Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο ΚακόΝύχτα των Θεοφανείων. Οι δρόμοι είχαν ερημώσει από νωρίς. Όλη τη μέρα ψιλόβρεχε και η ατμόσφαιρα ήταν φορτωμένη υγρασία.
Ήταν και σκοτάδι. Στο καφενείο του Γιώργη έσβησε το τελευταίο φως. Βγήκαν δύο, στάθηκαν λιγάκι στο πεζοδρόμιο, ύστερα πέρασαν την Ακαδημίας και ανηφόρισαν σε κάποια πάροδο. Στο βάθος του δρόμου ακούστηκε ένα ακορντεόν. Μέσα στη σιωπή ο γνώριμος σκοπός δεν κρατούσε τίποτα από τις παλιές ρομαντικές συγκινήσεις. Ήρθε βαρύς, σαν υπόκρουση σε κάποια καταθλιπτική ιστορία. Το όργανο κράτησε κάμποσο τα ακομπανιαμέντα και ύστερα άρχισε η τετραφωνία. Τράβηξε πρώτος την κορώνα του ο τενόρος:
― Κελαϊδήστε!
Ακολούθησαν κι οι άλλοι:
― Ωραία μου, πουλάκια, κελαϊδήστε…
Όλα ήταν στη θέση τους: οι τενόροι, τα σεκόντα, τα βαρύτονα και οι μπασαδούρες. Δεν έλειπαν και οι γυναικείες φωνές.
― Αυτοί είναι! Είπε ο ένας από τους δύο. Και πού το διαλέξαν οι διαβόλοι το τραγούδι; Πόσοι να ’ναι;
― Ολόκληρη ορχήστρα πνευστών και εγχόρδων.
― Σε μια ώρα υπολογίζω να τελειώνουμε!...
― Ο δρόμος είναι μικρός. Από την εκκλησία και κάτω θα είναι άλλο συνεργείο.
― Από ποιους;
― Δεν ξέρω. Ο Τηλέμαχος είπε πως από την εκκλησία και κάτω θα είναι άλλοι…
Από την αρχή του δρόμου ως την εκκλησία ήταν δύο τετράγωνα. Μέσα σε μία ώρα σ’ όλα εκείνα τα σπίτια έπρεπε να γραφτούν κάμποσα συνθήματα που τα είχε αφήσει στο καφενείο το πρωί ο Τηλέμαχος, και ο Κοσμάς με το μάστρο-Γιάννη τα είχαν μάθει απόξω. Οι δύο εκείνοι είχαν αναλάβει να τα γράψουν. Κάτω από τα παλτά τους τυλιγμένα με κάτι εφημερίδες κρατούσαν τα πινέλα. Οι μπογιές είχαν προπορευτεί. Δύο επονίτες είχαν από την ημέρα κάνει την αναγνώριση. Μόλις νύχτωσε κουβάλησαν και τις μπογιές σε κάτι τενεκεδένια κουτιά και βόλεψαν εκεί κοντά σε μέρη που είχαν επισημάνει από τη μέρα.
Ο μάστρο-Γιάννης κι ο Κοσμάς μόνο που δεν έτρεχαν. Ο Κοσμάς ήταν ακόμα πρωτάρης, αυτή ήταν η πρώτη φορά που έβγαινε να γράψει συνθήματα.
― Προ παντός να μην τρέμει το χέρι! Τον συμβούλεψε ο μάστρο-Γιώργης. Τα γράμματα πρέπει να βγαίνουν κούκλες. Όμορφα μα και παλικαρίσια. Και να μην έχουν και λάθη, γιατί θα μας λεν και αγράμματους. Και το κυριότερο, Κοσμά, να μη φαίνεται τσαπατσουλιά και βιασύνη. Βούτα το πινέλο στη μπογιά, ύστερα τράβα το απότομα και στριφογύρνα για να μη στάξουν οι μπογιές απάνω σου. Και κόλα το κατευθείαν στο ντουβάρι. Τα χέρια να πηγαίνουν αστραπή.
Στο μεταξύ το τραγούδι ακουγόταν πιο κοντά. Είχαν τελειώσει το «κελαϊδήστε», το ακορντεόν τράβηξε κάμποσα ακομπανιαμέντα κι ύστερα «μπήκε» ο βαρύτονος:
Πάμε φίλοι εις τον Βάκχον.
Όλοι μας σαν παλικάρια…
― Τον ακούς; Είπε ο μάστρο-Γιώργης. Είναι ο Φώτης ο κουρέας. Τραγουδάει λες και κάνει μιζαμπλί ο μασκαράς.
Ο Κοσμάς γέλασε. Ο Φώτης ήταν ο υπεύθυνος μιας τριάδας και τα πάρε-δώσε μαζί του τα κρατούσε ο Κοσμάς. Τελευταία ο Φώτης τον είχε φάει πως ήταν κάποιο σοβαρό ζήτημα, που ήθελε να «βάλει» στην οργάνωση. Μα όλο και τ’ ανάβαλλε. Τέλος μια μέρα που τον βρήκε μοναχό στο κουρείο ανοίχτηκε: ήθελε να έχει τη γνώμη της οργάνωσης προκειμένου να παντρευτεί. Η δυσκολία ήταν ότι είχε αρραβωνιαστεί πριν μπει στην οργάνωση. Τώρα όμως εκείνος μπήκε στην οργάνωση, ενώ η αρραβωνιαστικιά του δεν ήταν οργανωμένη. Ο Κοσμάς το βρήκε κι αυτός το ζήτημα σοβαρό και συμβουλεύτηκε τον Τηλέμαχο. Και κει το πήραν στο ψιλό.
―Καλύτερα να έλειπε αυτή η χορωδία και η φασαρία της, είπε ο Κοσμάς. Κακό κάνει παρά καλό. Με τη φασαρία της, είναι σα να τους λέει εδώ είμαστε!
― Δεν έχεις δίκιο! Είπε ο Γιώργης. Εκεί στην άκρη του δρόμου κάθεται μια επονίτισσα. Οι νεολαίοι τώρα είναι μαζεμένοι στην αυλή της και από κει ελέγχουν όλο το δρόμο. Εσύ έχε το νου σου: άμα τραγουδούν καντάδες θα πει πώς είναι ήσυχα. Άμα συμβεί τίποτα, θα αρχίσουν τα «Κύματα του Δουνάβεως», οπότε πρέπει να του δίνεις. Παράτα πινέλα και μπογιές και γίνου Λούης… Αλλά τέτοια νύχτα κανείς δεν πρέπει να ξεμυτίσει…
― …Τώρα που έχει πολύ σκοτάδι, συνέχιζε ο Γιώργης, εσύ μην αρχίσεις να γράφεις αμέσως. Άφησε πρώτα να συνηθίσει το μάτι σου απάνω στο ντουβάρι, μέτρησε την απόσταση κι ανάλογα με το σύνθημα που έχεις κανόνισε και τα γράμματα, έτσι που να είναι όλα ένα μπόι. Και μην τ’ αφήνεις έτσι ξερά. Κόλα τους κι από μια ουρίτσα να γίνονται της καλλιγραφίας.
Μιλούσε για τα συνθήματα κι έλεγες πως στεκόταν πίσω από τον καράπαπα και φανέρωνε τους θεριακλήδες τα μυστικά της τέχνης του.
― Και προσοχή, Κοσμά, στα θαυμαστικά. Όταν τελειώνεις το σύνθημα τράβα κι από ένα θαυμαστικό. Τα σύνθημα χωρίς θαυμαστικό είναι λες και του λείπει το καύκαλο. Το θαυμαστικό κάνε το μεγάλο, να φωνάζει μοναχό του και να τον σταματάει τον άλλο από μακριά…
― … Κι άμα που λες τελειώνει το κάθε σύνθημα, γράφε και ένα ΕΑΜ, τα γράμματα να είναι σε απόσταση το ένα από το άλλο, μα με τελείες να μη τα χωρίζεις.
― Να πετάξω και κανένα σφυροδρέπανο από κάτω; τον πείραξε ο Κοσμάς.
― Μην το λες αστεία και την έπαθα ένα βράδυ, είπε ο μάστρο-Γιώργης. Είχα γράψει ένα σύνθημα κούκλα: «Πατριώτη, όποιος κι αν είσαι, οργανώσου στο ΕΑΜ» κι από κάτω αφαιρέθηκα και πετάω ένα σφυροδρέπανο δύο μπόγια. Και το πλήρωσα ―τη μάνα του― με βαριά μομφή και προειδοποίηση διαγραφής.
Στο μεταξύ είχαν φτάσει. Από τη χορωδία έκοψαν δύο και πλησίασαν. Ήταν δύο κορίτσια. Τη μία ο Κοσμάς την ήξερε. Ήταν εργάτρια σε μία φάμπρικα κοντά στη πλατεία Αττικής. Πριν ένα μήνα οι Γερμανοί τής είχαν σκοτώσει τον αδελφό.
Μαζί με τα κορίτσια ήρθε και ο ακορντεονίστας. Αυτός ανάγγειλε μία μικρή μεταβολή στο πρόγραμμα. Αν έρχονταν τίποτα Γερμανοί ή της Ασφάλειας δεν θα έπαιζε, είπε, τα «Κύματα του Δουνάβεως», παρά λόγω της ημέρας θα το γύριζε στο «Σήμερα βαφτίζεται ο Χριστός».
― Σύμφωνοι, είπε ο μάστρο-Γιώργης. Αινείτε, τον Κύριο. Αινείτε αυτόν εν χορδαίς και οργάνοις…
Η εργάτρια πήγε με το μάστρο-Γιώργη. Η άλλη ήταν ένα βαρελάκι τόσο δα. Την έβλεπε ο Κοσμάς και θυμόταν το γέρο Κατσωτάκη: «ένας βόμπιρας σας λέγω!...».
― Έλα συναγωνιστή! είπε του Κοσμά και πήρε την άλλη μεριά του δρόμου.
Σταμάτησε μπροστά σε μια πέτρινη μάντρα. Το ντουβάρι ήταν κιόλας ασπρισμένο.
― Εγώ το άσπρισα, είπε το κορίτσι. Όσο να έλθετε έφερα ασβέστη και το άσπρισα. Είναι ακόμα φρέσκο. Μα δεν πειράζει. Αν δεν πιάσει καμιά βροχή θα στεγνώσει γρήγορα. Τι θα γράψουμε;
Ο Κοσμάς μέτρησε το ασπρισμένο ντουβάρι με το μάτι και διάλεξε το σύνθημα. Βούτηξε το πινέλο στον κουβά που κρατούσε το κορίτσι, το στριφογύρισε στα σβέλτα για να μην σουρώσουν οι μπογιές και τράβηξε την πρώτη πινελιά. Μα στο ντουβάρι φάνηκε μονάχα μια μουτζούρα.
― Μη βιάζεσαι τόσο! είπε το κορίτσι. Πρώτη φορά γράφεις;
― Πρώτη.
― Μη βιάζεσαι. Να τραβάς το πινέλο μαλακότερα.
Δοκίμασε και πιο αργά. Καθώς είχε σηκώσει το χέρι ψηλά, οι μπογιές έπεσαν απάνω του. Με πολλά βάσανα έγραψε την πρώτη λέξη: ΚΑΤΩ… Από την άλλη μεριά ο μάστρο-Γιώργης είχε κάνει φτερά. Όσο να γράψει την πρώτη λέξη ο Κοσμάς, αυτός είχε τελειώσει με τα δύο πρώτα συνθήματα. Πήγαινε τρέχοντας.
― Έτσι θα μας πιάσει το πρωί, συναγωνιστή, είπε η μικρή. Κράτα δω!
Του έδωσε τον κουβά και πήρε το πινέλο.
― Τι να γράψω τώρα;
Ο Κοσμάς της είπε το σύνθημα: Κάτω η πολιτική επιστράτευση.
― Τι επιστράτευση πάλι είναι αυτή;
― Οι Γερμανοί θέλουν να μας επιστρατεύσουν, της είπε. Να μας πάρουν εργάτες στα οχυρωματικά έργα.
