Ο Νίκος Μπελαβίλας γράφει για την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τα όρια των οικισμών -μια απόφαση που προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων από όλο σχεδόν το επίσημο πολιτικό φάσμα της χώρας- και ερωτά: Θα τελειώσουμε επιτέλους με τα όρια και τους όρους «λάστιχο» της δόμησης, αλλά και με την απαράδεκτη εκτός σχεδίου δόμηση; Θα τελειώσουμε επιτέλους με την αυθαιρεσία κάθε τοπικού παράγοντα που λειτουργεί με πελατειακή λογική;

Μια ενδιαφέρουσα ανάρτηση του καθηγητή πολεοδομίας και ιστορίας της πόλης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο που τολμά να μιλήσει θαρραλέα και χωρίς να χαϊδεύει αυτιά βάζοντας τα πράγματα σε μια λογική σειρά, όπως πρέπει να γίνεται σε κάθε πολιτισμένη χώρα 

Ακολουθεί η ανάρτηση:

Υπάρχει μία πόλη, ένας οικισμός. Εκεί χτίζουμε πυκνά κτίρια σε οικοδομικά τετράγωνα, προβλέποντας να αφήσουμε χώρους – γεωμετρικά ικανούς και σε κατάλληλες διατάξεις – ώστε να διαμορφωθούν οι δρόμοι, οι πλατείες, τα πάρκα, αλλά και οι απαραίτητες κοινωνικές υποδομές: ένα σχολείο, ένα γυμναστήριο ή ένα μικρό γήπεδο, ένα κέντρο υγείας.

Όταν η πόλη μεγαλώνει – ή όταν εμείς επιθυμούμε να την επεκτείνουμε, όπως ονομάζεται στην πολεοδομία – επιλέγουμε μια κατάλληλη έκταση: που δεν είναι δάσος, ούτε αρχαιολογικός χώρος, ούτε αιγιαλός, ούτε ρέμα ή ποτάμι. Και σε αυτή την έκταση σχεδιάζουμε τις νέες συνοικίες και στη συνέχεια επιτρέπουμε την οικοδόμηση, παράλληλα ή, ακόμη καλύτερα, αφού ετοιμαστούν οι υποδομές.

Αυτός είναι ο κανόνας σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο. Αυτή είναι η λογική. Αυτή η πρακτική εφαρμόστηκε σπάνια – ή και καθόλου – στις ελληνικές πόλεις μέχρι τη Μεταπολίτευση. Οι πόλεις πρώτα επεκτείνονταν με καταπατήσεις και άναρχη δόμηση· ύστερα ερχόταν το κράτος, κατόπιν πολιτικών πιέσεων, να νομιμοποιήσει κάποιο πρόχειρο τοπογραφικό σχέδιο (αν υπήρχε και αυτό), φτιαγμένο από τον μεσίτη που «έκοβε» και πουλούσε τα οικόπεδα.

Έξω από τις πόλεις, στους μικρούς οικισμούς, διαμορφώθηκε μια αντίστοιχη παράδοση που διήρκεσε δεκαετίες. Χάρη σε διατάγματα της εποχής του Αντώνη Τρίτση – ο οποίος επιχείρησε να επιβάλει ένα καθεστώς ελέγχου – θεσπίστηκε ένα μεταβατικό πλαίσιο για τις επεκτάσεις: μια ακτίνα γύρω από κάθε οικισμό, κυρίως αγροτικό, μέσα στην οποία μπορούσε να επιτραπεί λελογισμένη δόμηση. Όμως αυτή την ακτίνα την όριζε κατά το δοκούν και χωρίς αντικειμενικά κριτήρια – ο εκάστοτε νομάρχης. Θεσπίζονταν όροι δόμησης και «παρεκκλίσεις», ώστε να μπορεί κανείς να χτίζει σχεδόν ελεύθερα.

Έτσι, και σε αυτή την περίπτωση, η παρέκκλιση, η εξαίρεση, έγινε κανόνας. Η ύπαιθρος κτιζόταν σιγά-σιγά: με μονοπάτια αντί για δρόμους, χωρίς κανέναν δημόσιο χώρο, χωρίς καμία υποδομή. Οι νομάρχες, επιρρεπείς στις πιέσεις και χωρίς υποχρέωση να πολεοδομήσουν συστηματικά, όριζαν αυθαίρετα μία περιμετρική γραμμή και ο οικισμός διπλασιαζόταν ή τριπλασιαζόταν μέσα σε λίγο καιρό. Παράλληλα, στήθηκε μία τεράστια κτηματομεσιτική οικονομία πάνω στην παραδοχή της αέναης επέκτασης των οικισμών – κυρίως σε παραθεριστικές ζώνες αλλά και σε προάστια της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης.

Επειδή στην Ελλάδα τόσο οι πλούσιοι όσο και οι φτωχοί έχουν – από διαφορετικές αφετηρίες – το «δικαίωμα» να αυθαιρετούν και να λεηλατούν τη δημόσια γη και την ύπαιθρο, φτάσαμε στο σημερινό χάος. Από τη μία, η Μύκονος και η Πεντέλη, με τεράστιους οικισμούς επαύλεων στο πουθενά· από την άλλη, οι επίσης τεράστιοι οικισμοί λαϊκής δεύτερης κατοικίας – χωρίς ούτε μία υποτυπώδη υποδομή – στον νότιο Ευβοϊκό, στη Σαλαμίνα, στα Γεράνεια, στην ακτή του Κορινθιακού.

Σήμερα, σχεδόν ολόκληρο το επίσημο πολιτικό φάσμα της χώρας καταγγέλλει το Συμβούλιο της Επικρατείας, επειδή με την πρόσφατη απόφασή του επιχείρησε να βάλει σε τάξη αυτό το καταστροφικό χάος. Όχι απαγορεύοντας τις επεκτάσεις των οικισμών, αλλά καθορίζοντας πως αυτές θα γίνονται στο εξής με πολεοδομικούς κανόνες – όχι τυχαία, ούτε με χαριστικές ρυθμίσεις, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα.

