" Οι ήττες μας δεν αποδεικνύουν
Τίποτα παραπάνω από το ότι
319205339 712219783586309 2265634222543469205 n  Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Και από τους θεατές περιμένουμε
Τουλάχιστον να ντρέπονται"
                                               Μπρεχτ

Έξω από την προστατευόμενη περιοχή των Μαρικών ζητούν να μετακινηθεί  το αντλιοστάσιο αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ  350 κάτοικοι της περιοχής, με κείμενο που κατατέθηκε σήμερα 6/9/22 σε ΕΥΔΑΠ και Δήμο.

Το αίτημα κοινοποιήθηκε σε όλους τους δημοτικούς συμβούλους του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου, ζητώντας από αυτούς την ενεργητική στήριξη του αιτήματος των κατοίκων, προκειμένου να αποτραπεί η περιβαλλοντική  υποβάθμιση της περιοχής.

Η ΕΥΔΑΠ επιμένει στην εγκατάσταση  αντλιοστασίου  ακαθάρτων μέσα στην προστατευόμενη περιοχή των Μαρικών, παρά τις αντιδράσεις κατοίκων και φορέων από την αρχή της χρονιάς  οπότε οι μπουλντόζες  της εταιρίας  ΑΚΤΩΡ ξεκίνησαν την αποψίλωση για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ στην περιοχή του έργου.  Οι εργασίες τότε είχαν σταματήσει εξαιτίας της άμεσης αντίδρασης  κατοίκων και φορέων της περιοχής, αποψιλώνοντας ωστόσο 150τ.μ. υγροτοπικής ζώνης. Θυμίζουμε ότι ολόκληρη η περιοχή των Μαρικών προστατεύεται ως «Περιοχή Προοριζόμενη για την Προστασία Οικοτόπων και Ειδών»  από την  Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία ( Οδηγίες 2000/60/ΕΚ,  92/43/ΕΟΚ, Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας κλπ).

Παραθέτουμε το κείμενο, κάτω από το οποίο υπογράφουν οι 350 κάτοικοι της περιοχής:

 

ΟΧΙ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΔΑΠ

ΜΕΣΑ  ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ ΖΩΝΗ ΣΤΙΣ ΜΑΡΙΚΕΣ

Την Τετάρτη  19/1/22 η εταιρία ΑΚΤΩΡ εκχέρσωσε με μπουλντόζες περίπου 150τ.μ. του παράκτιου υγροτόπου Μαρίκες  για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ, στα πλαίσια της κατασκευής του έργου αποχέτευσης (ΚΕΛ).

Η περιοχή που αποψιλώθηκε είναι ενταγμένη στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ως περιοχή που προορίζεται για προστασία οικοτόπων και ειδών, ενώ παράλληλα  περιλαμβάνει τύπους οικοτόπων κοινοτικής σημασίας  της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της βιοποικιλότητας.

Αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη  περιβαλλοντικού οφέλους από την βιολογική επεξεργασία  των αστικών λυμάτων.  Ωστόσο το κράτος, οι δημόσιες υπηρεσίες, ο Δήμος και οι μελετητές  όφειλαν να γνωρίζουν ότι  η  Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία για την περιοχή Μαρίκες  «απαγορεύει τη  δόμηση, την άσκηση   οχλουσών  δραστηριοτήτων και κάθε δραστηριότητας  που υποβαθμίζει  την οικολογική κατάσταση του υγροτόπου».  

 Οι παρακάτω υπογράφοντες ζητάμε από κάθε αρμόδιο φορέα,  να συμβάλλει στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του στην επανεξέταση της μελέτης ως προς τη χωροθέτηση του αντλιοστασίου στις Μαρίκες,  βρίσκοντας μία εναλλακτική θέση ΕΚΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΖΩΝΗΣ.

Η ΕΥΔΑΠ και ο Δήμος, οφείλουν να σεβαστούν  την περιβαλλοντική νομοθεσία  και τη θέληση των κατοίκων,  να σταματήσουν τα εκβιαστικά διλήμματα ότι δήθεν η περιοχή Νηρέας δε θα μπει στην αποχέτευση και να προχωρήσουν άμεσα στην αναθεώρηση της  ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ του αντλιοστασίου των Μαρικών, ακόμη κι αν οι εναλλακτικές θέσεις χωροθέτησης  θα έχουν μεγαλύτερο κόστος κατασκευής από την υφιστάμενη.

 

Ακολουθεί το κείμενο όπως κατατέθηκε στην ΕΥΔΑΠ Α.Ε., σε pdf αρχείο για κάθε χρήση

 

Δεν μπορείς να κόβεις ένα δέντρο εκατό χρόνων, υποστηρίζοντας πως εμποδίζει τη διέλευση των πεζών στο πεζοδρόμιο. Πόσο μάλλον, όταν όλα τα πεζοδρόμια στη Ραφήνα είναι φυτεμένα με δέντρα ή θάμνους. Τι θα κάνεις; Θα τα κόψεις όλα; Αν είσαι δήμαρχος με ευαισθησία, θα βρεις άλλους τρόπους. Μπορείς να κάνεις διαπλάτυνση του πεζοδρομίου και να δημιουργήσεις έτσι περισσότερο χώρο για τους πεζούς κρατώντας και τη σκιά και όλα τα άλλα οφέλη που προσφέρουν τα δέντρα.

Δεν μπορείς επίσης να κόβεις ένα δέντρο εκατό χρόνων, επειδή έχει προκαλέσει αποκόλληση των πλακών του πεζοδρομίου. Αν είσαι δήμαρχος με στοιχειώδη λογική και ευαισθησία, θα ξαναφτιάξεις τις πλάκες δίνοντας και τον κατάλληλο χώρο στον κορμό του δέντρου.

Ακόμη και αν ένα τέτοιο δέντρο προκαλεί προβλήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν, πάλι υπάρχει λύση. Και αυτή δεν είναι άλλη από τη μεταφορά του δέντρου σε άλλο μέρος, χωρίς αυτό να καταστραφεί. Μια λύση που έχει επιχειρηθεί και από ιδιώτες πολλές φορές στο παρελθόν. Γιατί δεν μπορεί να το κάνει ένας Δήμος που θέλει να θεωρείται και «ευρωπαϊκός» σύμφωνα με το δήμαρχό του;

Μεγάλες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η νέα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ραφήνας - Πικερμίου για κοπή οχτώ μεγάλων δέντρων. «Με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί» έγραψε ο Νίκος Γκάτσος στον Κεμάλ του Μάνου Χατζιδάκι. Εδώ, στη Ραφήνα, ο Ευάγγελος Μπουρνούς έχει επιλέξει τις μπουλντόζες και τα πριόνια. Εύκολη και γρήγορη λύση για τη μετατροπή της περιοχής σε σεληνιακό τοπίο.  Η Κίνηση για την Προστασία του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας διαμαρτύρεται και καταγγέλλει:

 

ΣPic1τις 23.8.2022 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου αποφάσισε την κοπή δέντρων στο κέντρο της πόλης, μεταξύ άλλων και τεσσάρων (4) ηλικιωμένων ελιών (βλ. φωτογραφία) στο πεζοδρόμιο της οδού Στ. Πέρρη, στη συμβολή της με την άνοδο (Κυπρίων Αγωνιστών). Ακολουθήθηκε η διαδικασία του κατεπείγοντος με την αιτιολογία ότι «έχουν προκληθεί σημαντικές ζημιές και καθίσταται επικίνδυνη ή απαγορευτική η διέλευση των πεζών». Η ψηφοφορία έγινε «δια περιφοράς» και μειοψήφησαν 12 σύμβουλοι (επί 26 παρόντων), δηλ. σχεδόν οι μισοί!!! 

Φαίνεται ότι η πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου δεν έχει αντιληφθεί ότι σε μια περίοδο Κλιματικής Κρίσης με  το φαινόμενο των Αστικών Θερμικών Νησίδων και της Ατμοσφαιρικής Αστικής Ρύπανσης, τα δέντρα στους δρόμους είναι βασικό συστατικό στοιχείο επιβίωσης.

 

Τα δέντρα:

Pic2

 κάνουν πιο ήπιες τις θερμοκρασίες και το καλοκαίρι και το χειμώνα (σε συνθήκες καύσωνα το κατάλληλο αστικό και  περιαστικό πράσινο μπορεί να μειώσει τη θερμοκρασία μέχρι και 5 βαθμούς) και  κατεβάζουν τις ενεργειακές απαιτήσεις των σπιτιών

καθαρίζουν την ατμόσφαιρα  από τη ρύπανση (μπορούν να συγκρατήσουν μέχρι και το 75% της ρύπανσης που προέρχεται από τη σκόνη και τον καπνό), που ευθύνεται για 400.000  πρόωρους θανάτους ετησίως. 

μειώνουν τους θορύβους της πόλης (κάθε τετραγωνικό μέτρο πρασίνου  μειώνει το θόρυβο κατά 0,17 ντεσιμπέλ) και 

προάγουν την ψυχική υγεία των κατοίκων.

 

 

Η απόφαση αυτή του Δήμου προστίθεται σ’ αυτές, με τις οποίες πέρυσι και φέτος αποφασίστηκε (και υλοποιήθηκε) η κοπή 36 μεγάλων δέντρων (πεύκων και αλμυρικιών) και 13 θάμνων στο πλαίσιο του -χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση- έργου στο Μπλε Λιμανάκι, ενώ έχει ήδη αποφασισθεί και επίκειται και η κοπή 8 πεύκων και 53 πικροδαφνών μπροστά από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, τοπόσημο της Ραφήνας. Αν προστεθούν σ’ αυτά και οι πρόσφατες κοπές των δέντρων στις πυρόπληκτες περιοχές στο Ντράφι και τη Διώνη καθώς και το ανοιξιάτικο «αυστηρό κούρεμα» των δέντρων σε διάφορα σημεία της πόλης, που πρόσφατα καταδικάστηκε δριμύτατα από τον Συνήγορο του Πολίτη, αντιλαμβάνεται κανείς ότι βιώνουμε μια διαρκή υποβάθμιση του αστικού και περιαστικού πρασίνου, με επαχθέστατες συνέπειες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, την αισθητική του τοπίου και τη λειτουργικότητα του δημοσίου χώρου εν γένει. ΑΝΤΙΣΤΑΘΕΙΤΕ!!!

 

ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΡΕΜΑΤΟΣ ΡΑΦΗΝΑΣ

Στον λογαριασμό της Attica Voice έφτασε μήνυμα από φίλο, σταθερά παρόντα στις Μαρίκες, ο οποίος μας ενημέρωνε πως στον τόπο εντοπίστηκαν ανθρώπινο κρανίο και οστά.

Δημοσιεύουμε την είδηση, με μία ενδεικτική φωτογραφία την οποία επεξεργαστήκαμε, προκειμένου να μην εκθέσουμε τον νεκρό και προσβάλουμε με αυτόν τον τρόπο τη μνήμη του, για όποιον ή όποια και αν πρόκειται

 

Σημείωση: Το όνομα του φίλου και συνεργάτη, όπως και φωτογραφίες των μακάβριων ευρημάτων, βρίσκονται στη διάθεση της Attica Voice

Ένα φυσικό φαινόμενο δεν είναι ρατσιστικό ή ταξικό, αλλά όταν συναντά μια ανθρώπινη κοινωνία και μετατρέπεται σε καταστροφή συνήθως αναπαράγει και ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες.