― Από δω θα πάρουν! ― κι άρχισε να γράφει. Λέγε μου τώρα τις λέξεις μία-μία.
― Πολιτική, είπε ο Κοσμάς.
Εκείνη έγραψε γρήγορα το Π.
― Το άλλο πως γράφεται; Σκέψου καλά γιατί πρέπει να είναι και με ορθογραφία.
― Όμικρον! Είπε ο Κοσμάς.
Δε φάνηκε να την φώτισε.
― Δηλαδή κουλούρα ή από το άλλο;
― Κουλούρα.
― Έτσι πες.
Μιλούσε κι έγραφε. Τα χέρια της πήγαιναν γρήγορα.
― Που δουλεύεις; Τη ρώτησε ο Κοσμάς.
― Μαζί με τη Γεωργία, στη φάμπρικα.
― Και πως σε λένε;
― Παναγιώτα. Εσύ δε με ξέρεις, όμως εγώ σε ξέρω.
― Με ξέρεις; Από πού;
― Σε ξέρω!
Το μάστρο-Γιώργη τον πήγαιναν τώρα από κοντά. Και το ακορντεόν έπαιζε συνέχεια καντάδες. Στο τελευταίο σύνθημα τα δύο συνεργεία βρέθηκαν αντίκρυ. Έγραφε τη στιγμή εκείνη ο Κοσμάς, που δούλευε τώρα λιγάκι με άνεση. Τα γράμματα έβγαιναν όπως τα ήθελε ο μάστρο-Γιώργης: παλικαρίσια και όμορφα. Όπου το σήκωνε η περίσταση τραβούσε ο Κοσμάς καμιά ουρά ακολουθώντας τη συνταγή του μάστορα. Η Παναγιώτα ήταν ενθουσιασμένη.
― Μπράβο! Του έλεγε. Αυτό το ’γραψες καλά.
― Από πού με ξέρεις όμως δε μου είπες.
― Στη διαδήλωση σε είδα!
― Πότε;
― Στο άγαλμα του Κολοκοτρώνη, δε θυμάσαι; Ήμουνα με τη Γιάννα.
― Ξέρεις τη Γιάννα;
Η Παναγιώτα δεν πρόλαβε να απαντήσει. Η χορωδία το γύρισε ξαφνικά στα κάλαντα. Ο Κοσμάς σταμάτησε κι αφουγκράστηκε.
― Πάμε! Φώναξε η Παναγιώτα.
― Μια στιγμή και τελειώνω, είπε ο Κοσμάς κι άρχισε να τραβά βιαστικά πινελιές.
Το σύνθημα όμως έμεινε μισοτελειωμένο. Από ψηλά κάποιος έφτασε τρέχοντας. Ο Κοσμάς άκουσε λαχανητά και γυναικεία φωνή.
― Έρχονται!
Η Παναγιώτα το έβαλε στα σβέλτα στα πόδια. Από αντίκρυ είχε γίνει άφαντος κι ο μάστρο-Γιώργης. Το κορίτσι που είχε έρθει πέρασε τρέχοντας στο πλάι του και ο Κοσμάς την ακολούθησε. Πέρα ακούστηκαν φωνές και ποδοβολητά. Ο δρόμος φωτιζόταν κιόλας από τους φανούς των αυτοκινήτων.
Ο Κοσμάς έφτασε πλάι στο κορίτσι που έτρεχε.
― Πρέπει να στρίψουμε, είπε, θα μας δουν.
Εκείνη, που φαίνεται τον γνώρισε αμέσως, δε μίλησε. Έτρεξε λιγάκι, ύστερα στάθηκε, έστριψε και σκαρφάλωσε σε μια σιδερένια πόρτα και πήδησε. Τη στιγμή που πηδούσε κι ο Κοσμάς, τα φανάρια του αυτοκινήτου φώτιζαν πέρα το δρόμο. Το φως έπεφτε απάνω στην Παναγιώτα που έτρεχε. Το αυτοκίνητο σταμάτησε. Από τις καρότσες πήδησαν και φώτιζαν με τους φακούς τους τους τοίχους. Κάποιος σκόνταψε στον τενεκέ με τις μπογιές κι άρχισε τις βλαστημιές. Φάνηκε κι ένας άλλος που είχε αρπάξει τον κουβά και τον άδειαζε πάνω στο ντουβάρι που είχε ασπρίσει η Παναγιώτα.
Ο Κοσμάς πήδησε. Είχε πέσει μέσα σ’ έναν κήπο. Το κορίτσι είχε σταθεί πλάι του ακουμπώντας στον τοίχο.
― Πρέπει να φεύγουμε! Είπε ο Κοσμάς.
Εκείνη πάλι δεν του απάντησε και τότε ο Κοσμάς γύρισε και την είδε.
Η Γιάννα δεν το άφησε να μιλήσει.
― Μη μιλάς, του είπε ψιθυριστά. Έλα κοντά μου!
Πήραν κολλητά τον τοίχο. Στο δρόμο ακούγονταν που έτρεχαν. Στο σπίτι που ήταν η χορωδία έπεσαν πυροβολισμοί. Τότε μέσα στον κήπο γαύγισαν τα σκυλιά κι εκεί στο πλάι ξύπνησαν κάτι κότες. Είχαν βρεθεί σ’ ένα σανιδένιο κοτέτσι σκεπασμένο με λαμαρίνα. Πέρασαν και κρύφτηκαν πίσω.
Κάπου μία ώρα έμειναν μέσα στον έρημο κήπο. Απόξω στο δρόμο δεν έλεγαν να ησυχάσουν. Ήταν Γερμανοί και χωροφύλακες. Έτρεχαν απάνω-κάτω, και τ’ αυτοκίνητα πότε πήγαιναν μπροστά, πότε γύριζαν πίσω. Δυο-τρεις σκαρφαλώσαν και στη μάντρα και ψάχναν με τους φακούς τον κήπο. Έψαξαν παντού, δεν είδαν τίποτα και κατόπιν έριξαν το φως απάνω στο σκύλο που είχε στριμωχτεί στη γωνία και κλαούριζε από τη λαχτάρα του.
― Τον βάνουμε, ρε, στο σημάδι; είπε κάποιος.
Ο άλλος βρέθηκε πιο λογικός:
― Μα με τους σκύλους θα τα βάλουμε τώρα; Να στριμώχναμε κανένα κουκουέ…
Ύστερα ο δρόμος πήρε σιγά-σιγά να ησυχάζει. Ακούστηκαν και τ’ αυτοκίνητα που έφευγαν και κατόπιν έγινε ησυχία, μια ησυχία δίχως τέλος.
Η Γιάννα σηκώθηκε κι αφουγκράστηκε κατά τη μεριά του δρόμου. Σηκώθηκε κι ο Κοσμάς.
― Θα βγούμε από την άλλη μεριά! είπε η Γιάννα.
Έφτασε στο ντουβάρι κι αρπάχτηκε από τα κάγκελα. Μα ο Κοσμάς ανέβηκε πρώτος. Όπως έκανε ν’ ανεβεί, η Γιάννα τον σταμάτησε.
― Τι είναι αυτό; Του είπε.
Στο χέρι του ο Κοσμάς κρατούσε ακόμη το πινέλο. Ανέβηκε στα κάγκελα, κοίταξε πέρα τον έρημο δρόμο κι έδωκε χέρι στη Γιάννα.
Πήγαν κάμποσο μαζί. Στον πρώτο δρόμο που συνάντησαν, η Γιάννα στάθηκε.
― Εδώ θα χωρίσουμε, του είπε. Δώσε και το πινέλο, γιατί εγώ θα πάω εδώ κοντά. Εσύ μένεις μακριά;
― Είναι κάμποσο.
― Η ώρα πλησιάζει, πρέπει να βιαστείς. Καληνύχτα.
Τι του ήρθε; Σκέφτηκε πως δεν έπρεπε να τη χάσει έτσι, όπως τότε. Αυτούς τους δύσκολους μήνες την είχε αναζητήσει πολύ κι έπρεπε να της το πει― να της το πει απόψε κιόλας πόσο του έλειψε. Τη φώναξε:
― Γιάννα!
Στάθηκε.
Μα παλιά και νέα χτυποκάρδια σηκωθήκαν σε μια στιγμή και του χάλασαν τη σειρά. Τι να της ειπεί;
Κι άξαφνα, από πού του κατέβηκε τη στιγμή εκείνη η αμαρτωλή σκέψη; Υποψίες που είχαν γεννηθεί, ποιος ξέρει πότε― υποψίες που δεν τις είχε αντικρίσει φανερά, παρά έβοσκαν κρυμμένες, σηκώθηκαν όλες μαζί.
― Θα σε ρωτήσω κάτι, Γιάννα, μα να μου πεις την αλήθεια.
Στεκόταν αντίκρυ του σιωπηλή και σκοτεινή σαν το αίνιγμα.
― Πες μου, της είπε, τον αγαπάς τον Τένη;
Την άκουσε που στέναξε. Τι να ήταν όμως ο στεναγμός εκείνος; Να ήταν η σιωπηλή ομολογία;
― Τον αγαπάς; Ξαναρώτησε. Πες μου την αλήθεια, πες μου… γιατί δε μιλάς, Γιάννα;
Ζήλευε εκείνη τη στιγμή, ζήλευε δυνατά και ήταν κακός.
― Να σου πω εγώ, της είπε, να σου πω εγώ. Τον αγαπάς!
Της το σφύριξε μέσα από τα δόντια, πεισματικά, σα να πετούσε φαρμάκι, σα να της έλεγε την πιο βαριά κατηγορία.
Δεν του απάντησε και τότε. Μα σήκωσε ξαφνικά το χέρι της και του το κατέβασε δυνατά στο πρόσωπο.
Ύστερα έφυγε τρέχοντας.
Περασμένες δώδεκα έφτασε ο Κοσμάς στο υπόγειο του Αντρίκου. Ο γέρος κοιμόταν. Στο ντιβάνι καθόταν και κάτι διάβαζε ο Τηλέμαχος.
― Εν τάξει; Ρώτησε.
Ο Κοσμάς δεν του απάντησε. Έκατσε και κείνος στο ντιβάνι και ήθελε να βρει πως θα ’κανε την αρχή. Στο δρόμο που ερχόταν είχε πάρει την απόφαση να τα πει στον Τηλέμαχο όλα. Εκείνος τον πρόλαβε:
― Το ’μαθες λοιπόν κι εσύ; Τον ρώτησε.
― Τι να μάθω;
― Για τον Τένη.
― Τι;
― Σήμερα το πρωί τον ντουφέκισαν στο Θυσιαστήριο.
Το δωμάτιο έφερε γύρους.
― …Τον ντουφέκισαν με άλλους εξήντα. Από το αυτοκίνητο που τους πηγαίναν στην Καισαριανή πέταξε το μαντήλι του με αυτό εδώ το σημείωμα.
Στο σημείωμα ο Κοσμάς διάβασε:
«Φίλοι μου, πάω για εκτέλεση. Ο θάνατός μου ας σας δώσει καινούργια δύναμη να συνεχίσετε τον αγώνα. Πεθαίνουμε για τη λευτεριά. Από τον αγώνα αυτόν ο λαός μας πρέπει να βγει νικητής. Έτσι δε θα πάει και το δικό μας αίμα χαμένο. Γιάννα, αγαπημένη μου. Η τελευταία σκέψη μου είναι μαζί σου. Ήθελα να σε κάνω ευτυχισμένη, δεν μπόρεσα. Τώρα που φεύγω σου εύχομαι να βρεις σύντροφο της ζωής σου άξιό μου και άξιό σου. Έχετε όλοι σας γεια. Τένης».
