Ο Eric Cantona είναι ίσως ένας από τους τελευταίους ποδοσφαιριστές που υπηρέτησαν την παλιά σχολή του ποδοσφαίρου. Αυτή την πλευρά που πέρα και πάνω από οικονομικούς και καριερίστικους υπολογισμούς, έβαζε την αγάπη για το άθλημα και το πάθος για τη διάκριση. Ο Cantona πρόσφερε θέαμα και πάθος, αν και πολλές φορές έκανε κακό στην καριέρα του από τον εκρηκτικό παρορμητισμό του, όπως συνέβη στην περίπτωση που ανέβηκε στις εξέδρες του γηπέδου και χτύπησε έναν ρατσιστή φίλαθλο που τον έβριζε. Είναι αλήθεια πως ήταν παρορμητικός,απρόβλεπτος και ασυμβίβαστος. Κάποιοι τον αποκάλεσαν κακό παιδί, κάποιοι άλλοι τρομερό παιδί.  Οι οπαδοί της Manchester United όμως, τον αποκαλούν ακόμη και σήμερα βασιλιά. Γιατί ο βασιλιάς Eric ήταν αυτός που συνέβαλε όσο κανένας άλλος στην αναγέννηση της Manchester τη δεκαετία του ’90 και ένας από τους πιο μεγάλους παίκτες που έχουν φορέσει τη φανέλα του μεγάλου συλλόγου. Είναι χαρακτηριστικό πως οι οπαδοί της Manchester, σε μεγάλη ψηφοφορία, τον ανέδειξαν ως τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή που αγωνίστηκε ποτέ με τα χρώματα του συλλόγου τους, βάζοντάς τον πάνω και από τους Βobby Charlton και George Best

Ο Cantona όμως, ήταν ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου. Ακολουθώντας τους ρυθμούς της καρδιάς του, σε αντίθεση με τις σύγχρονες μηχανές παραγωγής χρήματος τύπου Κριστιάνο Ρονάλντο, αποσύρθηκε νωρίς από την ενεργό δράση γιατί, όπως δήλωσε αρκετά χρόνια αργότερα: "Αγαπούσα το παιχνίδι αλλά δεν είχα πλέον τη διάθεση και το πάθος να πηγαίνω νωρίς για ύπνο, να μη βγαίνω με τους φίλους μου, να μην πίνω όσο θέλω και να μην κάνω όλα τα υπόλοιπα πράγματα που μου αρέσει να κάνω σ’ αυτή τη ζωή".

Ο Cantona είχε δει πως το ποδόσφαιρο, από παιχνίδι, είχε εξελιχθεί σε μια τεράστια μπίζνα. Και δεν είχε καμία όρεξη να γίνει μέρος αυτής. Την πλούσια ενεργητικότητά του, θα τη διοχέτευε αλλού. Και πράγματι, ανέπτυξε πλούσια καλλιτεχνική, πολιτική και φιλανθρωπική στάση. Τον Οκτώβριο του 2018, σε ένα κείμενό του στο The Player’ς Tribune τοποθετήθηκε με ένα μοναδικό τρόπο πάνω στο θέμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς, εξιστορώντας την πορεία της δικής του οικογένειας. Εκεί, μίλησε για την ιστορία του παππού του που, μαζί με άλλους 100.000 Ισπανούς του Δημοκρατικού Στρατού, κυνηγημένους από τον νικητή του Ισπανικού Εμφύλιου και μετέπειτα δικτάτορα της Ισπανίας για σαράντα χρόνια Φράνκο, βρήκαν ασφαλές καταφύγιο στη Γαλλία, η οποία τους υποδέχτηκε και τους υιοθέτησε. Και αναρωτήθηκε τι θα είχε συμβεί αν η Γαλλία έιχε κλείσει τα σύνορα γι αυτούς, όπως κάνουν τώρα οι ευρωπαϊκές χώρες στους σύγχρονους πρόσφυγες

Παράλληλα, ασχολήθηκε με την υποκριτική. Το 2009 μάλιστα, πρωταγωνίστησε στην ταινία "Looking for Eric" του ταγμένου στο κοινωνικό σινεμά Κen Loach. Στην ταινία αυτή, ο Cantona υποδύεται τον εαυτό του, ο οποίος με ένα σκηνοθετικό εύρημα εμφανίζεται στη ζωή ενός ανθρώπου που τον έχει ίνδαλμα και του οποίου η ζωή έχει πάρει την κατηφόρα. Εκεί, ο Cantona, σε ρόλο πνεύματος παραδίδει στον ήρωα της ταινίας μαθήματα ζωής

Δε θα μπορούσε λοιπόν ο Eric Cantona να μην τοποθετηθεί πάνω στην ανάληψη του Παγκοσμίου Κυπέλλου από το Κατάρ. Και αυτό το έκανε από πολύς νωρίς, σπάζοντας την ομερτά που έχει εξαπλωθεί εδώ και δεκαετίες στο χώρο του ποδοσφαίρου. Μια ομερτά που κηρύσσει υποκριτικά τo “No politica” , εννοώντας όμως ως politica μόνο την πολιτική που απειλεί τα κέρδη των αφεντικών του ποδοσφαίρου. Και τα αφεντικά του ποδοσφαίρου είχαν αποφασίσει για τους δικούς τους λόγους να δώσουν στο Κατάρ τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 2022

Ενώ όλοι υποψιάζονται τη μέθοδο με την οποία το Κατάρ κατόρθωσε να εξασφαλίσει τη διοργάνωση των αγώνων, μόνο ο Eric Cantona τόλμησε, από το 2014 ήδη, να τοποθετηθεί πάνω στο θέμα αυτό.