Jacob Remes,  «Disaster Citizenship» («Πολίτης της Καταστροφής», 2016

 

 

Στις 19 του περασμένου  Ιουλίου μία φωτιά που ξέσπασε εντός κατοικημένης περιοχής, στο ανατολικό Πεντελικό και σε μέρος που υποτίθεται πως με εκτίμηση κινδύνου στο 4, θα βρισκόταν ανάμεσα στα σημεία διασποράς των εποπτικών και των πυροσβεστικών μέσων αλλά και των ομάδων πολιτικής προστασίας. Η φωτιά εξελίχθηκε σε πυρκαγιά που κατέκαψε την πολύπαθη ανατολική Πεντέλη, σε περιοχές αρμοδιότητας του δήμου Ραφήνας, στο Πικέρμι, την Παλλήνη και τον Γέρακα. Έκαψε δασικές εκτάσεις που είχαν καταφέρει να αναρρώσουν από την τελευταία μεγάλη πυρκαγιά του 2009, αλλά και δάση, ρέματα και κλιτύες που δεν είχαν τότε υποστεί μεγάλη βλάβη. Μετά τη λήξη της απειλής (μετά από 2 μέρες) και αφού δεν έχει γίνει καμία αποτελεσματική προσπάθεια αντιμετώπισης της πυρκαγιάς από τις επίγειες δυνάμεις, παρά μόνο από τα εναέρια μέσα και όσο αυτά μπορούσαν να έχουν αποτέλεσμα, ξεκίνησε η εντατική αποποίηση των βαριών ευθυνών των αληθινά ενόχων. Συνηθισμένα πράγματα αυτά στον τόπο μας θα πείτε, αλλά ειδικά στη Ραφήνα, αυτή η αποποίηση ευθυνών αποτελεί μόνιμη επωδό σε όλες τις συμφορές που έχει βιώσει η περιοχή τα πέντε τελευταία χρόνια. Με κορυφαία βέβαια και εξόχως αηδιαστική, την γραφειοκρατικού τύπου απεμπόληση των ευθυνών που σαφέστατα του αναλογούν, από τον δήμαρχο της περιοχής. Αλλά αυτό είναι γνωστό στους πάντες  και επιπλέον δεν είναι το θέμα το οποίο θέλει να καταδείξει η παρούσα ανάρτηση.

Το θέμα της παρούσας ανάρτησης είναι η φιλολογία που αναπτύσσεται συστηματικά μετά από κάθε καταστροφή, περί «φυσικών φαινομένων», «ακραίων φαινομένων» και εν ολίγοις, μη αντιμετωπίσιμων καταστάσεων, οι οποίες αποδίδονται συλλήβδην  στην κλιματική αλλαγή. Σίγουρα η κλιματική αλλαγή είναι μία αφόρητη και δυναμική κατάσταση την οποία ο (πλεονέκτης) άνθρωπος αποδεδειγμένα προωθεί, μέσω της ληστρικής εκμετάλλευσης των πόρων που ο ίδιος ο πλανήτης του προσφέρει για την επιβίωση και την ευδοκίμηση του. Οι πόροι αυτοί δεν είναι ανεξάντλητοι και επιπλέον ο πλανήτης δεν διαθέτει απεριόριστους «χώρους υποδοχής» των αποβλήτων που παράγει η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων από τον άνθρωπο. Έτσι σε κάποιο ποσοστό, μικρό ή μεγαλύτερο, η ανθρώπινη δραστηριότητα που υπακούει πρώτα στους νόμους της καπιταλιστικής οικονομίας και της διαρκούς έντασης της παραγωγής, δεν λαμβάνει υπόψη της τις επιπτώσεις της πάνω στον ίδιο τον πλανήτη. Είναι όμως αυτή η γενεσιουργός αιτία του δυναμικού φαινομένου που ονομάζεται κλιματική αλλαγή; Όχι αποκλειστικά αλλά είναι και αυτή*, μεταξύ άλλων.

Η κλιματική αλλαγή συνοδεύεται από ακραία φαινόμενα αλλά αυτό ισχύει για όλη τη γεωγραφία των περιοχών που πλήττονται. Για παράδειγμα η κακοκαιρία «Μήδεια» (13-16/2/2021) άφησε χωρίς ρεύμα την …Εκάλη, ακόμα και τον Στέφανο Μάνο, όπως και άλλες, ταξικά και εισοδηματικά κατώτερες περιοχές, που δεν κατοικούσαν πρώην και νυν υπουργοί.  Η φετινή «Ελπίδα» απέκλεισε περιοχές εισοδηματικά ανώτερες και δεν επηρέασε περιοχές με χαμηλότερο μέσο εισόδημα. Τα παραπάνω γεγονότα όμως δεν μπορούν να αποδώσουν έναν χαρακτήρα «ισότητας» των πολιτών απέναντι στα φαινόμενα.

Και το εξηγούμε.

Οι πυρκαγιές ή οι κακοκαιρίες είναι φαινόμενα που δεν μπορεί να εμποδίσει ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος μπορεί να λάβει τα μέτρα του ώστε να μπορέσει να τα αντιμετωπίσει και να μετριάσει τις επιπτώσεις τους πάνω του. Και όταν λέμε «ο άνθρωπος» δεν εννοούμε βέβαια τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Εννοούμε την ανθρώπινη κοινωνία. Την πολιτεία η οποία ορίζει δημοκρατικά, πραγματικά ή κατ’ επίφαση, τους εκπροσώπους της οι οποίοι θα μεριμνήσουν γι’ αυτό ως υπεύθυνοι και αρμόδιοι που είναι, γιατί οι ίδιοι (ίσως και κάποιοι άλλοι ακόμα) θέλησαν να είναι σε αυτή τη θέση. Δεν τους έκανε κανείς με το ζόρι δημάρχους, περιφερειάρχες, υπουργούς ή πρωθυπουργούς.

Όσο ακραία και αν είναι τα μετεωρολογικά φαινόμενα, δεν αρκούν για να κλείσουν από μόνα τους  τους δρόμους σε μία -υποτίθεται οργανωμένη- πόλη ή και χώρα. Τα φαινόμενα δεν κόβουν το ρεύμα. Ούτε διευκολύνουν την επέλαση μίας πυρκαγιάς. Όταν εκδηλώνονται φαινόμενα ο άνθρωπος (με τα ορισμένα από τον ίδιο) εργαλεία του, τα μάχεται. Τα εμποδίζει και τα σταματά. Δεν τα κλιμακώνει (αν έχει νου στο κεφάλι του). Ακόμα και σε μέρη που πραγματικά δοκιμάζονται από φαινόμενα κλίμακας, όπως είναι η Καλιφόρνια των ΗΠΑ με τις δασικές πυρκαγιές που μπορεί να καίνε ακόμα και για ένα ή παραπάνω χρόνια, η μάχη από τον άνθρωπο δίνεται για να εμποδίσει την επέκταση τους, μέχρι να τα σταματήσει. Στην Ελλάδα, αφού βρήκαμε την ηλίθια πανάκεια των εκκενώσεων, μετά τον όλεθρο στο Μάτι Αττικής, την εφαρμόζουμε παντού. Η μάχη -η όποια μάχη δινόταν- έπαψε να δίνεται. Με αποτέλεσμα να έχουμε μεν από το 1981 20.000.000 καμένα στρέμματα δάσους και δασικών εκτάσεων, τα 10.000.000 από αυτά, μόλις την τελευταία 15ετία δε. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε το 2021 και το 2022 (των …εκκενώσεων) που «μάζεψαν» μόνα τους 2.000.000 στρέμματα καμένων δασών και δασικών εκτάσεων. Προφανώς τα αποτελέσματα των πυρκαγιών δεν οφείλονται στα «ακραία φαινόμενα» αλλά στο ότι η φωτιά πια, αφήνεται να ολοκληρώσει το έργο της ανεμπόδιστη. Αλλά τι σημασία έχει; Η «πολιτική προστασία» για τους πιστούς τηλεθεατές, πέτυχε. Αλλιώς θα ονομαζόταν «δασική προστασία» αλλά τότε ποιος θα της έδινε σημασια;.

Αξίζει να γυρίσουμε μερικές παραγράφους πίσω, στον Στέφανο Μάνο και την Εκάλη και να συμπεράνουμε πως οι κακοκαιρίες έχουν πιο ευρύ κοινωνικό φάσμα δράσης από τις πυρκαγιές. Οι κακοκαιρίες τολμούν και χτυπούν και την ανώτερη «τάξη». Οι πυρκαγιές ποτέ. Το πολύ πολύ να θίξουν την αποκαλούμενη «μεσαία τάξη»

flood

Οι πλημμύρες

Τον Νοέμβριο του 2017 η δυτική Αττική πλημμύρησε και υπήρξαν και ανθρώπινα θύματα. Οι λόγοι πολλοί αλλά αποκαλυπτικοί του φαιδρού της ελληνικής Πολιτείας. Στη Μάνδρα και τη Νέα Πέραμο πλημμύρησαν 2 ρέματα. Ένα διευθετημένο και ένα όχι. Η αυθαίρετη δόμηση στα ρέματα που δεν κατεδαφίζεται για κοινωνικούς λόγους (!!!) και οι άρπα – κόλλα μελέτες διευθέτησης (υποτίθεται οριοθέτησης) που καταρτίζονται με οικονομικά κριτήρια (!!!) είχαν το ίδιο αποτέλεσμα. Και όλα αυτά σε μία περιοχή της Αττικής που οι κάτοικοι δεν ανήκουν ούτε στα μέσα και φυσικά ούτε στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Και που η εκκένωση τους (αν ήταν τότε της μόδας) θα κατέληγε πάλι στο νερό.

Οι πλημμύρες στην ανατολική Αττική έχουν άλλη διαχείριση και αξιοποίηση από την τοπική και κεντρική εξουσία. Εκεί η αξία της γης είναι μεγαλύτερη κατά πολλές φορές από τη γη της δυτικής Αττικής. Έτσι καταρτίζονται ταχύτατα μελέτες οριοθέτησης για τα ρέματα και τα ποτάμια αλλά επιλέγονται μικροί χρόνοι επαναφοράς του πλημμυρικού φαινομένου ως δεδομένο για τη σύνταξη τους. Για λόγους οικονομικότερων κατασκευών; Πιθανόν, αλλά μοιάζει πιο πιθανή η εκδοχή της επείγουσας (άρπα κόλλα)  οριοθέτησης και διευθέτησης, για την απόσπαση δημόσιας γης (η ζώνη των ρεμάτων είναι δημόσια σύμφωνα με το Σύνταγμα) και η απόδοση της στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων εντός ρεμάτων και σε δημόσια γη, μέχρι την ώρα της διευθέτησης. Το θέμα της κατεδάφισης (έστω και με αποζημίωση) και της απόδοσης στο δημόσιο της….δημόσιας γης, δεν κρίνεται ως ενδεδειγμένη λύση.