Έτσι φτάνουμε σε μια διακομματική αντίδραση, η οποία – στο όνομα «του λαού» – διεκδικεί το δικαίωμα στη δόμηση όπου μας αρέσει: ένα δικαίωμα που επιβιώνει επί δύο αιώνες, από την εποχή του Όθωνα, και που συνοψίζεται σε μια σταθερή επιλογή: τον προσδιορισμό της γης – δημόσιας ή ιδιωτικής, αγροτικής, δασικής, ορεινής, παράκτιας, παραλίμνιας – ως λάφυρου προς λεηλασία. Δικαίωμα και προνόμιο για τον «επενδυτή» που θέλει να χτίσει γιγαντιαία ξενοδοχεία, για τον παίκτη του χρηματιστηρίου που αναζητά βίλα με πισίνες στην καλντέρα της Σαντορίνης, στα παρθένα ακρωτήρια της Σερίφου ή μέσα στο δάσος της Χαλκιδικής, για τον εργολάβο που τεμαχίζει και οικοδομεί, για τον μετανάστη του ’50 που γύρευε ένα κεραμίδι για την οικογένειά του στο Πέραμα, αλλά και για τον εργαζόμενο παραθεριστή του ’90 που ήθελε ένα σπιτάκι για τα Σαββατοκύριακα δίπλα στη θάλασσα στη Λούτσα.

Η υπόθεση αυτή δεν είναι μοναδική. Είναι ένα από τα κεφάλαια του μεγάλου βιβλίου της ελληνικής ημιτελούς πολεοδομικής παράδοσης. Μαζί με την επί δύο αιώνες απουσία κτηματολογίου και δασικών χαρτών, μαζί με την αδιανόητη εφαρμογή της εκτός σχεδίου δόμησης σε όλη την επικράτεια.

Για να μη μελαγχολήσουμε, ας σκεφτούμε λίγο τα θετικά τα οποία πιστώνονται στις προηγούμενες κυβερνήσεις, τις προ του Μνημονίου, σε αυτές του ΣΥΡΙΖΑ του 2015-2019 και στις τωρινές της ΝΔ όσο και αν η διατύπωση ξενίζει: το κτηματολόγιο, όπως και οι δασικοί χάρτες, προχωρούν. Με αργούς ρυθμούς, αλλά προχωρούν. Και δεν πρέπει να σταματήσουν με κανέναν τρόπο. Το αρχαιολογικό κτηματολόγιο έχει ολοκληρωθεί, όπως και η περίφημη χάραξη των αιγιαλών που εκκρεμούσε γενιές και γενιές. Για πρώτη φορά από την εποχή της πολεοδομικής ανασυγκρότησης, της ΕΠΑ του 1983, εκπονούνται μαζικά πολεοδομικά σχέδια που θα καλύψουν το σύνολο του αστικού και εξωαστικού χώρου της Ελλάδας.

Ο έλεγχος των ορίων των οικισμών που ζητά το ΣτΕ είναι αντικείμενο αυτού του σχεδιασμού – και μόνο αυτού. Εκεί οφείλει να υπάρξει η δημόσια διαβούλευση: της αυτοδιοίκησης, των κατοίκων, της αγοράς. Εκεί πρέπει να γίνει ο διάλογος και να ληφθούν οι αποφάσεις για το ως πού και πώς αντέχει να επεκταθεί ένα χωριό, μία κωμόπολη, μία πόλη. Για το πόσο θα χτίσουμε από την ύπαιθρο, πόσες γεωργικές, δασικές ή ορεινές εκτάσεις θα κρατήσουμε ανέγγιχτες.

Ίσως είναι η στιγμή – χάρη και στην ευτυχή επιμονή του Συμβουλίου της Επικρατείας – να τελειώνουμε όχι μόνο με τα όρια και τους όρους «λάστιχο» της δόμησης, αλλά και με την απαράδεκτη εκτός σχεδίου δόμηση.

Η περιπέτεια των δέντρων μέσα στις ελληνικές πόλεις είναι λίγο πολύ γνωστή στους κατοίκους τους ως μία κακή εμπειρία. Μέσα στις υποβαθμισμένες (και όχι μόνο λόγω της ουσιαστικής ανυπαρξίας πρασίνου) πόλεις μας, τα δέντρα μοιάζουν να είναι ενταγμένα σε διαρκώς αποτυχημένες απόπειρες των δήμων να προβάλλουν ένα φιλοπεριβαλλοντικό προσωπείο στην καλύτερη περίπτωση ή ως ένα άλλοθι για τις περιβαλλοντικά εγκληματικές πολιτικές και τακτικές που με συνέπεια ακολουθούν. 

Ο Μηνάς Τσακιρίδης είναι Ειδικός (ή αστικός κατ’ αυτόν) Δενδροκόμος. Arborist είναι ο ακριβής τίτλος που κατέχει που όμως δεν αποδίδεται επαρκώς και επιτυχώς στα Ελληνικά. Ο κ. Τσακιρίδης διαθέτει πολυετή εμπειρία στη φροντίδα, τον έλεγχο  και τη  διαχείριση «δένδρων σε αστικό ή δομημένο περιβάλλον*» και είναι ο πρώτος πιστοποιημένος στην Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Δενδροκομικό Συμβούλιο (EAC) ως European Tree Worker. Η εταιρεία του ΔΕΝΔΡΟΤΕΧΝΙΚΗ (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)  στα 33 χρόνια της ζωής της έχει υλοποιήσει σημαντικά, δημόσια και ιδιωτικά   έργα διαχείρισης, φροντίδας και προστασίας τέτοιων δέντρων.

.Με αφορμή μία πρόσφατη εργασία του που αφορούσε εξειδικευμένες επεμβάσεις σε μια μεγάλη λεύκη  Populus Χ canescens 80 περίπου  ετών και 22+ μέτρων  ύψους, με περίμετρο κορμού 392 εκ. στη Βαρυμπόμπη του ζητήσαμε να μας μιλήσει τόσο για τις συγκεκριμένες επεμβάσεις όσο και για άλλα μεγάλα ζητήματα που αφορούν στη διαχείριση των δέντρων στην πόλη που όπως όλοι γνωρίζουμε, δεν βρίσκεται και στο καλύτερο επίπεδο στην Ελλάδα.

 Η συνέντευξη καταγράφηκε στις 29 Μαρτίου 2025 στη Ραφήνα.