____________________________
Βιογραφικά στοιχεία για τον Μήτσο Αλεξανδρόπουλο
Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος γεννήθηκε στην Αμαλιάδα. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Στην Κατοχή, πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τα χρόνια του εμφυλίου κατέφυγε ως πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία και τη Σοβιετική Ένωση. Στη Σοβιετική Ένωση, ο Αλεξανδρόπουλος σπούδασε στο Λογοτεχνικό Ινστιτούτο της Μόσχας και επιδόθηκε στη μελέτη της ρωσικής λογοτεχνίας και της λαικής παράδοσης. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τη συντήρηση παλαιών εικόνων και η ενασχόλησή του αυτή με τα εικαστικά θα επηρεάσει σημαντικά το λογοτεχνικό του έργο Το 1975 επέστρεψε στην Ελλάδα μαζί με τη γυναίκα του, την ελληνίστρια Σόνια Ιλίνσκαγια.
Τα έργα του:
Διηγήματα: Αρματωμένα Χρόνια, 1954, Μια πρόσφατη ιστορία 1965, Λευκή ακτή 1966, Φύλλα Φτερά 1977, Η ένατη πληγή 1986.
Μυθιστορήματα: Η πολιτεία 1961 Νύχτες και αυγές, Τα βουνά 1963, Σκηνές από το βίο του Μάξιμου του Γραικού 1976, Τα θαύματα έρχονται στην ώρα τους 1976 και Μικρό όργανο για τον επαναπατρισμό 1980.
Εξέδωσε επίσης πολλές βιογραφίες Ρώσων κλασικών, μελέτες για ρώσους κυρίως συγγραφείς και μεταφράσεις Ε. Καζακίεβιτς, Γιούρι Ολέσα, Γκριμπογέντοφ, Πούσκιν, Γκόγκολ, Τσέχωφ, παλαιορωσικά κείμενα και λαϊκά ρωσικά παραμύθια και ταξιδιωτικές αφηγήσεις, Από τη Μόσχα στη Μόσχα, 1971, Οι Αρμένηδες, 1982. Από την πρόσφατη παραγωγή του, σημειώνουμε τα έργα: Αυτά που μένουν 1994, Επιστροφή γραφές αθωότητας 1999 , Στο όριο 2003 .
Έγραψε επίσης μια ιστορία της ρωσικής λογοτεχνίας, Η ρωσική λογοτεχνία: Από τον 11ο αιώνα μέχρι την επανάσταση τού 1917 Κέδρος, 1977,78.
Το 1963 τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό αντιστασιακού διηγήματος της Επιθεώρησης Τέχνης, για το διήγημά του Κορυσχάδες. Το 1979 με το διεθνές λογοτεχνικό βραβείο Γκόρκι, για τις μελέτες και μεταφράσεις του από τη ρωσική λογοτεχνία. Το 1981 με το πρώτο βραβείο μυθιστορηματικής βιογραφίας, για Το ψωμί και το βιβλίο. Ο Γκόρκι. Το 1985 με το βραβείο Τουμανιάν, για το έργο του Οι Αρμένηδες Ταξίδι στη χώρα τους και την ιστορία τους. Το 2001 τιμήθηκε με το κρατικό Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας. Είναι μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνώ (βιογραφικά στοιχεία από την ιστοσελίδα του ΚΕΔΡΟΥ)
Τι είναι η Κατάληψη των Προσφυγικών; Γιατί έγινε η στρατιωτικού τύπου επίθεση της Αστυνομίας στα Προσφυγικά της Λ.Αλεξάνδρας; Αυτά και άλλα πολλά που δεν πρόκειται να μάθουμε ποτέ από την τηλεόραση αλλά και από το μεγαλύτερο μέρος του Διαδικτύου, μπορούμε να διαβάσουμε στο κείμενο που συνόδευσε την παρέμβαση της Συνέλευσης Κατειλημμένων Προσφυγικών της Λ. Αλεξάνδρας στην Εφημερίδα των Συντακτών. Την εποχή της συγκέντρωσης και του ελέγχου της ενημέρωσης στα χέρια κυβερνήσεων και διαπλεκόμενων επιχειρηματιών, είναι απόλυτα επιβεβλημένη η ύπαρξη εναλλακτικών Μέσων Ενημέρωσης και – ει δυνατόν – ο συντονισμός τους
Σχετικά με την επίθεση στα προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας
Παρέμβαση της ΣυΚαΠρο (συνέλευση κατειλημμένων Προσφυγικών Λ. Αλεξάνδρας) στην «Εφ.Συν.». Πορεία σε αλληλεγγύη με τα Προσφυγικά, τους ελευθέρους, δημόσιους, απελευθερωμένους χώρους Σάββατο 21/1/23, Σταθμός μετρό Πανόρμου, 13:00 μ.μ.
Το πρωί της 22/11 οι δυνάμεις καταστολής εισέβαλαν στο 7ο μπλοκ της κατειλημμένης γειτονιάς των Προσϕυγικών, συλλαμβάνοντας τον σύντροφο Κώστα Δημαλέξη με κατασκευασμένο κατηγορητήριο και στη συνέχεια, το απόγευμα της ίδιας μέρας στο 6ο μπλοκ, συλλαμβάνοντας 79 υπερασπιστές της. Τα media για άλλη μια φορά έκαναν κυβερνητική προπαγάνδα.
ΓΙΑΤΙ στα Προσφυγικά; Τι γίνεται στα Προσφυγικά;
Στα Προσφυγικά διαμένουν 400 και πλέον άνθρωποι· Η κοινότητα των κατειλημμένων Προσφυγικών αποτελείται από περίπου 150 ενήλικες και 30 παιδιά. Αποτελούμε πρόταση για την οργάνωση της κοινωνίας έξω από το κράτος και τον καπιταλισμό. Είμαστε γέννημα των λαϊκών εξεγέρσεων του Δεκέμβρη του 2008 και των αντιμνημονιακών αγώνων της περιόδου 2010 -2012. Δεν πιστεύουμε και ούτε πιστέψαμε ποτέ στα κοινοβουλευτικά παραμύθια. Προωθούμε το μοντέλο της κοινωνικής αυτοδιαχείρισης· Οργανωνόμαστε σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες στη γενική μας συνέλευση και στις τακτικές και έκτακτες διαδικασίες. Δημιουργούμε και λειτουργούμε δομές διαβίωσης, παιδείας και εσωτερικής οικονομίας. Την ίδια στιγμή οργανωνόμαστε και συμμετέχουμε στους αγώνες των καταπιεσμένων, γιατί αγωνιζόμαστε μέχρι την κατάρρευση αυτού του τυραννικού και άδικου καθεστώτος. Μέχρι όλος ο κόσμος να γίνει μια κοινότητα ισότητας, ελευθερίας, αλληλεγγύης και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Λίγα λόγια για την νεότερη ιστορία των Προσφυγικών
Από την τρομοκρατία και την εγκατάλειψη...
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, βγήκε η απόφαση για κατεδάφιση της ιστορικής γειτονιάς προκειμένου να γίνει mall και υπόγειο γκαράζ. Έτσι, παρουσιάστηκε η (ΚΕΔ) Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου και πρόσφερε ένα χρηματικό ποσό που δεν αντιστοιχούσε στην πραγματική αξία των ακινήτων, προκειμένου να φύγουν οι κάτοικοι, οι οποίοι αν αρνούνταν θα έχαναν τα σπίτια τους, καθώς το κράτος θα προχωρούσε σε αναγκαστική απαλλοτρίωση. Μέχρι και το 2003 το κράτος κατάφερε κάτω από ασφυκτική πίεση να εκδιώξει τους περισσότερους κατοίκους ασκώντας όλη τη νόμιμη τρομοκρατία ενάντια στους νόμιμους ιδιοκτήτες. 51 κάτοικοι αρνήθηκαν να υποκύψουν στην τρομοκρατία και προσέφυγαν στο (ΣΤΕ) Συμβούλιο της Επικρατείας κι έπειτα από δύο δικαστικές αποφάσεις, τα Προσφυγικά χαρακτηρίστηκαν διατηρητέα και νεότερα ιστορικά μνημεία.
…...στην κατάληψη εδάφους και το κτίσιμο μιας κοινότητας
Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της γειτονιάς είναι κατειλημμένο και κατοικείται. Μέσα από την 11ετή δράση μας ως Συνέλευση των Κατειλημμένων Προσφυγικών, έχουμε καταφέρει να γεμίσουμε τη γειτονιά με ζωή, μεταμορφώνοντας την στη μεγαλύτερη κοινότητα (χωρικά και αριθμητικά) της Ελλάδας.
Με όρους συλλογικών δομών και υποδομών προς κοινή χρήση, στην κοινότητα λειτουργούν:
Γυναικείο Καφέ, δομή για την ενδυνάμωση και τη συλλογικοποίηση των γυναικών της κοινότητας, κοινωνικό κέντρο ως χώρος συνελεύσεων και εκδηλώσεων, συναντήσεις με την πρωτοβουλία Ψ για ένα πολύμορφο κίνημα για τη ψυχική υγεία, δομές φιλοξενίας, δομή συλλογικών φούρνων της κοινότητας, η οποία παράγει ψωμί για εντός και εκτός της γειτονιάς, δομή παιδικού στεκιού και αυτομόρφωσης για τα παιδιά της γειτονιάς, δομή λογιστικού τροφής διανομής τροφίμων που προέρχονται από τις γειτονικές λαϊκές αγορές και κινήσεις αλληλεγγύης. Μεγάλο μέρος της γειτονιάς έχει πρόσβαση σε συλλογικό internet και έχει επανεκκινήσει την λειτουργία του το συλλογικό καφενείο.
Τα Προσφυγικά μπαλάκι από τη μια υπηρεσία στην άλλη
Χρονολόγιο προετοιμασίας για το μεγάλο φαγοπότι
1994: Η Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης πρότεινε την ανακαίνιση 2 πολυκατοικιών κι έπειτα να συνεχίσουν με τις υπόλοιπες, σχέδιο που δεν έγινε. 1999: βγήκε η απόφαση για κατεδάφιση των Προσφυγικών προκειμένου να γίνει mall και υπόγειο γκαράζ. 2014: 137 κατοικίες μεταβιβάστηκαν στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ). 2016: τα 177 διαμερίσματα μεταβιβάζονται στην Περιφέρεια Αττικής. 2018: το Συμβούλιο της Επικρατείας επιτρέπει τη εκ νέου μεταβίβαση των 137 διαμερισμάτων στο ΤΑΙΠΕΔ Την ίδια χρονιά ιδρύεται η ΑΝΑΠΛΑΣΗ Α.Ε. με πρόεδρο τον Μπελαβίλα και η κυβέρνηση Σύριζα ανακοίνωσε μια ευρωπαϊκού τύπου ανάπλαση των Προσφυγικών με περιτύλιγμα φιλανθρωπίας και μουσειακού εκθέματος. 2019: παραχωρήθηκαν στην Περιφέρεια οι μελέτες που πραγματοποιήθηκαν με δωρεά ιδιώτη (Ελληνικά Πετρέλαια-ΕΛΠΕ) και τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση.
