Θεωρούμε πως δεν λέμε κάτι καινοφανές όταν υποστηρίζουμε ότι η βλακεία ενός ανθρώπου του δίνει ελαφρυντικά στην κρίση μας γι΄αυτόν, επικαλύπτοντας άλλα παράπλευρα χαρακτηριστικά του όπως η κακία, η αλαζονεία και η αυταρχικότητα

Στις ιστορίες του κ. Κόινερ του Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο κύριος Κόινερ ερωτάται:

"Ποιο είναι το μεγάλο μυστικό του βλάκα; Αυτό που τον κάνει ακατανίκητο, ανυπέρβλητα κακό και πάντα νικητή;"

– Το μεγάλο μυστικό του βλάκα, χμ, για να σκεφτώ λίγο... Ε... μάλλον ότι δεν του περνά καν από το μυαλό, δεν διανοείται ότι μπορεί για μια στιγμή να ‘χει άδικο. Κι αν του περάσει μια στάλα υποψίας από το μυαλό, γρήγορα τη διώχνει. Αυτός βλαξ; Ποτέ των ποτών. Οι άλλοι είναι πάντα. Έτσι γίνεται αδίσταχτα θρασύς, υπέροχα επικίνδυνος, ανυπέρβλητα αλαζονικός. Και πείθει. Γιατί πάντα υπάρχουν αρκετοί βλάκες για να σχηματίσουν μια πλειοψηφία.

" Άραγε η βλακεία οδηγεί στην κακία ή η κακία οδηγεί στην βλακεία; ” ρώτησαν ξανά τον κύριο Κόινερ

- Ούτε το ένα ούτε το άλλο .. απάντησε ο κ Κόινερ. Και τα δυο δεν είναι παρά συμπτώματα. Η βαθύτερη αιτία είναι η δυσανεξία απέναντι σε ένα απύθμενο εσωτερικό κενό... Ο βλαξ το υποψιάζεται , αλλά καθώς αδυνατεί να το παραδεχτεί, το απωθεί. Το παραγεμίζει είτε σωματικά -λαιμαργία- είτε στρεφόμενος προς τον εξωτερικό κόσμο: Με κακία. Προσπαθώντας να επιβάλλει την εξουσία του ελπίζει να ξεχάσει την εσωτερική του κενότητα.. αλλά εκείνη επιστρέφει τα βραδιά καθώς ετοιμάζεται να κοιμηθεί... ή τα πρωινά λίγα δευτερόλεπτα πριν ανοίξει τα μάτια του. Φαύλος κύκλος

Η εικόνα - αλλά και η εικόνα μέσα στην εικόνα - είναι δημιούργημα της ανήσυχης, φευγάτης και "αυτόκλητης" καλλιτεχνικής παρέας της Ραφήνας που προσφέρει γενναιόδωρα το ταλέντο της 

 

Οι άνθρωποι το πιο συχνά
δεν ξέρουν τι να κάνουνε τα χέρια τους
Τα δίνουν – τάχα χαιρετώντας – σ’ άλλους
Τ’ αφήνουνε να κρέμονται σαν αποφύσεις άνευρες
Ή – το χειρότερο – τα ρίχνουνε στις τσέπες τους
και τα ξεχνούνε
Στο μεταξύ ένα σωρό κορμιά μένουν αχάιδευτα
Ένα σωρό ποιήματα άγραφα.

 Αργύρης Χιόνης (Από τη συλλογή Λεκτικά τοπία, 1983)

Με ένα εκτενές άρθρο της, η Εφημερίδα των Συντακτών, στις 31/10/22, επανέρχεται στο θέμα της σχεδιαζόμενης κατασκευής αντλιοστασίου λυμάτων στην προστατευόμενη ζώνη του παράκτιου έλους/αμμοθινικού οικοσυστήματος στην παραλία Μαρίκες της Ραφήνας, ένα ζήτημα ιδιαίτερου οικολογικού ενδιαφέροντος που ξεπερνά τα στενά όρια της περιοχής και έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων από πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Στο άρθρο αυτό καταγράφονται

α) οι αντιδράσεις τόσο των κατοίκων όσο και των περιβαλλοντικών οργανώσεων

β) η κωλυσιεργία του ΥΠΕΝ για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος προστασίας, καθώς οι Μαρίκες περιλαμβάνονται στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών    Αττικής ως «περιοχή που προορίζεται για την προστασία οικοτόπων και ειδών», είναι χαρακτηρισμένος υγρότοπος Α’ Προτεραιότητας και όφειλε να έχει εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα Προστασίας το αργότερο έως το 2019.

γ) η συγκέντρωση 350 υπογραφών από κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ζητούν να μετακινηθεί το αντλιοστάσιο αποχέτευσης έξω από την προστατευόμενη περιοχή των Μαρικών.

δ) η ερώτηση που κατέθεσε προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα η ανεξάρτητη βουλευτίνα Αγγελική Αδαμοπούλου ρωτώντας τον υπουργό Περιβάλλοντος αν προτίθεται να ανακαλέσει το έγγραφο του ΥΠΕΝ που περιέχει τη μισή αλήθεια σχετικά με την προστασία του παράκτιου έλους Μαρικών. Επίσης, ρωτά τον υπουργό αν προτίθεται να παρέμβει για να αποτρέψει τις εργασίες που ξεκίνησαν ξανά μέσα στον υγρότοπο και οι οποίες αντιτίθενται στην ευρωπαϊκή Οδηγία για τη βιοποικιλότητα

Τέλος, το άρθρο καταλήγει με την απάντηση της ΕΥΔΑΠ, στην προσπάθεια της επιχείρησης να υπερασπιστεί την επιλογή της για την κατασκευή του αντλιοστασίου στη θέση αυτή.