Attica Voice (AV)

Κύριε Τσακιρίδη σας ευχαριστούμε για την αποδοχή του αιτήματος μας για μία συζήτηση πάνω στη διαχείριση και προστασία των δέντρων στην Ελλάδα σήμερα και ειδικότερα στην Αττική. Μας έκανε μεγάλη εντύπωση η δουλειά που αποτυπώσατε σε φωτογραφίες τις οποίες αναρτήσατε στο facebook και αφορούσαν επεμβάσεις (επεμβάσεις σωτηρίας θα τις χαρακτηρίζαμε) σε μεγάλα άτομα λεύκης στην καμένη από το 2021 περιοχή της Βαρυμπόμπης.  Είδαμε για πρώτη φορά, να γίνεται λεπτομερής, πλήρης επιστημονικά και τεχνικά, με μία λέξη σοβαρή δουλειά, στην περιποίηση ενός δέντρου, στη φροντίδα του και στη διαχείριση του. Δουλειά που συνέβαλλε στη προστασία του δέντρου, στην αποφυγή της υλοτόμησής του και στην αποφυγή της καταστροφής του γενικότερα. Αυτό δεν συμβαίνει συνήθως στα έργα πρασίνου στη χώρα μας.  Πώς προστατεύτηκε αυτό το δέντρο; (η λεύκη  στη Βαρυμπόμπη) πώς πάρθηκε η απόφαση για τη συγκεκριμένη διαχείριση; Με ποιον  τρόπο έγινε; Ποιες η επιθυμία και θέση του πελάτη σας, τι ήθελε;  Ποια ήταν η ιστορία του δέντρου με λίγα λόγια.

Μηνάς Τσακιρίδης (ΜΤ)

Καταρχάς, την απόφαση για το πως θα διαχειριστούμε αυτό το δέντρο, την πήρα εγώ και την πρότεινα στον πελάτη, στον οποίο μάλιστα εδώ και δύο χρόνια εκτελώ και χρέη συμβουλευτικής και επίβλεψης στον χώρο, όπου γίνονται διάφορες οικοδομικές εργασίες πλησίον των δένδρων. Μετά από τη φωτιά του 2021 γίνονται πολλές ανακατατάξεις τεχνικής φύσεως, ας πούμε, σκυροδέματα, πράγματα, ενισχύσεις, πλησίον σημαντικών για το τοπίο δέντρων, τα οποία είχαν την τύχη να επιβιώσουν μετά από τη φωτιά. Ένα από αυτά, ήταν και αυτό το δέντρο. Δεκάδες και εκατοντάδες καταστράφηκαν από τη φωτιά. Ο άνθρωπος αυτός έχει όλη την καλή διάθεση να ακολουθήσει κάποιες συμβουλές και προτάσεις πάνω στη σύγχρονη αστική δενδροκομία, όπως ισχύουν σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πλην  Ελλάδος και Αλβανίας.

Στο χώρο αυτό επιβλέπω διάφορες εργασίες, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη και όντως μέχρι στιγμής, έχουν αποτραπεί πολλές ζημιές, ειδικά στο ριζικό σύστημα αυτού του δέντρου. Γιατί αυτό το οποίο βλέπουμε στην ουσία κοιτώντας ένα δέντρο, είναι το μισό. Το άλλο μισό βρίσκεται υπόγεια.

Η απόφαση λοιπόν για τη φροντίδα αυτού του δέντρου συνδυάστηκε και με την εγκατάσταση κάποιου συστήματος για την “σταθεροποίηση” της κόμης και πιο συγκεκριμένα των χοντρών κορμών με αδύναμη σύνδεση προκειμένου να αποκατασταθεί η ασφάλεια του χώρου αφενός, και αφετέρου να διατηρήσουμε ακέραιη την κόμη του αποφεύγοντας αυστηρά κλαδέματα που μόνο ζημία προκαλούν στο δένδρο.

Λέγοντας «αδύναμη σύνδεση», εννοούμε τη σύνδεση δύο ομοιογενών κορμών σε οξεία  γωνία V και στη διχάλα αυτή (V) εμπεριέχεται  φλοιώδης ιστός, με αποτέλεσμα  η σύνδεση αυτή να είναι αδύναμη και ο κίνδυνος απόσχισης πολύ μεγάλος. Σε παρόμοιες περιπτώσεις,  για να ελαχιστοποιήσεις τον κίνδυνο θα έπρεπε να  καρατομήσεις το δέντρο αλλά εδώ αποφύγαμε αυτή τη «λύση» με την επιλογή και εγκατάσταση του υποστηρικτικού αυτού συστήματος .

Οι ασφαλίσεις αυτές του δέντρου είναι από συνθετικά υλικά, άλλοτε στατικά και άλλοτε δυναμικά γιατί το δέντρο σαν δομή είναι δυναμική. Δηλαδή αν το σταθεροποιήσεις – το ακινητοποιήσεις  και του πεις ότι «θα κάτσεις εδώ» χρησιμοποιώντας σταθερά και περιοριστικά  υλικά, θα εκτονωθεί όλη η δύναμη κάπου αλλού και στο τέλος μπορεί να  πέσει και ολόκληρο το δέντρο.

Η λεύκη στη Βαρυμπόμπη πριν και μετά τις εργασίες φροντίδας και ασφάλισης.
΄Ενα άτομο Populus Χ canescens 80 περίπου ετών και 22+ μέτρων ύψους με περίμετρο κορμού 392 εκ

Λεπτομέρεια του υποστηρικτικού συστήματος εγκατεστημένου

AV

Πέρα από την πολύτιμη προσπάθεια να διατηρηθούν τα δέντρα που σώθηκαν στον χώρο που ανήκουν, γίνονται και άλλες προσπάθειες αναδάσωσης, αναχλόασης και γενικά αποκατάστασης στην πληγείσα περιοχή (ΣτΣ Βαρυμπόμπη)

ΜΤ

Από όσο γνωρίζω, όχι, οργανωμένα τουλάχιστον σε όλη την περιοχή. Παρόλα αυτά, στον ιδιωτικό  χώρο όπου εργάζομαι  υπάρχει πλάνο που το έχει αναλάβει ιδιωτική εταιρεία  και περιλαμβάνει φύτευση εκατοντάδων δέντρων και διαφόρων φυτών στα σημεία όπου καταστράφηκαν από την φωτιά.

AV

Σε ό,τι αφορά στο συγκεκριμένο δέντρο,  αυτή τη λεύκα, πείτε μας λίγα περισσότερα για το σύστημα στήριξής της προκειμένου το δέντρο να σωθεί.

 ΜΤ

Στόχος αυτού του συστήματος είναι να παρέχει στο δένδρο κάποιο βαθμό συμπληρωματικής στήριξης. Αυτό, μειώνει τον κίνδυνο δομικής αστοχίας μειώνοντας την κίνηση  των στελεχών και των κλαδιών με αδύναμη σύνδεση, ελαχιστοποιώντας τυχόν τραυματισμό ανθρώπων και ζημίες σε περιουσιακά στοιχεία κατά την διάρκεια ισχυρών ανέμων ή χιονόπτωσης.