«Όταν ανατέθηκε το Μουντιάλ το 1994 στις Ηνωμένες Πολιτείες, όλοι λέγανε πως δίνεται μια ευκαιρία για την ανάπτυξη του αθλήματος στη Βόρεια Αμερική και μπορεί να είχαν δίκιο. Στο Κατάρ, όμως, γιατί δόθηκε η διοργάνωση; Η μόνη λογική εξήγηση είναι επειδή έχει μεγάλο πλούτο … Το Κατάρ είναι μια πλούσια χώρα και αγόρασε ένα Μουντιάλ. Αυτό συνέβη και είναι πολύ μεγάλο λάθος, καθώς οι κλιματολογικές συνθήκες μόνο για ποδόσφαιρο δεν είναι».

Σύμφωνα με τον Guardian, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2020, περισσότεροι από 6.500 μετανάστες-εργάτες είχαν χάσει τη ζωή τους στο Κατάρ από το 2010, όταν και ανατέθηκε στη χώρα το Μουντιάλ. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν μεταναστεύσει στο Κατάρ από φτωχότερες γειτονικές χώρες, δουλεύοντας για την ανέγερση των εγκαταστάσεων που θα φιλοξενούσαν τους αγώνες ποδοσφαίρου κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. Σύμφωνα μάλιστα με το γερμανικό δίκτυο ZDF, το νούμερο αυτό μπορεί να αγγίζει σήμερα ακόμη και τους 15.000.  

Μιλώντας στην Daily Mail, o Eric Cantona μίλησε και γι αυτό : «Για να πω την αλήθεια, δεν με νοιάζει καθόλου αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο. Δεν είναι πραγματικό Μουντιάλ για εμένα. Το Κατάρ δεν είναι ποδοσφαιρική χώρα. Δεν είμαι εναντίον της ιδέας να φιλοξενηθεί η διοργάνωση σε μια χώρα που μπορεί να προωθηθεί και να αναπτυχθεί το ποδόσφαιρο, όπως συνέβη σε προηγούμενες δεκαετίες με τις ΗΠΑ και με τη Νότια Αφρική. Όμως στο Κατάρ δεν υπάρχει τίποτα, μόνο το χρήμα. Όλα γίνονται για το χρήμα και μόνο για αυτό. Ο τρόπος που συμπεριφέρθηκαν και συμπεριφέρονται στους ανθρώπους που συμμετείχαν στην κατασκευή των γηπέδων είναι φρικτός. Τόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν. Χιλιάδες. Και εμείς θα πάμε να γιορτάσουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο; Λυπάμαι αλλά εγώ δεν θα το παρακολουθήσω. Καταλαβαίνω ότι το ποδόσφαιρο είναι και μπίζνες, αλλά πιστεύω ότι στο συγκεκριμένο μέρος δεν θα έπρεπε να δοθεί αυτή η ευκαιρία».

Εμείς για επίλογο, επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε μερικές από τις πιο μαγικές στιγμές του Eric Cantona όταν έπαιζε ποδόσφαιρο. Και ήταν πολλές αυτές. Αλλά και τον μαγικό επίλογο του κειμένου του στο The Player’ς Tribune.

«Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να κάνω την ίδια απλή ερώτηση σε όσους διευθύνουν το παγκόσμιο παιχνίδι – τους ποδοσφαιριστές, τους πράκτορες, τους χορηγούς και τις επιτροπές.…

Τι είναι το ποδόσφαιρο αν δεν είναι ελευθερία;

Τι είναι η ζωή αν δεν είναι ελευθερία;

Ποιο είναι το νόημα της ζωής;

Νομίζω ότι μπορούμε όλοι να συμφωνήσουμε ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα για την ανθρωπότητα.

Τώρα ξέρετε την ιστορία μου. Προέρχομαι από οικογένεια μεταναστών, ανταρτών, στρατιωτών και εργατών. Όταν ήμουν παιδί δεν είχαμε πολλά, αλλά για μένα η αλήθεια της ζωής είναι ότι μπορούμε να βρούμε την ικανοποίηση  στις μικρές στιγμές.

Ίσως ένα απλό πικνίκ με την οικογένειά μας. Τρία ζευγάρια κάλτσες τυλιγμένα σε μια μπάλα και δεμένα με ένα κορδόνι παπουτσιού. Να παίζουμε ποδόσφαιρο στον ήλιο. Μετά να ξαπλώνουμε στο γρασίδι. Να θαυμάζουμε τα πάντα και το τίποτα.

Όταν έφυγα από το ποδόσφαιρο όταν ήμουν 30 ετών, ξέρετε τι έκανα; Ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο για μένα. Πήγα να ζήσω στην πόλη από την οποία έπρεπε να φύγουν οι παππούδες μου το 1939. Πήγα να ζήσω στη Βαρκελώνη»

Σήμερα 12/1/2022,  λάβαμε ηλεκτρονική επιστολή από κατοίκους της περιοχής "Μπλε ΛΙμανάκι" της Ραφήνας, οι οπόιοι μας κοινοποίησαν την καλή τύχη και της πρόσθετης παρέμβασης υπέρ των αιτούντων την παύση των παράνομων, δίχως περιβαλλομτική αδειοδότηση, εργασιών επί της ακτογραμμής της Ραφήνας, στο Μπλε (αλλά και το Πράσινο) λιμανάκι.

Την δημοσιεύουμε και ευχόμαστε στο εξής να τηρείται αυτονόητα η νομιμότητα, από αυτούς που έχουν θεσμική υποχρέωση να την τηρούν, ώστε να μη χρειάζεται οι κάτοικοι και δημότες να προσφεύγουν στη δικαστική οδό. Εϊναι εξέχον θέμα σοβαρότητας και αξιοπιστίας της διοίκησης, η οποία ξεπερνά τα όρια των εκ του νόμου αρμοδιοτήτων της. Η όλη περίπτωση και η έως σήμερα δικαστική εξέλιξη της, έρχονται να μας επισημάνουν πως οι πολίτες πρέπει να επαγρυπνούμε στο θέμα της τήρησης της νομιμότητας, ειδικά σε ό,τι αφορά στο φυσικό περιβάλλον, να ξεχωρίζουμε το νομότυπο από το νόμιμο και τελικά πως η υπεράσπιση του περιβάλλοντος, απέναντι σε όσους το επιβουλεύονται με φανερούς ή κρυφούς σκοπούς,  είναι ύψιστη υποχρέωση μας.

