οι οθόνες κατά ένα μαγικό τρόπο θα μένουν ακίνητες και τα παιδιά προσηλωμένα;

Ζούμε σε μια σεισμογενή περιοχή και τα δημόσια κτήρια (βλ. σχολεία) δεν έχουν ελεγχθεί αν και έχει ζητηθεί από τον Δήμο Αμοργού εκτός από το δημοτικό σχολείο Καταπόλων, διότι ο έλεγχος από τον ΟΑΣΠ γίνεται μετά από κλήρωση! Αν σου κάτσει δηλαδή.

Στον πολύπαθο χώρο της Υγείας μετά την προηγούμενη καταγγελία μας στο iridiseis στείλανε δύο νοσοκόμες για μια εβδομάδα. Όταν φύγουν ποιος θα κάνει νοσηλεία που δεν βγαίνουν οι βάρδιες ; Θα διακομίζονται άρρωστοι άνθρωποι με τον φλεβοκαθετήρα διότι δεν θα υπάρχει νοσηλευτής. Θα συνεχίσουν να τους στέλνουν ως ασυνόδευτο δέμα στην Νάξο ; Γιατρούς ακόμη περιμένουμε, σήμερα Πέμπτη 6/2/2025 λένε ότι ΘΑ έρθουν κάποιοι μετακινούμενοι λόγο του σεισμού.

Να τους πει κάποιος ότι αρρωσταίνουμε και εκτός σεισμού. Αρρωσταίνουμε και όταν έχει απαγορευτικό λόγω καιρού.

Να τους πει κάποιος ότι οφείλουν να καλύψουν τις άμεσες και διαρκείς ανάγκες του νησιού όλο τον χρόνο, διότι όλο τον χρόνο η Αμοργός είναι νησί και μεις άνθρωποι.

Να τους πει κάποιος ότι ο σχεδιασμός τους είναι για σενάριο κωμωδίας, αλλά εμείς δυστυχώς δεν μπορούμε να διασκεδάσουμε, διότι ζούμε συνεχώς σε κατάσταση επισφάλειας.

Να τους πει κάποιος ότι εμείς δεν θέλουμε να εγκαταλείψουμε το νησί μας.

Να τους πει κάποιος ότι τα νησιά δεν έχουν μόνο Καλοκαίρια αλλά και ατέλειωτους Χειμώνες και οι ζωές μας έχουν αξία!

Ο στρατιώτης Ρόμπερτ Λι Προύιτ (Μοντγκόμερι Κλιφτ) παίρνει μετάθεση στο Σόφιλντ της Χαβάη. Ο διοικητής Ντέινα Χολμς (Φίλιπ Όουμπερ), έχοντας  ακούσει για τις ικανότητες του Προύιτ στην πυγμαχία, προσπαθεί να τον πείσει να αγωνιστεί με την ομάδα μποξ του τάγματος.

Όταν ο Προύιτ αρνείται. όλο το τάγμα στρέφεται εναντίον του. Παράλληλα ο λοχίας Γουόρντεν (Μπαρτ Λάνκαστερ) συνάπτει ερωτικές σχέσεις με την Κάρεν (Ντέμπορα Κερ), τη γοητευτική και μοναχική σύζυγο του Χολμς.

Παράλληλα, ο φίλος του Προύιτ στρατιώτης Άντζελο Μάτζιο (Φρανκ Σινάτρα) καταλήγει στην απομόνωση όπου υπομένει τα βασανιστήρια του δεσμοφύλακα Φατσο (Έρνεστ Μπόργκνάιν). Μετά όμως τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ οι ζωές όλων θα αλλάξουν.

Ο Φρεντ Τσίνεμαν , το 1953, αποφασίζει να μεταφέρει στον κινηματογράφο  το δημοφιλές μυθιστόρημα του Τζέιμς Τζόουνς, «Από εδώ έως την Αιωνιότητα» (From Here To Eternity), το οποίο κυκλοφόρησε το 1951 και γρήγορα έγινε μπεστ σέλερ.

Έχοντας στη διάθεση του ένα μοναδικό συνολικό ηθοποιών, ο Φρεντ Τσίνεμαν τολμά να μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το δημοφιλές μυθιστόρημα του Τζέιμς Τζόουνς: «Όσο Υπάρχουν Άνθρωποι». Πρόκειται για ένα τολμηρό βιβλίο που ασκεί οξεία κριτική στις συνθήκες που επικρατούσαν στα αμερικάνικα στρατόπεδα, ενώ παράλληλα καταγράφει τα γεγονότα που προηγήθηκαν του βομβαρδισμού στη βάση του Περλ Χάρμπορ το 1941.

Μια ταινία που, παρά τους συμβιβασμούς που έκανε στο σενάριο  σε σχέση με το βιβλίο και πέρα από το παράνομο ειδύλιο του λοχία με τη γυναίκα του διοικητή, προβάλλει με  συγκινητικό τρόπο το αντιμιλιταριστικό πνεύμα, τη  δυσφορία στη βία και την εξουσία και πραγματεύεται τις σχέσεις και το πνεύμα των νεαρών αντρών, που χαλάει και τελικά τσακίζεται από το άκαμπτο σύστημα γύρω τους.

Η  ταινία διαθέτει ένα εξαιρετικό σύνολο ηθοποιών ( Μπαρτ Λάνκαστερ,  Μοντγκόμερι Κλιφτ, Ντέμπορα Κερ, Φρανκ Σινάτρα , Ντόνα Ριντ) και πρόσφερε κλασικές και διαχρονικές κινηματογραφικές σκηνές, όπως το παθιασμένο φιλί στην παραλία, του Μπαρτ Λάνκαστερ και της Ντέμπορα Κερ.

Η ταινία προτάθηκε για δεκατρία Βραβεία Όσκαρ και απέσπασε τελικά οκτώ, μεταξύ των οποίων αυτό της Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Σεναρίου. Ενώ τόσο ο Φρανκ Σινάτρα, όσο και η Ντόνα Ριντ, βραβεύτηκαν για τους δευτερεύοντες ρόλους τους.

Βρέθηκε χθες, νεκρός στο κελί του, ο Βασίλης Δημάκης. Ο Βασίλης Δημάκης πέρασε τα 30 από τα 47 χρόνια της ζωής του στις φυλακές και έγινε γνωστός για τις μάχες που έδινε διεκδικώντας δικαιώματα για τους κρατούμενους. Δικαιώματα  που για ένα πολιτισμένο και δίκαιο σωφρονιστικό σύστημα έπρεπε να είναι αυτονόητα

Το 2016, ο Βασίλης Δημάκης, ενώ ήταν κρατούμενος στις φυλακές Γρεβενών, αποφάσισε  να ολοκληρώσει τη φοίτησή του στο λύκειο. Αποφοιτώντας με άριστα, έδωσε πανελλήνιες εξετάσεις και κατάφερε να εισαχθεί στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Από κει και πέρα, άρχισε ένας γολγοθάς γι αυτόν στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει το δικαίωμα να παρακολουθεί τα μαθήματα στη σχολή του. Έδωσε πολλές μάχες για να το πετύχει και οι μάχες αυτές περιελάμβαναν τρεις απεργίες πείνας και δίψας, απεργίες που είναι  βέβαιο πως επιβάρυναν και κλόνισαν την υγεία του.