Μετά από αξιολόγηση του δένδρου, και μέσω μιας ειδικής διαδικασίας, εγκαταστάθηκε το υποστηρικτικό αυτό σύστημα  σε πέντε σημεία αποτελούμενο τόσο από ένα ειδικό κούφιο σχοινί όσο και ζώνες (στατικά και  δυναμικά-ελαστικά) ειδικά σχεδιασμένα για αυτό τον σκοπό χωρίς να τραυματίζει το δένδρο, με όριο θραύσης από 4 έως  6 τόνους. 

 AV

Πόσο καιρό διήρκεσαν οι εργασίες;

ΜΤ

Στις εργασίες περιλαμβάνεται και η κλάδευση βέβαια. Γιατί δεν ήταν μόνο αυτό. Ήταν και άλλα 5-6 δέντρα που γίνανε και σ’ αυτά ασφαλίσεις.  Ήταν και τα κλαδέματα που έγιναν σε κάποια άλλα. 

AV

Ωραία για τα πέντε δέντρα. Για τα πέντε-έξι μεγαλύτερα δέντρα, πόσο διήρκεσαν οι εργασίες; Πόσο καιρό πήρε το κλάδεμα τους;

ΜΤ

 Ήμουνα εκεί δέκα μέρες.  Κλάδεμα έγινε σε τρία δέντρα. Σε αυτή τη μεγάλη λεύκα και σε μία μικρότερη. Και σε μία ακόμα πιο μικρή, μικρή σε ηλικία. Πρέπει να είναι είκοσι ετών περίπου.  Εκεί, στη μικρότερη, έγινε κυρίως κλάδευση για την αποτροπή δημιουργίας διχάλας V σε τρία σημεία του δέντρου. Δηλαδή εργάστηκα για την ανάπτυξη μιας ισχυρής δομής συμβατής με τα αστικά και προαστιακά τοπία. 

Εργασίες φροντίδας και ασφάλισης 2 ατόμων φλαμουριάς. Αφαιρέθηκε το 15% της κόμης τους. Φωτογραφία πριν και μετά

Φωτογραφία του υποστηρικτικού συστήματος για την «σταθεροποίηση» της κόμη σε τριγωνική διάταξη

AV

Υπάρχει περιθώριο να εκτελεστούν αυτές οι εργασίες στο δημόσιο χώρο, στο αστικό πράσινο  δεδομένου ότι τιμολόγια (άρθρα και τιμολόγια) υπάρχουν ή μπορούν να συνταχθούν για να καλύψουν το κόστος της εξειδικευμένης εργασίας και των ειδικών υλικών που απαιτούνται;

 ΜΤ

Αναμφίβολα χρήζουν αναθεώρησης τόσο τα άρθρα όσο και τα τιμολόγια για τις εργασίες αυτές, όπως και η ομαδοποίηση των δέντρων σε πολλές  κατηγορίες και υποκατηγορίες. Κατηγορία ανά ύψος όπως αυτό ισχύει σήμερα δεν σημαίνει τίποτα.  Το κάθε δέντρο είναι ξεχωριστό. Ξεχωριστό με βάση τις πραγματικές του ανάγκες. Ξεχωριστό με βάση την ηλικία του, τα χαρακτηριστικά του, τις ανάγκες του τοπίου και της θέσης όπου αυτό βρίσκεται.  Γιατί (για παράδειγμα) και η Βελανιδιά στη Ραφήνα δεν είναι πολύ ψηλό δένδρο σε σχέση με την ηλικία και την περίμετρο του κορμού της, αλλά έχει μία πάρα πολύ εξαπλωμένη και πυκνή κόμη. Ένα τέτοιο δέντρο, για να το κλαδέψεις και να φροντίσεις την κόμη του σωστά δεν θα πάρει λιγότερο από 4 ημέρες. Αυτό βέβαια για να πεις ότι κάνω μια σοβαρή εργασία που θα ωφελήσει το δένδρο.  Όπως έχεις προσέξει, τη Βελανιδιά εδώ στη Ραφήνα, την έχουν στηρίξει με κάτι. Καλό είναι αυτό. Αν είχε σπάσει  θα το είχαν κόψει. Επομένως έστω και ως πρόχειρη και κάπως αντιαισθητική λύση, είναι κάτι καλό. Δεν είναι και τόσο ωραίο αλλά το δικαιολογώ από την άποψη αυτή.

AV

Είναι βέβαια και πολύ μεγάλη η συγκεκριμένη βελανιδιά.

MT

 Όχι δεν είναι πολύ μεγάλο το συγκεκριμένο δέντρο σε σχέση με άλλα. Το είχαμε μετρήσει το 2015 σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών στο Γουδί και τον Ελληνικό Σύλλογο για την Δενδροκομία που είχαμε τότε κάναμε και προτάσεις. Μάλιστα προς το Δήμο της Ραφήνας για να συμμετέχουμε και εμείς  σαν φορέας με σκοπό να ανακηρυχθεί το δέντρο σαν Μνημείο της Φύσης. Με όλα τα συνεπακόλουθα μετά για το χώρο και για την πόλη

AV

Και υποβάλατε το φάκελο;

ΜΤ

 Ναι, είχαμε κάνει μια τέτοια πρόταση

AV

Δηλαδή αυτός ήταν ο πρώτος φάκελος για τη βελανιδιά. Γιατί μετά υποβλήθηκε το 2020  άλλος φάκελος στο δασαρχείο Πεντέλης, με ειδική περιβαλλοντική μελέτη του άρθρου 18 του νόμου 1650/1986 άρθρο αλλά και της αναθεώρησης του από τον Ν. 3937/2011 άρθρο 3, παράγραφος 5, εδάφιο β και την εγκύκλιο 91088/2072/7-6-06 της Γενικής Διεύθυνσης Δασών.  Και τώρα υποβλήθηκε τρίτος φάκελος, στη σχετική επιτροπή του νέου νόμου που ψηφίστηκε για τα μνημεία της Φύσης.

 ΜΤ

Ας ελπίσουμε τώρα, την τρίτη φορά ότι θα ολοκληρωθεί η διαδικασία.