Ακολουθεί η ηλεκρονική επιστολή των κατοίκων με τα σχετικά συνημμένα

Μια μεγάλη νίκη για το περιβάλλον της Ραφήνας, χάρη στις κινητοποιήσεις των κατοίκων!

Υπό την πίεση της σημερινής (12.1.2022) συζήτησης της από 4.11.2021 αίτησής μας ασφαλιστικών μέτρων (βλ. συνημμένη), στο πλαίσιο της οποίας 90 κάτοικοι της περιοχής θα ασκούσαν πρόσθετη παρέμβαση υπέρ των αιτούντων, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έσπευσε να σταματήσει την εκτέλεση του παρανόμως εκτελούμενου έργου στο Μπλε Λιμανάκι Ραφήνας. Για πρώτη φορά αναγνωρίζεται ρητά τόσο η έλλειψη προηγούμενης περιβαλλοντικής αδειοδότησης (με εκτενείς παραπομπές στο σχετικό περιεχόμενο της αίτησής μας ασφαλιστικών μέτρων) όσο και η έλλειψη προηγούμενης έγκρισης του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κατά το μέρος του έργου που εκτελείται στην Χερσαία Ζώνη Λιμένος και τον αιγιαλό. Μάλιστα η απόφαση αυτή καταλαμβάνει και τις (για τον ίδιο λόγο) παράνομες εργασίες, που πρόσφατα ξεκίνησαν στο γειτονικό Πράσινο Λιμανάκι Ραφήνας, μέσα στην κοίτη του ρέματος, που εκβάλλει σ’ αυτό.

Ειδικότερα, με το συνημμένο από 11.1.2022 έγγραφο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αναφέρονται τα ακόλουθα:

«…λαμβάνοντας υπόψη τα κάτωθι διαλαμβανόμενα:
….
11. Την από 4-11-2021 αίτηση ασφαλιστικών μέτρων της δικηγόρου κας Πετρόγλου Παναγιώτας, στην οποία αναφέρεται ότι: α) ότι το επίμαχο έργο «ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΗΠΙΑΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ-ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΑΜΕΑ στην παραλία «Μπλε Λιμανάκι» δεν έχει τύχει περιβαλλοντικής αδειοδότησης κατά παράβαση των διατάξεων του Ν. 4014/2011 καθώς και της Οδηγίας 2014/52/ΕΕ. Β) ότι «η διάνοιξη του επίμαχου διαδρόμου μέσα στη χερσαία ζώνη λιμένος Ραφήνας στο Μπλε Λιμανάκι δε εξυπηρετεί τους σκοπούς της άμεσης αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, και δη εν προκειμένω της φονικής πυρκαγιάς της 23.7.2018, από την οποία έχουν παρέλθει 3 και πλέον έτη, ήδη δε μετά την 26.7.2021 και συνακόλουθα κατά τον παρόντα χρόνο εκτέλεσης του έργου η Κοινότητα Ραφήνας του Δήμου Ραφήνας έχει πλέον παύσει να τελεί σε κατάσταση ανάγκης» και γ) ότι «εκφεύγει του σκοπού και του πεδίου εφαρμογής της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης γιατί στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται για επισκευή υπάρχουσας οδού, αλλά για διάνοιξη νέας τσιμεντένιας οδού πλάτους 2,5 μ. και μάλιστα εντός χερσαίας ζώνης λιμένος και πλησίον του υπάρχοντος ρέματος και με εγκάρσια επικάλυψη αφού υφίσταται από μακρού χωρίς ουσιώδη μεταβολή κατά την λήψη του εν λόγω μέτρου
…
13. Το ότι στις 08-11-2021 εκδικάστηκε και απορρίφθηκε η προσωρινή διαταγή για διακοπή των εργασιών εντός της Χερσαίας Ζώνης Λιμένα Ραφήνας και ορίσθηκε ότι η οριστική εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων θα συζητηθεί στις 12-01-2022….

Μετά τα παραπάνω και επειδή έως και σήμερα έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα…από την 08-11-2021 απόρριψη της προσωρινής διαταγής για διακοπή των εργασιών εντός της χερσαίας Ζώνης Λιμένα Ραφήνας, όπου κατέστη με σαφήνεια η αναγκαιότητα της προαναφερόμενης έγκρισης και καθόσον έως σήμερα δεν έχει εκδοθεί η σχετική απόφαση (του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής), γνωρίζοντας ότι η εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων θα εκδικαστεί στις 12-01-2022 και δεν εκδόθηκε η απαιτούμενη εγκριτική απόφαση από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, αλλά ούτε έχει εκδοθεί η σχετική άδεια παραχώρησης χρήσης χερσαίας ζώνης λιμένα Ραφήνας για την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών,

σας γνωστοποιούμε ότι δεν είναι εφικτή η κατασκευή του έργου «Αποκατάσταση ζημιών των οδικών υποδομών και των συνοδών τους υδραυλικών έργων του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής, που επλήγη από την φυσική καταστροφή της 23ης Ιουλίου 2018», αναδόχου εταιρίας ΙΝΤRAKAT, εντός του χώρου που ευρίσκεται μεταξύ της οδού Καβουνίδου και των παραλιών Μπλε και Πράσινου Λιμανάκι, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 17 Ε.Σ.Υ. και ως εκ τούτου δεν θα εκτελεστούν οι συγκεκριμένες εργασίες στο πλαίσιο του έργου του θέματος, που χωροθετούνται σε διακριτά τμήματα εντός της χερσαίας ζώνης του Λιμένα καθώς και εκείνες οι εργασίες που επεκτείνονται σε γειτνιάζουσα περιοχή εντός του Δήμου Ραφήνας».