Αλλά και εκεί, στην ανατολική Αττική, δεν θα αργήσουν να φανούν τα αποτελέσματα της εγκληματικής προχειρότητας. Γιατί η νουνεχής και σχεδόν παγκόσμια επιλογή είναι η απομάκρυνση των κατοικιών και των οικοδομών από την πλημμυρική  ζώνη των ρεμάτων και η απελευθέρωση τους ώστε να ρέουν ελεύθερα. Έτσι θα παροχετεύουν το νερό, ακόμα και στα αποκαλούμενα «ακραία φαινόμενα» οπότε  δεν θα υπάρξουν πλημμύρες κατοικιών, γεγονός που προκαλεί την άμεση βάφτιση των φαινομένων, μικρών ή μεγάλων, ως «ακραία φαινόμενα». Αλλά η αξία της γης που «ελευθερώνεται» με τα έργα και τα επιδιωκόμενα «ψηφαλάκια» ιεραρχούνται πολύ ψηλότερα από την ανθρώπινη ζωή και την περιουσία, αυτά δηλαδή που διαλαλούν πως προστατεύουν οι φαφλατάδες δήμαρχοι και λοιποί της πολιτικής προστασίας, στις δασικές πυρκαγιές.

Αλλά είπαμε: Όπου φτωχός (στην τσέπη και τον νου) και η μοίρα του.

Τελειώνοντας. Οι καταστροφές που ξεκινούν από φυσικά φαινόμενα, σήμερα στον 21ο αιώνα δεν είναι φυσικές. Δεν ήταν ποτέ. Πάντα ήταν και εξακολουθούν να είναι αμιγώς πολιτικές. Και πολύ φοβόμαστε πως θα κλιμακωθούν, όχι γιατί τα φαινόμενα θα γίνουν πιο «ακραία» αλλά γιατί το πολιτικό, αυτοδιοικητικό και κυρίως το οικονομικό σύστημα έχει πια σχεδόν ολοκληρώσει τη στελέχωση των διαχειριστών του τόπου με τους ελλιπείς και άβουλους αχυρανθρώπους του.

___________

* Για τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στη Φύση, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα των χρυσοθήρων του 1896 στο Κλοντάικ, στα σύνορα μεταξύ Καναδά και Αλάσκας. Αυτοί οι «κύριοι» χρησιμοποιώντας την τότε νέα μέθοδο της κυάνωσης -από το 1888- στην απομόνωση του χρυσού από τις προσμίξεις του, προκάλεσαν λιμό στους ντόπιους πληθυσμούς αλλά και στους ίδιους, αφού τα ζώα που εξέτρεφαν πέθαιναν ομαδικά από δηλητηρίαση και η περιοχή λόγω συνθηκών δεν διέθετε γεωργική παραγωγή.

Επιπλέον αρθρογραφία  και πιο εξειδικευμένες πηγές:

Disaster Citizenship (University of Illinois Press, 2016)

Internationalviewpoint.org Floods: this is not a natural disaster

INFO-WAR: Δεν υπάρχει τίποτα φυσικό σε μια φυσική καταστροφή

Disaster Citizen

Αναδημοσιεύουμε την εξαιρετικά τεκμηριωμένη ανάρτηση του ιστολογίου "Δασαμάρι SOS", με κεντρικό θέμα την απόφαση εκχώρησης στον Δήμο Ραφήνας (τον γραφειοκρατικό μηχανισμό με κεφαλαίο Δ, που αξιώνει και τη διοίκηση του δήμου του Πικερμίου) άδειας επέμβασης σε περιοχές που υπάγονται στην αρμοδιότητα του ίδιου του Δασαρχείου. Η επέμβαση που αδειοδοτείται από το ίδιο το Δασαρχείο, αφορά τη "διαχείριση" των καμένων δέντρων που βρίσκονται σε πρανή και εκατέρωθεν των επαρχιακών δημοτικών & κοινοτικών οδών καθώς και πλησίον κατοικιών, καταστημάτων, πεζοδρομίων, κοινοχρήστων χώρων —λόγω επικινδυνότητας και προς αποφυγή ατυχημάτων κατοίκων, διερχομένων πεζών και οχημάτων.

Μπορεί στην απόφαση να γίνεται λόγος για "επικινδυνότητα" αλλά δεν γίνεται καμία αναφορά σε κριτήρια και μεθόδους που θα ακολουθηθούν. Καμία αναφορά σε έλεγχο των εργασιών. Κι όλα αυτά σε μία πολλάκις καμένη περιοχή, προάγοντας έτσι την ήδη προϊούσα αποδάσωση και υποβάθμιση του τόπου. Καμία αναφορά στην προστασία της δομής του εδάφους, τους αντιδιαβρωτικούς χειρισμούς, την προστασία της αναγέννησης ή της αναβλάστησης. Δίνει έτσι λαβή και δικαίωμα στον επί σειρά ετών -αποδεδειγμένο στην πράξη- εχθρό της φύσης και του Πεντελικού, δήμαρχο Ραφήνας, να προχωρήσει πολλά βήματα παραπέρα το σκαιό έργο του

 

Δασαμάρι SOS, 21/8/2022: Ο αυτοευτελισμός της δασικής υπηρεσίας 

Μετά τη δημοσιότητα που έλαβε η ανοιχτή επιστολή μας προς το Δασαρχείο Πεντέλης σχετικά με τις καταστροφικές εργολαβίες καρατόμησης δέντρων στα καμένα της πυρκαγιάς της 19ης-20ης Ιουλίου, ο δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς, ο στηριζόμενος από ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, έκανε την ακόλουθη δήλωση στην Εφημερίδα των Συντακτών [17/8/2022]:

«Οι κοπές αφορούν δέντρα που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου που βρίσκονται στην αρμοδιότητα του δήμου. Υπάρχουν δύο συνεργεία που προχωρούν σε αυτές τις εργασίες, που το καθένα έχει επικεφαλής γεωπόνο, που με επιτόπια αυτοψία αποφασίζουν αμέσως αν το δέντρο θα ξαναδώσει κλαδιά, διαφορετικά κόβεται από τη ρίζα, ή αν θα πρέπει να κλαδευτεί.
[…] Επίσης, επειδή η φωτιά ήταν έρπουσα, σε κάποια δέντρα έχουν δημιουργηθεί κουφάλες στη ρίζα τους και έτσι, αν και φαίνεται ότι δεν έχουν καεί, μπορεί να πέσουν με έναν αέρα, κάτι που τα καθιστά επικίνδυνα και πρέπει να αφαιρεθούν

Γι' άλλη μια φορά εκτοξεύει τα συνήθη πυροτεχνήματά του νομίζοντας ότι απευθύνεται σε χαχόλους. Ας βάλουμε όμως τα ζητήματα σε μια τάξη.

(α) Εντός της διοικητικής ευθύνης του Δήμου, σε εντός ή και εκτός σχεδίου εκτάσεις, υπάρχουν περιοχές των οποίων την «αρμοδιότητα» έχει το Δασαρχείο. Πρόκειται για περιοχές με πλούσια δασική βλάστηση, όπως ρέματα, αλσύλλια, παρόδιοι (κοινόχρηστοι) χώροι όπου για κάθε εργασία κοπής δέντρων πρέπει να εκδώσει άδεια το Δασαρχείο. Μέχρι πρότινος η άδεια του Δασαρχείου χρειαζόταν ακόμα και για κοπή δέντρων εντός οικοπέδου. Και έτσι είναι σωστό να γίνεται όταν αναφερόμαστε σε οικισμούς εντός δασικών εκτάσεων, π.χ. Διώνη, Ντράφι, που εντάχθηκαν στο σχέδιο, έστω και νομότυπα, σε βρώμικες περιόδους της ελληνικής ιστορίας. Δυστυχώς, όμως, ο αρμόδιος θεματοφύλακας του φυσικού περιβάλλοντος επιλέγει να απεμπολεί το ρόλο του.

(β) Ο «επικεφαλής γεωπόνος» των συνεργείων που κόβουν δέντρα δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον ...εργολάβο. Ο οποίος μέχρι σήμερα πετσοκόβει τα δέντρα όχι βάσει αποφάσεων/συμβάσεων/μελετών  μ ε τ ά  τ η ν  π υ ρ κ α γ ι ά, τηρώντας τα ανάλογα πρωτόκολλα υλοτομίας για καμένα άτομα, αλλά βάσει συμβάσεων  π ρ ο  τ η ς  π υ ρ κ α γ ι ά  ς, που αφορούσαν τις κακοκαιρίες του χειμώνα, με διαφορετικά προφανώς πρωτόκολλα υλοτομίας για σπασμένα και πεσμένα δέντρα. Στις συμβάσεις αυτές η τιμολόγηση της υλοτομίας ήταν η ακόλουθη:

 ΤιμολογιοΜελετηςΥλοτομιας 9ΙΚ6Ω16 ΖΒΘ

Χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμός;

(γ) Η δασολογία είναι επιστήμη της οποίας το αντικείμενο είναι η μελέτη του δάσους και του φυσικού περιβάλλοντος και η διαχείρισή του με βάση τις αρχές της αειφορίας. Καμία σχέση δεν έχει με μαγεία και κανένας γεωπόνος δεν μπορεί να παριστάνει τον μάγο που «θα αποφασίσει αμέσως» ποιό δέντρο θα ξεραθεί και ποιό θα αναβλαστήσει/ριζοβλαστήσει. Ήδη στις καμένες εκτάσεις εντοπίζουμε καθημερινά καμένα δέντρα και θάμνους που έχουν πρεμνοβλαστήσει ή έχουν βγάλει φρέσκους κλάδους και φύλλωμα. Ακόμα και πεύκα! Διότι ο μάγος-γεωπόνος και το συνάφι του αγνοούν ότι στην περιοχή μας έχουν εντοπιστεί άτομα Καναρίου Πεύκης (Pinus canariensis) η οποία αναβλασταίνει μετά από πυρκαγιά. Αλλά ακόμα και μερικώς καμένα άτομα Χαλεπίου Πεύκης (Pinus halepensis) επιβιώνουν.

(δ) Όσο για το ευφάνταστο επιχείρημα περί «έρπουσας πυρκαγιάς» που δημιούργησε «κουφάλες στη ρίζα» απαξιώνουμε καν να ασχοληθούμε. Αναρωτιόμαστε μόνο, πόσο κουφιοκέφαλος να 'ναι αυτός που το σκέφτηκε. Βέβαια από τον δήμαρχο ακούμε συχνά αυτά τα à la μπουρνέζικα.


Ο δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς, έχει γράψει ιστορία ως εχθρός του δάσους. Τι να πρωτοθυμηθούμε από τα έργα και ημέρες του ίδιου και της παρέας του στην τοπική διοίκηση;

Το 2012, πολύ πριν γίνει δήμαρχος, είχε καταθέσει μαζί με τον μετέπειτα αντιδήμαρχό του, Π. Καλφαντή, και τα μέλη μιας μκο(!), αίτημα προς τον Δήμο για την «έναρξη διαδικασιών μεταβολής της δασικής μορφής» της δασικής έκτασης Δασαμάρι καθώς και άλλων περιοχών.