Παρακάτω, αναδημοσιεύουμε το πλήρες άρθρο της Εφημερίδας, μαζί με την απάντηση της ΕΥΔΑΠ, η οποία αποτελεί μέρος του άρθρου. Είναι πάντως χαρακτηριστικό, πως τοπικό μέσο της περιοχής, και συγκεκριμένα το irafina.gr, ενάντια στη δημοσιογραφική δεοντολογία, επέλεξε να απομονώσει την απάντηση της ΕΥΔΑΠ και να την αναπαράξει ως ξεχωριστό άρθρο στην ιστοσελίδα του, χωρίς να αναφέρει ότι πρόκειται για ένα μέρος πολύ ευρύτερου άρθρου και χωρίς καν ενεργό σύνδεσμο (link) στο συγκεκριμένο άρθρο!

Ακολουθεί το άρθρο που αποδεικνύει την ιδιαίτερη σημασία που έχει η απειλούμενη περιοχή των Μαρικών. Μια περιοχή που ο δήμαρχός της σχεδόν πανηγυρίζει για το γεγονός πως ακόμη δεν έχει ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας, όπως θα όφειλε

 

Αντιδράσεις για το έργο της ΕΥΔΑΠ. Το υπουργείο υποστηρίζει ότι η παραλία δεν εμπίπτει στα όρια των προστατευόμενων περιοχών, γεγονός που αμφισβητούν τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Συνεχίζονται οι αντιδράσεις για την πρόθεση της ΕΥΔΑΠ να κατασκευάσει αντλιοστάσιο ακαθάρτων στον παράκτιο υγρότοπο Μαρίκες στην περιοχή Νηρέας Ραφήνας, με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να υποστηρίζουν ότι το έργο είναι παράνομο.

Η χωροθέτηση του αντλιοστασίου πραγματοποιείται σε μη προστατευόμενη περιοχή και η λειτουργία του αντλιοστασίου και γενικότερα του αποχετευτικού δικτύου στην περιοχή θα εξυγιάνει τον ευαίσθητο υπόγειο υδροφορέα, υποστηρίζει η ΕΥΔΑΠ σε τοποθέτησή της προς την «Εφ.Συν.». Το θέμα έφτασε και στη Βουλή.

Η υπόθεση πήρε νέα τροπή έπειτα από απαντητικό έγγραφο του καθ’ ύλην αρμόδιου για την προστασία των υγροτόπων υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς τον Δήμο Ραφήνας - Πικερμίου στο οποίο αναφέρεται ότι «…η περιοχή παραλία Μαρίκες δεν εμπίπτει στα όρια των προστατευόμενων περιοχών που εντάσσονται στο πλαίσιο αρμοδιοτήτων της υπηρεσίας τους».

Ωστόσο, η απάντηση του ΥΠΕΝ είναι βάσιμη μόνον κατά το μέρος που αφορά τη μη έκδοση μέχρι σήμερα του προβλεπόμενου προεδρικού διατάγματος για την οριοθέτηση του οικοσυστήματος των Μαρικών ως προστατευόμενης περιοχής. Κάτι που, όμως, αποτελεί παράλειψη του ίδιου του υπουργείου («Το υπουργείο Περιβάλλοντος “νομιμοποιεί” τις παραλείψεις του για τις Μαρίκες», «Εφ.Συν.», 16/10/2022).

Σε νέα επιστολή τους προς τη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις εφιστούν την προσοχή στο ότι το παράκτιο έλος Μαρικών έχει συμπεριληφθεί στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών, έχει συμπεριληφθεί στην «Επικαιροποιημένη Εκθεση Επιστημονικής Τεκμηρίωσης Οριοθέτησης των υγροτόπων της Αττικής 2021» του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων και έχει καταγεγραμμένους από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών 5 τύπους φυσικών οικοτόπων.

«Μολονότι για το παράκτιο έλος Μαρικών (υγρότοπος Α’ Προτεραιότητας) δεν έχουν ακόμη προχωρήσει οι διαδικασίες έκδοσης προεδρικού διατάγματος προστασίας κατά παράβαση των δεσμεύσεων της χώρας μας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η περιοχή προστατεύεται και ισχύουν οι απαγορεύσεις που ορίζονται στο Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας (νόμος 4277/2014) και αφορούν τη δόμηση, επιχωμάτωση, άσκηση οχλουσών δραστηριοτήτων και κάθε ενέργεια που υποβαθμίζει την οικολογική κατάσταση του υγροτόπου», αναφέρουν οι οργανώσεις.

Παράλληλα ζητούν από το υπουργείο να ανακαλέσει το επίμαχο έγγραφο και να διευκρινίσει στον Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου το καθεστώς προστασίας του παράκτιου έλους Μαρικών και τις απαγορεύσεις που ισχύουν μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος προστασίας του, «δεδομένου ότι ο υγρότοπος απειλείται άμεσα με συρρίκνωση και υποβάθμιση εξαιτίας απόφασης κατασκευής αντλιοστασίου στο πλαίσιο έργου αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ». Την επιστολή υπογράφουν ο Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Αγριας Ζωής-ΑΝΙΜΑ, η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, η Μη Κυβερνητική Οργάνωση ΟΖΟΝ και ο Σύλλογος Πολιτών Υπέρ των Ρεμάτων ΡΟΗ.

Εν τω μεταξύ, 350 κάτοικοι της περιοχής κατέθεσαν κείμενο στην ΕΥΔΑΠ και στον δήμο ζητώντας να μετακινηθεί το αντλιοστάσιο αποχέτευσης έξω από την προστατευόμενη περιοχή των Μαρικών.

«Η ΕΥΔΑΠ και ο δήμος οφείλουν να σεβαστούν την περιβαλλοντική νομοθεσία και τη θέληση των κατοίκων, να σταματήσουν τα εκβιαστικά διλήμματα ότι δήθεν η περιοχή Νηρέας δεν θα μπει στην αποχέτευση και να προχωρήσουν άμεσα στην αναθεώρηση της παράνομης χωροθέτησης του αντλιοστασίου των Μαρικών, ακόμη κι αν οι εναλλακτικές θέσεις χωροθέτησης θα έχουν μεγαλύτερο κόστος κατασκευής από την υφιστάμενη», αναφέρουν.