η εικόνα προέρχεται από άρθρο της Εφημερίδας Συντακτών

Ναι ανθρωπάκο … Ξέρω πως νομίζεις ότι δε φταις εσύ για τη δυστυχία των προσφύγων. Πώς άλλωστε να φταις εσύ; Εσύ κοιτάς μονάχα το σπιτάκι και τη δουλίτσα σου … ξέρω πως δεν τους θεωρείς πρόσφυγες, αλλά λαθραίους εισβολείς … ξέρω πως ενοχλείσαι από την παρουσία τους και πως θεωρείς ότι θα αλλοιώσουν τη χριστιανική σου πίστη, γιατί συν τοις άλλοις είσαι και καλός χριστιανός … ξέρω πως πιστεύεις ότι οι δικοί σου πρόγονοι πήγαν μετανάστες με ειδική πρόσκληση και τους υποδέχτηκαν με τιμές … ξέρω επίσης πόσο καλά υποδέχτηκες τους δικούς σου πρόσφυγες, τους Έλληνες, από τη Μικρασιατική καταστροφή … ξέρω πως θεωρείς προδότες και ξένους πράκτορες τους αλληλέγγυους διασώστες των θαλασσοδαρμένων … ξέρω πως για σένα φταίνε οι Τούρκοι και οι μεταφορείς τους που τους αποκαλείς δουλέμπορους αλλοιώνοντας τις έννοιες των λέξεων απλά για να αποσείσεις από πάνω σου την ευθύνη και να νιώσεις εσύ καλύτερα … ξέρω πως δεν καταλαβαίνεις ότι η χώρα σου κάνει πράξεις ντροπής και αντίθετες στο Διεθνές Δίκαιο … ξέρω πως δεν σε νοιάζει που οι δομές «υποδοχής» των προσφύγων είναι στρατόπεδα συγκέντρωσης

Ναι ανθρωπάκο … Δεν περιμένω από σένα ούτε να καταλάβεις ούτε να δείξεις συμπόνια … Το μόνο που θα σε ταράξει ανθρωπάκο, είναι όταν δε θα μπορείς να κάνεις το μπάνιο σου από τα πτώματα των θαλασσοπνιγμένων … ίσως αυτή να είναι και η μόνη εκδίκηση που μπορούν να πάρουν της γης οι κολασμένοι

Πάντα βλέπουμε πως στη σύγχρονη παγκόσμια πολιτική σκηνή υπάρχουν 4 ομάδες «παικτών». Οι δυνατοί, οι πονηροί αδύναμοι, οι απλά αδύναμοι και οι μόνιμα χαμένοι.

Οι δυνατοί είναι αυτοί που αντλούν πλούτο και αίμα από τους άλλους και έτσι γίνονται διαρκώς δυνατότεροι. Έγιναν δυνατοί γιατί ήταν και είναι αδίστακτοι και τολμηροί. Είναι και πονηροί, αφού μυρίστηκαν το κέρδος και προώθησαν τον μετασχηματισμό της φεουδαρχίας σε αστική δημοκρατία. Δημιούργησαν έτσι  μία ψευδαίσθηση ελευθερίας στους εξουσιαζόμενους τους, αλλά μόνο στο εσωτερικό της χώρας που κυβερνούσαν. Ήταν απαραίτητη η ψευδαίσθηση, γιατί έκανε τους ανθρώπους να πιστεύουν πως είναι ελεύθεροι να γινούν και εκείνοι «ανώτερη τάξη» και έτσι γίνονταν αυτοβούλως υποζύγια στον ζυγό των μεγάλων. Κάτι σαν τις δημοκρατικές εκλογές, που όλοι νομίζουν πως είναι ελεύθεροι να επιλέξουν, αλλά επιλέγουν πάντα τους ίδιους.

Οι δυνατοί, αποκτώντας αποικίες, κατάλαβαν πως εκεί (όπως και στα προτεκτοράτα αργότερα) η αστική δημοκρατία  που διαλαλούσαν, ήταν πιο χρήσιμη ως  μανδύας στυγνής φεουδαρχίας. Και αυτό εφάρμοσαν, πλουτίζοντας ακόμα περισσότερο, Οι αποικίες και τα προτεκτοράτα δεν είχαν την απαραίτητη παιδεία ή την δυνατότητα επεξεργασίας της  εμπειρίας τους, για να αποδεχτούν την «αστική δημοκρατία» και να γίνουν πρόθυμα υποζύγια, γι’ αυτό ήταν απαραίτητος ο βούρδουλας, ο στρατός και τα όπλα. Για όσους είχαν και την πετριά πως είναι «περιούσιος λαός» υπήρχαν και άλλα μέσα, όπως φαντάσματα του παρελθόντος, μεγάλες ιδέες και θρησκευτικά οράματα. Έτσι όλοι οι αδύναμοι (πονηροί και μη) έμπαιναν στον ζυγό των μεγάλων, για να εξυπηρετήσουν τη μεγέθυνση των κερδών τους. Σήμερα όλα αυτά έχουν εκσυγχρονιστεί περαιτέρω και έτσι στα μέσα χαλιναγώγησης μπαίνουν οι διεθνείς στρατιωτικές συμμαχίες, η παγκοσμιοποιημένη οικονομία, τα ενημερωτικά δίκτυα κλπ. Παραδείγματα είναι το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε. και παλιότερα το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, αλλά και αναφερόμενοι σε  οικονομικούς όρους, οι συνεργασίες μεγάλων εταιριών με μικρότερες ή  οι σύνδεσμοι κάθε είδους επιχειρήσεων με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Πάντα όλα γίνονται με του όρους του δυνατού και καταλήγουν στο ξεκοκκάλισμα του αδύνατου. Και όποιος δεν το βλέπει κερδίζει το χρυσό μετάλλιο εθνικής υπερηφάνειας ή τον έπαινο του επιτυχημένου επιχειρηματία. Το λιοντάρι θα είναι πάντα ο βασιλιάς της ζούγκλας και ο ανθρωπόμορφος καρχαρίας ο βασιλιάς του σύγχρονου πολιτισμού. Ας αφήσουμε όμως τις ιστορίες για τα θηρία της φύσης και ας επιστρέψουμε στην ιστορία των ανθρώπινων θηρίων.