Η «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε.», με σημερινό πρόεδρο τον δημοτικό άρχοντα Κ. Μπακογιάννη, βάζοντας μπροστά, ως δούρειο ίππο, την ανάγκη στέγασης των συνοδών ασθενών του Αγίου Σάββα, την ανάγκη ύπαρξης μουσείου προσφύγων ή την ανάγκη στέγασης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, παίζει ξεδιάντροπά με τη νοημοσύνη μας. Η «Χριστιανική κοινωνική ένωση» έχει ολόκληρη πολυκατοικία παραπλεύρως των προσφυγικών ακριβώς για την φιλοξενία των συνοδών των ασθενών του Αγ, Σάββα και είναι ιδιοκτήτρια δεκάδων διαμερισμάτων στην ευρύτερη περιοχή, τα οποία και μισθώνει. Όσο για την ανάγκη μουσείου προσφύγων ας θυμίσουμε απλά πως τα προσφυγικά είναι ένας ζωντανός οργανισμός και αναπόσπαστο κομμάτι του κινήματος, είναι η στέγη προσφύγων που επέζησαν από τους σύγχρονους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τα φασιστικά καθεστώτα. Σαν κοινότητα προσφυγικών κατοικιών με συμμετοχή στους σύγχρονους κοινωνικούς αγώνες, μπορούν να χαρακτηριστούν σαν ένα ‘’ζωντανό μουσείο’’ χωρίς την έγκριση επίσημων φορέων. Οι δε μικρασιατικοί σύλλογοι, θα έπρεπε να αναρωτηθούν όντας απόγονοι προσφύγων οι ίδιοι, πόσοι πρόσφυγες κατοικούν αυτή τη στιγμή μέσα στα διαμερίσματα και αν η ανάγκη της στέγασης υπερέχει αυτής του μουσείου. Όσο για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες για τις οποίες κόπτεται το κράτος, να τους ενημερώσουμε ότι μόνο τέτοιες κατοικούν σήμερα στα προσφυγικά. Δεν πειθόμαστε με τις πολιτικές φιλανθρωπίας ούτε της τωρινής ούτε της προηγούμενης κυβέρνησης. Σε μια πρόχειρη αποδόμηση του κοινωνικού προφίλ της ανάπλασης αρκεί να δούμε την κατάργηση του προγράμματος “εστία” και τη συνολικότερη διαχείριση του ζητήματος της προσφυγιάς, την εγκατάλειψη και αχρηστία των φοιτητικών εστιών και την προδρομολογιμένη πλήρη ιδιωτικοποίηση της υγείας και της παιδείας. Το κράτος είναι αυτό που δημιουργεί το πρόβλημα της στέγασης των ευπαθών κοινωνικών ομάδων και δε θα λύσει κανένα πρόβλημα με την ‘’επανάχρηση’’ των Προσφυγικών. Ας μη γελιόμαστε η ανάπλαση των Προσφυγικών είναι ακόμα ένα φαγοπότι με τα λεφτά του δημοσίου στο τραπέζι δημοτικών αρχόντων, εργολάβων, επιχειρηματιών και λοιπών εμπλεκόμενων φορέων.
Έχουμε στόχο και χρέος να αντισταθούμε και να παραμείνουμε κοινότητα αγώνα
ΕΜΕΙΣ, η Γειτονιά, η Κοινότητα των Κατειλημμένων Προσφυγικών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας (η μεγαλύτερη κατάληψη στον ελλαδικό χώρο), θα ξανασυστηθούμε επαναλαμβάνοντας αυτό που λέμε σε κάθε δημόσια τοποθέτησή μας, ότι είμαστε μια κοινότητα αγώνα που μετράει πάνω από έντεκα χρόνια συλλογικοποίησης, ότι δεν πρόκειται να παραδώσουμε ούτε μια σπιθαμή γης από τον απελευθερωμένο τόπο κι ότι θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε την πολυμορφία μας, την αμεσοδημοκρατία, τη συντροφικότητα, την ανάληψη ευθύνης πρωτίστως των ζωών μας, την ιστορική μνήμη που πλέον είμαστε κομμάτι της, τις αξίες και την ηθική που κανείς «οραματιστής του νεοφιλελευθερισμού» δεν μπορεί να φανταστεί ούτε στα πιο τρελά του όνειρα…
Γι’ αυτούς τους λόγους αντισταθήκαμε στις 22/11/22
Γι’ αυτούς τους λόγους ζητάμε την υποστήριξη σας
Γι’ αυτούς τους λόγους θα αντισταθούμε μέχρι το τέλος
Πορεία σε αλληλεγγύη με τα Προσφυγικά, τους ελευθέρους, δημόσιους, απελευθερωμένους χώρους
Σάββατο 21/1/23, Σταθμός μετρό Πανόρμου, 13:00 μ.μ.
ΥΓ:
Τέλος, επειδή δεν ξεχνάμε τους πολιτικούς κρατούμενους και η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ αποσιωπά το γεγονός, συμβάλλοντας στην εξόντωση Θάνου Χατζηαγγέλου, ενημερώνουμε ότι από τις 19/12/22 το μέλος της οργάνωσης Αναρχική Δράση, Θ. Χ., έχει προχωρήσει σε απεργία πείνας και δίψας με 2 αιτήματα· 1) να του γνωστοποιηθούν οι λόγοι της μεταγωγής του από τις Φυλακές Κορυδαλλού στις φυλακές Νιγρίτας Σερρών, 2) να μεταφερθεί πίσω στις φυλακές Κορυδαλλού. Η μεταγωγή του ήταν παράτυπη, όντας υπόδικος, και εκδικητική επειδή συμμετείχε στους αγώνες των κρατουμένων ενάντια στο νέο σωφρονιστικό κώδικα. Η κυβέρνηση και οι κρατικοί μηχανισμοί δολοφονούν τον Θ. Χατζηαγγέλου όπως τα φασιστικά καθεστώτα δολοφονούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Η υγεία του βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση, κινδυνεύει με ανακοπή ανά πάσα στιγμή και είναι σχεδόν σίγουρη η μόνιμη βλάβη που θα αποκτήσει σε ζωτικά όργανα όπως επιβεβαιώνουν και οι γιατροί του νοσοκομείου στην ανακοίνωση τους. Σε ένδειξη αλληλεγγύης ξεκινήσαμε κυλιόμενη απεργία πείνας από τις 27/12 στην κοινότητα κατειλημμένων Προσφυγικών και για όσο ο Θάνος συνεχίσει την απεργία. Ζητάμε την άμεση ικανοποίηση των αιτημάτων του απεργού, στηρίζουμε τις κινητοποιήσεις που διεξάγονται από τις 28/10 στις φυλακές Κορυδαλλού, Λάρισας, Κέρκυρας, Πάτρας, Τρικάλων και Δομοκού και την ικανοποίηση των αιτημάτων τους για απόσυρση του νέο σωφρονιστικού κώδικα καθώς και να επανέλθουν οι φυλακές στην δικαιοδοσία του υπουργείου Δικαιοσύνης.
ΣυΚαΠρο (συνέλευση κατειλημμένων Προσφυγικών Λ. Αλεξάνδρας)
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
sykaprosquat.noblogs.org
Twitter: @Prosfygika
Με αφορμή το θάνατο του ευγενούς και ιδιαίτερα ταλαντούχου μουσικού και συνθέτη Νότη Μαυρουδή, παρουσιάζουμε την ιστορία ενός από τα πιο όμορφα τραγούδια του. Το «Πρωϊνό τσιγάρο» σε στίχους του μεγάλου ποιητή Άλκη Αλκαίου
«Χαράζει η μέρα και η πόλη έχει ρεπό
Στη γειτονιά μας καπνίζει ένα φουγάρο
Κι εγώ σε ζητάω σαν πρωινό τσιγάρο
Και σαν καφέ πικρό και σαν καφέ πικρό
Άδειοι οι δρόμοι δε φάνηκε ψυχή
Και το φεγγάρι μόλις χάθηκε στη δύση
Και γω σε γυρεύω σαν μοιραία λύση
Και σαν ανατολή και σαν ανατολή
Βγήκε ο ήλιος το ράδιο διαπασών
Μ' ένα χασάπικο που κλαίει για κάποιον Τάσο
Κι εγώ σε ποντάρω κι ύστερα πάω πάσο
Σ' ένα καρέ τυφλών, σ' ένα καρέ τυφλών
Άδειοι οι δρόμοι δε φάνηκε ψυχή
Και το φεγγάρι μόλις χάθηκε στη δύση
Και γω σε γυρεύω σαν μοιραία λύση
Και σαν ανατολή και σαν ανατολή»
Ο Άλκης Αλκαίος έγραψε το «Πρωινό τσιγάρο» με την επιθυμία να το μελοποιήσει ο Μάνος Λοΐζος. Το έστειλε μάλιστα στο μεγάλο συνθέτη, όταν αυτός νοσηλευόταν εκείνη την εποχή σε νοσοκομείο της Μόσχας. Ο Λοΐζος πρόλαβε να διαβάσει τους στίχους, όχι όμως να τους μελοποιήσει, καθώς δεν κατάφερε να βγει ζωντανός από αυτή την άδικη περιπέτεια της υγείας του, όντας μόλις 45 χρονών
Μετά το θάνατο του Λοΐζου, ο Αλκαίος ενέταξε το ποίημά του σε μια ποιητική συλλογή που μετά την κυκλοφορία της, διάβασε ο Νότης Μαυρουδής. Ο Μαυρουδής ξεχώρισε το ποίημα αυτό, το μελοποίησε και θέλησε να το εντάξει στο δίσκο του «Στην όχθη της καρδιάς μου». . Ο Αλκαίος όμως αρνήθηκε να δώσει την άδεια, εξηγώντας του ότι το προόριζε για το Μάνο Λοΐζο
Τελικά, με τη μεσολάβηση του Θάνου Μικρούτσικου, ο Άλκης Αλκαίος υποχώρησε και έδωσε την άδεια στο Νότη Μαυρουδή. Το τραγούδι αφιερώθηκε στη μνήμη του Μάνου Λοΐζου και κυκλοφόρησε το 1984 στο δίσκο «Στην όχθη της καρδιάς μου». Το «Πρωινό τσιγάρο» στην πρώτη αυτή ηχογράφηση ερμήνευσε χορωδία αποτελούμενη από τους Γιώργο Μεράντζα, Γιάννη Σαμσιάρη, Σάκη Μπουλά, Θανάση Νικόπουλο, Κώστα Θωμαΐδη, Ανδρέα Μικρούτσικο, ενώ κιθάρα στο δίσκο έπαιξε ο Νότης Μαυρουδής
Το τραγούδι αυτό παίχτηκε λίγο αργότερα στη μεγάλη συναυλία στο Ολυμπιακό Στάδιο, στις 13 του Σεπτέμβρη 1985, στη μνήμη του Μάνου Λοΐζου με αφορμή τη συμπλήρωση τριών χρόνων από τον θάνατό του. Η στιγμή εκείνη ήταν συγκλονιστική για όλους, μα πιο πολύ για το Νότη Μαυρουδή. Όταν άρχισε να το ερμηνεύει η Χαρούλα Αλεξίου με τον Γιώργο Νταλάρα, έσβησαν όλα τα φώτα του σταδίου και αμέσως άναψαν οι αναπτήρες από τους θεατές. Όπως δήλωσε αργότερα ο Νότης Μαυρουδής : «Να βλέπεις αυτό το θέαμα… 80.000 άνθρωποι με έναν αναπτήρα… Να βλέπεις τις φλογίτσες… Είχα συγκλονιστεί. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι αυτή η δοξασία με παίρνει κι εμένα μέσα» διηγείται ο συνθέτης. «Ήταν πάρα πολύ συγκινητικό. Τόσο που έβαλα τα κλάματα και δεν μπορούσε να με συνεφέρει η παρέα μου… Η ιστορία του “Πρωινού τσιγάρου” είναι και δική μου ιστορία…»
Άδειοι οι δρόμοι δε φάνηκε ψυχή / Και το φεγγάρι μόλις χάθηκε στη δύση / Και γω σε γυρεύω σαν μοιραία λύση / Και σαν ανατολή και σαν ανατολή
Οι πληροφορίες για την ιστορία του τραγουδιού αντλήθηκαν από εδώ
Στην Attica Voice οι πηγές μας δεν εξαντλούνται στα μικρά σύνορα της Αττικής ή της χώρας. Αναζητάμε γεγονότα, ιδέες, αλήθειες, ειδήσεις και τα πρόσωπα φορείς τους, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και σε όλη την Ιστορία. Έτσι θα θέλαμε να θέσουμε και στους αναγνώστες μας την απορία που εξέφρασε το μεγάλο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, τεύχος Ιανουαρίου 2023. Μία απορία που δεν θα σας τη θέσει κανένα άλλο μέσο, μικρό ή μεγάλο, για πολλούς λόγους, που δεν θα τους αναλύσουμε εδώ.