Δεν πάλεψε όμως μόνο γι αυτό. Στις φυλακές του Κορυδαλλού πάλεψε, μαζί με άλλους κρατούμενους, για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσής τους, ειδικά την περίοδο του COVID, όπου κάθε δεσμός των κρατουμένων με τον έξω κόσμο είχε κοπεί εντελώς. Η Πολιτεία τον εκδικήθηκε πολλές φορές, με παράνομες μεταγωγές σε άλλες φυλακές, με συνθήκες απομόνωσης, χωρίς πρόσβαση στα προσωπικά του αντικείμενα, με τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους να σκίζουν τα βιβλία του. Από χθες, η Πολιτεία ξεμπέρδεψε μαζί του

Στο άκουσμα του θανάτου του, ο πρώην διευθυντής του σχολείου των φυλακών Αυλώνα, Πέτρος Δαμιανός, αποχαιρέτησε με ένα συγκινητικό μήνυμα τον Βασίλη Δημάκη, αποκαλύπτοντας και τον σκοπό της πρόσφατης επικοινωνίας τους.

«Σοκ... Στο πρώτο άκουσμα δεν το πίστεψα. Ο Βασίλης Δημάκης βρέθηκε νεκρός στο κελί του... Πριν λίγες μέρες είχαμε τηλεφωνική επικοινωνία. Μου ζήτησε κάτι. Όχι για τον εαυτό του. Για δύο συγκρατούμενούς του, που ήθελαν να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις.

 Πάντα στη διάθεση των άλλων.

" Πάντα συντρέχοντες όπως μπορούνε..."

Άλλωστε φύλαγε τις δικές του Θερμοπύλες...

Οι αρμόδιοι βρίσκονται στη θέση τους...

Αν αποκλειστεί οτιδήποτε άλλο, τότε ο Βασίλης έχασε τη ζωή του στον αγώνα του για γνώση. Οι απεργίες πείνας και δίψας που έκανε, προκειμένου να του επιτραπεί η συμμετοχή στα μαθήματα της σχολής του, προφανώς κλόνισαν την υγεία του...

Ας είναι ο Βασίλης ο τελευταίος φοιτητής που κάνει απεργία πείνας και χάνει τη ζωή του, για να σπουδάσει...

Βασίλη, όπου κι αν βρίσκεσαι, κάνε αυτό που έκανες πάντα.

Προστάτευε τους κρατούμενους μαθητές μας ...

Ανακοίνωση για το θάνατο του Βασίλη Δημάκη, η οποία αναφέρεται και στους αγώνες που έδωσε ο Βασίλης Δημάκης, εξέδωσε και ο Φοιτητικός Σύλλογος  Πολιτικού ΕΚΠΑ, της σχολής στην οποία φοιτούσε ο Βασίλης

Τον Βασίλη Δημάκη τον γνωρίσαμε το 2017 όταν πέρασε στο Πολιτικό μετά από Πανελλήνιες στις φυλακές των Γρεβενών. Ο Βασίλης ήταν συμφοιτητής μας.

Από τότε και μετά από συνεχόμενες αρνήσεις από τις αρμόδιες αρχές να παρακολουθεί τα μαθήματά του, μετά από κινητοποιήσεις του φοιτητικού συλλόγου Πολιτικού κι έπειτα από τρεις απεργίες πείνας και δίψας κατάφερε να πάρει τις εκπαιδευτικές άδειες που δικαιούνταν με βάση τον νόμο και να μπορεί να σπουδάζει στο Πολιτικό.

Τότε, στο πλευρό του Βασίλη Δημάκη στη διεκδίκηση του δικαιώματός του για πρόσβαση στο πανεπιστήμιο στάθηκαν ο φοιτητικός μας σύλλογος, πολιτικές οργανώσεις, κοινωνικοί φορείς, μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας και χιλιάδες άνθρωποι μέσα από αποφάσεις συλλόγων και συλλογές υπογραφών, όπως επίσης και εκατοντάδες συγκρατούμενοί του στις φυλακές Κορυδαλλού.

Στις φυλακές του Κορυδαλλού πάλεψε από κοινού με άλλους κρατουμένους για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης εντός τους, ειδικά την περίοδο του COVID, όπου κάθε δεσμός των κρατουμένων με τον έξω κόσμο είχε κοπεί, εκθέτοντας ένα αόρατο κομμάτι της κοινωνίας σε τεράστιο κίνδυνο. Η Πολιτεία τον είχε εκδικηθεί πολλές φορές, με παράνομες μεταγωγές σε άλλες φυλακές. Απέναντι σε συνθήκες απομόνωσης, χωρίς πρόσβαση στα προσωπικά του αντικείμενα και με τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους να σκίζουν τα βιβλία του, ο Βασίλης Δημάκης κατέφυγε στο μόνο όπλο που έχει απέναντι στην εκδικητικότητα του σωφρονιστικού συστήματος: στην απεργία πείνας και δίψας. Πάλεψε για να σπουδάσει, αναδείκνυε τα συνεχή εμπόδια που βάζει το σωφρονιστικό σύστημα στους κρατούμενους φοιτητές και ήταν συνεχώς δίπλα σε κάθε κρατούμενο μαθητή/φοιτητή.

Αυτό που ενοχλούσε στην περίπτωση του Βασίλη Δημάκη είναι πως η προσπάθειά του ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την πρακτική διαμόρφωσης ενός διαφορετικού παρόντος μέσα στον χώρο στον οποίο ζει, στη φυλακή. Με την απεργία για το δικαίωμα στην εκπαίδευση, τον ρόλο του στις διεκδικήσεις των κρατουμένων και την καθημερινή πρακτική του στις φυλακές Κορυδαλλού, ο Βασίλης Δημάκης δημιούργησε ένα διαφορετικό αφήγημα, έναν πραγματικό αντίλογο απέναντι σε όσα προτάσσουν οι φορείς της κυρίαρχης ιδεολογίας εντός των φυλακών και σχετικά με αυτές. Απέναντι σε αυτή την επίθεση από κράτος και κυβέρνηση, ο Βασίλης απαντούσε «Σας υπόσχομαι ότι δεν πρόκειται να με κάνετε ξανά αυτό που ήμουν. Αυτό που με τόσο εκπαιδευτικό μόχθο κατάφερα να είμαι, και εννοώ ένας άνθρωπος αλληλέγγυος προς κάθε συνάνθρωπο μου που βάλλεται».

Στην κίνηση των «από πάνω» που κρατούσαν τον Βασίλη στην απομόνωση, η επιμονή του ίδιου και οι μαζικές διεκδικητικές κινήσεις των «από κάτω» τον έφεραν εκεί που ανήκει: στις αίθουσες και τους διαδρόμους του 7ου ορόφου της ΝΟΠΕ, μαζί με τους συμφοιτητές και τις συμφοιτήτριες του.  Ο Βασίλης Δημάκης είχε επιλέξει να μην αφήσει κανέναν να του πάρει πίσω αυτό που με τόσο μόχθο έγινε, «ένας άνθρωπος αλληλέγγυος προς κάθε συνάνθρωπο μου που βάλλεται».

Στον αγώνα του Βασίλη συμπυκνώνονται όλοι οι αγώνες για ένα παρόν που δε θα υπάρχουν αόρατοι άνθρωποι και για ένα μέλλον το οποίο μπορεί να πάει αλλιώς, και θα το κάνουμε εμείς να πάει αλλιώς. Ο Βασίλης Δημάκης εξακολουθεί να ανήκει στο Πολιτικό, δίπλα στους συμφοιτητές και τις συμφοιτήτριες του.