Το θέμα έφτασε στη Βουλή με ερώτηση που κατέθεσε προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα η ανεξάρτητη βουλευτίνα Αγγελική Αδαμοπούλου ρωτώντας τον υπουργό Περιβάλλοντος αν προτίθεται να ανακαλέσει το έγγραφο του ΥΠΕΝ που περιέχει τη μισή αλήθεια σχετικά με την προστασία του παράκτιου έλους Μαρικών. Επίσης, ρωτά τον υπουργό αν προτίθεται να παρέμβει για να αποτρέψει τις εργασίες που ξεκίνησαν ξανά μέσα στον υγρότοπο και οι οποίες αντιτίθενται στην ευρωπαϊκή Οδηγία για τη βιοποικιλότητα.

 

Tι απαντάει η ΕΥΔΑΠ με επιστολή της στην «Εφ.Συν.»

«Η ΕΥΔΑΠ υλοποιεί το έργο “Συλλογή, επεξεργασία λυμάτων των Δήμων Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων-Αρτέμιδος Ανατολικής Αττικής και επαναχρησιμοποίηση-διάθεση επεξεργασμένων εκροών”. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο περιβαλλοντικής υποδομής με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών και αφορά την αποχέτευση των Δήμων Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων-Αρτέμιδας.

Βάσει της υποβληθείσας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και μετά τη διαδικασία ενημέρωσης φορέων και κοινού και τη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης –διαδικασίες που διήρκεσαν πάνω από ένα έτος– εκδόθηκε η Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ), συνοδευόμενη από θετικές γνωμοδοτήσεις επί αυτής 25 αρμόδιων φορέων.

Μάλιστα το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνοντας και σχετική θετική αξιολόγηση από το σώμα των JASPER (Joint Assistance to Support Projects in European Regions).

Η χωροθέτηση του αντλιοστασίου πραγματοποιείται σε μη προστατευόμενη περιοχή, σε μεγάλη απόσταση από την ακτή και σίγουρα εκτός της ζώνης προστασίας του αμμοθινικού οικοσυστήματος. Μάλιστα, η λειτουργία του αντλιοστασίου και γενικότερα του αποχετευτικού δικτύου στην περιοχή θα εξυγιάνει τον ευαίσθητο υπόγειο υδροφορέα και θα τον απαλλάξει από τη ρύπανση που μέχρι και σήμερα συνεχίζει να υφίσταται από τους απορροφητικούς βόθρους των οικιών, αναβαθμίζοντας περιβαλλοντικά την ευρύτερη περιοχή.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των νόμιμων γνωμοδοτήσεων και αδειών απ’ όλους τους αρμόδιους φορείς και τις θετικές αξιολογήσεις από την Ε.Ε., η ΕΥΔΑΠ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην τοπική κοινωνία προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο αποτέλεσμα με τη χαμηλότερη δυνατή όχληση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σήμερα, μετά από μια μακρά περίοδο συνεργασιών και διαβουλεύσεων, το έργο χαίρει της καθολικής αποδοχής από την τοπική κοινωνία.

Ως ΕΥΔΑΠ, με αίσθημα ευθύνης αλλά και περιβαλλοντική ευαισθησία, οφείλουμε να εργαστούμε προκειμένου να απαλλαγεί η χώρα μας από τα πρόστιμα που μας έχουν επιβληθεί, να διαφυλάξουμε τους πολύτιμους περιβαλλοντικούς πόρους, αναβαθμίζοντας παράλληλα την καθημερινότητα των πολιτών».

 

Πηγή: https://www.efsyn.gr/ellada/periballon/365136_aprostateytos-o-paraktios-ygrotopos-stis-marikes

Σαν σήμερα, στις 31 Οκτωβρίου του 1888, γεννήθηκε ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, άλλος ένας από τους «καταραμένους» της λογοτεχνίας μας. Ερωτικός και αιχμηρός, έγραψε στίχους τολμηρούς και με έντονο μελαγχολικό τόνο. Οι τολμηροί του στίχοι, η δεδηλωμένη του ομοφυλοφιλία, η ελευθεριάζουσα ερωτική ζωή του και ο εθισμός του στην ηρωΐνη προκαλούσαν την κοινωνία της εποχής. Ο ίδιος, παρά την ευφυΐα του, το ταλέντο του, τις σπουδές και τη γλωσσομάθειά του, δεν μπόρεσε ποτέ να υπάρξει οικονομικά ανεξάρτητος. Έτσι, μετά το θάνατο των γονιών του, της μητέρας του το 1937 και του πατέρα του το 1942, και με δεδομένη την εξάρτησή του από την ηρωΐνη, άρχισε να ξεπουλά την πατρική του περιουσία.

Στις 7 Ιανουαρίου του 1944, οικονομικά κατεστραμμένος και εξουθενωμένος από τις στερήσεις της Κατοχής, αυτοκτονεί μέσα στο πατρικό του σπίτι στα Εξάρχεια. Η κηδεία του πραγματοποιείται τέσσερις μέρες αργότερα, μετά από έρανο των φίλων του.