Hatte Marx doch recht? Ή στα ελληνικά Είχε τελικά δίκιο ο Μαρξ;
Και οι συντάκτες του Spiegel εξηγούν: Ο κλασικός καπιταλισμός δεν λειτουργεί πια. Ωστόσο, καθοδηγούμενες από συνεχώς νέες παγκόσμιες κρίσεις και μια επικείμενη κλιματική κατάρρευση, αναδύονται συγκεκριμένες ιδέες μεταρρυθμίσεων: λιγότερη ανάπτυξη, περισσότεροι κυβερνητικοί στόχοι.
Εμείς εδώ στην Attica Voice την απάντηση την ξέρουμε εδώ και πολλά χρόνια γιατί αν δεν την ξέραμε δεν θα δαπανούσαμε τον χρόνο μας διαβάζοντας και γράφοντας. Το ερώτημα όμως τίθεται στους αναγνώστες μας που αποτελούν και αυτοί μέρος του παγκόσμιου κοινού. Του κοινού δηλαδή που απευθύνει την ερώτηση το Spiegel.
Είναι μία ωραία ερώτηση – αφορμή για σκέψη και κυρίως αναθεώρηση του τρόπου που λειτουργούμε μέσα στην κοινωνία. Εκτός αν κάποιος απαντήσει αρνητικά, οπότε ζει στον κόσμο που ονειρεύτηκε και τότε θα μαζέψουμε χρήματα για να του απονείμουμε το σχετικό βραβείο.
Ρίξτε μια ματιά λοιπόν στον καθρέφτη (=schau in den Spiegel) και απαντήστε στον εαυτό σας. Κυρίως στον εαυτό σας.
Πηγή: Der Spiegel 1/2023
Η Διεύθυνση Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης δίνει τη δική της άποψη για τους προβληματισμούς που τέθηκαν από την Ελληνική Δασολογική Εταιρεία με ένα κείμενο που δείχνει άστοχο, δηλώνει αμηχανία και τελικά προσπαθεί να πετάξει τη μπάλα στην εξέδρα γενικεύοντας επικίνδυνα. Φυσικά, είναι καλό το ότι μία από τις υπηρεσίες που βαστά τα ηνία στην κατακρεούργηση των δέντρων του αστικού πρασίνου αισθάνθηκε την ανάγκη να απαντήσει, έστω και με αυτόν τον τρόπο, δεν είναι όμως η μόνη. Και άλλοι δήμοι και περιφέρειες όπου έχουν εγκληματίσει βαριά κατά του αστικού πρασίνου και εις βάρος της ποιότητας ζωής των πολιτών, θα έπρεπε να αναθεωρήσουν τις πρακτικές της "ευκολίας" της προχειρότητας και της αδιαφορίας που τους χαρακτηρίζει και να το κάνουν παντού γνωστό. Πιστοί όμως στην πάγια τακτική τους, προτιμούν τη σιωπή. Την ένοχη σιωπή η οποία ελπίζουν πως θα αμβλύνει τις εντυπώσεις και τη μνήμη. Δεν περιμένουμε και πολλά από υπηρεσίες που γίνονται πρόθυμα υποχείρια αυτοδιοικητικών παραγόντων που ανερυθρίαστα δηλώνουν εραστές (με το αζημίωτο;) μίας τσιμεντωμένης προόδου.
Ας δούμε όμως τι απαντά η ΔΔΠΠ του δήμου Θεσσαλονίκης στους σοβαρότατους προβληματισμούς που έθεσε η Ελληνική Δασολογική Εταιρεία και ας υποθέσουμε πως η απάντηση αυτή αφήνει το ίδιο ακάλυπτους και άλλους δήμους, εξίσου εγκληματικά αδιάφορους για το αστικό πράσινο αλλά λιγότερο ευαίσθητους απέναντι στην κριτική που δέχονται για τα προβλήματα που προκαλούν. Το πιο "καλό" σημείο είναι αυτό που αναφέρεται στην βαρβαρότητα των επεμβάσεων στα δέντρα της πόλης όπου η ΔΔΠΠ την δικαιολογεί ως αντιμετώπιση "σπηλαιωμένων, σάπιων, διχαλωμένων κλπ. Βγάζει δηλαδή όλα τα δέντρα της πόλης είναι προβληματικά.... Και φυσικά υπόσχεται "νέες δενδροφυτεύσεις" φυσικά νεαρών δενδρυλλίων και όλα αυτά που οι δήμαρχοι υπόσχονται (ως άλλοθι για το έγκλημα), μόλις τους πιάσουν με τη γίδα στην πλάτη
Η Διεύθυνση Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος (ΔΔΠΠ) του Δήμου Θεσσαλονίκης, αποτελούμενη από πτυχιούχους γεωπόνους και δασολόγους, απαντά στις ανησυχίες της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) για το αστικό πράσινο της Θεσσαλονίκης όπως αυτές παρουσιάστηκαν στην ανακοίνωσή της που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2022.
ΕΔΕ: Για να ελαχιστοποιηθούν οι κλαδεύσεις, για κάθε θέση θα πρέπει να επιλέγεται το κατάλληλο είδος δένδρου από πλευράς μεγέθους, μορφής, χρώματος, οικολογικών χαρακτηριστικών και εν γένει απρόσκοπτης αύξησης και λειτουργίας του στη συγκεκριμένη θέση.
ΔΔΠΠ: Στόχος της υπηρεσίας είναι η σταδιακή αντικατάσταση των αστικών δενδροστοιχιών που έχουν ολοκληρώσει το βιολογικό τους κύκλο με νέα είδη δέντρων που έχουν επιθυμητά χαρακτηριστικά. Η επιλογή των νέων δέντρων που φυτεύονται, γίνεται με βάση τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής τοπίου, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε δρόμου και της κάθε περιοχής (πλάτος πεζοδρομίου, αποστάσεις από κτίρια και δίκτυα, προσανατολισμό, διαστάσεις δέντρου, σχήμα κόμης, χρώμα, υφή, κ.λπ.). Επιπρόσθετα, επιλέγονται είδη που έχουν επιδείξει μεγάλη προσαρμοστικότητα στο αστικό περιβάλλον καθώς και αντοχή σε μυκητολογικές και φυτοπαθολογικές προσβολές.
ΕΔΕ: Οι κλαδεύσεις αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Διαφορετικά αποτελούν σημαντική ζημιά επί πληρωμή. Κάθε δένδρο αποτελεί ξεχωριστή οντότητα και άρα χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση. Επομένως σε μια δενδροστοιχία ή κάποιο πάρκο δεν είναι απαραίτητο να κλαδεύονται όλα τα δένδρα και μάλιστα με αυτόν τον απαράδεκτο τρόπο που στον κλάδο μας αποκαλείται “θανατηφόρος κλάδευση”.
– Κατά την κλάδευση των δένδρων θα πρέπει να διατηρείται η τυπική μορφή τους, έτσι ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν ως αισθητικά στοιχεία (αρχιτεκτονήματα) στην πόλη και όχι ως “ξόανα”.
ΔΔΠΠ: Τα δέντρα αποτελούν έμβια όντα που απαιτούν συγκεκριμένες συνθήκες διαβίωσης. Αντιθέτως οι μεγαλουπόλεις αποτελούν ένα εχθρικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βλάστησης. Σε αυτό το περιβάλλον τα δέντρα δεν αναπτύσσονται απρόσκοπτα όπως στο φυσικό τους οικοσύστημα π.χ. το δάσος. Ένα δέντρο στην τυπική μορφή του είναι ευθυτενές, κατακόρυφο, κυλινδρικό τουλάχιστον σε τμήματα του κορμού και με κυκλική διατομή. Εξαιτίας όμως του αφιλόξενου αστικού περιβάλλοντος, πολλά από τα δέντρα που φύονται στην πόλη, ιδίως στα πεζοδρόμια, λόγω των ιδιαίτερων σκληρών συνθηκών που επικρατούν (π.χ. πεζοδρόμια μικρού πλάτους, περιορισμένος αυξητικός χώρος, συμπιεσμένα εδάφη με κακό αερισμό και μειωμένο πορώδες, διέλευση εναέριων και υπόγειων δικτύων οργανισμών κοινής ωφέλειας που εμποδίζουν την ανάπτυξη της κόμης και του ριζικού συστήματος κ.τ.λ.), αυτά εμφανίζουν μεγάλες αποκλίσεις από την τυπική μορφή τους καθώς και δομικά σφάλματα όπως μεγάλες σπηλαιώσεις, εκτεταμένη σήψη και σαθρότητα στον κορμό και τη βάση, έντονη κλίση, κάμψη και στρεβλότητα του κορμού, διχαλώσεις, επιφανειακό και «επιπόλαιο» ριζικό σύστημα, ραγάδες, καύση κορμού, αλλά και εμφανείς μυκητολογικές («μανιτάρια» και μαύρο μεταχρωματισμό του φλοιού) καθώς και εντομολογικές προσβολές. Τα συγκεκριμένα ευρήματα επηρεάζουν τη στατικότητα και τη μηχανική αντοχή των δέντρων, καθιστώντας τα άκρως επικίνδυνα. Συνεπώς τα δέντρα με την προαναφερόμενη ακανόνιστη δομή, δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση «αισθητικά στοιχεία (αρχιτεκτονήματα)» αλλά πηγές άμεσου κίνδυνου αναφορικά με τραυματισμούς πολιτών καθώς και φθορά ιδιοκτησιών και υποδομών. Άρα επιβάλλεται κλάδεμα με σκοπό την ασφάλεια των πολιτών για την προστασία της περιουσίας τους και φυσικά την υγεία των δέντρων, σε περιπτώσεις όπως:
Σε δέντρα που αναπτύσσουν «επιπόλαιο» επιφανειακό ριζικό σύστημα όπως οι λεύκες, στις οποίες διαχρονικά έχουν καταγραφεί σοβαρά προβλήματα ευστάθειας.
Σε παρασιτικά/επεκτατικά είδη όπως οι αείλανθοι.
Σε πολύ γερασμένα δέντρα που παρουσιάζουν εξωτερικές σήψεις όπως οι ψευδακακίες.
Σε δέντρα με σήψεις οι οποίες δεν είναι εμφανείς μακροσκοπικά αλλά διαπιστώνονται στο εσωτερικό του δέντρου κατά τη διάρκεια του κλαδέματος.
Για άρση επικινδυνότητας σε δέντρα στα οποία κόπηκαν ρίζες στο πλαίσιο κάποιου έργου π.χ. αποκατάστασης πλακών πεζοδρομίων, ώστε να εξισορροπηθεί η υπέργεια βλάστηση με τη ρίζα.
Σε δέντρα που φύονται σε μικρά πεζοδρόμια με πενιχρό αυξητικό χώρο τα οποία «γειτονεύουν» και «εμποδίζουν» τη χρήση φωτιστικών σωμάτων, μπαλκονιών κ.ο.κ., καθώς και τη διέλευση πεζών.
Σε καρποφόρα δέντρα όπως π.χ. μουριές που λερώνουν ή προκαλούν ολισθηρότητα με τους καρπούς τους στα πεζοδρόμια.
Σε δέντρα που φύονται πλησίον φωτεινών σηματοδοτών, ρυθμιστικών ή πληροφοριακών πινακίδων, υπέργειων δικτύων εταιρειών κοινής ωφέλειας, αλλά και δρόμων με αυξημένη κυκλοφορία λεωφορείων και γενικότερα οχημάτων.
Γενικά σε δέντρα που παρουσιάζουν απόκλιση από την τυπική μορφή, σφάλματα δομής, καθώς και ανισορροπία/μονόπλευρη ανάπτυξη της κόμης.
ΕΔΕ: – Η κλάδευση, όταν αυτή κρίνεται απαραίτητη, θα πρέπει να γίνεται από ειδικευμένο και πιστοποιημένο συνεργείο και όχι από ανειδίκευτους εργάτες χαμηλού κόστους.
– Οι υπεύθυνοι γεωτεχνικοί θα πρέπει να έχουν εξειδίκευση στο αντικείμενο των κλαδεύσεων των δένδρων του αστικού χώρου.