Εάν τα κυρίαρχα Μέσα Ενημέρωσης έπαιζαν σωστά το ρόλο που υποτίθεται πως τους έχει ανατεθεί από την κοινωνία, αυτόν δηλαδή της αντικειμενικής δημοσιογραφίας και της κριτικής προς την αυθαιρεσία της εξουσίας, πολλά θα μπορούσαν να είχαν πάει προς το καλύτερο σ αυτή τη χώρα και πολλά θα ήταν τα άσχημα που θα είχαμε γλιτώσει

Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συνέβη στο διάλογο μεταξύ της δημοσιογράφου Νίκης Λυμπεράκη και της Μαρίας Συρεγγέλα, όπου η βουλευτής του Β2΄ Δυτικού Τομέα Αθηνών και Γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας, εγκατέλειψε άμεσα το αλαζονικό της ύφος, σάλπισε άτακτη υποχώρηση και μάζεψε την ουρά της κάτω από τα σκέλια

Από το διάλογο αυτό γίνεται ξεκάθαρο το πόσο εύκολο είναι για έναν ενημερωμένο δημοσιογράφο να εκθέσει και να εξευτελίσει όποιον από αυτούς τους σαλτιμπάγκους προσπαθεί να μας πουλήσει τρέλα και ψέμα. Όμως δυστυχώς, είτε δεν το κάνουν ποτέ, είτε το κάνουν όποτε τους συμφέρει

Ξέρουμε πολύ καλά ότι αυτή είναι η φωτογραφία μιας στιγμής. Και αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή με το MEGA δεν πρέπει να μας ξεγελά. Ο δημοσιογραφικός κολοσσός που έχει συστήσει ο Βαγγέλης Μαρινάκης (Mega, Νέα, Βήμα, in.gr, Παραπολιτικά, κλπ κλπ - ων ουκ έστι αριθμός), αφού πριν από χρόνια είχε αποσύρει την παραδοσιακή στήριξή του  στο ΠΑΣΟΚ (τουλάχιστον όσα από αυτά τα Μέσα ανήκαν στον πάλαι ποτέ πανίσχυρο όμιλο Λαμπράκη) και γύρισε το τιμόνι στηρίζοντας πια τη Νέα Δημοκρατία, εκπλήσσοντας δυσάρεστα τους παραδοσιακούς αναγνώστες του, έχει αποφασίσει εδώ και κάποιο διάστημα, προφανώς για προσωπικούς λόγους του ιδιοκτήτη του και όχι από όψιμο ενδιαφέρον για την αλήθεια, να γυρίσει πάλι το τιμόνι και να χτυπήσει  τον Μητσοτάκη (εξαιρείται ο γραφικός Πρετεντέρης που του έχουν αφήσει το ρόλο του τρελού του χωριού)

Δεν τους εμπιστευόμαστε λοιπόν. Στην επόμενη στροφή είναι πολύ πιθανό να το ξαναγυρίσουν το τιμόνι και να μαζέψουν τα σκυλιά τους που έχουν αμολήσει ελεύθερα.

Όπως και να έχει όμως, αυτή τη στιγμή μπορούμε να το απολαύσουμε το θέαμα. Δεν ξέρουμε αν θα έχουμε πολλές ευκαιρίες να το ξαναδούμε

Ίσως  βέβαια στο θέμα των Τεμπών, η καθολική συμμετοχή του κόσμου να τους αναγκάσει να μας δώσουν και άλλες τέτοιες ευχάριστες στιγμές. Γι αυτό το λόγο, συμμετέχουμε κι εμείς με όποιον τρόπο μπορούμε στην πίεση που ασκείται στην κυβέρνηση Μητσοτάκη

Αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη Σαντορίνη αποδεικνύει πόσο εύθραυστη μπορεί να αποδειχθεί μια οικονομία που βασίζεται μόνο στον τουρισμό και πόσο γυάλινα είναι τα πόδια της. Μόνο και μόνο οι φήμες αρκούν για να αποδειχθούν καταστροφικές. Πόσο μάλλον όταν έχουμε φαινόμενα σαν αυτό της Σαντορίνης με τις επαναλαμβανόμενες σεισμικές δονήσεις

Αποδεικνύει επίσης πως το μέτρο έχει χαθεί στο κυνήγι του εύκολου και γρήγορου πλουτισμού, μεγιστοποιώντας τους κινδύνους. Σε ανάρτηση του σεισμολόγου Άκη Τσελέντη, επισημαίνεται ο αυθαίρετος τρόπος με τον οποίο έχει δομηθεί το νησί καθώς, όπως καταγγέλλει, έχουν γίνει πολεοδομικά εγκλήματα στην Σαντορίνη υπό την πίεση των ξενοδοχειακών συμφερόντων

Ποιο συγκεκριμένα, ο γνωστός σεισμολόγος αναφέρει:

“Έχουν γίνει πολεοδομικά εγκλήματα στο νησί υπό την πίεση των ξενοδοχειακών συμφερόντων. 

Δόθηκαν  οικοδομικές άδειες και κτίστηκαν  στά Φηρά, στην Οία και αλλαχού, κατασκευές μεγάλου βάρους (ξενοδοχεία με πισίνες) στα πρανή, στην πλαγιά, στην πλήρη κατηφόρα προς την θάλασσα, κάτω του παραδοσιακού οικισμού, με ψευτοθεμελιώσεις!

Θα παρακαλούσα τους πολιτικούς (τοπικούς και μη) να μην προκαταβάλουν τους επιστήμονες και να κάνουν σεισμολογικές εκτιμήσεις.  Αν θέλουν να προσφέρουν ας πατάξουν τις πολεοδομικές παρανομίες κλείνοντας τα αυτιά τους στα ξενοδοχειακά συμφέροντα και να αφήσουν τους επιστήμονες να κάνουν τη δουλειά τους»

Σχετικά τώρα με τη σεισμική έξαρση που παρατηρείται, αναφέρει:

« Ο σεισμογόνος χώρος  επεκτείνεται προς τα ΒΑ και είναι φανερό ότι το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού που μας έδωσε το καταστροφικό σεισμό του 1956 έχει ενεργοποιηθεί.

Η όλη δραστηριότητα έχει ξεκάθαρα τα χαρακτηριστικά προσεισμικής ακολουθίας και δυστυχώς όσο δε γίνεται ο κύριος σεισμός τόσο θα αυξάνει και το αναμενόμενο μέγεθος του.

Το χειρότερο σενάριο είναι να φτάσουμε τα μεγέθη του 1956 αλλά το πλέον πιθανό είναι να έχουμε σύντομα τον κυρίως σεισμό, (όχι όπως το Αρκαλοχώρι που είχαμε προσεισμική ακολουθίες 4 μηνών), οπότε θα μπούμε στη καθαρά μετασεισμική φάση ή οποία όμως θα διαρκέσει για αρκετούς μήνες μέχρι το καλοκαίρι, με δραματικές επιπτώσεις στον τουρισμό του νησιού το οποίο δεν είναι ό,τι καλύτερο από συνθήκες δόμησης.

Σχετικά τώρα με τα ηφαίστεια είναι και τα δύο (Σαντορίνης κ Κολούμπο) ενεργά και σίγουρα υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση με τη σεισμικότητα.

Υπάρχει βέβαια και η μικρή πιθανότητα το φαινόμενο να εκτονωθεί με μεσαίου μεγέθους σεισμούς αλλά εμείς πρέπει να σκεφτόμαστε το χειρότερο σενάριο. Πάντως να γίνει αντιληπτό ότι οι ζωές των κατοίκων είναι πολύ πάνω από τα όποια οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα»

Τα στοιχεία που βγαίνουν στην επιφάνεια είναι καθημερινά και συγκλονιστικά. Το απόστημα έχει πλέον σπάσει και τα στόματα έχουν ανοίξει. Σε μια φυσιολογική χώρα θα είχε επέλθει κυβερνητική κρίση. Γνωρίζουμε ότι δεν είμαστε φυσιολογική χώρα, απαιτούμε όμως να γίνουμε. Και αυτή ίσως να είναι η αρχή

"Για ποιο μπάζωμα μιλάνε"; ρωτούσε ρητορικά και ειρωνικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης. "Για ποιο ξυλόλιο"; ρωτούσε με το γνωστό απαξιωτικό του ύφος. Όχι μόνο σε μία συνέντευξη, αλλά σε πολλές. Αποκαλώντας όλες αυτές τις υποθέσεις, θεωρίες συνωμοσίας και τερατουργήματα της φαντασίας