Το ίδιο αίτημα έφερε το 2013 για ψήφιση στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά η επίθεσή του αποκρούστηκε και το δ.σ. δεν περιέλαβε το Δασαμάρι στις εκτάσεις των οποίων «έχει μεταβληθεί ο δασικός χαρακτήρας και συντρέχουν προϋποθέσεις για την πολεοδόμησή τους».

Το 2015, πάλι ο στενός του συνεργάτης, Π. Καλφαντής, κατέθεσε πρόταση στο δ.σ. σχετικά με καταπατημένες δασικές εκτάσεις προκειμένου «να γίνει μια διαπραγμάτευση» και «να απενταχθούν από το δασικό βραχνά που έχουν». Αραγε τι αρρωστημένα μυαλά είναι αυτά που αντιλαμβάνονται το δάσος ως βραχνά;

Το 2018 σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο Realfm εξηγούσε τα σχέδιά του για εκχερσώσεις δασικών εκτάσεων και τη δημιουργία «σεληνιακών τοπίων» εντός του δάσους με το πρόσχημα των αντιπυρικών ζωνών.

Το 2019 σε προεκλογική του ομιλία έριξε νέο εφεύρημα για την εκχέρσωση του δάσους και την εξολόθρευση της χαλεπίου πεύκης: «Να δημιουργηθεί αντιπυρική ζώνη στα σύνορα των οικισμών προς τη μεριά του δάσους [...] το πεύκο είναι ζιζάνιο, αναπτύσσεται γρήγορα, ανθεκτικό και τώρα άμα πάτε να δείτε τα πευκάκια έγιναν τόσο. Το πεύκο είναι σίγουρο ότι θα ξαναδημιουργηθεί, ας μην δημιουργηθεί σ' αυτή τη ζώνη που λέω, να γίνουν μια ζώνη με βραδύκαυστα δέντρα, με χαμηλούς θάμνους, ακόμα και με γκαζόν σ' ένα σημείο, γκαζόν με την έννοια το άγριο γκαζόν». Η δασική βλάστηση να αντικατασταθεί με γκαζόν!!!

Και σήμερα, μετά την πυρκαγιά, αντί να διεκδικήσει την αναδάσωση των καμένων δασικών εκτάσεων ώστε ό,τι ήταν δάσος να ξαναγίνει δάσος, κάνει δηλώσεις για «αναπλάσεις» (με γκαζόν;) και για «νέες χρήσεις γης». Δεν είναι τυχαίο που ο Δήμος δημοσίευσε (σε απόφαση υλοτομίας καμένων) χάρτες της δασικής έκτασης Δασαμάρι χαρακτηρίζοντας 15 βίλες εκτός σχεδίου, που δεν συνιστούν καν «οικιστική πύκνωση», ως  ο ι κ ι σ μ ό,  απονέμοντάς του το όνομα εφοπλιστικής οικογένειας, διαχρονικού διεκδικητή της περιοχής.

ΧάρτηςΚαμένωνΡοσόλυμος Ψ73ΧΩ16 ΜΧΚ

Μετά από αυτήν την αναγκαστικά εκτενή παράθεση —δειγμάτων μόνο— της εχθρότητας της τοπικής διοίκησης της Ραφήνας προς το φυσικό περιβάλλον του Πικερμίου μπαίνουμε στο προκείμενο ζήτημα.

Το Δασαρχείο Πεντέλης μια εβδομάδα μετά την πυρκαγιά της 19ης-20ης Ιουλίου εξέδωσε απόφαση με την οποία εκχωρεί σε αυτόν το Δήμο Ραφήνας την άδεια επέμβασης σε περιοχές που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δασαρχείου. Κατά το κοινώς λεγόμενο αναθέτουν στο λύκο να φυλάξει τα πρόβατα...

 

 «Όσον αφορά τα καμένα δέντρα που βρίσκονται σε πρανή και εκατέρωθεν των επαρχιακών δημοτικών & κοινοτικών οδών καθώς και πλησίον κατοικιών, καταστημάτων, πεζοδρομίων, κοινοχρήστων χώρων —λόγω επικινδυνότητας και προς αποφυγή ατυχημάτων κατοίκων, διερχομένων πεζών και οχημάτων— εγκρίνουμε την απομάκρυνσή τους, μερίμνει των υπηρεσιών του Δήμου σας.

[...] Η παρούσα έγκριση αφορά αποκλειστικά τις περιοχές του Δήμου που επλήγησαν από την ως άνω πυρκαγιά, και όχι την υπόλοιπη περιοχή των διοικητικών ορίων του.»

 
Δασαρχείο Πεντέλης, αρ. πρωτ. 249709/26-7-2022

 

Περιοχές του Πικερμίου στις οποίες «αρμοδιότητα» για την προστασία τους έχει η δασική υπηρεσία και όχι η τοπική διοίκηση, όπως ισχυρίστηκε στην ΕφΣυν ο δήμαρχος Ραφήνας, ανατίθενται σε αυτούς που εδώ και χρόνια μηχανεύονται πώς να μεταβάλουν τα δασικά χαρακτηριστικά τους. Πλατάνια σε πρανή ρεμάτων, ευκάλυπτοι σε πεζοδρόμια στα όρια του δάσους, πεύκα σε κοινόχρηστους χώρους, που απλά καψαλίστηκε λίγο το φύλλωμά τους, καρατομούνται εν μέσω καύσωνα στο 1,5 μ. ή στη ρίζα τους. Εκεί που η δασική υπηρεσία θα όφειλε να διενεργήσει αυτοψία με επιτόπια σήμανση των δασικών ατόμων προς υλοτομία, να συντάξει πίνακες υλοτομίας και καρπώσεων και να επιβλέψει τις εργασίες, αναλαμβάνει δράση εν λευκώ ο Δήμος που πάσχει απο «δασικό βραχνά».

Γιατί το Δασαρχείο Πεντέλης καταντά να απεμπολεί τον κρίσιμο και ουσιαστικό ρόλο του; Δικαιολογεί τον αυτοευτελισμό του το γεγονός ότι είναι υποστελεχωμένο;

Απαρέγκλητη πρoϋπόθεση της ίδιας της ύπαρξής του είναι η υπεύθυνη δασική προστασία, μέχρι την επίτευξη των αναγκαίων προσλήψεων προσωπικού επί του πεδίου.

Διαφορετικά, από την  υ π ο β ά θ μ ι σ η  στην οποία το καταδικάζουν οι εκάστοτε κυβερνητικές πολιτικές, κινδυνεύει να διολισθαίνει στην αυτοκατάργηση. Και αυτό θα συνεπιφέρει μια δυστοπία, τη ριζική υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, χάρις στο οποίο ζούμε.

 

Πηγή

Η Καίτη Χωματά ερμηνεύει σε κάποια παραλία της Νάξου το τραγούδι του Γιάννη Σπανού σε στίχους Κώστα Κωτούλα «Η μπαλάντα της Καίτης» (από την ταινία «Σκιές στην άμμο» 1970) 

 
του Δημήτρη Βελαώρα, συνεργάτη της Attica Voice
 
Εκεί λοιπόν που συζητούσαμε για μουσική με το Χρήστο, μου λέει «Αφού τόσο πολύ σου αρέσει και το ψάχνεις από τα φοιτητικά μας χρόνια, γιατί δε γράφεις ένα άρθρο για το Νέο Κύμα;....». Κι έκανα τότε το λάθος και του υποσχέθηκα πως θα το γράψω. Σκέφτηκα: Καλοκαίρι είναι, τι πιο ταιριαστό από το Νέο Κύμα για μια τέτοια εποχή; Ξέρεις τώρα, θάλασσες, έρωτες, παραλίες, πανσέληνοι και όλα τα σχετικά. Δεν άργησα όμως πολύ να συνειδητοποιήσω πόσο δύσκολο –τουλάχιστον για μένα- θα ήταν το εγχείρημα. Κι ο λόγος είναι μάλλον απλός: Το Νέο Κύμα δεν έχει κάποια σαφή κεντρική μουσική ραχοκοκαλιά αναφοράς. Δεν είναι λαϊκό τραγούδι, δεν είναι «έντεχνο», δεν είναι μπαλάντα, ή μάλλον... είναι όλα αυτά μαζί, σε διαφορετικές κάθε φορά αναλογίες και ισορροπίες. Θα το πω όπως το αντιλαμβάνομαι: Το Νέο Κύμα δεν ήταν απλά ένα μουσικό ρεύμα. Το Νέο Κύμα είχε τα χαρακτηριστικά ενός καλλιτεχνικού και αισθητικού κινήματος που χρησιμοποίησε τη μουσική ως όχημα και φορέα επικοινωνίας με το κοινό του. 
 
Για να αντιληφθεί όμως κανείς την αισθητική του Νέου Κύματος, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσει την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της τότε νεοελληνικής κοινωνίας. Μιλάμε για το ξεκίνημα της δεκαετίας του ’60. Είναι η εποχή που παρά τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα, τη μετανάστευση αλλά και τα τεράστια ζητήματα δημοκρατίας ως συνέπεια του παγκόσμιου πολέμου και –κυρίως– του εμφύλιου, κάποια μικρή ελπίδα αρχίζει να εμφανίζεται στο βάθος του ορίζοντα. Η Αριστερά ξαναβγαίνει στο φως και γίνεται ισχυρή κοινοβουλευτική δύναμη, η Ένωση Κέντρου κερδίζει τις εκλογές του 1965, οι Έλληνες αρχίζουν πάλι να διεκδικούν ένα καλύτερο αύριο ειρήνης και ευημερίας. Είναι η ίδια εποχή που  οι νεολαίοι της Δύσης αμφισβητούν το παλιό status quo, είναι η εποχή των μεγάλων απελευθερωτικών κινημάτων στον Τρίτο Κόσμο, η εποχή ανόδου του γυναικείου κινήματος και της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Κι όλα αυτά φτάνουν και σε εμάς. Ίσως το άρωμα της νεοελληνικής πραγματικότητας στα αστικά κέντρα της χώρας εκείνη την περίοδο να μην έχει αποδοθεί καλύτερα από ότι στο μυθιστόρημα του Στρατή Τσίρκα «Η Χαμένη Άνοιξη» γραμμένο το 1976 και αναφερόμενο στο 1965. Είναι μέσα σε αυτό το κλίμα που το Νέο Κύμα κάνει την εμφάνισή του και κατορθώνει να κερδίσει τις καρδιές κυρίως της νεολαίας που ελπίζει για ένα αύριο καλύτερο απ’ αυτό των γονιών της. 
 