Σύμφωνα με το μελετητή του έργου του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Βαγγέλη Ψαραδάκη : « … Ένα τέτοιο ακριβώς παράθυρο είναι η ποίηση του Λαπαθιώτη. Στα ανθρώπινα μέτρα. Μας μιλά με απλό και συγκινητικό τρόπο για βασικά συναισθήματα και καταστάσεις όπως ο έρωτας, η χαρά, η λύπη, ο πόνος, η ανάμνηση, η απογοήτευση, ο θάνατος κ.ά. Πιστεύω πως, όσο υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν τους ανθρώπους, τα λουλούδια, τα ζώα, το φεγγάρι, που ερωτεύονται, ενθουσιάζονται, απογοητεύονται, που γελούν ή κλαίνε – η ποίηση του Λαπαθιώτη παραμένει ενεργή. Κι επειδή ο Λαπαθιώτης ήταν τύπος κατεξοχήν νυχτερινός, η ποίησή του, νομίζω, πρέπει να διαβάζεται είτε βράδυ είτε νωρίς το πρωί. Για τις νύχτες που έγιναν – ή όχι».

Ένα από τα ποιήματα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, με τίτλο Ερωτικό, μελοποίησε υπέροχα ο Νίκος Ξυδάκης και το ερμήνευσε με τον ιδιαίτερο τρόπο της η Ελευθερία Αρβανιτάκη

 

 

 

«Καημός, αλήθεια, να περνώ του έρωτα πάλι το στενό,

ώσπου να πέσει η σκοτεινιά, μια μέρα του θανάτου.

Στενό βαθύ και θλιβερό που θα θυμάμαι για καιρό

τι μου στοιχίζει στην καρδιά το ξαναπέρασμά του.

 

Ας είν', ωστόσο, τι ωφελεί γυρεύω πάντα το φιλί,

στερνό φιλί, πρώτο φιλί και με λαχτάρα πόση!

Γυρεύω πάντα το φιλί,  που μου το τάξανε πολλοί,

κι όμως δε μπόρεσε κανείς, ποτέ, να μου το δώσει.

 

Ίσως μια μέρα, όταν χαθώ, γυρνώντας πάλι στο βυθό,

και με τη νύχτα, μυστικά, γίνουμε, πάλι, ταίρι,

Αυτό το ανεύρετο φιλί, που το λαχτάρησα πολύ,

σαν μια παλιά της οφειλή, να μου το ξαναφέρει!»

 

Όπως διαβάζουμε στο ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου " [το ποίημα] ... γράφτηκε στις 7.8.1928. Όπως πρώτος αποκάλυψε ο Άρης Δικταίος στη συγκεντρωτική έκδοση του 1964, το ποίημα έχει ακροστιχίδα και σχηματίζει το όνομα «Κώστας Γκίκας» που ήταν η μεγάλη αγάπη του ποιητή. Φαίνεται πως η φιλία τους κράτησε αρκετά χρόνια, αφού ο ίδιος μνημονεύεται και σε επιστολή του 1935 (την παραθέτει ο Δικταίος) αλλά και στις Προϋποθέσεις, το σχεδίασμα του 1937"

 

Σαν σήμερα, στις 30 Οκτωβρίου του 1896, γεννιέται ο Κώστας Καρυωτάκης, για να αυτοκτονήσει τριάντα δύο χρόνια αργότερα, ζώντας μια πολύ σύντομη ζωή που έφτανε όμως για να τον τοποθετήσει στο πάνθεον των μεγάλων ποιητών.

« Πληρώνω για όσους, καθώς εγώ, δεν έβλεπαν κανένα ιδανικό στη ζωή τους, έμειναν πάντα έρμαια των δισταγμών τους ή εθεώρησαν την ύπαρξή τους παιχνίδι χωρίς ουσία. Τοὺς βλέπω νὰ ἔρχονται ὁλοένα περισσότεροι μαζὶ μὲ τοὺς αἰῶνες. Σ' αὐτοὺς ἀπευθύνομαι ». Αυτά μεταξύ άλλων, ανέφερε ο αυτόχειρας ποιητής στο σημείωμα που βρήκε η αστυνομία στις τσέπες του.

Δέκα χρόνια αργότερα, ο Γιάννης Ρίτσος προέβλεπε την αθανασία του Καρυωτάκη μέσω της ποίησής του : “Κάποιες βραδινές ώρες, που η πικρία και η μοναξιά δεσπόζουν στην ψυχή μας, τα «Ελεγεία και Σάτιρες» μας περιμένουν κάτω από την αρχαία λάμπα. Τέτοιες στιγμές δε θα λείψουν ποτέ απ’ τη ζωή μας. Μαζί μ’ αυτές θα ζει για πάντα κι ο Καρυωτάκης”

Το ύφος της ποίησης του Καρυωτάκη είναι μοναδικό, προαναγγέλλοντας ίσως τις μεγάλες αλλαγές που επρόκειτο να συμβούν αργότερα στον παραδοσιακό στίχο. Το περιεχόμενο της ποίησής του, μελαγχολικό και απαισιόδοξο, μιλάει για τη ματαιότητα και την αναπόφευκτη  απώλεια. Ο Καρυωτάκης ενοχλείται ακόμη από τις κοινωνικές συμβάσεις, τη νοσηρότητα της κοινωνίας, τη δύναμη της εξουσίας. Και μέσα από την ποίησή του τα καταγγέλλει, χρησιμοποιώντας πολλές φορές την ειρωνεία και το σαρκασμό, που δεν μπορούν όμως να κρύψουν τον πόνο και την απελπισία του ποιητή για το μάταιο και το αναπότρεπτο

Για την αυτοκτονία του ποιητή έχουν διατυπωθεί πολλές υποθέσεις. Όπως και να έχει όμως, αυτή η τραγική λύση που έδωσε, ήταν σαν να αποτελούσε μέρος της ποίησής του

 

Φθορά

Στην άμμο τα έργα στήνονται μεγάλα των ανθρώπων,

και σαν παιδάκι τα γκρεμίζει ο Χρόνος με το πόδι.

 

 

Ευγένεια

Κάνε τον πόνο σου άρπα.

Και γίνε σαν αηδόνι,

και γίνε σα λουλούδι.

Πικροί όταν έλθουν χρόνοι,

κάνε τον πόνο σου άρπα

και πέ τονε τραγούδι.