Στη σειρά δημοσιευμάτων για την μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή, είχαμε μείνει στην κατάληψη της Θράκης από τον ελληνικό στρατό και την είσοδο του στην Κωνσταντινούπολη το 1918

Ο ελληνικός στρατός στην Κωνσταντινούπολη (1918)

Οι Έλληνες στην Πόλη

Με την άδεια των συμμάχων της Αντάντ, όπως είδαμε, ο ελληνικός στρατός (που δεν ήταν και τόσο ελληνικός)  βρέθηκε στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης. Ήταν Νοέμβριος του 1918 και είχε τεθεί σε ισχύ η συνθήκη του Μούδρου (στη Λήμνο) μεταξύ των Δυτικών Συμμαχικών Δυνάμεων, της Αντάντ και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η συνθήκη ανακωχής  του Μούδρου σηματοδότησε  τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και  άνοιγε τα στενά των Δαρδανελίων, τα οποία  τα έθετε υπό συμμαχικό έλεγχο. Παρά τα παράπονα τους, οι Γάλλοι (παραπονούνταν γιατί η συνθήκη θεωρείτο προϊόν της Αγγλικής διπλωματίας) ήταν οι πρώτοι που έστειλαν στρατό στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Βενιζέλος, δηλωμένος σύμμαχος των Γάλλων και της Αντάντ,  δεν έχασε ευκαιρία. Έχοντας μπει στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο με καθυστέρηση, ως σύμμαχος της Γαλλίας, ξεκινά με δική του αποκλειστικά πρωτοβουλία για συμμετοχή και στην ετοιμαζόμενη εκείνο τον καιρό, εκστρατεία της Κριμαίας. Η ανταμοιβή του ήταν η προώθηση του ελληνικού στρατού στην Κωνσταντινούπολη, μετά την κατάληψη σχεδόν του συνόλου των εδαφών της Θράκης. Αξίζει να δούμε τις καραμπόλες και τα πολεμικά παιχνίδια του καιρού, που έφεραν τον ελληνικό στρατό στην κατεχόμενη από την Αντάντ, Κωνσταντινούπολη. Καταβάλλοντας βέβαια το σχετικό αντίτιμο.

3 Μαρτίου 1918. Συνθήκη του Μπρεστ- Λιτόφσκ, ανάμεσα στην τριπλή συμμαχία και στη μπολσεβίκικη Ρωσία

Ο πόλεμος σκοντάφτει στην ελπίδα των λαών – Πολεμικές καραμπόλες στην ανατολική Ευρώπη

Οι Μπολσεβίκοι του Λένιν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 θέλουν  να κλείσουν άμεσα όλα τα πολεμικά μέτωπα. Προχωρούν σε  ανακωχή με τη Γερμανία, μέλος της Τριπλής Συμμαχίας των κεντροευρωπαϊκών αυτοκρατοριών, της Οθωμανικής και της Βουλγαρίας. Η κίνηση των Μπολσεβίκων ήταν  επιβαρυντική για την Αντάντ. Με την ανακωχή αυτή η Γερμανία μπορούσε να αποδεσμεύσει τόσο από το Ανατολικό Μέτωπο, όσο και από εκείνο της Βαλκανικής, σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις που θα προορίζονταν για το Δυτικό Μέτωπο.

Αυτό συνέβη γιατί μεταξύ των όρων της συνθήκης Μπρεστ-Λιτόφσκ (Μάρτιος 1918) την οποία επέβαλε η Γερμανία του Κάιζερ Γουλιέλμου Β΄ στη "μπολσεβίκικη Ρωσία" (όπως αποκαλούταν τότε) του Λένιν, ήταν η ανεξαρτησία της Φινλανδίας και χωρών της Βαλτικής, η ίδρυση της Ουκρανίας, η ανεξαρτησία της Γεωργίας, καθώς και η παραχώρηση μέρους της Αρμενίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Με τη συνθήκη αυτή η Γερμανία πέτυχε να διασπάσει τον αποκλεισμό των Συμμάχων της Αντάντ και να εκμεταλλεύεται πλήρως τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της άλλοτε τσαρικής Ρωσίας (στάρι της Ουκρανίας, πετρέλαια της Κασπίας, μετάλλευμα, αλλά  και άλλα). Την ίδια περίοδο, στην Ουκρανία  αναδείχθηκε άλλη, λαϊκή κυβέρνηση, των Πετλιουριανών. Αυτοί ήταν εχθροί τόσο των Γερμανών όσο και των Μπολσεβίκων. Δημιουργήθηκε χάος που ανάγκασε τη Γερμανία να διατηρήσει στην περιοχή της Ουκρανίας πέντε μεραρχίες για την τήρηση της τάξης. Έτσι, όλη η Ουκρανία έγινε γερμανικό προτεκτοράτο.

Μετά από αυτά οι βαλκανικές δυνάμεις της Αντάντ τα βρήκαν δύσκολα. Ο ρωσικός εμφύλιος πόλεμος δεν άργησε να  ανάψει σε όλες τις περιοχές, από την Ουκρανία μέχρι τη Βαλτική βόρεια, και τη Σιβηρία ανατολικά. Το πιο χαοτικό και τραγικό μαζί ήταν πως οι Πολωνοί, Ουκρανοί και Ρώσοι δεν μάχονταν μόνο τους Μπολσεβίκους αλλά και αναμεταξύ τους.