Αλλά ας πάρω τα πράγματα από την αρχή. Αν το Νέο Κύμα ήταν φυσικό πρόσωπο, θα είχε τρεις γονείς: Τον Γιάννη Σπανό, τον Γιώργο Παπαστεφάνου και τον Αλέκο Πατσιφά. Ο πρώτος το γέννησε μουσικά κάπου εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’60 μετά από τις εμπειρίες που είχε στο Παρίσι, όπου ζούσε και εργάζοταν ως μουσικός. Τον Γιάννη Σπανό τον ξέρουμε όλοι. Αυτό όμως που ίσως δεν ξέρουμε για τον Σπανό είναι η επιτυχία και οι σπουδαίες συνεργασίες που είχε εκείνη την εποχή στη Γαλλική πρωτεύουσα με σπουδαία ονόματα του Γαλλικού καλλιτεχνικού κόσμου, όπως οι Serge Gainsbourg, Brigitte Bardot, κ.ά., αλλά κυρίως με την σπουδαία μούσα των Υπαρξιστών Juliette Gréco, εντασσόμενος στην τότε περίφημη καλλιτεχνική παρέα της αριστερής όχθης (rive gauche) του Σηκουάνα. Ο Γιώργος Παπαστεφάνου που εργάζονταν τότε ως δημοσιογράφος έπαιξε πέρα από το ρόλο του στιχουργού και το ρόλο του συνδετικού κρίκου ανάμεσα στον Σπανό και σε ερμηνευτές όπως η Αρλέτα και η Καίτη Χωματά, αλλά και στον Αλέκο Πατσιφά που ίδρυσε την ίδια εποχή τη θρυλική εταιρεία δίσκων Lyra. 
 
Όπως διηγείται ο ίδιος ο Σπανός σε συνέντευξη του: 
«Το 1960-61 γνώρισα τον Πατσιφά. Ήμουν ήδη 2-3 χρόνια στο Παρίσι και δεν είχα έρθει καθόλου Ελλάδα μέχρι να ορθοποδήσω. Ήρθε όμως και με βρήκε για μια συνέντευξη στο σπίτι μου ο Γιώργος Παπαστεφάνου, που εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Ο Γιώργος μου είπε εκεί να μου γνωρίσει έναν πολύ σπουδαίο άνθρωπο στην Αθήνα. Ακόμη δεν την είχε τη Lyra ο Πατσιφάς, αλλά είχε μεγάλη σχέση με τον Ίκαρο και τον κύκλο των ποιητών. Του έπαιξα δυο μελωδίες στο πιάνο. Του άρεσαν και μου λέει: «Φύγε ξανά Γαλλία και το επόμενο καλοκαίρι έλα να με βρεις, γιατί έχω σκοπό να ξεκινήσω μια καινούργια εταιρεία». Έτσι βγήκαν τα δύο πρώτα μου τραγούδια σε δισκάκι 45 στροφών με την Καίτη Χωματά, το «Μικρό ταξίδι στον γιαλό», που είχε στην άλλη πλευρά το «Μια αγάπη για το καλοκαίρι». Έτσι ξεκινήσαμε τη Lyra μαζί με τον Αλέκο Πατσιφά. Στίχους έβαλε ο Παπαστεφάνου [....................] Όντας επηρεασμένος εγώ από τη γαλλική κουλτούρα και τη nouvelle vague [σημ.: «νέο κύμα» στα ελληνικά], πρότεινα του Πατσιφά, μια και φτιαχνόταν κάτι καινούργιο στην ελληνική μουσική, να το βαφτίσουμε «Νέο Κύμα». Το ήθελε κι αυτός, που το έβλεπε ως κίνημα. Έτσι παρέμεινε το όνομα και πολλοί διεκδικούν τώρα την πατρότητά του, αλλά τα 'χω πει χιλιάδες φορές.» 
 
Και έτσι, κάπου εκεί στο 1964 κυκλοφόρησε από τη Lyra ένα 45άρι δισκάκι που στη μία του πλευρά είχε το «Μια αγάπη για το καλοκαίρι» του Σπανού σε στίχους Παπαστεφάνου με την ερμηνεία της 17χρονης τότε πρωθιέρειας του Νέου Κύματος, Καίτης Χωματά. Ας ακούσουμε εδώ τον ύμνο του Νέου Κύματος όχι όμως από την Χωματά, αλλά από το λιτό πιάνο του Γιάννη Σπανού:
 
 
 
Η θεματολογία του Νέου Κύματος είναι ιδιαίτερη και αποτελεί το πιο εμβληματικό του χαρακτηριστικό που αρκεί για να περιγράψει το μουσικό αυτό ρεύμα ίσως πολύ πιο ενδεικτικά από την ίδια τη μουσική. Στο στίχο κυριαρχεί μια γλώσσα εφηβικού ιδεαλισμού και ευαισθησίας όπου τα πάντα είναι καθαρά και αγνά, είτε αυτά αφορούν τον έρωτα και τον χωρισμό, τη χαρά ή τη θλίψη, τη ζωή ή το θάνατο. Και όλα είναι ειδωμένα μέσα από τη ματιά μιας αέναης συναισθηματικής νεότητας, μιας γλυκιάς μελαγχολίας που αντιμετωπίζει την ανθρώπινη ύπαρξη μέσα από μια σταθερά ελπιδοφόρα –αλλά πολλές φορές κρυφή– σκοπιά ακόμα και στις πιο δυσάρεστες εκφάνσεις της. Αντλεί αρκετά συχνά τα θέματά του από τη φύση, την οποία συνήθως βλέπει με μιά εξιδανικευμένη ματιά. Το Νέο Κύμα έχει αστικές κοινωνικές ρίζες και απευθύνεται σε αντίστοιχο κοινό, όμως σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις η θεματολογία του αγγίζει το αστικό περιβάλλον. Μουσικά, τα νεοκυματικά τραγούδια κινούνται σε όλο το φάσμα από την μπαλάντα μέχρι το λαϊκό (ή ακόμα και το δημοτικό), με κύριο χαρακτηριστικό τον έντονο λυρισμό σε κατά κανόνα μινόρε μουσικές κλίμακες. Η κιθάρα και το πιάνο κυριαρχούν ως όργανα, αλλά συχνά εμφανίζεται και το μπουζούκι, ενώ κύριο λόγο σε πολλά τραγούδια παίζουν όργανα λιγότερο δημοφιλή στην νεοελληνική μουσική σκηνή όπως το φλάουτο ή η φυσαρμόνικα. 
 
Το Νέο Κύμα εφηύρε τους δικούς του χώρους ακρόασης, τις γνωστές μπουάτ (από τη Γαλλική λέξη boîte που σημαίνει «κουτί»). Ήταν μικροί, ισόγειοι κατά κανόνα χώροι, όπου το νεανικό κοινό της εποχής στοιβάζονταν γύρω από τραπέζια με μικρές καρέκλες, σκαμνάκια και μαξιλάρια στο πάτωμα, για να ακούσουν τον ερμηνευτή με τη συνοδεία πιάνου ή και κιθάρας μέσα σε μιά σχεδόν μυσταγωγική, παρεΐστικη ατμόσφαιρα με χαμηλό φωτισμό και με ρεπερτόριο όχι μόνο τα τραγούδια του Νέου Κύματος αλλά και τη μουσική του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, κ.ά. Για την εποχή τους ήταν κάτι εντελώς νέο, που ξεχώριζε από τις λαϊκές ταβέρνες ή τα μουσικά καφενεία. Σιγά – σιγά την δεκαετία του ’60 η περιοχή της Πλάκας κάτω από την Ακρόπολη γέμισε με νεοκυματικές μπουάτ. Ο αριθμός τους άρχισε να φθίνει όμως σταδιακά μετά τη στρατιωτική Χούντα του 1967. Τελευταίες παρέμειναν οι θρυλικές μπουάτ της οδού Θόλου στην Πλάκα, οι περίφημες «Εσπερίδες» και «Απανεμιά», με την δεύτερη να βρίσκεται ακόμη σε λειτουργία. Μπορεί κανείς εύλογα να θεωρήσει ότι οι μπουάτ είναι ο πρόγονος των σημερινών μουσικών σκηνών. 
 
Το Νέο Κύμα δημιούργησε και συγκέντρωσε μια αποκλειστικά δική του σειρά νέων συνθετών & στιχουργών, όπως δημιούργησε και μια εντελώς νέα γενιά ερμηνευτών. Θα ήταν άδικο εδώ να αρχίσω να απαριθμώ ονόματα, θα παραθέσω όμως μια αρκετά πλούσια σειρά τραγουδιών και των συντελεστών τους στο τέλος του άρθρου. Εκτός όμως από τους νέους συνθέτες του μουσικού αυτού ρεύματος, πολλά από τα ήδη μεγάλα ονόματα της Ελληνικής μουσικής σύνθεσαν την ίδια περίπου εποχή κομμάτια που κινούνται πάνω σε τυπικούς νεοκυματικούς μουσικούς δρόμους. Ανάμεσα σε αυτά θα ξεχώριζα τη «Μυθολογία» του Μάνου Χατζιδάκι σε ποίηση Νίκου Γκάτσου και ερμηνεία από τον εμβληματικά νεοκυματικό Γιώργο Ρωμανό που κυκλοφόρησε το 1966, αλλά και τις «Μικρές Κυκλάδες» του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και πρώτη εκτέλεση από την Ντόρα Γιαννακοπούλου που κυκλοφόρησε λίγο νωρίτερα το 1962. Το Νέο Κύμα έθεσε στην Ελλάδα τα θεμέλια του τύπου καλλιτεχνικού δημιουργού που λέμε σήμερα «τραγουδοποιό», με πρώτο και καλύτερο τον Διονύση Σαββόπουλο που ξεκίνησε την μουσική του πορεία στο ζενίθ του Νέου Κύματος με το θρυλικό δίσκο «Φορτηγό» το 1966.  Επηρέασε όμως και άλλους καλλιτεχνικούς χώρους κάποιες φορές άμεσα και άλλες σε συμπόρευση με τα παράλληλα κινήματα τέχνης της εποχής. Τυπικό παράδειγμα νεοκυματικού καλλιτέχνη με ευρύτερες ανησυχίες σε άλλα καλλιτεχνικά πεδία ήταν ο συνθέτης, στιχουργός, ερμηνευτής, ζωγράφος και συγγραφέας Νίκος Χουλιαράς, με σπουδαίο έργο που εντάσσεται στο ίδιο αισθητικό πεδίο με αυτό του Νέου Κύματος. Τέλος, ανάμεσα σε άλλα υπάρχει και μία μάλλον κακή κινηματογραφική ταινία παραγωγής 1969-70 με τίτλο «Σκιές στην άμμο», όπου εμφανίζονται σε ένα είδος videoclip της εποχής οι νεοκυματικοί τραγουδιστές Καίτη Χωματά, Μιχάλης Βιολάρης και Αλέξης Γεωργίου να ερμηνεύουν τραγούδια του Γιάννη Σπανού αλλά και κάποιους μικρούς ρόλους. Η ταινία άνετα σήμερα χαρακτηρίζεται ως cult. 
 
Με τη Χούντα του ’67 αρχίζει και η παρακμή του Νέου Κύματος, όπως και κάθε μορφής τέχνης που άνθισε στην Ελλάδα την δεκαετία του ‘60. Λογοκρισία, κυνηγητό από την Ασφάλεια, αυταρχισμός, αλλά και η εμπορική αντίληψη των δισκογραφικών εταιρειών που συνέχισε και μετά τη Χούντα, οδήγησαν στη Χαμένη Άνοιξη που περιέγραψε ο Τσίρκας και στο Τέλος Εποχής για το Νέο Κύμα. 
 