ΔΔΠΠ: Όλοι οι επιβλέποντες της υπηρεσίας μας είναι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (γεωπόνοι ΠΕ ή ΤΕ, δασολόγοι ή δασοπόνοι) και οι περισσότεροι είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών και διδακτορικών διπλωμάτων. Στο πλαίσιο των σπουδών τους, οι εν λόγω ειδικότητες έχουν διδαχθεί μαθήματα αναφορικά με δενδροκομία, δασοκομία πόλεων, αρχιτεκτονική τοπίου και αστικό πράσινο κατά περίπτωση και ανάλογα με τις βασικές εγκύκλιες σπουδές τους. Το προσωπικό της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος, ιδίως το επιστημονικό, ενημερώνεται και επιμορφώνεται τακτικά μέσω ημερίδων, συνεδρίων, σεμιναρίων ή/και μεταπτυχιακών σπουδών στα προαναφερόμενα αντικείμενα, στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης και εκπαίδευσης και με σκοπό την κεφαλαιοποίηση και τη διάχυση της νέας γνώσης εντός της Υπηρεσίας. Αντιστοίχως, στις διακηρύξεις που συντάσσονται από τεχνικό προσωπικό κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος ώστε να συνεργαστεί ο Δήμος με ιδιώτες εργολήπτες πρασίνου, αναφέρεται ρητά και επί ποινή αποκλεισμού ότι όσοι κλαδεύουν, όπως και οι επιβλέποντες τους, θα πρέπει να έχουν συναφή ειδικότητα. Επιπρόσθετα, οι υποψήφιοι ανάδοχοι πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στα αντίστοιχα τεχνικά μητρώο και να διαθέτουν Πιστοποιητικό Προτύπων Διασφάλισης Ποιότητας για εργασίες πρασίνου, καθώς και αποδεδειγμένη πολυετή εμπειρία σε εργασίες πρασίνου.
ΕΔΕ: Τα δένδρα είναι μακρόβιοι οργανισμοί, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν από μέρους μας την απαραίτητη φροντίδα. Όταν ένα δένδρο παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα, αυτό δεν πρέπει απαραίτητα να υλοτομηθεί. Θα πρέπει να εξαντλούνται όλα τα μέσα για τη διάσωσή του και όταν αυτά αποτύχουν, μόνο τότε επιτρέπεται η υλοτομία και η άμεση αντικατάστασή του.
ΔΔΠΠ: Σε δέντρα που εμφανίζουν προβλήματα, η υπηρεσία μας προβαίνει στους κατάλληλους δενδροκομικούς χειρισμούς. Ειδικότερα όμως σε ακατάλληλα ή γηρασμένα δέντρα που βρίσκονται προς το τέλος του βιολογικού τους κύκλου και επιπρόσθετα εμφανίζουν αρκετά σφάλματα και ακανόνιστη δομή, θεωρείται επιβεβλημένη η κοπή και αντικατάστασή τους. Πριν από την οποιαδήποτε κοπή γίνονται οι κατάλληλες επεμβάσεις για άρση επικινδυνότητας, καθώς η διαδικασία για την κοπή είναι άκρως χρονοβόρα λόγω της δαιδαλώδους γραφειοκρατίας (π.χ. πληθώρα δικαιολογητικών και εγκρίσεις αρμόδιων αποφαινόμενων οργάνων και υπηρεσιών). Η υπηρεσία μας, εν συνεχεία, προγραμματίζει επαναφυτεύσεις ώστε να διατηρηθεί το περιβαλλοντικό ισοζύγιο πρασίνου.
Στις 3 Ιανουαρίου του 1962 εγκαινιάστηκε το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας. Ο αγώνας των εγκαινίων δόθηκε μεταξύ της ΑΕΚ και της Μπαρτσελόνα και τον παρακολούθησαν 38.000 θεατές. Το αποτέλεσμα ήταν 0-6 αλλά αφενός ο φιλικός χαρακτήρας και αφετέρου η ίδια η τελετή των εγκαινίων το άφησαν να περάσει σε δεύτερη μοίρα. Στον αγώνα διακρίθηκε ως κορυφαίος παίκτης της ΑΕΚ ο Κώστας Νεστορίδης
Τον αγώνα παρακολούθησε ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ισπανός πρίγκιπας, που τον μάθαμε αργότερα ως βασιλιά Χουάν Κάρλος.
Οι εργασίες κατασκευής είχαν ξεκινήσει το 1955 στον χώρο που υπήρχε ήδη αγωνιστικός χώρος αλλά όχι γήπεδο -με την κλασική έννοια του γηπέδου. Το κόστος της ανέγερσης έφτασε το 1.500.000 δραχμές εκείνης της εποχής. Αξίζει να αναφέρουμε πως για τον αγώνα των εγκαινίων, η φιλοξενία και η αποζημίωση της Μπαρτσελόνα κόστισαν 700.000 δραχμές. Εισπράχθηκαν 1.418.000 δραχμές. Εκδόθηκαν 31.960 εισιτήρια του αγώνα. Το κόστος των εισιτηρίων ήταν 40 δρχ. το απλό και 60 δρχ. το αριθμημένο. Τα νούμερα της εποχής του αγώνα εντυπωσιάζουν. Σαν να λέμε πως σήμερα θα μπορούσε να αποσβεσθεί το κόστος ανέγερσης του γηπέδου σχεδόν από τον πρώτο κιόλας αγώνα. Άλλα όμως τα δεδομένα της εποχής και δεν επιδέχονται καμία απολύτως σύγκριση με το σήμερα
Το γήπεδο έζησε 41 χρόνια, μέχρι το 2003 οπότε και κατεδαφίστηκε για να πάρει τη θέση του μετά από 19 χρόνια η σημερινή OPAP Arena ή «Αγιά Σοφιά» που είναι το τυπικά επίσημο αλλά εκ των οικονομικών συνθηκών δεύτερο, όνομα της.
Πολλά άλλαξαν σε 61 χρόνια. Άλλα λόγω της τεχνολογίας που οδήγησε στη χρήση νέων υλικών και πληρέστερου σχεδιασμού της εγκατάστασης και άλλα που αφορούσαν στην ψυχή της, δηλαδή τον κόσμο (τους θεατές και τους φίλους της ΑΕΚ) και τις ομάδες που αγωνίζονταν και θα συνεχίσουν να αγωνίζονται στο γήπεδο. Κοιτάζοντας σήμερα προς το παρελθόν, οι αλλαγές και στα δύο αυτά μέρη, είτε θετικές είτε αρνητικές, φαντάζουν κολοσσιαίες.
Πηγές:
Ήταν καιρός μία επιστημονική ένωση και μάλιστα ένωση ειδικών επί του αστικού πρασίνου, να εκφράσει τις απόψεις της για τα όσα εγκληματικά συμβαίνουν στις ελληνικές πόλεις με μόνιμο θύμα το αστικό πράσινο. Μπορεί η αφορμή του προβληματισμού της ΕΔΕ να είναι το αστικό πράσινο της Θεσσαλονίκης και η διαχείριση του αλλά ποιος μπορεί να αμφισβητήσει πως οι αναφορές των ειδικών έχουν εφαρμογή και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας; Πόλεις μικρές ή μεγαλύτερες.
Στο δελτίο τύπου της ΕΔΕ γίνεται αναφορά στο γεγονός πως στον τόπο μας, συχνότατα οι κλαδεύσεις των δέντρων αποτελούν τον απαράδεκτο κανόνα, αντί να αποτελούν την εξαίρεση. Δηλαδή, αντί η κλάδευση να αποτελεί μία εργασία με στόχο τον εστιασμένο δενδροκομικό (ή δασοκομικό προκειμένου για άλση) χειρισμό, αποτελεί τακτική, οριζόντια ρουτίνα με σκοπούς άσχετους μα την διατήρηση της υγείας και ομαλής ανάπτυξης των δέντρων.
Αλλού επισημαίνεται η "οριζόντια" εφαρμογή κλαδεύσεων, όπου τα συνεργεία και οι υπεύθυνοι παραβλέπουν τις ιδιαιτερότητες κάθε είδους. Αν τις αγνοούν τίθεται σοβαρό θέμα τεχνικής επάρκειας τους. Ομοίως επισημαίνεται και διακριτικά καυτηριάζεται, η άγνοια των αρμοδίων των δήμων περί της απαραίτητης για την αισθητική των πόλεων, κλάδευσης μορφής. Αντ' αυτής, οι υπηρεσίες και οι εργολάβοι τους κλαδεύουν βαθιά, με ένα απαράδεκτα συχνό κλάδεμα "ανανέωσης". Αυτό βέβαια οδηγεί στην υποβάθμιση της αισθητικής αξίας των δέντρων και τελικά στον αφανισμό τους.
Διαβάστε το Δελτίο Τύπου της ΕΔΕ, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει εγχειρίδιο του ενδεικνυόμενου σχεδιασμού και της εφαρμογής διαχειριστικών ενεργειών επί του αστικού πρασίνου. Όσοι ζείτε στην Αττική, συγκρίνετε την εμπειρία σας από τη διαχείριση των δέντρων στο δικό σας μέρος και κατόπιν αξιολογείστε από τον κάθε δήμαρχο, αντιδήμαρχο, "παράγοντα", τεχνικό υπεύθυνο ή εργολάβο, σύμφωνα με τα πεπραγμένα τους επί του δικού σας αστικού πρασίνου. Εμείς, αν κρίνουμε από όσα συμβαίνουν στον δικό μας τόπο, αισθανόμαστε βαθιά ως απόλυτα απογοητευμένοι.
Ακολουθεί το δελτίο τύπου της ΕΔΕ σε pdf format.
Να ’μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο κόκορας και γάτος το Γενάρη.
Διαβάσαμε το άρθρο στον Ερανιστή, το βρήκαμε ενδιαφέρον και επίκαιρο και το αναδημοσιεύουμε. Πρόκειται για τις παροιμίες που έχουν γραφτεί για το Γενάρη, τον πρώτο μήνα του χρόνου. Στο άρθρο κάναμε μια μικρή επεξεργασία, παραλείποντας κάποιες επαναλαμβανόμενες. Διατηρήσαμε, ωστόσο κάποιες που, παρόλο που έχουν το ίδιο νόημα, είναι διαφορετικά διατυπωμένες
Ο Ιανουάριος, ή Γενάρης είναι ο πρώτος μήνας του πολιτικού έτους ανήκει στην εποχή του Χειμώνα κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Είναι ο πέμπτος μήνας του χριστιανικού έτους, του καλούμενου ενιαυτού, και άλλοτε ο ενδέκατος του ρωμαϊκού ημερολογίου, περιλαμβάνοντας 31 ημέρες (εικοσιτετράωρα) έχοντας κατά μέσον όρο χρόνο ημέρας 10 ώρες, και χρόνο νύκτας 14 ώρες.
Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.
Όποιος σπέρνει το Γενάρη, παίρνει την ανεμοζάλη.
Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ξετάζεις.
Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι.
Γενάρη, μήνα του Χριστού κι αρχιμηνιά του κόσμου.
Χιόνια του Γενάρη, χαρές του Αλωνάρη.
Χιονίζει ο Γενάρης, ξεψυχάει ο γαϊδουριάρης.
Χιόνισ’ έβρεξ’ ο Γενάρης, όλοι οι μύλοι μας θ’ αλέθουν.
Χορεύει σαν Γεναριάτικος διάβολος και σαν Αυγουστιάτικος τρίβολος.
Όποιος θε να βαμπακώσει [= να εισπράξει χρήματα, να κερδίσει.] τον Γενάρη θε να οργώσει.
Βαρύ το καλοκαίρι βαρύς και ο Γεναροχειμώνας.
Βροχερός Γενάρης, Αύγουστος νοικοκύρης.
Ο Γενάρης κι ο Φλεβάρης είναι ο ξεπροβιδάρης.