Το χάος διαφαινόταν ήδη από την ημέρα υπογραφής της ανακωχής του Μπρεστ – Λιτόφσκ, όταν τρεις Ρώσοι στρατηγοί, οι Μιχαήλ Αλεξέγιεφ, Λαβρέντι  Κορνίλοβ και Αντόν Ντενίκιν ακολουθούμενοι από πιστούς τους Κοζάκους, ξεκίνησαν την αντεπανάσταση στην περιοχή του Ντον, ΒΑ της Κριμαίας, με σκοπό την καταστολή των Μπολσεβίκων, τη διατήρηση της ενιαίας Ρωσίας και τη συνέχιση του συμμαχικού πολέμου κατά των Γερμανών.

Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι θέλοντας τη διάλυση των Μπολσεβίκων προκειμένου η Ρωσία να επανέλθει στη συμμαχία και να ανασυσταθεί το Ανατολικό Μέτωπο, για να αποκλειστεί η Γερμανία, άρχισαν να εφοδιάζουν με όπλα και πυρομαχικά τον στρατό του στρατηγού Αντόν Ντενίκιν, που δρούσε στη νότια Ρωσία. Εξόπλισαν περαιτέρω και τον στρατό του Αλεξάντρ Κολτσάκ, που δρούσε στη Σιβηρία. Τελικά η Γαλλία αποφάσισε να στείλει εκστρατευτικό σώμα, με συμμετοχή και ελληνικού τμήματος, προς βοήθεια των δυνάμεων του Ντενίκιν.

Αφού ούτως ή άλλως,  είχε την προσφορά από τον Βενιζέλο, ο οποίος το είχε αποφασίσει σε βουλή χωρίς αντιπολίτευση, γιατί να τον προσβάλλει;

Η αποστολή 2 μεραρχιών (αντί τριών) στην Κριμαία και η τύχη της εκστρατείας

Ο Βενιζέλος, μόλις πληροφορήθηκε την πρόθεση του πρωθυπουργού Κλεμανσώ (27/10/18) για την εκστρατεία της Κριμαίας (παρά την εκπεφρασμένη αντίθεση του στρατηγού Ντ’ Εσπεραί- Δεσπεραί όπως και ο δρόμος στην Θεσσαλονίκη), έσπευσε αμέσως να χαιρετήσει την ιδέα,  προσφέροντας μάλιστα στη διάθεσή τους, αρχικά, ολόκληρη δύναμη Σώματος Στρατού, δηλαδή τρεις μεραρχίες. Ο Βενιζέλος προσέφερε μεγαλύτερη δύναμη από εκείνη με την οποία εκστράτευσαν οι Γάλλοι. Οι αντιμπολσεβικικές δυνάμεις δηλαδή είχαν λιγότερους Γάλλους. Οι δυνάμεις αποτελούνταν από μία πολωνική μεραρχία που βρισκόταν ήδη στην Οδησσό, το ελληνικό Α΄ Σώμα Στρατού (που συγκροτούνταν από δύο μεραρχίες, που αποφάσισε να στείλει τελικά η ελληνική κυβέρνηση, αντί τριών που αρχικά είχε σχεδιαστεί, και τμήματα του αντιμπολσεβικού στρατού του Ντενίκιν, που βρίσκονταν ήδη στις περιοχές της Οδησσού και της Κριμαίας. Αυτοί, μαζί με δύο γαλλικές μεραρχίες που στάλθηκαν στην Οδησσό από την Ρουμανία. Όπως γράφαμε και στην αρχή του παρόντος, «οι δυνατοί είναι αυτοί που αντλούν πλούτο και αίμα από τους άλλους». Έτσι έγινε, έτσι γίνεται και μάλλον, έτσι θα γίνεται και στο μέλλον.

Το ότι οι δυνατοί ορίζονται όπως παραπάνω φάνηκε και από το γεγονός πως όταν ξεκίνησαν οι επιχειρήσεις, οι παραπάνω δύο γαλλικές μεραρχίες ήταν ήδη «αποσκελετωμένες». 15 ημέρες πριν  και με δεδομένη την ελληνική συμμετοχή, είχε αρχίσει η αποστράτευση των Γάλλων στρατιωτών και η παράδοση του οπλισμού τους. Έτσι η δύναμή τους είχε περιοριστεί συνολικά σε 12 τάγματα με 30 τουφέκια κατά λόχο. Περί δε του πυροβολικού των γαλλικών αυτών μεραρχιών, δεν υπάρχουν  σαφή, επίσημα στοιχεία. Δηλαδή τελικά η σημαντικότερη και ουσιαστικά η κύρια χερσαία δύναμη που διέθετε ο επικεφαλής της εκστρατείας, στρατηγός Ντ' Ανσέλμ ήταν οι δύο ελληνικές μεραρχίες του Α΄ Σώματος Στρατού, που διατηρούσαν την εμπόλεμη διάταξη και δύναμή τους.

Τα τμήματα του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος, με την άφιξη τους στη Κριμαία, τέθηκαν υπό τις διαταγές των επί τόπου Γάλλων διοικητών και διασκορπίζονταν σε μικρότερες μονάδες, χωρίς μεταξύ τους συνοχή. Αλλά και οι Γάλλοι δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο επιχειρήσεων. Πάμε και βλέπουμε, δηλαδή.

Στις 3 Ιανουαρίου (ή 16 Ιανουαρίου με το Γρηγοριανό ημερολόγιο) του 1919 απέπλευσαν από την Σκάλα Σταυρού της Χαλκιδικής, τα ατμόπλοια «Τίγρης» και «Νορμανδία» με  το 34ο Σύνταγμα Πεζικού και διοικητή τον μακεδονομάχο συνταγματάρχη Χρήστο Τσολακόπουλο (ή Ρέμπελο).