Επέλεξα να αναρτήσω κάποια τραγούδια σε ομάδες ανά ερμηνευτή (με τυχαία σειρά), στοχεύοντας κυρίως όχι στα περισσότερο αλλά στα λιγότερο γνωστά διαμάντια από το Νέο Κύμα. Ο αναγνώστης μπορεί διαβάζοντας τα ονόματα των δημιουργών κάθε τραγουδιού να αναγνωρίσει κάποιους από τους πιο σημαντικούς συντελεστές του μουσικού κινήματος. 
‘Ετσι, για να συνοδεύουν πάντα τα ατέλειωτα εφηβικά καλοκαίρια .......... 
 
Καίτη Χωματά:
 
1. Μικρό ταξίδι στο γιαλό (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Γ. Παπαστεφάνου)
2. Η Μπαλάντα της Καίτης (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Κ. Κωτούλας)
3. Ένα σπίτι στο γιαλό (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Α. Αλεξόπουλος)
4. Το Χριστινάκι (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Β. Ρώτας)
5. Έφυγε το καλοκαίρι (Μουσική: Γ. Κοντογιώργος, Στίχοι: Γ. Παπαστεφάνου)
6. Στον ουρανό είναι ένα αστέρι (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Α. Σακελλάριος) 
7. Τα λυπημενα δειλινά (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Ζ. Παπαντωνίου)
8. Το σπασμένο τζάμι (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Α. Δασκαλόπουλος)
9. Θα διώξω τα σύννεφα (Μουσική: Η. Παπακώστας, Στίχοι: Α. Δασκαλόπουλος)
 
 
 
 
Πόπη Αστεριάδη
1. Σαν Κάθε Βράδυ (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Γ. Παπαστεφάνου) 
2. Μικρέ μου άνεμε (Μουσική: Γ. Γκούμας, Στίχοι: Δ. Χριστοδούλου)
3. Το σύννεφο (Μουσική: Ν. Μαμαγκάκης, Στίχοι: Δ. Χριστοδούλου)
4. Μια μέρα (Μουσική: Ν. Μαυρουδής, Στίχοι: Α. Δασκαλόπουλος)
5. Μια γιορτή (Μουσική & Στίχοι: Η. Καραγιάννης)
6. Δεν τραγουδώ γιατί μ αγάπησες (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Μ. Πολυδούρη)
 
 
 
 
Γιώργος Ζωγράφος
1. Σαν ένα αστέρι (Μουσική: Σ. Κουγιουμτζής, Στίχοι: Γ. Θέμελης)
2. Αυγή θλιμένη (Μουσική: Ν. Μαυρουδής, Στίχοι: Γ. Κακουλίδης)
3. Τ’ όμορφο νησί (Μουσική: Β. Τενίδης, Στίχοι: Μ. Τσιριμώκος) 
4. Ραχήλ αγαπημένη (Μουσική: Λ. Κόκοτος, Στίχοι: Α. Βεργόπουλος)
5. Σβησμένα αστέρια (Μουσική: Γ. Κοντογιώργος, Στίχοι: Γ. Κακουλίδης)
6. Άκρη δεν έχει ο ουρανός (Μουσική: Ν. Μαυρουδής, Στίχοι: Γ. Κακουλίδης)
 
 
 
 
Αρλέτα
1. Τα μικρά παιδιά (Μουσική & Στίχοι: Αρλέτα) 
2. Τώρα θ' ανοίξω τα φτερά (Μουσική: Γ. Κοντογιώργος, Στίχοι: Γ. Στεφάνου)
3. Ο Αντόνιο Τόρες Χερέντια στο δρόμο της Σεβίλιας (Μουσική: Μ. Θεοδωράκης, Στίχοι: F. G. Lorca σε απόδοση Ο. Ελύτη)
4. Το πέτρινο χαμόγελο (Μουσική & Στίχοι: Ν. Χουλιαράς)
5. Φώναξέ με (Μουσική: Ν. Μαυρουδής, Στίχοι: Α. Δασκαλόπουλος)
 
 
 
 
 
Λάκης Παππάς
1. Κι ύστερα μου μιλάς (Μουσική: Λ. Παππάς, Στίχοι: Δ. Ιατρόπουλος) 
2. Έλα μαζί μου (Μουσική: Π. Λεούσης, Στίχοι: Γ. Αργύρης) 
3. Μια Παναγιά (Μουσική: Μ. Χατζιδάκις, Στίχοι: Ν. Γκάτσος) 
4. Πάει κι αυτή η Κυριακή (Μουσική: Λ. Παππάς, Στίχοι: Γ. Αργύρης) 
 
 
 
 
Γιάννης Πουλόπουλος (να σημειώσω εδώ ότι ο Πουλόπουλος έχει συνθέσει αρκετά δικά του νεοκυματικά τραγούδια, κάτι που δεν είναι ευρύτερα γνωστό)
1. Μόνο (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Κ. Καρυωτάκης) 
2. Θα 'θελα να 'χα (Μουσική & Στίχοι: Γ. Πουλόπουλος) 
3. Μπαλάντα Των Τριών Ποταμών (Μουσική: Γ. Γλέζος, Στίχοι: F. G. Lorca σε απόδοση Λ. Παπαδόπουλου) 
4. Τ’ άσπρα πουλιά (Μουσική & Στίχοι: Γ. Πουλόπουλος) 
5. Κόρντοβα (Μουσική: Γ. Γλέζος, Στίχοι: F. G. Lorca σε απόδοση Λ. Παπαδόπουλου)
6. Μπήκα στον κήπο σου πρωί (Μουσική & Στίχοι: Γ. Πουλόπουλος) 
 
 
 
 
Νίκος Χουλιαράς
1. Το τσιμεντένιο δάσος (Μουσική & Στίχοι: Ν. Χουλιαράς) 
2. Η μπαλάντα του χαμού (Μουσική & Στίχοι: Ν. Χουλιαράς) 
3. Οι Σαράντα πέντε (Μουσική & Στίχοι: Ν. Χουλιαράς) 
 
 
 
 
Μιχάλης Βιολάρης 
1. Τρεις νέοι (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Α. Δάφνη) 
2. Βάρκα χωρίς πανιά (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Κ. Κωτούλας) 
3. Ήρθες εψές (Μουσική: Γ. Σπανός, Στίχοι: Σ. Σκίπης) 
 
 
 
 
 
 
 

Αναδημοσιεύουμε ένα άρθρο του Διονύση Σιμόπουλου για την Αυγουστιάτικη πανσέληνο, όπως αυτό δημοσιεύτηκε από το ίδρυμα Ευγενίδου. Οι φωτογραφίες του φεγγαριού είναι τραβηγμένες από το νυχτερινό ουρανό της Ιθάκης στις 11 και 13 Αυγούστου του 2022

 

Η καθημερινή παρουσία της Σελήνης στον ουρανό αλλά και η συνεχής αλλαγή της φωτισμένης της μορφής επηρέαζε ανέκαθεν τους ανθρώπους όπως φαίνεται στα τραγούδια, στις προλήψεις και στις δογματικές τους αντιλήψεις. Γιατί παρ’ όλο που η Σελήνη αντανακλά μόνο το 7% του ηλιακού φωτός που πέφτει πάνω στη γεμάτη κοιλώματα επιφάνειά της, είναι αρκετά λαμπερή ώστε να καλύπτει με το φως της ένα αρκετά μεγάλο μέρος των άστρων της νύχτας. Πολλές μάλιστα παραδόσεις, που κρατάνε από την αρχαία ακόμη εποχή, συνδέουν την Πανσέληνο του κάθε μήνα με διάφορες αγροτικές εργασίες. Πάρτε για παράδειγμα την Πανσέληνο του Αυγούστου που ακόμη και σήμερα πολλοί την θεωρούν ότι είναι λαμπρότερη και μεγαλύτερη απ’ οποιαδήποτε άλλη Πανσέληνο του χρόνου, κάτι που φυσικά δεν είναι σωστό αφού πρόκειται απλά για μια οπτική απάτη.

Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι ότι στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών ο Ήλιος βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της ετήσιας φαινόμενης τροχιάς του στον ουρανό ενώ αντίθετα η Σελήνη βρίσκεται σχετικά πιο κοντά στον ορίζοντα. Σ’ αυτή τη θέση η Πανσέληνος μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του παρατηρητή παρασύρεται να πιστέψει ότι η Πανσέληνος είναι μεγαλύτερη ενώ επανειλημμένες μετρήσεις έχουν αποδείξει ότι το μέγεθος της Πανσελήνου δεν διαφέρει καθόλου από ώρα σε ώρα.

Υπάρχει φυσικά μετρήσιμη διαφορά του μεγέθους της Σελήνης ανάλογα με το αν βρίσκεται στο περίγειό της ή στο απόγειό της, κάτι που συμβαίνει μια φορά κάθε μήνα. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με το πόσο μεγάλη φαίνεται όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα, που οφείλεται όπως είπαμε αποκλειστικά και μόνο σε οπτική απάτη.

 

P1000379a

 

Υπάρχουν όμως κι άλλοι παρόμοιοι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί στους διάφορους λαούς μεταξύ των οποίων και η σύνδεση της έξαρσης της «τρέλας» την ημέρα της Πανσελήνου. Απ’ αυτόν τον μύθο άλλωστε προέρχεται και η λέξη «σεληνιασμός» και η σύνδεσή της με την επιληψία. Στατιστικές μελέτες που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά (όπως το Annals of Emergency Medicine, το Journal of Emergency Nursing, και το Journal of Toxicology and Psychological Report) αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση με την συμπεριφορά του ανθρώπου και την Πανσέληνο. Μύθος είναι επίσης και αυτό που ακούγεται ότι την ημέρα της Πανσελήνου γεννιόνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα και άλλα παρόμοια. Παρ’ όλα αυτά οι μύθοι αυτοί συνεχίζουν να υπάρχουν και να μπερδεύουν τον κάθε πολίτη χωρίς καμιά απολύτως απόδειξη.

Πάρτε επίσης κι έναν ακόμη μύθο σχετικά με τον χρωματισμό της Πανσελήνου που ορισμένοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε». Κάτω από ορισμένες συνθήκες πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που η χροιά της Σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού της γκρίζου) όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη και μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη για παράδειγμα με την έκρηξη του ηφαίστειου Κρακατόα το 1883. Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο σπάνιο ώστε έμεινε στα χρονικά ως έκφραση ενδεικτική της έννοιας του «σχεδόν ποτέ». Μ’ αυτή λοιπόν την έννοια χρησιμοποιείται και η φράση «Μπλε Σελήνη» για να χαρακτηρίσει την ύπαρξη δύο πανσελήνων σ’ έναν μήνα, η δεύτερη δηλαδή Πανσέληνος σ’ ένα μήνα ονομάζεται «Μπλε Σελήνη» παρ’ όλο που ένα τέτοιο φαινόμενο αν και ασυνήθιστο (αφού η περίοδος από την μια Πανσέληνο έως την επόμενη φτάνει τις 29,5 περίπου ημέρες και για την ακρίβεια 29,53059 ημέρες) δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο. Ο Φεβρουάριος φυσικά, που έχει μόνο 28 ή 29 ημέρες, είναι αδύνατον να περιλάβει ποτέ μια «Μπλε Σελήνη», ενώ κατά μέσον όρο ένας μήνας με δύο Πανσελήνους συμβαίνει μια φορά κάθε 2,5 περίπου χρόνια (και για την ακρίβεια κάθε 2,72 χρόνια), κάτι που φυσικά δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα σπάνιο. Συνολικά στα επόμενα 40 χρόνια θα έχουμε 17 μήνες που θα περιλαμβάνουν δύο Πανσελήνους τον ίδιο μήνα.