AV

Εκτός από τα μέτρα προστασίας για το χώρο γύρω από το δέντρο, εφόσον κηρυχθεί μνημείο της Φύσης, υπάρχει κάτι άλλο που θα πρέπει να γίνει;

ΜΤ

Ήδη έχουν πάρει κάποια μέτρα, γιατί πήγαιναν και πάρκαραν αυτοκίνητα από κάτω. Έχουν φτιάξει και ένα κυκλικό τοιχίο γύρω από τη βάση του δέντρου.

AV

Θα μπορούσε να γίνει κάποια άλλη επέμβαση που να το προστατέψει χωρίς να  καταστρέφει την εικόνα του δέντρου όπως τα σίδερα που έχουν βάλει για να κρατάνε τους οριζόντιους κλάδους;

MT

Η εικόνα θα καταστραφεί αν αρχίσουν και αποσχίζονται ή  να σπάνε οι χονδροί αυτοί χαμηλοί κλάδοι . Όχι με ένα σίδερο. Όταν πρόκειται να διατηρήσεις ολόκληρη  την κόμη ενός τέτοιου δέντρου, δεν το θεωρώ άσχημο το να τη στηρίξεις με σίδερα, έστω και αν αυτά δεν είναι αισθητικά αποδεκτά.

AV

Ας επιστρέψουμε στο αστικό πράσινο γενικότερα. Είσαι ευχαριστημένος με τον τρόπο δουλεύεται στην Ελλάδα σήμερα;

MT

Όχι, είτε αυτό αφορά δημόσιους είτε  ιδιωτικούς χώρους. Και το τονίζω γιατί κάποιοι λένε... «Εντάξει, δεν είναι καλό το πράσινο στους δημόσιους χώρους, αλλά σε ιδιωτικούς γίνεται καλή δουλειά». Ούτε εκεί γίνεται καλή δουλειά στο μεγαλύτερο μέρος, δυστυχώς..

• Για τα καρατομημένα δέντρα και τα κλαδέματα που παράγουν κινδύνους 

AV

Εδώ στη Ραφήνα; Ας πάρουμε τα παραδείγματα των αποκεφαλισμένων δέντρων που πύκνωσαν τα τελευταία χρόνια. Τα αποκεφαλισμένα αρμυρίκια ή οι ευκάλυπτοι επί της λεωφόρου Μαραθώνος απέναντι από την Αγία Βαρβάρα. Θα θέλαμε ένα σχόλια γι’ αυτά.

ΜΤ

Οι ευκάλυπτοι που αποκεφαλίστηκαν το 2023 σήμερα έχουν «ξαναπετάξει» αλλά δεν έχουν επανέλθει ακόμα. Δεν έχουν επανέλθει... Μετά από μερικά χρόνια τα δένδρα αυτά θα γίνουν πραγματικά και όχι υποθετικά επικίνδυνα λόγω της αδύναμης σύνδεσης των νέων και ταχύτατα αναπτυσσόμενων κλάδων οι οποίοι θα αποκολλούνται!    

Έπρεπε να γίνει διαφορετική διαχείριση  με κριτήριο την κατάσταση του κάθε δέντρου χωριστά και τις απαιτήσεις του χώρου. Δεν έγινε. Αντιμετωπίστηκαν τα δέντρα όλα μαζί και με άσχημο τρόπο που θα δημιουργήσει μελλοντικά άλλα, πιο επικίνδυνα θέματα.

AV

Ευχαριστούμε πολύ κύριε Τσακιρίδη για το χρόνο σας και πάλι συγχαρητήρια για την εξαιρετική αλλά και λεπτομερή δουλειά σας στη διαχείριση και προστασία των δέντρων με πρόσφατο παράδειγμα οι λεύκες στη Βαρυμπόμπη.

Σημειώσεις σχετικά με το πρόγραμμα φροντίδας και ασφάλισης της λεύξης στη Βαρυμπόμπη

Το πρόγραμμα  αφορούσε τη φροντίδα της κόμης καθώς επίσης και μια μικρή λέπτυνση πρώτου σταδίου, και στα οποία αφαιρέθηκε το 5% του φυλλώματος. Έγινε επίσης εγκατάσταση σε 5 σημεία υποστηρικτικού συστήματος για την “σταθεροποίηση” της κόμης λόγω αδύναμων συνδέσεων.

Η εργασία έγινε με χρήση καλαθοφόρου οχήματος και με αναρρίχηση. 

Δεν αρκούν μόνο η υψηλή επιστημονική κατάρτιση και η ακαδημαϊκή καταξίωση. Η δουλειά του ειδικού (ή του αστικού κατά τον κ. Τσακιρίδη) δενδροκόμου απαιτεί εκτός από την αγάπη για τα δέντρα και τη Φύση και αρκετές ακόμα δεξιότητες και ικανότητες.

Η Δενδροτεχνική.

Η Δενδροτεχνική, ιδρύθηκε το 1992 και είναι η παλαιότερη επιχείρηση στην Ελλάδα με αντικείμενο την αστική δενδροκομία.

Αναλαμβάνει δημόσια και ιδιωτικά έργα που αφορούν τη φροντίδα, τον έλεγχο και την διαχείριση  δένδρων σε αστικό ή δομημένο περιβάλλον.

Προσφέρει επίσης υπηρεσίες συμβουλευτικής και επίβλεψης καθώς και την εκπαίδευση αστικών δενδροκόμων «arborists».

www.dendrotechniki.gr  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

_____

*είναι όρος τον οποίο χρησιμοποιεί ο κ. Τσακιρίδης αντί του συνηθισμένου και εσφαλμένου κατ’ αυτόν όρου «αστικών δένδρων»

της Μαρίας Νάτση

Τι σχέση έχουν τα Τ λεμφοκύτταρα και η κορτιζόλη με τα δέντρα;

Ο αυτισμός και οι αγχώδεις διαταραχές με τον κήπο;

Η βία και η εγκληματικότητα με τα δάση;

Τα τελευταία χρόνια οι  επιστήμονες μελετούν την επίδραση της επαφής με τη φύση, στην ψυχική και σωματική υγεία του ανθρώπου. Νέοι επιστημονικοί  τομείς και όροι  κάνουν την εμφάνισή τους, όπως η περιβαλλοντική ψυχολογία , η περιβαλλοντική νευροεπιστήμη και η βιοφιλία.

Αυτό που οι αυτόχθονες πληθυσμοί γνωρίζουν εμπειρικά, αυτό που είναι εγγεγραμμένο στο γενετικό υλικό του ανθρώπου στη διάρκεια των 7 εκατομμυρίων χρόνων της ύπαρξής του, η εγγενής δηλαδή ανάγκη του ανθρώπου να ζει μέσα στη φύση, γίνεται πλέον αντικείμενο έρευνας.