 

Μη δέσεις την πληγή σου

παρά με ροδοκλώνια.

Λάγνα σου δίνω μύρα

-- για μπάλσαμο -- και αφιόνια.

Μη δέσεις την πληγή σου,

και το αίμα σου, πορφύρα.

 

Λέγε στους θεούς “να σβήσω!”

μα κράτα το ποτήρι.

Κλότσα τις ημέρες σου όντας

θα σου 'ναι πανηγύρι.

Λέγε στους θεούς “να σβήσω!”

μα λέγε το γελώντας.

 

Κάνε τον πόνο σου άρπα.

Και δρόσισε τα χείλη

στα χείλη της πληγής σου.

Ένα πρωί, ένα δείλι,

κάνε τον πόνο σου άρπα

και γέλασε και σβήσου.

 

 

Τώρα που μήτε ο έρωτας...

Τώρα που μήτε ο έρωτας μήτε η φιλία της φέρνει,

μήτε κι αυτό το μίσος μου παρηγοριάν, α, πώς

η ώριμη θλίψη μου κατά καιρούς τα περασμένα γέρνει,

της νιότης μου καρπός!

 

Χορδή η καρδιά μου δέχονταν το Μάρτη ανατριχίλα.

Ακόμα με συνέπαιρνε γλυκιά μια συλλογή

όταν το νέο Φθινόπωρο με μαραμένα φύλλα

εράντιζε τη γη.

 

Μια πεταλούδα επέταγε και την ακολουθούσα•

ήταν η απάρθενη ζωή μου, η ζωή του κόσμου, η μια.

Ο νους μου σάμπως ξύπνημα τη χαραυγή. Και η Μούσα

μού άγγιζε τα μαλλιά.

 

Δώστε μου τα παιδιάτικα χρόνια μου πόχουν γίνει

στην ηρεμία του δειλινού χρυσός, ωραίος καπνός,

τα χρόνια που 'ρθανε χαρά, πέρασαν καλοσύνη,

κι έφυγαν ουρανός.

 

Βάλετε πάλι στο πικρό χείλος μου την αχτίδα,

στα μάτια την ανθρώπινη και θεία σταλαγματιά.

Εξωτικό μπλάβο πουλί, φέρετε την ελπίδα,

χαμένη τώρα πια.

 

Και στο χλωμό μου μέτωπο για λίγο κάμετε ώστε

χίμαιρες, οραματισμοί σαν άστρα να κυλούν.

Οι άγγελοι να διατάζουνε, κι από τα τέμπλεα δώστε

οι θεοί να μου γελούν.

 

Ύστερα, στο κορύφωμα του απελπισμένου δρόμου,

ας ήτανε ανατέλλοντα τα μάτια σου να ιδώ,

πρώτη αγαπούλα, και να κράταες άνθος τ' όνειρό μου,

τ' όνειρο που μαδώ.

 

Α, πώς η λύπη μου κατά τα περασμένα στρέφει!

Όμοια και η νύχτα πάντοτε γυρίζει στο πρωί.

Α, πώς τα χρόνια σαν καπνός εχάθηκαν, σα νέφη,

σαν πάχνη, σα ζωή!

 

Κι αν έσβησε σαν ίσκιος...

Κι αν έσβησε σαν ίσκιος τ' όνειρό μου,

κι αν έχασα για πάντα τη χαρά,

κι αν σέρνομαι στ' ακάθαρτα του δρόμου,

πουλάκι με σπασμένα τα φτερά•

 

κι αν έχει, πριν ανοίξει, το λουλούδι

στον κήπο της καρδιά μου μαραθεί,

το λεύτερο που εσκέφτηκα τραγούδι

κι αν ξέρω πως ποτέ δε θα ειπωθεί•

 

κι αν έθαψα την ίδια τη ζωή μου

βαθιά μέσα στον πόνο που πονώ --

καθάρια πώς ταράζεται η ψυχή μου

σα βλέπω το μεγάλο ουρανό,

 

η θάλασσα σαν έρχεται μεγάλη,

και ογραίνοντας την άμμο το πρωί,

μου λέει για κάποιο γνώριμο ακρογιάλι,

μου λέει για κάποια που 'ζησα ζωή!

 

 

[Είμαστε κάτι...]

Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες

κιθάρες. Ο άνεμος όταν περνάει,

στίχους, ήχους παράξενους ξυπνάει

στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες.

 

Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες.

Υψώνονται σαν δάχτυλα στα χάη,

στην κορυφή τους τ' άπειρο αντηχάει,

μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες.

 

Είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις,

χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε.

Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις.

 

Στο σώμα, στην ενθύμηση πονούμε.

Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίησις

είναι το καταφύγιο που φθονούμε.

 

 

Ανδρείκελα

Σα να μην ήρθαμε ποτέ σ' αυτήν εδώ τη γη,

σα να μένουμε ακόμη στην ανυπαρξία.

Σκοτάδι γύρω δίχως μια μαρμαρυγή.

Άνθρωποι στων άλλων μόνο τη φαντασία.

 

Από χαρτί πλασμένα κι από δισταγμό,

ανδρείκελα, στης Μοίρας τα τυφλά δυο χέρια,

χορεύουμε, δεχόμαστε τον εμπαιγμό,

άτονα κοιτώντας, παθητικά, τ' αστέρια.

 

Μακρινή χώρα είναι για μας κάθε χαρά,

η ελπίδα κι η νεότης έννοια αφηρημένη.

Άλλος δεν ξέρει ότι βρισκόμαστε, παρά

όποιος πατάει επάνω μας καθώς διαβαίνει.

 

Πέρασαν τόσα χρόνια, πέρασε ο καιρός.

Ω! κι αν δεν ήταν η βαθιά λύπη στο σώμα,

ω! κι αν δεν ήταν στην ψυχή ο πραγματικός

πόνος μας, για να λέει ότι υπάρχουμε ακόμα...