Είναι πάντως γεγονός ότι η παρουσία της Σελήνης στον νυχτερινό ουρανό πραγματικά δεν έχει αντίζηλο, γι’ αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο που η μυθολογία είναι γεμάτη με τις ιστορίες της που πολλές την ταύτιζαν με την θεά Άρτεμη. Όταν πρόβαλλε στον ουρανό το χαριτωμένο της πρόσωπο με την ασημένια ανταύγεια, η ομορφιά της έκανε τα άστρα να ωχριούν, ενώ η φαντασία των αρχαίων παρομοίαζε τις ακτίνες της Σελήνης με τα γρήγορα και μυτερά βέλη της Αρτέμιδος. Η αγνή πανέμορφη παρθένα, η κυνηγός θεά, ήταν για τον Όμηρο το πρότυπο της γυναικείας ομορφιάς. Στη Σελήνη απέδιδαν επίσης τη νυχτερινή δροσιά και τις βροχές, γι’ αυτό ονόμαζαν την Άρτεμη «Ποτάμια» και την λάτρευαν κοντά σε πηγές και λίμνες όπου πίστευαν ότι λούζονταν μαζί με τις Νύμφες μακριά από τα βέβηλα βλέμματα των ανδρών.

Σύμφωνα επίσης με την ελληνική μυθολογία η Σελήνη ήταν κόρη των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας, αδελφή του Ήλιου και της Ιούς, και μητέρα του Ωρίωνα με πατέρα τον Ήλιο. Όπως ο Ήλιος έτσι και η Σελήνη είχε το δικό της άρμα που το έσερναν βόδια ή άλογα ή και ελάφια, ενώ αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην Κλασσική κυρίως εποχή η λατρεία της Σελήνης είχε ατονήσει γιατί πίστευαν ότι η λατρεία των ουράνιων σωμάτων ήταν γνώρισμα των βαρβάρων.

 

P1000391

 

Από την αρχαιότητα ακόμη στο ορατό αυτό πρόσωπο της Σελήνης διακρίνονταν διάφορες μορφές και σχήματα που κυριολεκτικά γοήτευαν τους ανθρώπους της Γης επί χιλιάδες χρόνια. Μερικοί πίστευαν ότι ήταν ένα κουνέλι. Άλλοι πάλι ότι ήταν βάτραχος. Ενώ οι περισσότεροι έλεγαν ότι μπορούσαν να διακρίνουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο: έναν άνθρωπο στη Σελήνη. Στις σκανδιναβικές χώρες έβλεπαν δύο παιδιά να μεταφέρουν ανάμεσά τους έναν κουβά νερό, ενώ στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την Πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι.

Φυσικά πολλοί από τους κλασικούς έλληνες φιλοσόφους είχαν αντιληφθεί από νωρίς ότι ο διαφορετικός φωτισμός των περιοχών της Σελήνης οφειλόταν στις ανωμαλίες του εδάφους της. Ο Θαλής ο Μιλήσιος, για παράδειγμα, πίστευε ότι ο δορυφόρος μας ήταν φτιαγμένος από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη και η Γη, ενώ ο Δημόκριτος υποστήριζε ότι οι διαφορές του φωτισμού της οφείλονταν στην ύπαρξη βουνών και κοιλάδων. Κι έτσι από την κλασική ακόμη εποχή, οι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι μπόρεσαν να διαλευκάνουν αρκετά από τα μυστήρια της Σελήνης, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο μηχανισμός των φάσεών της.

Οι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν κατανοήσει δηλαδή ότι το φως της Σελήνης δεν ήταν παρά η αντανάκλαση των ακτίνων του Ήλιου στην επιφάνειά της. Επειδή όμως το φως του Ήλιου φωτίζει καθημερινά διαφορετικές περιοχές της πλευράς της που είναι στραμμένη προς τη Γη, βλέπουμε τη Σελήνη να αλλάζει μορφή συνεχώς ανάλογα με το πώς φαίνεται από τη Γη. Έτσι όταν η Σελήνη βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση με τον Ήλιο στρέφει προς εμάς το μη φωτιζόμενο ημισφαίριό της, οπότε λέμε ότι έχουμε Νέα Σελήνη ή Νουμηνία. Με την πάροδο των ημερών η Σελήνη μετατοπίζεται στην τροχιά της και έτσι από τη Γη αρχίζουμε να βλέπουμε όλο και μεγαλύτερο μέρος του φωτιζόμενου ημισφαιρίου της.

 

moon01

 

Όταν η αποχή της από τον Ήλιο είναι 90 μοίρες, φαίνεται να είναι φωτισμένη κατά το 1/2, και η φάση αυτή ονομάζεται πρώτο τέταρτο. Η κίνηση της Σελήνης γύρω από τη Γη συνεχίζεται μέχρις ότου βρίσκεται σε αντίθεση προς τη θέση του Ήλιου, βρίσκεται δηλαδή απέναντι από τον Ήλιο με την Γη στη μέση, οπότε εμείς βλέπουμε από τη Γη ολόκληρο το φωτιζόμενο ημισφαίριό της και λέμε ότι έχουμε Πανσέληνο. Τότε η Σελήνη ανατέλλει όταν ο Ήλιος δύει. Ο χρόνος όμως κυλάει και η Σελήνη συνεχίζει την κίνησή της μέχρις ότου βρεθεί στη φάση του τελευταίου τέταρτου. Τέλος, η Σελήνη ξανάρχεται σε σύνοδο με τον Ήλιο, οπότε έχουμε και πάλι Νουμηνία ή Νέα Σελήνη.

Από τη μια σύνοδο ως την επομένη, για τη συμπλήρωση δηλαδή όλων των φάσεων της Σελήνης, χρειάζονται περίπου 29,5 ημέρες, και για την ακρίβεια 29 ημέρες 12 ώρες, 44 λεπτά και 2,86 δευτερόλεπτα. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται συνοδικός μήνας και είναι η χρονική περίοδος μεταξύ δύο διαδοχικών πανσελήνων ή δύο διαδοχικών φάσεων Νέας Σελήνης, από την οποία γεννήθηκε ο ημερολογιακός μας μήνας. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που τα πρώτα ημερολόγια βασίζονταν σε έναν κύκλο σεληνιακών μηνών.

Υπάρχει όμως και ένας άλλος «μήνας» που ονομάζεται «αστρικός μήνας», και είναι ο πραγματικός χρόνος μιας πλήρους περιφοράς της Σελήνης γύρω από τη Γη αφού μετράει την χρονική περίοδο μεταξύ δύο διαδοχικών περασμάτων της Σελήνης μπροστά από ένα δεδομένο άστρο. Η κίνηση αυτή γίνεται εμφανής καθώς η θέση της Σελήνης ανάμεσα στα άστρα αλλάζει από νύχτα σε νύχτα. Ο χρόνος αυτός είναι περίπου 27 ημέρες, και για την ακρίβεια 27 ημέρες 7 ώρες, 43 λεπτά και 11,5 δευτερόλεπτα.

Η αιτία της μεγαλύτερης διάρκειας του συνοδικού μήνα σε σχέση με τον αστρικό μήνα είναι αρκετά απλή: Κατά τη διάρκεια ενός μήνα, το ντουέτο Γη και Σελήνη έχει διασχίσει μια αρκετά μεγάλη απόσταση γύρω από τον Ήλιο. Έτσι όταν η Σελήνη έχει ολοκληρώσει μία πλήρη περιφορά της γύρω από τη Γη, πρέπει να ταξιδέψει επιπλέον πάνω από δύο ακόμη ημέρες για να ξαναγυρίσει στην ίδια γραμμική σχέση που είχε με την Γη και τον Ήλιο ώστε να δημιουργηθούν οι ίδιες πάλι προϋποθέσεις που είναι αναγκαίες για να έχει την ίδια φάση με αυτή με την οποία άρχισε την τροχιά της γύρω από τη Γη.

P1000465a

Η πυρκαγιά στο Ντράφι που κατέκαψε το ίδιο το Ντράφι, τη Διώνη, το ορεινό Πικέρμι, το Πανόραμα Παλλήνης, την Ανθούσα και άλλα μέρη του ανατολικού Πεντελικού, γεννά ένα ευρύ μέτωπο πολιτών και συλλογικοτήτων, κατοίκων της περιοχής, αλλά και της ευρύτερης.

Όντας μάρτυρες τόσο της αδιαφορίας της δημοτικής αρχής πριν την πυρκαγιά, όσο και της ασύδοτης καταστροφής που προκάλεσε στην εναπομείνασα βλάστηση, ζητούν ευθύνες από τους αρμόδιους που αποδείχθηκαν ανεπαρκείς, την κρίσιμη ΄ώρα. Ανεπαρκείς στην πρόληψη, ανεπαρκείς και στην πυρόσβεση. Και μετά την πυρκαγιά οι ανεπαρκείς αποδείχθηκαν επαρκέστατοι στην ολοκλήρωση της καταστροφής της βλάστησης που επέζησε, απομακρύνοντας αδιακρίτως ζωντανά και καμένα δέντρα

Μετά την πρώτη ανοιχτή επιστολή συλλογικοτήτων που αναρτήσαμε πριν λίγες μέρες, σχετική επιστολή προς το δασαρχείο Πεντέλης απέστειλε και το δίκτυο κατοίκων Ντράφι, επιστολή  την οποία δημοσιεύουμε εδώ, όπως την παραλάβαμε με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

Πριν από λίγες ημέρες, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 χρονών, ο αστροφυσικός και επί 40 σχεδόν χρόνια διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου Διονύσης Σιμόπουλος. Στην ανάρτηση αυτή, δεν θα σταθούμε στο πλουσιότατο επιστημονικό του έργο, αλλά σε δύο μόλις στοιχεία που αναδεικνύουν όμως τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του ανθρώπου αυτού

Το πρώτο στοιχείο, είναι η απλότητα του χαρακτήρα του, αλλά και η απλότητα με την οποία μπορούσε να μεταδώσει τις γνώσεις του και να προκαλέσει το ενδιαφέρον για την επιστήμη του σε ένα ευρύτατο κοινό. Ήταν εύκολα προσεγγίσιμος, προτιμούσε να τον αποκαλούν δάσκαλο παρά επιστήμονα και πίστευε ακράδαντα στη διάχυση της επιστήμης μέσω της εκλαΐκευσής της. Με πικρία θυμάται τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε από κάποιους “σοβαρούς” συναδέλφους του.

Δυστυχώς τα πρώτα χρόνια της επιστροφής μου στην Ελλάδα πολλοί συνάδελφοί μου έλεγαν ότι με την εκλαΐκευση «εκχυδαΐζω την επιστήμη». Αλλά εγώ εκεί, απτόητος, επέμενα. Γιατί ό,τι κι αν έκανα το έκανα επειδή αυτό ήταν η δουλειά μου και γιατί ύστερα από μισό αιώνα ασχολίας με την εκλαΐκευση της επιστήμης θεωρώ φυσικό επακόλουθο να θέλω να είμαι όσο καλύτερος δάσκαλος αυτού που διακονώ”.