Σύμφωνα με μελέτες, η βόλτα στο δάσος και η θέαση του φυσικού περιβάλλοντος καταγράφει επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης που σχετίζεται με το άγχος,  12 τοις εκατό χαμηλότερα συγκριτικά με αυτά της πόλης.

Ο Μέγιερ Λίντενμπεργκ μελέτησε ένα τμήμα του εγκεφάλου, την αμυγδαλή, η αυξημένη δραστηριότητα της οποίας προδιαθέτει σε αγχώδεις διαταραχές και κατάθλιψη. Σύμφωνα με  μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2011, παρατηρείται υπερδραστηριότητα της αμυγδαλής στους ανθρώπους των πόλεων, ενώ η ενεργοποίησή της εξαρτάται από το μέγεθος της πόλης που ζουν. Είναι εντυπωσιακό ότι στις αγροτικές περιοχές δεν ενεργοποιείται καθόλου. Να σημειωθεί ότι οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη παρουσιάζουν  αύξηση της τάξεως του 40 με 50 τοις εκατό παγκοσμίως.

Σε μελέτη 900.000 παιδιών, διαπίστωσαν ότι όσα ζούσαν σε γειτονιές με ελάχιστους "ελεύθερους πράσινους" χώρους είχαν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης ψυχικών  διαταραχών κατά 55% υψηλότερο συγκριτικά με όσα είχαν συστηματική επαφή με πράσινους χώρους

(Engemann, K., et al., PNAS, Vol. 116, No. 11, 2019).

Άλλη μελέτη 2000 ατόμων που πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2015  έδειξε ότι ο χρόνος που περνάμε στη φύση, οδηγεί σε μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή και σημαντική μείωση της εγκληματικότητας .

Η φύση βοηθάει στη μείωση των επιπτώσεων της μοναξιάς και της κοινωνικής απομόνωσης.  Σε 359 άτομα με στοιχεία έντονης  κοινωνική απομόνωσης,  μελετήθηκε το αποτέλεσμα της επαφής τους  με τη φύση και διαπιστώθηκε  αύξηση των δεικτών  ψυχικής υγείας, αύξηση της αίσθησης ικανοποίησης από τη ζωή και της αίσθησης ύπαρξης κάποιου σκοπού.

(Cartwright, B. D. S., et al., International Journal of Environmental Research and Public Health, Vol. 15, No. 6, 2018).

Μελέτες σε νοσηλευόμενους ψυχιατρικούς ασθενείς  αλλά και σε παιδιά με αυτισμό, κατέδειξαν ότι η έκθεση σε ένα ασφαλές φυσικό περιβάλλον όπως είναι ένας κήπος, μειώνει την επιθετικότητα και ομαλοποιεί τις αισθητηριακές λειτουργίες. Η επαφή τους με το χώμα, το νερό, τον άνεμο, δηλαδή με στοιχεία  γνώριμα σε αυτούς, εξισορροπεί τις αισθήσεις. Παιδιά και ενήλικες που δυσκολεύονται να εκφραστούν, στον κήπο εκφράζονται, βρίσκουν ένα νόημα, κάτι που τους εκπλήσσει καθημερινά και τους ελκύει. Βρίσκονται σε έναν εξωτερικό ασφαλή χώρο και όχι σε χώρο με περιορισμό.

Οι κήποι πλέον γίνονται συνεργάτες φροντίδας σε ψυχιατρικά τμήματα, σε σχολεία παιδιών με αυτισμό αλλά και σε συμβατικά νοσοκομεία και σχολεία.

Ασθενείς που είχαν δωμάτια με θέα στον κήπο, είχαν μικρότερο χρόνο νοσηλείας, μειωμένη χρήση φαρμάκων και βίωναν λιγότερο πόνο. Η "πράσινη" αρχιτεκτονική φθάνει πλέον στα νοσοκομεία. (μελέτες του  Ρότζερ Ούλριχ).

Στην Ιαπωνία. που το 67% της έκτασής της καλύπτεται από δάση,  έχουν δημιουργήσει 60 πιστοποιημένα προστατευόμενα  κέντρα δασοθεραπείας, με ειδικούς οδηγούς.

Το 1982 οι Ιάπωνες δημιούργησαν ένα εθνικό πρόγραμμα υγείας, το «Shinrin-yoku» , φράση που στη γλώσσα τους σημαίνει: «Αφιερώνω χρόνο στο δάσος»,  η λεγόμενη δασοθεραπεία ή αλλιώς “λουτρό" δάσους.

Τα δέντρα εκκρίνουν ουσίες (phytoncides) για να  προστατευτούν από μικροοργανισμούς,  βακτήρια  και έντομα επιβλαβή για την υγεία τους. Αυτά τα έλαια αποδεικνύεται ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Μια βόλτα στο δάσος, το άγγιγμα των δέντρων, η μυρωδιά του αέρα,  χαμηλώνει τις τιμές της αρτηριακής πίεσης και μειώνει τις ορμόνες του στρες (αδρεναλίνη, νορεπινεφρίνη και κορτιζόλη). Τα  δασικά" λουτρά " ενισχύουν το ανοσοποιητικό, αυξάνοντας τη λειτουργία των  Τ λεμφοκυττάρων, των φυσικών δολοφόνων του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ενδεικτικά, ο ύπνος στη φύση μια φορά το μήνα, αυξάνει τη δράση των Τ λεμφοκυττάρων κατά περίπου 50 τοις εκατό για 30 μέρες

(Li Q, Morimoto K, Kobayashi M, Inagaki H, Katsumata M, Hirata Y, et al. A forest bathing trip increases human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins in female subjects. J Biol Regul Homeost Agents. 2008;22:45–55. [PubMed])

Νευροεπιστήμονες ανακοίνωσαν ότι οι γνωστικές ικανότητες όχι μόνο ενισχύονται αλλά αποκαθίστανται καθώς έχει απεικονιστεί διέγερση του προμετωπιαίου λοβού, ο οποίος σχετίζεται με τη μνήμη και την ικανότητα απομνημόνευσης.

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε μαθητές, απέδειξε ότι όσοι κοίταζαν για 40 δευτερόλεπτα μια καταπράσινη στέγη  γεμάτη λουλούδια, έκαναν σημαντικά λιγότερα λάθη σε σχέση με όσους χαλάρωναν κοιτώντας μια τσιμεντένια στέγη

(Lee, K. E., et al., Journal of Environmental Psychology, Vol. 42, No. 1, 2015).