 

 

Ιστορία

Δεκάξι χρονών εγέλασαν,

πέρα, στ' ανοιξιάτικο δείλι.

Επειτα εσώπσαν τα χείλη,

και στην καρδιά τους εγέρασαν.

 

Εκίνησαν τότε σα φίλοι,

σα δυο ξερά φύλλα στο χώμα.

Επειτα εχώρισαν ακόμα,

κάποιο φθινοπωρινό δείλι.

 

Τώρα καθένας, με ωχρό στόμα,

σκύβοντας, φιλεί τα δεσμά του.

Επειτα θα γύρουνε ως κάτου

και θα περάσουνε στο χώμα.

 

 

Βράδυ

Τα παιδάκια που παίζουν στ' ανοιξιάτικο δείλι

μια ιαχή μακρυσμένη --

τ' αεράκι που λόγια με των ρόδων τα χείλη

ψιθυρίζει και μένει,

 

τ' ανοιχτά παραθύρια που ανασαίνουν την ώρα,

η αδειανή κάμαρά μου,

ένα τραίνο που θα 'ρχεται από μια άγνωστη χώρα,

τα χαμένα όνειρά μου,

 

οι καμπάνες που σβήνουν, και το βράδυ που πέφτει

ολοένα στην πόλη,

στων ανθρώπων την όψη, στ' ουρανού τον καθρέφτη,

στη ζωή μου τώρα όλη...

 

 

Αγάπες

Θα 'ρθουν όλες μια μέρα, και γύρω μου

θα καθίσουν βαθιά λυπημένες.

Φοβισμένα σπουργίτια τα μάτια τους,

θα πετούνε στην κάμαρα μέσα.

Ωχρά χέρια θα σβήνουν στο σύθαμπο

και θανάσιμα χείλη θα τρέμουν.

 

«Αδελφέ» θα μου πουν «δέντρα φεύγουνε

μες στη θύελλα, και πια δε μπορούμε,

δεν ορίζουμε πια το ταξίδι μας.

Ενα θάνατο πάρε και δώσε.

Εμείς, κοίτα, στα πόδια σου αφήνουμε,

συναγμένο από χρόνια, το δάκρυ.

 

«Τα χρυσά πού 'ναι τώρα φθινόπωρα,

πού τα θεία καλοκαίρια στα δάση;

Πού οι νυχτιές με τον άπειρον, έναστρο

ουρανό, τα τραγούδια στο κύμα;

Οταν πίσω και πέρα μακραίνανε,

πού να επήγαν χωριά, πολιτείες;

 

»Οι θεοί μας εγέλασαν, οι άνθρωποι,

κι ήρθαμε όλες απόψε κοντά σου,

γιατί πια την ελπίδα δεν άξιζε

το σκληρό μας, αβέβαιο ταξίδι.

Σα φιλί, σαν εκείνα που αλλάζαμε,

ένα θάνατο πάρε και δώσε»

 

Θα τελειώσουν. Επάνω μου γέρνοντας,

θ' απομείνουν βουβές, μυροφόρες.

Ολοένα στην ήσυχη κάμαρα

θα βραδιάζει, και μήτε θα βλέπω

τα μεγάλα σαν έκπληκτα μάτια τους

που γεμίζανε φως τη ζωή μου...

 

 

[Όλα τα πράγματά μου...]

Όλα τα πράγματά μου έμειναν όπως

να 'χω πεθάνει πριν από καιρούς.

Σκόνη στη σκόνη εγέμισεν ο τόπος,

και γράφω με το δάκτυλο σταυρούς.

 

Όλα τα πράγματά μου αναθυμούνται

μιαν ώρα που περάσαμε μαζί,

σ' εκείνη τα βιβλία μου λησμονούνται,

σ' εκείνη το ρολόι ακόμα ζει.

 

Ήταν ευτυχισμένη τότε η ώρα,

ήταν ένα δείλι ζωγραφιστό.

Έχω πεθάνει τόσα χρόνια τώρα,

κι έμεινε το παράθυρο κλειστό.

 

Κανένας, ούτε ο ήλιος, πια δε μπαίνει.

Το ερημικό μου σπίτι αντιβοεί

στην ώρα κείνη ακόμα, που σημαίνει,

αυτή μονάχα, βράδυ και πρωί.

 

Δεν ξέρω δω ποιος είναι τώρα ο τόπος,

σε ξέρω ποιος χαράζει τους σταυρούς,

κι όλα τα πράγματά μου έμειναν όπως

να 'χω πεθάνει πριν από καιρούς.

 

 

Υποθήκαι

Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πονείς,

μπορούνε με χείλιους τρόπους.

Ρίξε το όπλο και σωριάσου πρηνής,

όταν ακούσεις ανθρώπους.

 

Όταν ακούσεις ποδοβολητά

λύκων, ο Θεός μαζί σου!

Ξαπλώσου χάμου με μάτια κλειστά

και κράτησε την πνοή σου.

 

Κράτησε κάποιον τόπο μυστικό,

στον πλατύ κόσμο μια θέση.

ΟΌαν οι άνθρωποι θέλουν το κακό,

του δίνουν όψη ν' αρέσει.

 

Του δίνουν λόγια χρυσά, που νικούν

με την πειθώ, με το ψέμα,

όταν [οι] άνθρωποι διαφιλονικούν

τη σάρκα σου και το αίμα.

 

Όταν έχεις μια παιδική καρδιά

και δεν έχεις ένα φίλο,

πήγαινε βάλε βέρα στα κλαδιά,

στη μπουτονέρια σου φύλλο.

 

Ασε τα γύναια και το μαστροπό

Λαό σου, Ρώμε Φιλύρα.

Σε βάραθρο πέφτοντας αγριωπό,

κράτησε σκήπτρο και λύρα.

 

 

Δημόσιοι υπάλληλοι

Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν

σαν στήλες δύο δύο μές στα γραφεία.