Το δεύτερο στοιχείο, είναι η γενναία στάση του απέναντι στο θάνατο

«Εγώ είμαι Επικούρειος. Ο Επίκουρος έλεγε ότι ο θάνατος είναι εκεί που βρίσκεται. Όσο είναι μακριά μας, δεν μας ενδιαφέρει. Αν επέλθει ο θάνατος, πάλι δεν μας ενδιαφέρει, γιατί εμείς θα έχουμε φύγει. Δεν υπάρχει πρόβλημα με μια τέτοια φιλοσοφία»

Χαρακτηριστικός είναι και ο διάλογος που είχε σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τη δημοσιογράφο Χρύσα Λύκου. Όπως η ίδια η δημοσιογράφος διηγείται:

«Στις 31 Μαΐου τηλεφώνησα στον αστροφυσικό Διονύση Σιμόπουλο, ήθελα να τον ρωτήσω αν θέλει να συμμετάσχει σε ένα project πάνω στο οποίο δούλευα και που θα ήταν υπεροχο να μιλήσει για τον χρόνο, τον γαλαξία, τη ζωή στο απέραντο και ταυτόχρονα μικρό σύμπαν που κουβαλά κάθε άνθρωπος μέσα του.

- Σας ενοχλώ;

- Καθόλου.

Του εξήγησα σε μια πρόταση χωρίς τελεία τι ακριβώς σκέφτομαι, για μία μελέτη που διάβασα για την Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ.

Δεσποινίς Λύκου, λυπάμαι πολύ. Δεν θέλω να δημιουργήσω πρόβλημα στα σχέδια σας, αλλά μέχρι το Σεπτέμβρη το πιθανότερο είναι να μη ζω.

Περπατούσα στην Ασκληπιού, φορούσα σαγιονάρες και κρατούσα δύο γλυκοπατάτες.

Λυπάμαι.

Το ακούω, αλλά μην. Ήταν μια όμορφη, εντελώς γεμάτη ζωή χωρίς απωθημένα.

Δεν ξέρω τι να πω.Δεν χρειάζεται να λέμε πάντα κάτι.

Έτρεχαν δάκρυα, πρώτη φορά για κάποιον που δεν έχω δει ποτέ και μιλούσα για πρώτη φορά μαζί του στο τηλέφωνο.

Μην κλαίτε δεσποινίς, ακούγεστε τόσο νέα. Τρέξτε για τη ζωή σας, την αγάπη, τον έρωτα, τη συντροφικότητα.

Πώς να σας αποχαιρετήσω;

Να κυλήσουν ήσυχα οι μέρες. Όσες μέρες. Καλό σύμπαν. Τι άλλο είναι άλλωστε η ζωή μας, πέρα από ένα αστεράκι μου τρεμοπαίζει;

Τι είναι άλλωστε η ζωή μας, πέρα από ένα αστεράκι που τρεμοπαίζει; ρώτησε ρητορικά ο Διονύσης Σιμόπουλος. Και όταν αυτό το αστεράκι σβήσει, τότε τι γίνεται; Η απάντηση και σε αυτό το ερώτημα ήταν εύκολη για τον Διονύση Σιμόπουλο. That’s all folks! Αυτό ζήτησε από τα παιδιά του, δύο ημέρες πριν φύγει από τη ζωή, να βάλουν ως φωτογραφία εξωφύλλου του στο Facebook.

That’s all folks! Αυτό συμβαίνει όταν το ταξίδι της ζωής τελειώνει. Τουλάχιστον αυτό το ταξίδι να το έχουμε κάνει, όσο τουλάχιστον είναι στο χέρι μας, όσο πιο όμορφο γίνεται


https://www.in.gr/2022/08/07/b-science/episthmes/dionysis-simopoulos-ypermaxos-tis-eklaikeysis-tis-epistimis-ti-elege-se-synenteyksi-tou/

https://www.rosa.gr/koinonia/simopoulos-elegan-oti-me-tin-ekla%ce%90kefsi-ekxida%ce%90zo-tin-epistimi-alla-ego-ekei-aptoitos/

https://www.in.gr/2022/08/07/greece/dionysis-simopoulos-pethane-o-astrofysikos-kai-epitimos-dieythyntis-tou-eygenideiou-planitariou/

https://www.lifo.gr/now/greece/thats-all-folks-o-dionysis-simopoylos-eihe-zitisei-apo-toys-dikoys-toy-na-allaxoyn

https://www.astronio.gr/apo%CF%87airetismos-ston-dionysi-simopoulo/

Δεν έχουμε ξεμπερδέψει ακόμα με τις φωτιές ή καλύτερα, με τις δασικές πυρκαγιές. Δεν έχουμε ξεμπερδέψει φυσικά, ούτε με τις συνέπειες τους. Τις βραχυπρόθεσμες, τις μεσοπρόθεσμες και πολύ περισσότερο με τις μακροπρόθεσμες.

Η διοίκηση -ναι, μοιάζει με ειρωνεία η χρήση του όρου για την περιγραφή αυτής της παρωδίας διοίκησης αλλά εμείς μήπως δεν τη διαλέξαμε ή εμείς δεν είμαστε αυτοί που την ανεχόμαστε; Η διοίκηση λοιπόν, τοπική, περιφερειακή και κεντρική, μοιάζει να μη καταλαβαίνει τι της γίνεται. Από τα χιόνια και τις διαδοχικές αποτυχίες της στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των κακοκαιριών, μέχρι τις πυρκαγιές και την παροιμιώδη ανικανότητα στην πρόληψη και την καταστολή τους, οι ανεύθυνοι και "αναρμόδιοι" πάντα αναζητούν κάποιο εξιλαστήριο θύμα να του επιρρίψουν τις ευθύνες. 

-Φταίει ο καιρός

-Φταίει η κλιματική αλλαγή

-Φταίνε τα "ακραία φαινόμενα"

-Φταίει ο ηλικιωμένος (πάντα υπάρχει ένας τέτοιος σύμφωνα με τα μέσα εξημέρωσης)

Ποτέ δε φταίνε όμως οι πραγματικά υπεύθυνοι για τις καταστροφές. Αυτό λένε το βράδυ στην ανύπαρκτη συνείδηση τους και μετά ...κοιμούνται ήσυχοι. Έχουν και υποχρεώσεις την επόμενη ημέρα. Πρέπει να ξεκουραστούν για να ανταπεξέλθουν. Τις υποχρεώσεις που είχαν όμως και στις οποίες απέτυχαν με πάταγο τις προσπερνούν. Και ας έκαψαν την Πεντέλη, το Μάτι, την αρχαία Ολυμπία ή τη Δαδιά.

-Έλα μωρέ. Θα το ξεχάσουν σε 1-2 μήνες το πολύ. Θα τους τακτοποιήσουμε και κανένα ρουσφετάκι και μετά,πάλι δικοί μας θα είναι

Ξεχνάμε. Ξεχνάμε εύκολα ή ξεχνάμε από συμφέρον οπότε γινόμαστε κοινωνοί της ίδιας πρόστυχης συνείδησης ¨του ενόχου που "κοιμάται ήσυχος μετά την καταστροφή. Και αυτός ο ένοχος δεν προσδιορίζεται από κανένα δικαστήριο. Προσδιορίζεται από τα γεγονότα που σίγουρα είναι πιο αμείλικτα κι από τον πιο αυστηρό δικαστή.

Τον χειμώνα που έρχεται δεν θα τον ξεχάσουμε. Μετά από την καταστροφή του ανατολικού Πεντελικού, λίγες έντονες βροχοπτώσεις ή ελάχιστες δυνατές καταιγίδες θα μας φέρουν το βουνό στην πόρτα μας. Το μαύρο πια βουνό. Και αν οι λασποχείμαρροι  που θα γεννήσουν οι καμένες λεκάνες απορροής και τα μαύρα ρέματα θα είχαν μία πιθανότητα να έχουν ηπιότερες επιπτώσεις, λόγω της  ανάσχεσης τους από το ριζικό σύστημα της εναπομείνασας δενδρώδους βλάστησης, αλλά η "διοίκηση" (τι φριχτή ειρωνεία!) θα φροντίσει να τα κλιμακώσει  Να τα κάνει ακόμα πιο έντονα. Υλοτομώντας ασύστολα και ασύδοτα ό,τι έχει απομείνει.

Σύντομα η "διοίκηση" θα κλιμακώσει το έγκλημα με τα επονομαζόμενα  "αντιπλημμυρικά" που οι συνήθεις επιτήδειοι θα προωθήσουν σαν πανάκεια στη συμφορά. Τα επονομαζόμενα αντιπλημμυρικά που επανειλημμένως έχουν αποδειχθεί άχρηστα. Και τότε, μπροστά στην αποτυχία τους, πάλι θα μιλούν οι "ειδήμονες" για "ακραία καιρικά φαινόμενα". Εδώ όμως δεν θα μας πνίξουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά τα απαράδεκτα και αποτυχημένα πολιτικά και αυτοδιοικητικά φαινόμενα. 

Μέσα στην αναμπουμπούλα των "κατεπειγόντων" αναθέσεων εργολαβιών κατασκευής τοίχων, τοιχίων και εγκιβωτισμένων αγωγών ομβρίων, οι μόνοι που θα χαίρονται θα είναι τα παρασκευαστήρια μπετού, οι έμποροι σιδηρού οπλισμού και οι κατασκευαστές. Άντε και αυτοί που τα πούλησαν στο πόπολο για να τους χρίσει και πάλι "ικανούς και αποτελεσματικούς". Ποιούς; Τους ενόχους της καταστροφής και αυτούς που τώρα ετοιμάζονται να  κερδοσκοπήσουν στη συμφορά...

Κουβέντα πάλι δεν θα γίνει για αντιδιαβρωτική προστασία, που δεν χρειάζεται μπετά και τεράστια κόστη. Που δεν καταστρέφει αλλά κρατά το έδαφος στη θέση του, μαζί με τον σπόρο που περιέχει και αποτελεί την ελπίδα για την αναγέννηση της ζωής που κάηκε. Που κατασκευάζεται από τα ίδια τα υλικά που τώρα απομακρύνονται ως σκουπίδια και ως "παράγοντες κινδύνου". Πάντως μην ανησυχείτε. Θα υπάρξει σχετική Μελέτη Επιπτώσεων που θα προκρίνει τις πιο καταστροφικές προτάσεις. Αυτές άλλωστε έχουν τα "μπικικίνια"

Πέρυσι λέγαμε πως είμαστε ξεβράκωτοι στο χιόνι. Φέτος στο ανατολικό Πεντελικό, αλλά και όπου πέρασε η πυρκαγιά στην Ελλάδα, θα λέμε πως είμαστε ξεβράκωτοι και στη λάσπη. Και μαζί με εμάς, ξεβράκωτο και απροστάτευτο θα είναι και το σπίτι μας. Η Πεντέλη. Ο τόπος που ζούμε και που τον είδαμε να τον καίνε ενώ εμείς διαβάζαμε το μήνυμα του 112 και τρέχαμε να ....εκκενώσουμε

Youtube Playlists

youtube logo new

youtube logo new

© 2022 Atticavoice All Rights Reserved.