Στις 5 Ιανουαρίου (ή 18 Ιανουαρίου με το Γρηγοριανό ημερολόγιο) τα πλοία αγκυροβόλησαν στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης. Τα ήδη προσορμισμένα εκεί,  ελληνικά πολεμικά Θ/Κ Αβέρωφ και "Α/Τ Κεραυνός" απέδωσαν τιμές με κανονιοβολισμούς, μεγάλο σημαιοστολισμό και ανάκρουση του εθνικού ύμνου, ενώ αναριγώντας από  συγκίνηση, πλήθος ομογενών άρχισε να συνωθείται στην παραλία ξεσπώντας σε ζητωκραυγές.

Όταν το ζητωκραυγάζον πλήθος έμαθε τον τελικό προορισμό της μεταφερόμενης δύναμης, απογοητεύτηκε και σώπασε. Το πλήθος καταλάβαινε το που θα οδηγούσε αυτή η εκστρατεία, ειδικά γνωρίζοντας την πλούσια και ανθηρή ελληνική παροικία της Οδησσού και της Κριμαίας. Αλλά τα κριτήρια για τη συμμετοχή Ελλήνων σε αυτόν τον πόλεμο ήταν άλλα. Τελείως άλλα και σε αυτά δεν είχαν κανέναν λόγο. Δυστυχώς.

 Κάποιοι αξιωματικοί μόνο εξήλθαν στην Πόλη και επισκέφθηκαν την Αγιά Σοφιά, το Πατριαρχείο, όπου τους υποδέχθηκε με ιδιαίτερη χαρά ο τότε τοποτηρητής του πατριαρχικού θρόνου, μητροπολίτης Προύσας Δωρόθεος.

Το βράδυ ξεκίνησαν για την Οδησσό, όπου έφτασαν το πρωί της 7^ης Ιανουαρίου (20 Ιανουαρίου με το νέο ημερολόγιο)

Η προχειρότητα της αποστολής ήταν εμφανής παντού. Καμία προετοιμασία υποδοχής, επισιτισμού, αποθήκευσης υλικών, διαμονής του στρατού. Χάος στην αποβάθρα αλλά αυτό που δεν έλειψε ήταν οι πανηγυρικοί της ημέρας, Κλασικοί νεοέλληνες δηλαδή με επικεφαλής Γάλλο αξιωματικό…..

Η κατάληξη

Οι πολεμικές επιχειρήσεις στα τρία κύρια μέτωπα (Μπερεζόφκα, Νικολάγιεφ, Χερσώνα) κράτησαν μέχρι τον Απρίλιο του 1919. Οι Μπολσεβίκοι επικράτησαν και στις 17 Απριλίου κηρύχθηκε ανακωχή που είχε δεκαήμερη διάρκεια. Έληγε στις 27 Απριλίου. Κατά το διάστημα αυτό αποφασίστηκε η εκκένωση της Κριμαίας και η μεταφορά όλου του συμμαχικού υλικού στη Κωνσταντινούπολη.

 Η αναγγελία της εκκένωσης της Οδησσού

 «Οι Έλληνες στρατιώται και ναύται δύνανται να είναι σήμερον υπερήφανοι ότι είναι Έλληνες» - Τυπική Αγγλική διπλωματία

Η φράση εντός εισαγωγικών ανήκει στον Άγγλο ναύαρχο Κάλθορπ (Somerset Gough-Calthorpe), τον ναύαρχο της συνθήκης του Μούδρου και διατυπώθηκε σε συγχαρητήριο τηλεγράφημα του προς την ελληνική κυβέρνηση μετά την άφιξη του στο λιμάνι της Σεβαστούπολης, προκειμένου να σταματήσει τη λεγόμενη «γαλλική ανταρσία». Τι ήταν όμως η «γαλλική ανταρσία» και προς τι τα συγχαρητήρια του ναυάρχου προς την ελληνική κυβέρνηση για τους στρατιώτες κα τους ναύτες της;

Γαλλικό πολεμικό πλοίο στη Σεβαστούπολη 1919

Σχεδόν μία εβδομάδα πριν αποφασιστεί η εκκένωση της Κριμαίας, στις 19 Απριλίου 1919, Γάλλοι ναύτες θωρηκτών που βρίσκονταν στο λιμάνι της Σεβαστούπολης, στασίασαν και βγαίνοντας στην ξηρά ενώθηκαν με πλήθη κομμουνιστών κατοίκων. Κρατώντας κόκκινες σημαίες, ενωμένοι και με μπολσεβίκους, βρίσκονταν στους δρόμους φωνάζοντας «Ζήτω οι Μπολσεβίκοι!».

Όταν έφτασαν μπροστά στο σημείο που στρατοπέδευε ο  10ος λόχος ελληνικού συντάγματος, οι Γάλλοι αποδοκίμαζαν τους Έλληνες στρατιώτες, προκαλώντας τους με υβριστικές φράσεις. Ο διοικητής του λόχου ενημέρωσε σχετικά και ζήτησε από τον Γάλλο φρούραρχο ντε Βιλεπέν οδηγίες τι να πράξει. Ο Βιλεπέν αντί να καλέσει γαλλικό απόσπασμα για τη σύλληψη των Γάλλων ναυτών, τη διάλυση των διαδηλωτών και την επιβολή της τάξης (όπως ήταν η αρμοδιότητα του), έδωσε εντολή στον ελληνικό λόχο να προβεί αυτός στις αναγκαίες ενέργειες, κάνοντας ακόμα και χρήση όπλων, αν χρειαζόταν. Ο διοικητής του λόχου διέταξε τους άνδρες του να βγουν στους δρόμους και να πυροβολούν στον αέρα  για μα διαλύσουν τους διαδηλωτές. Το πλήθος φοβήθηκε πως οι πυροβολισμοί πέφτουν «στο ψαχνό» και άρχισε να πυροβολεί κατά των Ελλήνων στρατιωτών. Ο διοικητής διέταξε το λόχο να ανταποδώσει. Από τα πυρά σκοτώθηκαν πέντε πολίτες και τραυματίστηκαν τρεις Γάλλοι ναύτες.