Αποδεικνύεται πλέον από τις καταθέσεις ότι οι αστυνομικές αρχές δέχτηκαν πολιτικές πιέσεις προκειμένου να μπαζωθεί ο χώρος με το πρόσχημα να ξεκινήσουν άμεσα τα σιδηροδρομικά δρομολόγια. Αξίζει να σημειωθεί βέβαια ότι τα δρομολόγια ξεκίνησαν τριάντα μέρες μετά το μπάζωμα

Ο (εξωκοινοβουλευτικός) υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, από το μπλοκ του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ του Σημίτη, που επιστρατεύτηκε για να ενισχύσει τη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην προσπάθεια διάλυσης κάθε έννοιας  κοινωνικού κράτους, είχε πει στη Βουλή με περίσσειο θράσος πως «όποιος μιλάει για μπάζωμα είναι για τα μπάζα». Γίνεται πλέον φανερό ποιος είναι για τα μπάζα. Το θέμα είναι πότε θα πάρουμε την απόφαση να πετάξουμε τα μπάζα εκεί που τους αξίζει

Μετά από πολλά χρόνια, ο επιχειρηματίας Λούο Γουσένγκ παίρνει το δρόμο για το σπίτι, στο μικρό χωριό όπου γεννήθηκε στη Βόρεια Κίνα. Ο πατέρας του, δάσκαλος του χωριού έχει πεθάνει και η μητέρα του, πιστή στις παραδόσεις, επιθυμεί παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και τη μεγάλη απόσταση, να μεταφέρουν το φέρετρο του άντρα της στα χέρια μέχρι τον τόπο ταφής.

Ο Ζανγκ Γιμού υπογράφει έναν ύμνο στον έρωτα και τη δύναμη των συναισθημάτων. Περισσότερο κοντά στη λογική του ποιητικού αφηγηματικού κειμένου, ο Γιμού χρησιμοποιεί ερασιτέχνες ηθοποιούς, επιζητώντας φυσικές ερμηνείες. Ο ευρηματικός Γιμού υιοθετεί μια πρωτότυπη αφήγηση με τις έγχρωμες εικόνες του παρελθόντος και του μεγάλου έρωτα της 18χρονης τότε μητέρας του και του 23χρονου δασκάλου του χωριού να εναλλάσσονται με ασπρόμαυρες εικόνες του θλιβερού παρόντος, συνθέτοντας έτσι παράλληλα και ένα αλληγορικό πολιτικό σχόλιο και για τη σύγχρονη Κίνα.

Ας ακούσουμε όμως τον ίδιο το σκηνοθέτη από ένα κείμενό του στις σημειώσεις για την παραγωγή της ταινίας 

«Η κινεζική κοινωνία έχει αλλάξει και είναι ο κινηματογράφoς της που αντικατοπτρίζει αυτές τις νέες εξελίξεις. Η πολιτιστική ζωή και δραστηριότητα μοιάζουν να έχουν απωλέσει τον προσανατολισμό τους. Βίαιες, εμπορικές ταινίες κυριαρχούν στις αίθουσες και πολλοί σκηνοθέτες αισθάνονται υπερηφάνια που τις υπογράφουν. Η κατάσταση δείχνει θλιβερή και προσωπικά έκανα τις δύο τελευταίες μου ταινίες (Ούτε Ένας Λιγότερος και Ο Δρόμος για το Σπίτι) για να εκφράσω την αντίδρασή μου στη νέα αυτή τάση -αγνοώντας τελείως τη λογική της αγοράς. Ήθελα να τις κάνω απλές, άμεσες και ρεαλιστικές. Πιστεύω ότι το κοινό θα τις αποδεχτεί, αφού αυτές οι ταινίες διαθέτουν αληθινά συναισθήματα. Θεωρώ απαραίτητο να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να διατηρήσουμε τις καλύτερες παραδόσεις του κινέζικου σινεμά. Σκεφτείτε το παράδειγμα του ιταλικού νεορεαλισμού, τη γαλλική "νουβέλ βαγκ", αλλά και το σύγχρονο ιρανικό σινεμά. Ο κινέζικος κινηματογράφος οφείλει να μην επηρεαστεί δραματικά από το Χόλιγουντ.

Η ταινία Ο Δρόμος για το Σπίτι /The Road Home διαφέρει αρκετά από το Ούτε Ένας Λιγότερος. Αυτή η ταινία είναι πιο κοντά σε μια άλλη κινεζική παράδοση, αυτήν του ποιητικού αφηγηματικού κειμένου. Οι μισοί ηθοποιοί στην ταινία δεν είναι επαγγελματίες. Δυσκολεύτηκα να τους βρω, όπως συνέβη άλλωστε και με το ερασιτεχνικό καστ του Ούτε Ένας Λιγότερος. Ταυτόχρονα, ούτε και οι επαγγελματίες ηθοποιοί είχαν μεγάλη εμπειρία, και ιδιαίτερα οι δύο εικοσάχρονοι πρωταγωνιστές στο μεγάλο φλασμπάκ.

Η πλοκή της ταινίας είναι πολύ απλή, χτισμένη γύρω από τον χαρακτήρα που την αφηγείται. Είναι ένας άνδρας που εργάζεται στην πόλη, πολύ μακριά από το χωριό όπου γεννήθηκε. Όταν πεθαίνει ο πατέρας του, επιστρέφει στο σπίτι για την κηδεία. Περνάει τρεις μέρες μαζί με τη μητέρα του, και φέρνει στο μυαλό του την περίοδο που οι γονείς του γνωρίστηκαν και ερωτεύθηκαν.

Η ταινία διαθέτει κάποια αυτοβιογραφικά στοιχεία, χωρίς να διηγούμαι τη δική μου προσωπική ιστορία. Ο πατέρας μου πέθανε το 1997, όταν εγώ βρισκόμουν στη Φλωρεντία για το ανέβασμα της όπερας Τουραντό. Δεν ήμουν μαζί του όταν έφυγε, οπότε για την κηδεία του πήρα κι εγώ το δρόμο για το σπίτι.

Είναι μία ταινία για τον έρωτα, για την οικογένεια και για την αγάπη ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας. Η ερωτική ιστορία ξετυλίγεται με φόντο μία ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο στη σύγχρονη ιστορία της Κίνας. Στο παρελθόν έχουν διάφοροι προσπαθήσει να ασχοληθούν με την περίοδο αυτή με μάλλον σοβαρό και αναλυτικό τρόπο. Εγώ, όμως, επέλεξα να χρησιμοποιήσω πιο ποιητικές και ρομαντικές μεθόδους για να διηγηθώ την αγνή και απλή αυτή ιστορία αγάπης. Πρόκειται για το ιδανικό είδος της αληθινής αγάπης -η οποία είναι ικανή να σε κάνει να επιβιώσεις σε μία πολύ δύσκολη εποχή. Ιστορικά θέματα μπλέκονται με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Παράλληλα, παρουσιάζεται το θέμα της αντιμετώπισης της μάθησης στην επαρχία. Στο παρελθόν, για λόγους καθαρά πολιτικούς, είχε σαφώς υποτιμηθεί η αξία της μάθησης και οι διανοούμενοι είχαν κυριολεκτικά "εξαφανισθεί". Σήμερα, όλοι κατανοούμε την αρχή που λέει ότι η γνώση ισοδυναμεί με τη δύναμη, εντούτοις πολλοί από εμάς διακατεχόμαστε από υπερ-υλιστικές αντιλήψεις και από την εμμονή του χρήματος. Η αξία της μάθησης περνά δεύτερη κρίση και περίοδο υποτίμησης.