Ο Γενάρης τα γεννά, ο Φλεβάρης τα ψοφά κι ο παντέρμος ο Μαρτάκης, τ’ αποσώνει στον ταμπάκη.
Ο Γενάρης δεν γεννά μήτε αυγά μήτε πουλιά, μόνο χιόνια και νερά.
Τ’ Αλωναριού τα μεσημέρια και του Γεναριού οι νύχτες.
Του Γεναριού η καλοκαιριά όλα τα δέντρα τα γελά.
Το Γενάρη κι αν δε βρέξει, δε ξινίζουν τα τυριά.
Χιόνι πέφτει το Γενάρη, χρυσάφι τ’ Αλωνάρη.
Ως τ’ Άγι’ Αντωνιού, Παγώνα, είναι η τρούλα του χειμώνα.
Του Γεναριού το φεγγάρι είναι σαν του Αλωνάρη.
Τυρί μαλλί τον Αύγουστο κι αγγούρια τον Γενάρη..
Κάλλιο κρύο το Γενάρη παρά ήλιος που δε ζεσταίνει.
Ο Γενάρης κι αν βρυχάται του καλοκαιριού θυμάται.
Να ’μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο κόκορας και γάτος το Γενάρη.
Φάε βετούλι τον Γενάρη και γίδα τον Αλωνάρη.
Το Γενάρη οι χοχλιοί και το Μάρτη οι κριγοί.
Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.
Γενάρη μήνα κλάδευε και το φεγγάρι χέστο.
Γενάρη διαβολόμηνα ποτέ σου μην ξανάρθεις.
Γενάρης με τα κρούσταλλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.
Αδελφέ Μιχάλη, τώρα τον Γενάρη, οι δύο ένας γίνονται και ο μοναχός κουβάρι.
Άσπρος Γενάρης, νηστικός ο μεροκαματιάρης.
Γενάρη μήνα κλάδευε και λίσγο [= φτυάρι] μη γυρεύεις.
Γενάρη μήνα κλάδευε και φεγγάρι μη ρωτάς.
Του Αυγούστου και του Γεναριού το φεγγάρι φωτάει σαν ημέρα.
Του Γενάρη οι ξαστεριές και του Αυγούστου οι συννεφιές ίδιο πράμα είναι.
Βαρύ το καλοκαίρι βαρύς και ο Γεναροχειμώνας.
Να ‘μουν γάτος τον Γενάρη κι ας μην είχα άλλη χάρη.
Ο Γενάρης κι αν γεννά του καλοκαιριού μηνά.
Του Γενάρη το ζευγάρι διάβολος θε να το πάρει.
Κόψε ξύλο το Γενάρη και μην καρτερείς φεγγάρι.
Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη.
Του Γενάρη το φεγγάρι την ημέρα σιγοντάρει.
Γενάρης στεγνός κι ο κόπος σου διπλός.
Κότα, πίτα τον Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.
Ο Γενάρης τα γεννά, ο Φλεβάρης τα ψοφά κι ο παντέρμος ο Μαρτάκης, τ’ αποσώνει στον ταμπάκη. [= ενν. τα ζώα.]
Πάπια, χήνα το Γενάρη, πετεινό τον Αλωνάρη.
Του Γενάρη το σκοτάδι παρά λίγο ξεκουμπίζει. [= σύντομα, η μέρα θα μεγαλώσει.]
Του Γενάρη το φεγγάρι, παρά ώρα, μέρα μοιάζει.
Γεναριάτικο πουλί Αυγουστιάτικο αυγό.
Δέκα μέρες του Γεναράκη, μικρό καλοκαιράκι
Κλάδεμα του Γενάρη κάθε μάτι και βλαστάρι.
Κόψε ξύλα τον Γενάρη, μην κάψεις τα παλούκια.
Μωρή, πουτάνα αμυγδαλιά, π’ ανοίγεις τον Γενάρη, δεν καρτερείς την Άνοιξη ν’ ανοίξουμ’ όλοι αντάμα.
Τ’ Αλωναριού τα μεσημέρια και του Γεναριού οι νύχτες.
Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού, τα δυο χρυσά φεγγάρια.
Το χιόνι του Γενάρη κοπριά, του Μάρτη φωτιά.
Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε.
Τον κακό Γενάρη, το κασόνι έχει τη χάρη. [= ενν. χρειάζονται προμήθειες.]
Τον Γενάρη μήνα ούτε σκύλος να κατουρήσει στα σπαρτά. [= τον Γενάρη δεν χρειάζονται νερό τα σπαρτά· παγωνιά χρειάζονται.]
Γενάρης στεγνός, νοικοκύρης πλούσιος.
Γενάρης χωρίς χιόνι, κακό μαντάτο.
Με τα Φώτα του ο Γενάρης, όλης της χρονιάς μπροστάρης.
Ο καλός ο νοικοκύρης τον Γενάρη χαίρεται.
Απ’ το Γενάρη ως τη Λαμπρή, δεν έχει σχόλη και γιορτή.
Κάλλιο να δω σκυλί λυσσασμένο παρά ζεστό ήλιο τον Γενάρη.
Του Αυγούστου και του Γεναριού το φεγγάρι φωτάει σαν ημέρα.
Του Γενάρη οι ξαστεριές και του Αυγούστου οι συννεφιές ίδιο πράμα είναι.
Του Γεναριού η καλοκαιριά όλα τα δέντρα τα γελά.
Τυρί, μαλλί τον Αύγουστο κι αγγούρια τον Γενάρη.
Χιονίζει ο Γενάρης, ξεψυχάει ο γαϊδουριάρης.
Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τα αμύγδαλα όλο τον Αλωνάρη.
Βάλε κάλτσα το Γενάρη, βγάλτηνε τον Αλωνάρη.
Το κρύο του Γενάρη πολλούς στέλνει στον Άδη.
Απ’ το Γενάρη ως τη Λαμπρή, δεν έχει σχόλη και γιορτή.
Το φεγγάρι του Γενάρη ήλιος της ημέρας μοιάζει.
Περισσότερες παροιμίες μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ και στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Βιβλιογραφία
Πολ.= Νικόλαος Γ. Πολίτης.
Βεν. Ι. Βενιζέλος
Π. Αραβαντινός. Παροιμιαστήριον ή συλλογή παροιμιών εν χρήσει ουσών παρά τοις Ηπειρώταις. Τυπογραφείον Δωδώνης. Ιωάννινα 1863.
Ι. Βενιζέλου. Παροιμίαι δημώδεις. Εκ του τυπογραφείου της πατρίδος. Εν Ερμουπόλει, 1867.
Κ. Κωστογιάννης. Πριγκηπιανές παροιμίες. NUR BASIMEVI. ISTANBUL. 1960.
Μιλτιάδου Λουλουδόπουλου. (Εξ Αγχιάλου). Ανέκδοτος συλλογή ηθών, εθίμων, δημοτικών ασμάτων, προλήψεων δεισιδαιμονιών, παροιμιών, αινιγμάτων κλπ. Των Καρυών (επαρχίας Καβακλή). Εν Βάρνη, 1903.
Μιχαήλ Γκέκας. Παροιμίαι Ελληνο-Γαλλικαί. Αθήνα 1926.
Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900.
Ολόκληρο τα άρθρο μπορείτε να το δείτε εδώ
Αναδημοσιεύουμε από το ιστολόγιο "Δασαμάρι SOS" ανάρτηση για τα ηχητικά ντοκουμέντα με τις πιέσεις που δέχτηκε ο πραγματογνώμονας Δημ. Λιότσος κατά την έρευνά του για τις ευθύνες της φονικής πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική (23/7/2018). Η αναφερόμενη πηγή είναι άρθρο της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 19ης Ιουλίου 2020 και συνοδεύεται από σχετικό βίντεο που περιέχει απόσπασμα της ηχογραφημένης συνομιλίας Ματθαιόπουλου - Λιότσου, της 21ης Σεπτεμβρίου 2018.
Αποκαλύπτονται οι πιέσεις που ασκήθηκαν (και τίποτα δεν μας κάνει να πιστέψουμε πως δεν ασκούνται ακόμη) για να βγουν από το κάδρο των ενόχων. Άλλωστε αναφέρεται ξεκάθαρα και στο βίντεο που περιέχει την ηχογραφημένη συνομιλία- ντοκουμέντο, Λιότσου - Ματθαιόπουλου
Ενδεικτικά:
Έτσι είναι τα πράγματα στην Ελλάδα
Κοίτα ποια έχουν, ποια δεν έχουν και θαψ' τα
Και μη γράψει ότι ευθύνεται ο δήμαρχος ή η Δούρου , ο καθένας ή κάποια υπηρεσία ή το δασαρχείο
Εγώ στο είπα, στο λέω γιατί έχεις 15 χρόνια. Είκοσι για να πάρεις σύνταξη
Έτσι γίνονται τα παιχνίδια
Το παιχνίδι παίζεται...
Πηγές:
Με μια πρώτη ματιά, φαίνεται ακατανόητο το γιατί εμείς οι άνθρωποι πανηγυρίζουμε για το πέρασμα του παλιού χρόνου και την έλευση του νέου. Ίσως μάλλον θα έπρεπε να κλαίμε, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Χρόνης Μίσσιος για την κάθε μέρα που φεύγει : “Αφού ανατέλλει, δύει ο ήλιος και δεν πάμε πουθενά αλλού, παρά μόνο στο θάνατο, και ‘μεις οι μαλάκες, αντί να κλαίμε το δειλινό που χάθηκε άλλη μια μέρα απ’ τη ζωή μας, χαιρόμαστε. Ξέρεις γιατί; Γιατί η μέρα μας είναι φορτωμένη με οδύνη, αντί να είναι μια περιπέτεια, μια σύγκρουση με τα όρια της ελευθερίας μας…”
Γιορτάζουμε μάλλον γιατί, πέρα από το ότι όλες οι γιορτές αποτελούν μια ευκαιρία για να συνευρεθούμε και να ξεφύγουμε από τη ρουτίνα της καθημερινότητας, θεωρούμε ε[ιπλέον πως αυτή η μέρα είναι η απαρχή για κάτι καλύτερο στη ζωή μας. Μια απαρχή όμως που περιμένουμε να έρθει μόνη της, εντελώς μεταφυσικά, χωρίς να κουνήσουμε το δαχτυλάκι μας. Περιμένοντας το αύριο ή τον επόμενο χρόνο. Έτσι βέβαια, περιμένοντας αδρανείς, δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να επαναλαμβάνουμε το μάταιο κύκλο που τόσο γλαφυρά έχει αποτυπώσει ο Χρόνης Μίσσιος : “Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών, αφήνουμε τα πιο σημαντικά τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να κουβεντιάσουμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να παίξουμε και να χαρούμε μεταξύ μας, να κάνουμε έρωτα, ν’ απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του πνεύματος, να κατέβουμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τον διπλανό μας … Όλα, όλα, Σαλονικιέ, τ’ αφήνουμε γι’ αυτό το αύριο που δεν θα έρθει ποτέ…”
Ας πάψουμε, λοιπόν, να περιμένουμε το αύριο. Ας πάψουμε να περιμένουμε τον επόμενο χρόνο. Κάθε ημέρα ας είναι μια ευκαιρία για να ζήσουμε και να το απολαύσουμε. “Άδραξε τη μέρα” προστάζει η περίφημη φράση από τις Ωδές του Ρωμαίου ποιητή Οράτιου και “ δείξε -όσο το δυνατόν λιγότερη εμπιστοσύνη στο αύριο” [Οράτιος, Ωδές, Βιβλίο Α’, Ωδή 11]
«Λευκονόη, μη ρωτάς, δεν κάνει να ξέρεις
ποιο τέλος όρισαν οι θεοί για τη ζωή
τη δική μου και τη δική σου·
και μη ζητάς τ' άστρα μελετώντας να το βρεις.
Πόσο είναι προτιμότερο να δείχνεις υπομονή
σ' ό,τι συμβεί!