Σε χώρες του εξωτερικού,  εισάγονται στα σχολεία εκπαιδευτικές μέθοδοι βασισμένες στη φύση, ενώ λειτουργούν  ήδη τα λεγόμενα " δασικά" σχολεία από την προσχολική ηλικία .

Η επανασύνδεση με τη φύση έχει πλέον επιστημονικά μετρήσιμη επίδραση στο σώμα και στον ψυχισμό μας.

Όταν ρήγνυται ο πανάρχαιος αυτός δεσμός, η υγεία και η ισορροπία χάνονται. Το σώμα και η ψυχή  μπαίνουν σε κατάσταση συναγερμού και το τίμημα είναι η αύξηση των  χρόνιων νοσημάτων, των αυτοάνοσων, των ψυχικών διαταραχών και γνωστικών  δυσλειτουργιών.

Στο σύγχρονο άνθρωπο το κέρδος τείνει να εξαλείψει  τη σοφία των προγόνων του.

Παραθέτουμε ένα  κείμενο που χρονολογείται γύρω στα 1855 και αποτελεί την απάντηση του  αρχηγού της φυλής Ινδιάνων Σκουάμις, στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Φραγκλίνο Πηρς, ο οποίος ζήτησε από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους.

"Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό – τη ζέστα της γης; Για μας μοιάζει παράξενο.

Η δροσιά του αγέρα ή το άφρισμα του νερού ωστόσο δε μας ανήκουν.

Πώς μπορείτε να τα αγοράσετε από μας;

Κάθε μέρος της γης αυτής είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει είναι, στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου, ιερό.

Ξέρουμε πως ο λευκός δεν καταλαβαίνει τους τρόπους μας.

Τα μέρη της γης, το ένα με το άλλο, δεν κάνουν γι’ αυτόν διαφορά, γιατί είναι ένας ξένος που φτάνει τη νύχτα και παίρνει από τη γη όλα όσα τού χρειάζονται. Η γη δεν είναι αδερφός του, αλλά εχθρός που πρέπει να τον καταχτήσει, και αφού τον καταχτήσει, πηγαίνει παρακάτω…

Πουθενά δε βρίσκεται μια ήσυχη γωνιά μέσα στις πολιτείες του λευκού. Πουθενά δε βρίσκεται μια γωνιά να σταθείς να ακούσεις τα φύλλα στα δέντρα την άνοιξη ή το ψιθύρισμα που κάνουν τα ζουζούνια πεταρίζοντας...

Βρίσκουμε χαρά στα δάση…

Ίσως να μην το καταλαβαίνετε,

Γιατί οι συνήθειές μας είναι διαφορετικές απ’ τις δικές σας.

Αν σας  πουλήσουμε τη γη μας, αγαπήστε την, καθώς την αγαπήσαμε εμείς, φροντίστε την, καθώς τη φροντίσαμε εμείς  και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή μπόρεσή σας, με όλη την καρδιά σας, διατηρήστε τη για τα τέκνα σας, και αγαπήστε την, καθώς ο Θεός αγαπάει όλους μας.

Ένα ξέρουμε - Η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος ανήκει στη γη.
Εμείς δε δημιουργήσαμε τον ιστό της ζωής, αλλά αποτελούμε μόνο μια ίνα μέσα σ’ αυτόν. Είμαστε κομμάτι της γης και αυτή πάλι ένα κομμάτι από μας.

Ακόμα και ο λευκός δε γίνεται να απαλλαχτεί από την κοινή μοίρα."

Πηγές : Ντοκιμαντέρ Nature’s Effect, Buijs, A., Jacobs, M. (2020). Avoiding negativity bias: Towards a positive psychology of human-wildlife relationships. Ambio. 50, 281–288 (2021). https://doi.org/10.1007/s13280-020-01394-w

Gidlow, C.J., Randall, J., Gillman, J., Smith, G.R., Jones, M. V. (2016) Natural environments and chronic stress measured by hair cortisol. Landscape and Urban Planning, 148, 61–67. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169204615002510

Kaplan, R., Kaplan, S. (1989). The Experience of Nature: A Psychological Perspective. Cambridge University Press. https://www.hse.ru/data/2019/03/04/1196348207/%5BRachel_Kaplan,_Stephen_Kaplan%5D_The_Experience_of_(b-ok.xyz).pdf

Mao, G. X., Lan, X. G., Cao, Y. B., Chen, Z. M., He, Z. H., Lv, Y. D., Wang, Y. Z., Hu, X. L., Wang, G. F., & Yan, J. (2012). Effects of short-term forest bathing on human health in a broad-leaved evergreen forest in Zhejiang Province, China. Biomedical and environmental sciences: BES, 25(3), 317–324. https://doi.org/10.3967/0895-3988.2012.03.010

McMahan, E. A. (2018). Happiness comes naturally: Engagement with nature as a route to positive subjective well-being. In E. Diener, S. Oishi, & L. Tay (Eds.), Handbook of well-being. Salt Lake City, UT: DEF Publishers. https://digitalcommons.wou.edu/fac_pubs/40/

Pluta, A. (2012). Integrated Well-being: Positive Psychology and the Natural World. Master of Applied Positive Psychology (MAPP) Capstone Projects. 37. https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1036&context=mapp_capstone

Rogers, K. (2019). Biophilia hypothesis. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/biophilia-hypothesis

Schmidt, G. (2005). Positive Ecology: Sustainability and the „Good Life“ (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351163682

Ulrich, R. S., Simons, R. F., Losito, B. D., Fiorito, E., Miles, M.A., Zelson, M. (1991). Stress recovery during exposure to natural and urban environments. Journal of Environmental Psychology, 11(3), 201–230. https://doi.org/10.1016/S0272-4944(05)80184-7

Li Q, Morimoto K, Nakadai A, Inagaki H, Katsumata M, Shimizu T, et al. Forest bathing enhances human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins. Int J Immunopathol Pharmacol. 2007;20:3–8. [DOI] [PubMed]

Li Q, Morimoto K, Kobayashi M, Inagaki H, Katsumata M, Hirata Y, et al. Visiting a forest, but not a city, increases human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins. Int J Immunopathol Pharmacol. 2008;21:117–28. [DOI] [PubMed]

Li Q, Morimoto K, Kobayashi M, Inagaki H, Katsumata M, Hirata Y, et al. A forest bathing trip increases human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins in female subjects. J Biol Regul Homeost Agents. 2008;22:45–55. [PubMed]

Υamaguchi M, Deguchi M, Miyazaki Y. The effects of exercise in forest and urban environments on sympathetic nervous activity of normal young adults. J Int Med Res. 2006;34:152–9. [DOI] [PubMed]

Μorita E, Fukuda S, Nagano J, Hamajima N, Yamamoto H, Iwai Y, et al. Psychological effects of forest environments on healthy adults: Shinrin-yoku (forest-air bathing, walking) as a possible method of stress reduction. Public Health. 2007;121:54–63. [DOI] [PubMed]

Forestry Agency of Japan. Available at: http://www.rinya.maff.go.jp/toukei/genkyou/shinrin-jinkou.htm. (2002).