Πρόθεσή μου, είναι να χρησιμοποιήσω την ταινία αυτή, ως μια αφορμή, για να δει κάποιος, με φρέσκο μάτι, τα ουσιαστικά αυτά θέματα της κινέζικης κοινωνίας και ιστορίας»

Η ταινία κατέκτησε την Αργυρή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου του 2000

Σκηνοθεσία: Yimou Zhang

Ηθοποιοί: Ziyi Zhang, Honglei Sun, Hao Zheng, Yuelin Zhao, Bin Li, Guifa Chang, Wencheng Sung, Qi Liu, Bo Ji, Zhongxi Zhang

Χώρα παραγωγής: Κίνα

Έτος παραγωγής: 1999

Διάρκεια : 86 λεπτά

Βασίλης Κόκκαλης - Γιώργος Ζαχαρόπουλος - Βαγγέλης Μπουρνούς. Τρεις από τους έξι παραπεμπόμενους σε παλαιότερες ανέφελες και ανέμελες στιγμές

Σε νέες δικαστικές περιπέτειες εισέρχεται ο πρώην δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου Ευάγγελος Μπουρνούς

Πιο συγκεκριμένα, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) στέλνει στον εισαγγελέα έξι αυτοδιοικητικούς. Τρεις αιρετούς εκλεγμένους με τον Νίκο Χαρδαλιά, έναν δήμαρχο, έναν πρώην δήμαρχο και τον Οικονομικό Διευθυντή του φορέα που διαχειρίζεται τα σκουπίδια στην Περιφέρεια Αττικής (ΕΔΣΝΑ), για την «εξαφάνιση» ποσού συνολικού ύψους 34,7 εκατομμυρίων ευρώ την περίοδο της διοίκησης Πατούλη.

Πρόκειται για χρήματα που είχαν ήδη εισπραχθεί από τους δήμους της Αττικής τα έτη 2022 και 2023 για να αποδοθούν υπέρ της ανακύκλωσης μέσω του «τέλους ταφής». Ο ΕΔΣΝΑ κράτησε το μεγαλύτερο μέρος γιατί, όπως προκύπτει από την έρευνα της ΕΑΔ, δεν είχε άλλον τρόπο να χρηματοδοτήσει συμβάσεις ύψους 334 εκατομμυρίων ευρώ που είχε υπογράψει ο Γ. Πατούλης, θεωρώντας δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα τον εντάξει σε προγράμματα ΕΣΠΑ.

Το πόρισμα της ΕΑΔ αποκαλύπτει λεπτομερώς πώς ο ΕΔΣΝΑ κατέβαλε προσπάθειες για να εισπράξει τις εισφορές των δήμων – χρήματα που προέρχονται από τους λογαριασμούς ρεύματος των δημοτών – και στη συνέχεια, όταν ήρθε η ώρα να αποδώσει το «τέλος ταφής», τα εξαφάνισε από τους αντίστοιχους Κωδικούς Εξόδων.

Οι έξι αυτοδικοικητικοί που παραπέμπονται είναι

Βασίλης Κόκκαλης, δεξί χέρι του Γ. Πατούλη, τοποθετημένος ως Πρόεδρο του ΕΔΣΝΑ. Ο κ. Κόκκαλης επανεξελέγη στις εκλογές του 2023 με τον Νίκο Χαρδαλιά και ορίστηκε από τον ίδιο «Εντεταλμένος Σύμβουλος για θέματα Κέντρων Logistics Διαχείρισης Κρίσεων», όπως αναγράφεται στον ιστότοπο της Περιφέρειας.

Ελευθέριος Κοσμόπουλος, αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής με τον Γ. Πατούλη που εξελέγη και με τον Ν. Χαρδαλιά και ορίστηκε Αντιπεριφερειάρχης Χωρικού Σχεδιασμού και Πολεοδομικών Θεμάτων.

Νίκος Χιωτάκης, πρώην Δήμαρχο Κηφισιάς, ο οποίος είχε τοποθετηθεί από τον Γ. Πατούλη στον ΕΔΣΝΑ, ενώ ταυτόχρονα ήταν τοποθετημένος από την κυβέρνηση και πρόεδρος στον ΕΟΑΝ (δηλαδή τον φορέα που περίμενε να εισπράξει τα 34,7 εκατομμύρια και τελικά πήρε μόνο 1,5). Ο κ. Χιωτάκης επανεξελέγη με τον Ν. Χαρδαλιά και μάλιστα με 12.000 σταυρούς.

Χρήστος Παππούς, Δήμαρχος Φυλής στην περίοδο Πατούλη αλλά και σήμερα, ο οποίος κατηγορείται πως ψήφιζε για να μην πάνε τα χρήματα στον ΕΟΑΝ αλλά ο δήμος του εισέπραττε 40 εκατ. ετησίως ως αντιστάθμισμα για την παρουσία της μεγαλύτερης χωματερής στην Ευρώπη.

Ευάγγελος Μπουρνούς, πρώην δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου και νυν δημοτικός σύμβουλος.

Οι παραπάνω αιρετοί, που συμμετείχαν επί Πατούλη στον σκληρό πυρήνα της διοίκησης του ΕΔΣΝΑ, παραπέμπονται για παράβαση καθήκοντος επειδή ψήφισαν τις πράξεις εκείνες μέσω των οποίων παρακρατήθηκαν τα ποσά από το τέλος ταφής.

Τέλος, το πόρισμα της ΕΑΔ παραπέμπει επίσης ως χειριστή της υπόθεσης τον τότε Οικονομικό Διευθυντή του ΕΔΣΝΑ, Γεωργοδημοσθένη Ζαχαρόπουλο.

Ο κ. Ζαχαρόπουλος εκτός από πρόεδρος των εργαζομένων του ΕΔΣΝΑ επί μακρά σειρά ετών, ήταν στο παρελθόν και υποψήφιος με τον Γιάννη Σγουρό.

Πηγές: 

https://www.datajournalists.co.uk/2025/02/02/ston-eisaggelea-i-parea-chardalia-gia-tin-mayri-trypa-toy-patoyli/?fbclid=IwY2xjawINaRlleHRuA2FlbQIxMQABHU4y5M8FIVmhR38IC6YaOOCu2fv_0mOIPNRCq91LRrAgmHAlvEHT1k_idQ_aem_U8N3EudfH0A_3cFPLaJvQw

https://www.avgi.gr/politiki/500405_skandalo-me-347-ekat-eyro-ston-eisaggelea-synergates-toy-hardalia?fbclid=IwY2xjawIM5V5leHRuA2FlbQIxMQABHTvwHm02ZC8HoSyDDnFfvJkrAQsFUdjHKtIUjeNds2jvm-v0mJKku8NvCQ_aem_qh1PGgf1kgIYqjw25yEzCw

Ίσως πολλοί να είχαν αναρωτηθεί τα τελευταία χρόνια πού να βρίσκεται ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, ένας από τους πιο εμβληματικούς κριτικούς κινηματογράφου. Ίσως μάλιστα να είχαν αναρωτηθεί και αν ζει κιόλας, μιας και δεν είναι σύνηθες φαινόμενο η εξαφάνιση από το προσκήνιο ενός τόσο αναγνωρίσιμου προσώπου

Δεν είναι μόνο ότι σταμάτησε να ασκεί το επάγγελμα του κριτικού. Αποσύρθηκε από κάθε μορφή δημοσιότητας. Ούτε σελίδα στο internet άνοιξε, ούτε βιβλίο με κριτικές εξέδωσε, ούτε πολλές συνεντεύξεις έδινε. Δε σταμάτησε όμως ποτέ να παρακολουθεί κινηματογράφο και να ενημερώνεται για τις σύγχρονες δημιουργίες

Πριν από λίγες ημέρες, στα 91 του χρόνια, ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Ε.Κ.Π.Α. Ήταν η κατάληξη μιας πορείας που ξεκίνησε πολλές δεκαετίες πριν, όταν ο νεαρός τότε Μπακογιαννόπουλος, μετά τις σπουδές του στην Αθήνα (Νομική και Πολιτικές Επιστήμες) μαθήτευσε στο Παρίσι, δίπλα στον Ανρί Λανγκλουά, τον ιδρυτή της Γαλλικής Ταινιοθήκης, στα χρόνια που γεννιόταν η νουβέλ βαγκ.