Το πλήθος διασκορπίστηκε, αλλά ο τραυματισμός των Γάλλων ναυτών εξαγρίωσε τα πληρώματα των γαλλικών θωρηκτών. Άρχισαν να απειλούν πλέον ανοιχτά το βομβαρδισμό των ελληνικών πλοίων και των ελληνικών θέσεων στην ξηρά. Τρία αγγλικά αντιτορπιλικά που βρίσκονταν έξω από το λιμάνι διατάχθηκαν από τον Άγγλο συνταγματάρχη Smythe να παρεμβληθούν ανάμεσα στα ελληνικά και τα γαλλικά και ζήτησε άμεση αποστολή θωρηκτών από την Κωνσταντινούπολη. Την επόμενη μέρα έφτασαν 4 θωρηκτά υπό τον ναύαρχο Κάλθορπ, των οποίων η παρουσία σταμάτησε τις εχθροπραξίες. Και πρώτη δουλειά του Άγγλου ναυάρχου και τυπικού διπλωμάτη της αγγλικής σχολής, ήταν να στείλει το αναφερόμενο στον τίτλο τηλεγράφημα στην ελληνική κυβέρνηση.

Πως ένιωσε την εθνική υπερηφάνεια του Κάλθορπ η παροικία των Ελλήνων της Κριμαίας

Δύο μήνες μήνες μετά την ανακωχή,  οι Μπολσεβίκοι, ως αντίποινα, άρχισαν τους διωγμούς και τις δολοφονίες Ελλήνων της περιοχής. Οι Έλληνες εγκαταλείπουν την περιοχή που ιστορικά αποτελούσε χώρο άνθησης του ελληνικού εμπορίου, αλλά και το ελληνικού πνεύματος (και όχι του περιορισμένου σε σύνορα χαρτών νεοελληνικού). Εγκαταλείπουν την περιοχή μετά από 2.800 χρόνια (από τον 8ο αιώνα π.Χ.) Τεράστιο κύμα προσφύγων άρχισε να φθάνει στην Ελλάδα. Μάλιστα χαρακτηριστική είναι και η άρνηση των συμμάχων Άγγλων (με την εθνική υπερηφάνεια) και Γάλλων  (Ελλάς – Γαλλία κλπ) για την αποβίβασή τους στην Κωνσταντινούπολη που ήταν ο αρχικός προορισμός τους. Άλλωστε το είπαμε. Αυτοί κατείχαν την Κωνσταντινούπολη. Οι Έλληνες έκαναν απλά ένα «πέρασμα» και νόμιζαν πως ήταν πρωταγωνιστές.

Η Οδησσός της εποχής πριν την εκστρατεία

Στους πρώτους δύο μήνες μετά την ανακωχή και τη …γαλλική ανταρσία της Μαύρης θάλασσας,  δηλαδή μετά την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων, 103 Έλληνες, ρωσικής υπηκοότητας, τουφεκίστηκαν μεταξύ των οποίων ο επιφανής Αμπατιέλος με διάφορα προσχήματα

Η κατεστραμμένη παροικία της Οδησσού χρειάστηκε να ζητήσει από την Ολλανδία  να μεριμνήσει για την  επάνοδό των απόρων Ελλήνων στην Ελλάδα. Η Ελλάδα δεν διέθετε πια ούτε πρόξενο. Στις ελληνικές παροικίες του Κιέβου, Χερσώνας και Νικολάγιεφ, όπου ήταν η έδρα του πάλαι ποτέ ελληνικού προξενείου σημειώθηκαν μεγάλες αρπαγές, Οικήματα και περιουσίες άλλαξαν χέρια. Επιφανείς κάποτε Έλληνες είχαν καταντήσει άποροι, ελπίζοντας στο έλεος άλλων πρεσβειών και διπλωματών για να τους ανακουφίσουν και να τους βοηθήσουν να φύγουν για να γλιτώσουν τη ζωή τους.

Η Ελλάδα βέβαια, όπως πάντα ήταν απούσα. Αφενός απολάμβανε το κλέος του «κατακτητή» της Πόλης, τη δόξα της Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών.  Τα νέα έφτασαν στην ελληνική ειδησεογραφία, τρεις μήνες αργότερα, αλλά και πάλι, με την άδεια των συμμάχων πάντα, τον Μάιο είχε ξεκινήσει η Μικρασιατική εκστρατεία με την απόβαση στην Σμύρνη.

Το ήθελαν οι Έλληνες, μα πιο πολύ απ’ όλους το ήθελε η Αγγλία αφού ο Τσώρτσιλ είχε ήδη εκτιμήσει πως χρειάζεται δύναμη 600.000 ανδρών για να ελέγξει την περιοχή που οδηγεί στα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής.

Είπαμε. Οι δυνατοί είναι αυτοί που αντλούν πλούτο και αίμα από τους αδύναμους. Οι αδύναμοι αρκούνται στην εθνική υπερηφάνεια τους.

Πηγές:

Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ  - Κωνσταντίνος Νίδερ - ΚΕΔΡΟΣ 2015

ΙΣΤΟΡΙΑ (κωμικοτραγική) του ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1830-1974 - Β. Ραφαηλίδης - Εκδόσεις του 21ου (ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ 2018)

ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Διαδίκτυο)

Ο στρατός μας που πήγε στην Κριμαία (Εφημερλιδα των Συντακτών)