Li Q, Nakadai A, Ishizaki M, Morimoto K, Ueda A, Krensky AM, et al. Dimethyl 2, 2-dichlorovinyl phosphate (DDVP) markedly decreases the expression of perforin, granzyme A and granulysin in human NK-92CI cell line. Toxicology. 2005;213:107–16. [DOI] [PubMed]

Li Q, Kobayashi M, Kawada T. DDVP markedly decreases the expression of granzyme B and granzyme 3/K in human NK cells. Toxicology. 2008;243:294–302. [DOI] [PubMed]

Από τον IRafinaDimotis μεταφέρουμε μια αγωνιώδη κραυγή για ένα μοναδικό υγροβιότοπο που χάνεται στο όνομα μιας δήθεν αντιπλημμυρικής προστασίας με τεχνικές και μεθόδους που ήδη  θεωρούνται παρωχημένες.

Την ώρα που στον πολιτισμένο κόσμο ανοίγουν τα ποτάμια που σκέπασαν παλιότερα, αναγνωρίζοντας το λάθος τους, στην Ελλάδα ακόμη τα τσιμεντώνουν.

Αυτή τη στιγμή στη Ραφήνα θάβεται ένα ποτάμι και κατασκευάζεται ένας νέος Κηφισός. Οι εργολάβοι τσιμεντώνουν ακόμη και τον πυθμένα, δίνοντας την ευκαιρία στην πλημμύρα να κινηθεί πιο γρήγορα και να γίνει πιο καταστροφική

Την ίδια στιγμή καρατομούν εκατοντάδες δέντρα που βρίσκονται στις όχθες του ποταμού και καταστρέφουν ένα μοναδικό υγροβιότοπο.

Παράλληλα, σκεπάζουν για πάντα παλαιολιθικους οικισμούς χιλιάδων χρόνων, απομεινάρια ενός πολιτισμού που για χιλιάδες χρόνια ζούσε δίπλα στο ποτάμι.

Στο όνομα μιας υποτιθέμενης αντιπλημμυρικής προστασίας, αλλά στην πραγματικότητα για αλλαγή χρήσης της γης, θα τσιμεντώσουν ακόμη και τη φυσική αντιπλημμυρική ζώνη της Πετρέζας.

Ένα πολλαπλό έγκλημα εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας, η υποκρισία της εξουσίας ξεχειλίζει και η τοπική κοινωνία αδιαφορεί 

Ας διαβάσουμε το κείμενο και ας δούμε τις αποτρόπαιες αποδείξεις αυτού του περιβαλλοντικού, πολιτιστικού και κοινωνικού εγκλήματος που διαπράττεται στη Ραφήνα

Η τελευταία κραυγή ενός υγροβιότοπου

Ο υγροβιότοπος πεθαίνει. Το μεγαλύτερο ποτάμι της Ανατολικής Αττικής καταστρέφεται μπροστά στα μάτια μας. Ένα από τα τελευταία φυσικά ποτάμια της Αττικής, το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, σιωπηλά υποφέρει.

Αιωνόβια πλατάνια κόπηκαν. Άλλα, στέκουν ακόμα, περιμένοντας τον αναπόφευκτο θάνατό τους. Εκεί που άλλοτε κυλούσε ζωή, τώρα ρέουν εκατομμύρια τόνοι τσιμέντου. Μια νεκρή κοίτη, αποτέλεσμα ενός εγκλήματος που βαφτίστηκε "αντιπλημμυρικό έργο". Μα είδαμε στη Θεσσαλία πώς άντεξαν αυτά τα τσιμεντένια φράγματα στην οργή της φύσης...

Οι "αντιπλημμυρικοί" τοίχοι, σύμβολα μιας αμφίβολης προστασίας, υψώνονται σαν μνημεία της ανθρώπινης αλαζονείας. Οι εικόνες από την πρόσφατη πλημμύρα "Daniel" στη Θεσσαλία, όπου τέτοια έργα αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά, στοιχειώνουν την μνήμη μας.

Κι όμως, δεν είναι μόνο το ποτάμι που χάνεται. Χάνονται αιώνες ιστορίας! Οι όχθες του Μεγάλου Ρέματος κρύβουν έναν πολιτισμό χιλιάδων χρόνων – Παλαιολιθικοί οικισμοί, μνημεία ανεκτίμητης αξίας. Όλα θα θαφτούν κάτω από μπάζα, κάτω από τόνους τσιμέντου, για να πλουτίσουν λίγοι και να σωπάσουν οι υπόλοιποι.

Η αδιαφορία των Ραφηνιωτών, που κάποτε έδιωξαν τον αρχαιολόγο Δημήτρη Θεοχάρη, όταν ανακάλυψε τον Πρωτοελλαδικό Oικισμό, το Ασκηταριό και τα Χαλκουργεία, στοιχειώνει την περιοχή. Ακριβώς ήταν το 1951, όταν ο αρχαιολόγος Δημήτρης Θεοχάρης εκδιώχθηκε γιατί η ιστορία εμπόδιζε την "αξιοποίηση".

Η σιωπή των τοπικών αρχόντων, πρώην και νυν, είναι εκκωφαντική. Η καταστροφή αυτού του ποταμού είναι μια πράξη βίας κατά της φύσης και της ιστορίας.

Ας μην αφήσουμε αυτό το έγκλημα να περάσει απαρατήρητο. Ας υψώσουμε τη φωνή μας για να σώσουμε το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, πριν να είναι πολύ αργά. Όταν το νερό ξαναβρεί το δρόμο του και τα "έργα" καταρρεύσουν, θα είναι αργά.

 Πηγή: IRafina-Dimotis Η Ραφήνα Δημότης (FB)