Χειμώνες περισσότερους αν μας χρωστά ο Δίας
ή αν αυτόν μάς χάρισε στερνό,
που σπάει το κύμα το τυρρηνικό στ' αντικρινά τα βράχια,
δείξε τη φρονιμάδα σου,
στράγγιζε τα κρασιά σου·
κι αφού η ζωή είναι λίγη,
κλάδευε τη μακρινή ελπίδα.
Όσο μιλάμε, θα 'χει πετάξει πια ο χρόνος.
Άδραξε τη μέρα (Απόλαυσε το σήμερα)
και δείξε -όσο το δυνατόν λιγότερη εμπιστοσύνη στο αύριο»
« It's a new dawn / It's a new day / It's a new life/ For me / And I'm feeling good / I'm feeling good / I feel so good / I feel so good» τραγουδάει η Nina Simone και απολαμβάνουμε τη μαγική φωνή της μαζί με το υπέροχο βίντεο
Μετά από το 2022, ακόμα μία πικρή χρονιά για τη χώρα και ακόμα πιο πικρή για τον δικό μας τόπο (τη Ραφήνα και το Πικέρμι), έρχεται το 2023, με την ελπίδα κάθε Πρωτοχρονιάς.
Σας ευχόμαστε καλή χρονιά αλλά σας θυμίζουμε πως μόνο εμείς οι ίδιοι και οι επιλογές μας μπορούν να κάνυν το 2023 μία πραγματικά καλή χρονιά
Ενώ ο χρόνος διένυε τις τελευταίες του μέρες, στην Ευρώπη και συνεπώς και στην «ευρωπαϊκή πόλη» της Ραφήνας (ένα είδος χιούμορ είναι και αυτό), ο ασθενής δήμαρχος της πόλης έγινε πάλι πηγή γέλιου. Γράφοντας στο facebook για μία εκδήλωση βράβευσης φοιτητών και ανάμεσα στις γραμμές του κειμένου που θα το ζήλευε η -γνωστή για τους σεναριακούς σολοικισμούς της- ηθοποιός Δέσποινα Στυλιανοπούλου, έγραψε: «Είναι από τις εκδηλώσεις που ως καθηγητής αλλά και ως δήμαρχος δεν θέλω να χάνω…….»
Αυτό το «ως καθηγητής» τι το ‘θελε; Αν ήταν καθηγητής που συνετέλεσε στην εκπαίδευση παιδιών, θα είχε κάποια αλήθεια. Αλλά δεν είναι.
Αν ήταν έστω δήμαρχος που υποστήριξε έμπρακτα την εκπαιδευτική διαδικασία, πάλι θα είχε νόημα. Αλλά δεν είναι ούτε αυτό.
Στην περίπτωση που αυτοπεριγράφεται ως «καθηγητής» για να κερδίσει «σημείο» έναντι ανταγωνιστή του υποψηφίου που τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιεί για τον εαυτό του τον ίδιο όρο, τότε θα πρέπει να του πει κάποιος πως πρόκειται για μάταια αντιδιαστολή, αφού αυτό δεν ισχύει ούτε για τον έναν ούτε για τον άλλον. Μοιάζει με αντιπαράθεση δύο φαλακρών για μία …τσατσάρα, για να θυμηθούμε τον Μπόρχες.
Μέχρι τις εκλογές, η Ραφήνα αναμένεται να αναδειχθεί σε «Ακαδημία» με τόσους «καθηγητές» που διεκδικούν τη δημαρχία της. Εμείς απλά θα θυμηθούμε τον Δοκησίσοφο του Ανδρέα Λασκαράτου, από το έργο του «Ίδε ο Άνθρωπος»
Ο δοκησίσοφος έλαβε από τη φύση του το χάρισμα του να έχη μεγάλην ιδέαν δια τον εαυτόν του, δια τας γνώσεις του. Ο δε τοιούτος και ζη μεγάλος με τη φαντασία του, έως ότου η περίστασες του το επιτρέπουνε, έως ότου απαντήματα με ανυπομόνους δεν τον εχθέτουνε σε δυσάρεστα ξεγελάσματα.
Καλά γεμάτος από την ιδέα του, και συνηθισμένος ακολούθως να μιλή ως από καθέδρας δια πράγματα που κάπως εννοεί, ξεθαρρεύει αγάλι΄ - γάλι, και απλώνεται να φλυαρή με τον ίδιον διδαχτικόν τρόπον και δια πράγματα εις τα οποία δεν έχει διόλου γνώριση.
Ότι δε η μεγάλη ιδέα του εαυτού του φυσικώ τω λόγω τόνε φέρνει στη φλυαρία, ευκόλως ημπορεί να εννοηθή· επειδή, αφού έφθασε να πείση τον εαυτόν του ότι είναι κάτοχος μιας σπανίας νοημοσύνης, μιας σωστότητος κρίσεως αλανθάστου, ενός πνεύματος οπού από λίγο εννοεί πολύ... από τότε δεν αμφιβάλλει πλέον ότι τον φθάνει ν΄ απαντήθηκε κάπου και να ομίλησε με τον Αραγγό, δια να μπορή να εξηγή τες περιοδείες των κομήτων· να εχαιρετήθηκε με τον Βίσμαρκ, δια να ημπορεί να αποφθέγγεται στα πολιτικά· να επισκέφθηκε το Παρίσι, δια να εξευγενίσθηκε· να είδε τη Σμύρνη, δια να γνωρίζη την Ασία· ότι έχει γνώσες ανώτερες από τους άλλους· ότι ακολούθως είναι άνθρωπος με βάρος· και έτσι, εκεί κοντά σοφός και αλάνθαστος να νομίζη ότι μπορεί να μιλή από καθέδρας δια κάθε πράγμα.
Εις την διεξαγωγήν όμως της δοκησισοφίας του, απαντά κάθε τόσο χάσματα εις τα οποία και αυτή του η οίηση πρέπει να σταματήση. Φιλονεικώντας τότε με άλλους, και αντιπαθώντας να ομολογήση αμάθειαν, ριψοκινδυνεύει να περάση το χάσμα δια πηδήματος, εις το οποίον ενδέχεται και να πέση μέσα.
-Ναι, κύριε Χ, αλλά σεις βέβαια θα γνωρίζετε με πόσην επιτυχίαν ο Dnieper καταπολεμεί αυτά τα οποία πρεσβεύετε.
-Α, τον Dnieper εγώ τον εδιάβασα απ΄ αρχής έως τέλους· αλλά τα επιχειρήματά του είναι σαθρά.
-Έχετε υπομονήν, κ. Χ, αλλά ο Dnieper δεν είναι συγγραφεύς. Είναι ποταμός εις την Ρωσίαν.
Και ιδού ο δοκησίσοφος εις την ξυλόγατα!...-
Στον «πολιτικά ορθό» (politically correct) κόσμο μας, από το 2010 και εντεύθεν, μάθαμε να ισχυριζόμαστε πως υπάρχουν κανόνες. Κανόνες για κάθε παιχνίδι, όπως στα επιτραπέζια ή εκείνα της πράσινης τσόχας ή εκείνα του γηπέδου, κλειστού ή ανοιχτού. Ακόμα και στο πολύ πιο ενδιαφέρον, παιχνίδι της νομής της πολιτικής εξουσίας. Όπως και να ‘ναι, στα πάντα υπάρχουν πια κανόνες και οι κανόνες είναι για να τηρούνται σε έναν πολιτικά ορθό κόσμο. Η τήρηση των κανόνων του κάθε παιχνιδιού δεν συνεπάγεται και τήρηση των νόμων που διέπουν μία κοινωνία, είτε αυτοί είναι γραπτοί είτε είναι άγραφοι. Ακόμα και ένας αποστειρωμένος και πολιτικά ορθός κόσμος που έχει τους κανόνες του, μπορεί να παραβλέπει ή να παρακάμπτει κατά το δοκούν τους νόμους, ακόμα και αν αυτοί διέπουν το μεγάλο παιχνίδι της εξουσίας των οργανωμένων θεσμών επί του Ανθρώπου.
Οι κανόνες για να επιτύχει κανείς ως διεφθαρμένος δήμαρχος είναι απλοί. Κλέψε όσο μπορείς και συγκέντρωσε μεγάλο ποσό χρημάτων στον λογαριασμό σου στην Ελβετία ή όπου αλλού μπορείς να κρατήσεις τα κέρδη σου μακριά από αδιάκριτα βλέμματα και –κυρίως- την Εφορία.. Δωροδόκησε, εξαπάτησε, βοήθα κατασκευαστικές ή άλλες εμπορικές εταιρείες. Εξασφάλισε εικονικά ή εντελώς πλαστά τιμολόγια. Εξασφάλισε μία επίφαση δημοκρατίας σε ένα σώμα ή ένα συμβούλιο το οποίο διατηρείς υπό τον έλεγχο σου με οικονομικά ανταλλάγματα, υποσχέσεις ή ακόμα και εκβιασμούς. Προώθησε τα συμφέροντα σου πάντα υπό το κάλυμμα, την επίφαση της ανάπτυξης και της προόδου. Κατασκεύασε συναίνεση ελέγχοντας με τους ίδιους τρόπους τα μέσα ενημέρωσης ή φτιάξε δικά σου, καινούργια μέσα. Γίνε ο έμπιστος (εντός των ορίων του δικού σου συμφέροντος) της κεντρικής εξουσίας, ακόμα και αν χρειαστεί να μοιραστείς τα κέρδη – όπως και τη διαφθορά- με τους άλλους παίκτες της κεντρικής σκηνής.
Όλα τα παραπάνω είναι βασικές δεξιότητες για τη διαχείριση καταστάσεων που καλείσαι να αντιμετωπίσεις ως παίκτης του δημοφιλούς (από το 2015) παιχνιδιού «Ο διεφθαρμένος δήμαρχος». Πρόκειται για μία εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα (Android και iOS) που έφτιαξαν 3 νέοι Ισπανοί το 2015.
Χαρακτηριστικές είναι οι «παραινέσεις» που δίνει η «κάρτα του παιχνιδιού, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και τα εξής:
Και να θυμάστε, το να σκέφτεστε μόνοι σας είναι κακό για την υγεία σας
Ξέρετε ήδη ποιον να ψηφίσετε, σωστά;
Εγκαινιάζεται αυτό το χαριτωμένο μπάλωμα
Ο Λόπεθ Κάμπα, εκ των δημιουργών του παιχνιδιού, λέει σε συνέντευξη που παραχώρησε για τις καταστάσεις που περιλαμβάνονται στην εφαρμογή: «Είναι σχεδόν όλες εμπνευσμένες από πραγματικά γεγονότα. Καθημερινά, όταν βλέπουμε τηλεόραση, εμφανίζεται και μια νέα υπόθεση διαφθοράς. Το παιχνίδι θα συνεχίσει να εξελίσσεται και να εμπλουτίζεται με φράσεις διάσημων... διεφθαρμένων».
Έτσι, ο «δήμαρχος» θα εμφανίζεται να απαντά στον δημοσιογράφο που του παίρνει συνέντευξη για την ύποπτη εξαφάνιση δημόσιων πόρων: «Θα διεξάγω όλες τις αναγκαίες έρευνες για να μάθουμε ποιος έκλεψε τα χρήματα» ή «Το δημοτικό συμβούλιο, στο οποίο δεν μετέχω, το αποφάσισε» ή «Το λάθος είναι της προηγούμενης διοίκησης» ή «Κάποιοι θέλουν να με βλάψουν» και άλλα ωραία και …γνωστά.
Οι τρεις δημιουργοί του παιχνιδιού διαβεβαιώνουν ότι για το πρώτο εξάμηνο κυκλοφορίας του παιχνιδιού δεν είχαν κερδίσει ούτε μισό ευρώ από το παιχνίδι τους. Φυσικά μπορούν να ελπίζουν σε κέρδη μετά την αναμενόμενη μετάφραση και κυκλοφορία του παιχνιδιού στην Ελλάδα.
Πηγές:
Corrupt Mayor Clicker (το λινκ της εφαρμογής από το Google Play)
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