Για τη θητεία του στο Παρίσι διηγείται : «Στο Παρίσι δεν σπούδασα κυριολεκτικά. Διατρέχοντας τυπικά τη Νομική, βυθίστηκα στο σύμπαν του κινηματογράφου και πήγα «προπονημένος» στο Παρίσι. Οπως είπε η Λότε Αϊσνερ στον Ανρί Λανγκλουά: «Αυτός ο νεαρός έχει μελετήσει τα πάντα χωρίς να έχει δει τις ταινίες». Η πρακτική που έκανα δίπλα σε αυτό το «ιερό τέρας» με βύθισε μέσα στον ωκεανό των προβολών και των εξημμένων συζητήσεων. Το Παρίσι τότε έσφυζε από πνευματική ζωή. Κινηματογραφικές λέσχες παντού και πλήθος από μικρές αίθουσες ρεπερτορίου διαμόρφωναν ένα νέο κοινό σινεφίλ, που απαιτούσε έναν κινηματογράφο πιο ελεύθερο και αντικομφορμιστικό, τόσο κοινωνικά όσο και αισθητικά. Η νουβέλ βαγκ συνυπήρχε με το περιοδικό «Cahiers du Cinema». Και γύρω λειτουργούσε εναυσματικά η λογοτεχνία, στο θέατρο θριάμβευαν ο Ζενέ, ο Μπέκετ, ο Ιονέσκο και η σκέψη πραγματοποιούσε τα άλματα που μας τρέφουν ακόμη: Μπαρτ, Φουκό, Λακάν, Ντεριντά».

Στη συνέχεια, μαζί με  την Αγλαΐα Μητροπούλου, το Μάριο Πλωρίτη και την Ελένη Βλάχου, βρέθηκε στην περίφημη λέσχη του ΑΣΤΥ (δεκαετία του '50), πριν περάσει επίσημα στην κριτική, από τον «Σύγχρονο Κινηματογράφο» μέχρι την «Καθημερινή», από όπου απολύθηκε το 2003, μετά από σχεδόν τριάντα χρόνια δουλειάς, δύο χρόνια πριν συνταξιοδοτηθεί και που αναφέρεται σε αυτό με παράπονο 

Τη δεκαετία του ’80 έγινε ένα πολύ οικείο τηλεοπτικό πρόσωπο, μέσα από την «Κινηματογραφική Λέσχη» της ΕΡΤ1, μια εκπομπή ορόσημο, όπου προλογίζοντας τις ταινίες που θα ακολουθούσαν, καλλιεργούσε και ανέπτυσσε κινηματογραφική σκέψη. Αργότερα, επί έντεκα χρόνια (1993-2004) ως ειδικός σύμβουλος κινηματογραφίας του Υπουργείου Πολιτισμού, καθόρισε την πορεία του ελληνικού σινεμά

Με αφορμή τη βράβευσή του, ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος μίλησε στο flix.gr και ήταν ιδιαίτερα αυστηρός, τόσο για το σύγχρονο κινηματογράφο, όσο και για τους σύγχρονους κριτικούς: «Όπως θα 'χεις παρατηρήσει τα τελευταία χρόνια οι ταινίες είναι όλο και χειρότερες. Και οι κριτικοί γράφουν "ωσαννά", τι υπέροχη ταινία είναι αυτή και τι υπέροχη η άλλη. Ο διαφημιστικός λόγος επιβάλλεται στον κριτικό. Δεν θυμάσαι το σκάνδαλο με την Village Voice, που απέλυσε το 2012 έναν από τους καλύτερους κριτικούς σινεμά του κόσμου, τον Τζέι Χόμπερμαν, γιατί δεν έγραφε καλά για ταινίες που ήθελε το έντυπο; Δεν βλέπεις πώς και ο σούπερ διάσημος Πίτερ Μπράντσοου της «Guardian», ίσως από τους χειρότερους κριτικούς, κι ας γράφει τόσο ωραία, είναι ποπουλιστής, της σχολής "ό,τι τραβάει τον κόσμο", και το υποστηρίζει και θεωρητικά; Ότι δηλαδή το σινεμά είναι η τέχνη που γεννήθηκε στο πανηγύρι και πρέπει να κρατάμε κι αυτή την πλευρά της. Δεν λέω πως δεν υπάρχουν σήμερα (και στην Ελλάδα) καλοί κριτικοί, ίσως, μάλιστα, θα έλεγα ότι κατά μέσον όρο οι κριτικοί είναι σήμερα καλύτεροι από παλιότερα, είναι πιο μορφωμένοι, έχουν προπαίδεια, είναι θεωρητικά καταρτισμένοι, εμείς παλιά είμασταν πιο αυτοσχέδιοι. Γράφουν, όμως, σε έντυπα με πολλή πίεση υπέρ των δημοφιλών ταινιών, πόσο να αντέξουν;»

Με το θάρρος που του δίνει η θέση που έχει κατακτήσει, δε φοβάται να πάει κόντρα στο ρεύμα και να γίνει ίσως και δυσάρεστος σε πολλούς ανθρώπους του κινηματογράφου:

«Το σινεμά περνάει κρίση υποταγής σε μια θεματολογία και ιδεολογία επικαιρότητας. Δηλαδή; Υπερφεμινισμός. Υπερπροσφυγισμός. ΥπερLGBTQ… Έτσι γράφονται σενάρια σε ένα βράδυ, χωρίς καμιά πραγματική ανάγκη», λέει.

Παρόλα αυτά, παραμένει σεμνός και προσγειωμένος: «Η κριτική υπάρχει επειδή υπάρχει το πρωτότυπο έργο. Άρα είμαστε δεδομένα υποδεέστεροι. Ποτέ μου δεν ισχυρίστηκα ότι είμαι καλύτερος ή προηγούμαι από οποιονδήποτε αληθινό καλλιτέχνη. Ακόμα και κάποιον που τον κριτικάρω αρνητικά θεωρώ ότι είναι ίσως σπουδαιότερος από μένα, γιατί αυτός φτιάχνει, γεννάει την ταινία. Εντάξει, μπορεί να διαθέτω ευαισθησία και γνώση, αλλά αυτά είναι δευτερογενή»

Ακολουθούν τα σημαντικότερα σημεία της ομιλίας του Γιάννη Μπακογιαννόπουλου κατά τη διάρκεια της τιμητικής βράβευσής του, όπως τα σταχυολόγησε το flix.gr 

Γιατί υπάρχει κριτική

Η κριτική είναι ένας λόγος πάνω σε έναν άλλο λόγο. Και ο πρώτος λόγος είναι ένας λόγος πλήρης, είναι ο λόγος της καλλιτεχνικής έκφρασης: η εικόνα, ο ήχος και το σύστημά τους. Η ταινία είναι ένας μικρόκοσμος που ζει μια αυτόνομη ζωή και απέναντί του βρίσκεται ο θεατής που διασταυρώνεται μαζί του. Τι σημασία μπορεί να έχει ανάμεσα ο δεύτερος λόγος, αυτή η μετά - γλώσσα της κριτικής; Και μάλιστα ένας λόγος με λέξεις που αναφέρονται σε εικόνες και ήχους;

Η κριτική γεννιέται μέσα από μια απουσία μέσα σε μια απουσία του σώματος του κινηματογράφου, σε ένα πεδίο στέρησης. Γιατί στερημένος από το σώμα γράφεις τον λόγο, το κείμενο. Όμως δείχνει προς το χώρο της απόλαυσης, την ταινία. Παράδοξη θέση. Πολλοί είπαν άχρηστη, άρα άχρηστος λόγος. Όμως η πραγματικότητα και η ιστορία όρισαν το αντίθετο.