(Ηλεκτρολόγοι θα 'ναι η Πολιτεία

κι ο Θάνατος, που τους ανανεώνουν.)

 

Κάθονται στις καρέκλες, μουτζουρώνουν

αθώα λευκά χαρτιά, χωρίς αιτία.

«Συν τη παρούση αλληλογραφία

έχομεν την τιμήν» διαβεβαιώνουν.

 

Και μονάχα η τιμή τους απομένει,

όταν ανηφορίζουμε τους δρόμους,

το βράδυ στο οχτώ, σαν κορντισμένοι

 

Παίρνουν κάστανα, σκέπτονται τους νόμους,

σκέπτονται το συνάλλαγμα, του ώμους

σηκώνοντας οι υπάλληλοι οι καημένοι.

 

 

Ο Μιχαλιός

Το Μιχαλιό τον πήρανε στρατιώτη.

Καμαρωτά ξεκίνησε κι ωραία

με το Μαρή και με τον Παναγιώτη.

Δεν μπόρεσε να μάθει καν το «επ' ώμου».

Ολο εμουρμούριζε: «Κυρ Δεκανέα,

άσε με να γυρίσω στο χωριό μου».

 

Τον άλλο χρόνο, στο νοσοκομείο,

αμίλητος τον ουρανό κοιτούσε.

Εκάρφωνε πέρα, σ' ένα σημείο,

το βλέμμα του νοσταλγικό και πράο,

σα να 'λέγε, σα να παρακαλούσε:

«Αφήστε με στο σπίτι μου να πάω».

 

Κι ο Μιχαλιός επέθανε στρατιώτης.

Τον ξεπροβόδισαν κάτι φαντάροι,

μαζί τους ο Μαρής κι ο Παναγιώτης.

Απάνω του σκεπάστηκεν ο λάκκος,

μα του άφησαν απέξω το ποδάρι:

Ηταν λίγο μακρύς ο φουκαράκος.

 

 

[Επρόδωσαν την αρετή...]

Επρόδωσαν την αρετή κι ήρθαν οι έσχατοι πρώτοι.

Με χρήμα παίρνεται η καρδιά κι αποτιμάται ο φίλος.

Αν άλλοτε αντιφέγγιζε στο νου, στα μάτια, σ' ότι,

είναι η ζωή πια σκοτεινή κι ανέφικτη σα θρύλος,

είναι πικρία στο χείλος.

 

Νύχτα βαθιά. Με πνεύμα οργής έσπρωξα το κρεβάτι.

Ανοιξα τις αραχνιασμένες κάμαρες. Καμία

ελπίς. Απ' το παράθυρο, του τελευταίο διαβάτη

είδα τη σκιά. Κι εφώναξα στριγκά στην ησυχία:

«Δυστυχία!»

 

Η φρικτή λέξη με φωτιά στον ουρανόν εγράφη.

Δέντρα τη δαχτυλοδειχτούν, αστέρια την κοιτούνε,

επιγραφή την έχουνε τα σπίτια κι είναι τάφοι,

ακόμη θα την άκουσαν οι σκύλοι κι αλυχτούνε.

Οι άνθρωποι δεν ακούνε.

 

 

Πρέβεζα

Θάνατος είναι οι κάργες που χτυπιούνται

στους μαύρους τοίχους και τα κεραμίδια,

θάνατος οι γυναίκες, που αγαπιούνται

καθώς να καθαρίζουνε κρεμμύδια.

 

Θάνατος οι λεροί, ασήμαντοι δρόμοι

με τα λαμπρά, μεγάλα ονόματά τους,

ο ελαιώνας, γύρω η θάλασσα, κι ακόμη

ο ήλιος, θάνατος μες στους θανάτους.

 

Θάνατος ο αστυνόμος που διπλώνει

για να ζυγίσει μια «ελλιπή» μερίδα,

θάνατος τα ζουμπούλια στο μπαλκόνι,

κι ο δάσκαλος με την εφημερίδα.

 

Βάσις, Φρουρά, Εξηκονταρχία Πρεβέζης.

Την Κυριακή θ' ακούσουμε την μπάντα.

Επήρα ένα βιβλιάριο Τραπέζης

πρώτη κατάθεσις δραχμαί τριάντα.

 

Περπατώντας αργά στην προκυμαία,

«Υπάρχω;» λες, κ' ύστερα «δεν υπάρχεις!»

Φτάνει το πλοίο. Υψωμένη σημαία.

Ίσως έρχεται ο Κύριος Νομάρχης.

 

Αν τουλάχιστον, μέσα στους ανθρώπους

αυτούς, ένας επέθαινε από αηδία...

Σιωπηλοί, θλιμμένοι, με σεμνούς τρόπους,

θα διασκεδάζαμε όλοι στην κηδεία.

 

 

Στο άγαλμα της ελευθερίας

Λευτεριά, Λευτεριά σχίζει, δαγκάνει

τους ουρανούς το στέμμα σου. Το φως σου,

χωρίς να καίει, τυφλώνει το λαό σου.

Πεταλούδες χρυσές οι Αμερικάνοι,

λογαριάζουν, πόσα δολάρια κάνει

σήμερα το υπερούσιο μέταλλό σου.

 

Λευτεριά, Λευτεριά, θα σ' αγοράσουν

έμποροι και κονσόρτια κι εβραίοι.

Είναι πολλά του αιώνος μας τα χρέη,

πολλές οι αμαρτίες, που θα διαβάσουν

οι γενεές, όταν σε παρομοιάσουν

με το πορτραίτο του Dorian Gray.

 

Λευτεριά, Λευτεριά, σε νοσταλγούνε,

μακρινά δάση, ρημαγμένοι κήποι,

όσοι άνθρωποι προσδέχονται τη λύπη

σαν έπαθλο του αγώνος, και μοχθούνε,

και τη ζωή τους εξακολουθούνε,

νεκροί που η καθιέρωσις του λείπει.