Βέβαια, η σχέση των κριτικών με τους με τους καλλιτέχνες ήταν πάντοτε πολύ παράξενη -σχέση έρωτα και μίσους- και πολλοί καλλιτέχνες αρνούνται παντελώς τη χρησιμότητα της κριτικής. Υπάρχει συγχρόνως αδιαφορία και φοβερή εξάρτηση από τον κριτικό - είναι ένα περίεργο αίσθημα.

Για παράδειγμα, με τον Νίκο Κούνδουρο είχα στενή φιλία από την εποχή του «Δράκου». Ο Κούνδουρος, όμως, είχε την παιδιάστικη επιθετικότητα και λοιδορούσε πολλά πράγματα. Για τους κριτικούς έλεγε πως ήταν άχρηστοι, οι ευνούχοι του παλατιού. Όμως σε ένα ομαδικό τραπέζι στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αποφάσισα να τον συνεφέρω: Τότε γιατί φιλάς επιμελώς τις κριτικές για τις ταινίες σου και τις εντάσσεις στα βιβλία που γράφουν για σένα; Σιωπή!…

Ο ιδανικός κριτικός

Η κριτική υπάρχει επειδή υπάρχει το πρωτότυπο έργο. Άρα είμαστε δεδομένα υποδεέστεροι. Ποτέ μου δεν ισχυρίστηκα ότι είμαι καλύτερος ή προηγούμαι από οποιονδήποτε αληθινό καλλιτέχνη. Ακόμα και κάποιον που τον κριτικάρω αρνητικά θεωρώ ότι είναι ίσως σπουδαιότερος από μένα, γιατί αυτός φτιάχνει, γεννάει την ταινία. Εντάξει, μπορεί να διαθέτω ευαισθησία και γνώση, αλλά αυτά είναι δευτερογενή.

Άρα ο κριτικός πρέπει να προσεγγίζει το έργο με ολοκληρωτική συμμετοχή, με μεγάλη αγάπη και ταπεινότητα. Αφήνεται στις εικόνες, στους ήχους, στις ιδανικές μορφές. Εμποτίζεται. Πηγαίνει προς το έργο και ακολουθεί την κίνησή του, χρονική, ρυθμική, κίνηση σαν της ζωής. Το φιλμ τελειώνει. Από ‘κει και πέρα αρχίζει και παίρνει τις αποστάσεις του, κάνει βηματάκια πίσω. Ενώ “μηρυκάζει” το φιλμ, αρχίζει να προβάλλει την κρίση του και τη σκέψη του πάνω στο έργο και κάποια στιγμή να τη διατυπώνει. Όχι ένα απλό συμπέρασμα αλλά μια σύνθεση, έναν άλλο μικρόκοσμο του λόγου που να έχει επίσης, αν είναι δυνατόν, τον παλμό της ζωής. Να φτιάξει ένα κείμενο που να είναι μεστό και να μπορεί να ενδιαφέρει αυτόν που το διαβάζει.

Γιατί έχει σημασία και η ποιότητα της γραφής, ο κριτικός δεν είναι μόνο το τι λες αλλά είναι και η ομορφιά του κειμένου σου. Υπάρχουν κριτικοί στρυφνοί που δεν διαβάζονται με τίποτα και άλλοι κριτικοί που διαβάζονται με απόλαυση.

Προϋποθέσεις για την κριτική

Και για να μην κατηγορηθώ ότι μιλώ για συναισθήματα, όνειρα και… “μεταφυσική”, θα αναφέρω συνοπτικά τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την κριτική. Οι βοηθητικές γνώσεις από τις επιστήμες. Πρώτα η ψυχολογία και ειδικότερα η ψυχανάλυση. Ανάλυση των ηρώων της ταινίας αλλά και η διαπίστωση του υποκειμένου. Του δημιουργού, ίσως και του κριτικού, του άλλου “λόγου”. Ύστερα η κοινωνιολογία, η ιστορία, η οικονομία, η εξέλιξη των παραδοσιακών τεχνών, αλλά και των αισθητικών θεωριών. Τέλος, γραμματική και συντακτικό, παραγωγή και οικονομία, σενάριο, μοντάζ. Και βέβαια, η Ιστορία του. Δύο χιλιάδες ταινίες διαχρονικά, για να μην ανακαλύπτουμε κάτι παμπάλαιο και κοινότοπο, εκστασιασμένοι ως κάτι καινούργιο.

Νέο σινεμά

Εδώ και κάποια χρόνια εντείνεται ο συσχετισμός επιτάχυνση επί κατανάλωση. Η αξία και η απόλαυση απέναντι στο έργο συνδέονται με τον φετιχισμό του νέου, τη νέα ειδωλολατρία του αιώνα. Συνεχώς νέα προϊόντα, με όλο και πιο βραχεία ζωή. Σαν ακατάσχετη φυγή πανικού προς τα μπρος. Επειδή όμως αυτό το «νέο» δεν είναι πια αποτέλεσμα φυσικής ωρίμανσης, στη διαλεκτική σχέση του καλλιτέχνη με τον κόσμο, είναι ένα νέο τεχνητό και πλασματικό. Όμως, ούτε και ο αποδέκτης του είναι ώριμος, ούτε κι αυτός προλαβαίνει πια να αποκωδικοποιήσει, να αισθανθεί το αληθινό νέο απέναντι στο πλασματικό. Έτσι, ο δέκτης απορρίπτει, κατά μέσον όρο, το πραγματικό νέο και υιοθετεί το πλασματικό νέο. Δηλαδή απολαμβάνει την επανάληψη που προικίζεται με ένα τρικ για να μοιάζει ριζοσπαστικά νέα. Αλλάζει η επιφάνεια πάνω στο ίδιο, κατά βάθος στερεότυπο. Είναι δυνατόν να γυριστεί ένας σπουδαίος τρίτος Νοσφεράτου, όταν έχει προηγηθεί το αριστούργημα του Μουρνάου και ο αξιόλογος Νοσφεράτου του Χέρτσογκ;

Ίντερνετ και κριτική

Το ίντερνετ είναι ένας απέραντος κόσμος που ολοένα αναπτύσσεται και συγχρόνως είναι μια αχανής, απόλυτη δημοκρατία. Δηλαδή, για πρώτη φορά ανεβαίνει η φωνή πολύ περισσότερων ανθρώπων και γίνεται ισότιμη με τη φωνή της λεγόμενης επίσημης κριτικής που είχε πριν την εξουσία στα μίντια -ιδίως στην Αμερική ήταν πολύ δυνατή, η κριτική ανέβαζε και κατέβαζε ταινία μέσα σε μια εβδομάδα. Αυτό το πράγμα έχει ξεπεραστεί γιατί παίρνει κανείς πληροφορίες από παντού. Και ο διάσημος κριτικός έχει το μπλογκ του και απαντάει στους ανθρώπους που του γράφουν και δεν ντρέπεται να απαντήσει, δεν κάνει τον έξυπνο ότι μιλά από τον θώκο του. Σε όλα τα μεγάλα έντυπα έχουν δίπλα στις κριτικές και blogs (όπως οι New York Times) και οι κριτικοί έχουν τις ζωντανές συζητήσεις τους σε βίντεο.

Υπάρχει όμως κίνδυνος. Όλες οι πληροφορίες, χρήσιμες ή άχρηστες, παραγωγικές ή ανόητες, σερβίρονται μαζί, χύμα. Αν λοιπόν πέφτεις μονίμως, λίγο πολύ από σύμπτωση ή από συνήθεια, στα «κακά κανάλια», sites που είναι πολύ κουτσομπόλικα, πολύ προσωπικά, πληρωμένα πολλές φορές από τις εταιρείες, εκεί σου κάνει κακό ο ανεπεξέργαστος, πολύ μεγάλος όγκος των πληροφοριών, και σε ενίοτε λανθασμένων πληροφοριών.

Η κριτική κινηματογράφου σήμερα

Η κριτική κινηματογράφου βρίσκεται σήμερα σε κρίση από την τεράστια ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής επικοινωνίας και ενημέρωσης. Η πίεση είναι αφόρητη προς το στιγμιαίο, το ακαριαία αντιληπτό και κατανοητό. Άρα προς το επιφανειακό, το επιπόλαιο, αυτό που γυαλίζει και εντυπωσιάζει αμέσως, το σλόγκαν. Από τις λέξεις, το μοντάζ εικόνων, περάσαμε στο σήμα-σύνθημα, στις αφαιρέσεις των φωνηέντων, στο greeklish, στη βροντερή, γιγάντια, μονή εικόνα. Περάσαμε στα αστεράκια, στις βαθμολογίες, στα κυριαρχικά τοπς, όλα αυτά που ορίζουν το νέο κανόνα της επικοινωνίας και της αξίας στα σόσιαλ μίντια.

Ποια αξία; Δύο ισχυροί πόλοι.

Τα τελευταία χρόνια, στο σινεμά, ο νέος παράγων αξίας είναι η απλοϊκή ιδεολογία. Τα ψυχολογικά και κοινωνικά κινήματα επιβάλλουν επιτακτικά τη νέα θεματολογία. Φεμινισμός ως τα άκρα (me too κλπ), διεθνείς ανατροπές, πόλεμοι, κινήματα που γεννούν προσφυγιά και αναμείξεις και συγκρούσεις φυλών, πολιτισμών, ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών, κινήματα LGBT.

Όλα αυτά στρατοπεδεύουν στο προσκήνιο, με σχηματικές έως προσχηματικές μορφές, διαμορφωμένες βιαστικά στα γραφεία σεναρίων, σε σεμινάρια με έτοιμες φόρμουλες, χωρίς βαθύτερη ψυχική ωρίμαση και μορφολογική επεξεργασία, χωρίς τη θεμελιώδη αναγκαιότητα. Αποτέλεσμα: Επανάληψη του ιδίου, ταυτολογία, τελικά απονέκρωση.

Απέναντι στην ευτελή κριτική, έχουμε τον τύπο της επίπονα βαρύγδουπης, τάχατες επιστημονικής μελέτης. Απέναντι στη Σκύλα, έχουμε τη Χάρυβδη. Η σοβαροφάνεια, η γραφειοκρατία της δήθεν συστηματικής σκέψης, κλείνει τον ορίζοντα μέσα σε σχήματα από άπειρες, νεκρές βιβλιογραφικές παραπομπές, άκαμπτα θεωρητικά αξιώματα, συλλογή από τσιτάτα που σφυροκοπούν τον αναγνώστη, ως θέσφατα σε ακατάσχετη φιλολογική, ταυτολογική φλυαρία. Αυτοί οι μελετητές πνίγουν την κριτική στη λεπτομέρεια, στη βερμπαλιστική ηδονή της ανάλυσης, στον βομβαρδισμό με ένα κρυπτικό λεξιλόγιο, με πλήθος νεόκοπες λέξεις σε κεντρομόλο αυταπόδειξη. Η υπεροψία της υποθετικά επιστημονικής κριτικής ξεχνάει το ζωντανό σώμα της ταινίας και η ανάλυση χωρίς χαρά και φαντασία, γίνεται νεκροψία.

Απέναντι σε αυτή την απαισιόδοξη εικόνα που παρουσίασα, θέλω να αντιτάξω την πίστη μας στην αληθινή τέχνη. Ο Παπαδιαμάντης γράφει: Το ΄να παιδί καλό παιδί. Τ’ άλλο δεν είχε μάνα. Γράφει ο Σολωμός στον Πόρφυρα: Άστραψε φως κι εγνώρισαν ο νιός τον εαυτό του. Ανοιχτά πάντα κι άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου.

Κλείνοντας, θ’ αναφερθώ στον πολύ σπουδαίο, νέο Ρουμάνο σκηνοθέτη, Ράντου Ζούντε και στον σημαδιακό τίτλο της ταινίας του, «Μην περιμένετε πολλά από το τέλος του κόσμου». Λέτε να φτάσει η ανθρωπότητα να είναι εκστατικός θεατής στο ολοκαύτωμα του τέλους της; Η αληθινή, συνεπής τέχνη θα αντισταθεί.

Μας είπε ότι δεν γνωρίζει τίποτα. Ακόμη περισσότερο, ότι δεν οφείλει να γνωρίζει τίποτα. Αυτή ήταν η κεντρική ιδέα της συνέντευξης του πρωθυπουργού της χώρας στον Αντώνη Σρόιτερ, που είναι αλήθεια ότι δεν τον έπλυνε τόσο καλά όσο τον είχε πλύνει ο Σταύρος Θεοδωράκης παλαιότερα. Δε θα μπορούσε βέβαια ο Σρόιτερ να κάνει και αλλιώς, κάτω από τις ραγδαίες αποκαλύψεις και τις τεράστιες κινητοποιήσεις  σε όλη τη χώρα

Είναι προφανές ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται σε ιδιαίτερα δεινή θέση και προσπαθεί να αποσείσει από πάνω του κάθε ευθύνη και να τη μεταθέσει σε όλους τους υπόλοιπους, παριστάνοντας ο ίδιος τον ανήξερο

Και όμως, τρεις εβδομάδες μετά το δυστύχημα, καθισμένος με την έμφυτή του αναίδεια σταυροπόδι και με το γνωστό υπεροπτικό του ύφος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδινε συνέντευξη στο Σταύρο Θεοδωράκη και εμφανιζόταν απολύτως βέβαιος για τα αίτια του δυστυχήματος:

Όταν ο Σταύρος Θεοδωράκης τον ρώτησε αν η μεγάλη φωτιά είχε σχέση με τα υλικά που πιθανόν μετέφερε η αμαξοστοιχία, ο σημερινός ανήξερος πρωθυπουργός ήταν τότε απόλυτος γνώστης:  «Καμία. Το γνωρίζουμε αυτό πια με βεβαιότητα. Γνωρίζουμε ακριβώς τι μετέφερε το εμπορικό τρένο. Δεν υπήρχε τίποτα εύφλεκτο. Η σύγκρουση ήταν τόσο βίαιη και τόσο σφοδρή που προκάλεσε, αυτό μας λένε οι ειδικοί, μία πρώτη ανάφλεξη και προφανώς στη συνέχεια υπήρχαν εύφλεκτα υλικά -λάδια- τα οποία πήρανε φωτιά όταν έγινε η σύγκρουση. Άρα, σε αυτό θέλω να το απαντήσω κατηγορηματικά γιατί ξέρετε -όχι μόνο στη χώρα μας- πια παντού ευδοκιμούν οι θεωρίες συνωμοσίες. Δεν υπήρχε τίποτα ύποπτο στην εμπορική αμαξοστοιχία»

Τώρα, δύο χρόνια μετά, βαρύτατα εκτεθειμένος από τα συγκλονιστικά στοιχεία που προκύπτουν, στοιχεία που αν δεν υπήρχε η τεράστια κινητοποίηση της Μαρίας Καρυστιανού και των υπολοίπων συγγενών των θυμάτων δεν θα έβγαιναν ποτέ στην επιφάνεια, ο πρωθυπουργός της χώρας παριστάνει τον ανήξερο και τον αγνωστικιστή

Κυριάκο, όταν ο Σωκράτης είπε το “εν οίδα ότι ουδέν οίδα”, δεν εννοούσε ακριβώς αυτό. Ρώτα και τον Άδωνι που ξέρει καλά τα Αρχαία