 

 

 

 

 

 

 

Η διαθήκη μου (1950)

Μιχάλης Κατσαρός (1919-1998) 

Αντισταθείτε

σ᾿ αυτὸν που χτίζει ένα μικρὸ σπιτάκι

και λέει: καλὰ είμαι εδώ.

 

Αντισταθείτε σ᾿ αὐτὸν που γύρισε πάλι στο σπίτι

και λέει: Δόξα σοι ο Θεός.

 

Αντισταθείτε

στον περσικὸ τάπητα των πoλυκατοικιών

στον κοντὸ άνθρωπο του γραφείου

στην εταιρεία εισαγωγαὶ- εξαγωγαί

στην κρατικὴ ἐκπαίδευση

στο φόρο

σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

 

Αντισταθείτε

σ᾿ αὐτὸν που χαιρετάει απ᾿ τὴν ἐξέδρα

ώρες ατέλειωτες τις παρελάσεις

σ᾿ αὐτὴ την άγονη κυρία που μοιράζει

έντυπα αγίων λίβανον και σμύρναν

σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

 

Αντισταθείτε πάλι σ᾿ όλους αυτοὺς που λέγονται μεγάλοι

στον πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε

στις μουσικὲς τὰ τούμπανα και τις παράτες

σ᾿ όλα τ᾿ ανώτερα συνέδρια που φλυαρούνε

πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι

 

σ᾿ όλους που γράφουν λόγους για την εποχή

δίπλα στη χειμωνιάτικη θερμάστρα

 

στις κολακείες τις εὐχὲς τις τόσες υποκλίσεις

από γραφιάδες και δειλοὺς για το σοφὸ αρχηγό τους.

 

Αντισταθείτε στις υπηρεσίες των αλλοδαπών και διαβατηρίων

στις φοβερὲς σημαίες των κρατών και τη διπλωματία

στα εργοστάσια πολεμικών υλών

σ᾿ αυτοὺς που λένε λυρισμὸ τα ωραία λόγια στα θούρια

στα γλυκερὰ τραγούδια με τους θρήνους

στοὺς θεατὲς

στον άνεμο

σ᾿ όλους τους αδιάφορους και τους σοφοὺς

στους άλλους που κάνουνε το φίλο σας

 

ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ

αντισταθείτε.

 

Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την

Ελευθερία.

 

 

Σαν σήμερα, στις 23 Οκτωβρίου του 1925, γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις. Πέρα από το μοναδικό διαχρονικό του έργο, ο Μάνος Χατζιδάκις άφησε πίσω του πλήθος τοποθετήσεων μέσα από συνεντεύξεις, άρθρα και δηλώσεις. Τοποθετήσεις που θα τολμούσαμε να πούμε πως στέκονται στο ίδιο ύψος με το πλούσιο μουσικό του ταλέντο.

Ένα απόσπασμα από μια τέτοια τοποθέτηση, δημοσιεύουμε σε αυτό το άρθρο. Εδώ, ο Μάνος Χατζιδάκις μιλά για το φρικτό πρόσωπο του τέρατος και το ακόμη πιο φρικτό ενδεχόμενο να το συνηθίσουμε και να το αποδεχτούμε, αρχίζοντας να του μοιάζουμε. Το τέρας δεν είναι μονοσήμαντο. Έχει χίλια πρόσωπα. Είναι ο φασισμός, είναι ο ρατσισμός, είναι η βία, είναι η αναλγησία, είναι η επιβολή, είναι ο λαϊκισμός, είναι το ψέμα, είναι η ανεντιμότητα, είναι η φτήνια, είναι η κακογουστιά και τόσα άλλα που σε πλήρη αφθονία κυλούν μέσα στο αίμα της κοινωνίας και της πολιτείας.

Ο αγώνας ενάντια σε αυτό το πολυπρόσωπο τέρας, ίσως είναι και το νόημα της ζωής ή έστω ένα προσωπικό στοίχημα για τον κάθε ένα που θέλει να λέγεται άνθρωπος

Γράφει ο Μάνος Χατζιδάκις:

“ Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει [...] Η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά [...] Η υποταγή ή ο εθισμός σε μια τέτοια συνύπαρξη, ή συνδιαλλαγή, δεν προκαλεί τον κίνδυνο της αφομοίωσης ή της λήθης, του πως πρέπει, του πως οφείλουμε να σκεφτόμαστε, να πράττουμε και να μιλάμε; Αναμφισβήτητα αρχίσαμε να το ανεχόμαστε.

Και η ανοχή, πολλαπλασιάζει τα ζώα στη δημόσια ζωή, τα ισχυροποιεί και τα βοηθά να συνθέσουν με ακρίβεια τη μορφή του τέρατος που προΐσταται, ελέγχει και μας κυβερνά. Η μορφή του τέρατος είναι αποκρουστική.

Όταν όμως το πρόσωπο του τέρατος πάψει να μας τρομάζει, τότε πρέπει να φοβόμαστε... γιατί αυτό σημαίνει ότι έχουμε αρχίσει να του μοιάζουμε "

Όποιος έχει μάτια και βλέπει, δεν πέφτει από τα σύννεφα. Ούτε γι αυτά που ακούει από τα δελτία ειδήσεων, ούτε για την οργή που ξεχειλίζει. Βλέπει μια πολιτεία χωρίς δομές προστασίας για τους αδύναμους και χωρίς να μπορεί να εξασφαλίσει ένα μέλλον με αξιοπρέπεια για τους νέους. Βλέπει μια κοινωνία αποχαυνωμένη από την αμάθεια και κυριευμένη από τη φτήνια και την κακογουστιά. Βλέπει οικογένειες διαλυμένες μέσα στη φαινομενική εύρυθμη λειτουργία τους. Βλέπει μια αστυνομία διεφθαρμένη και εγκληματική. Βλέπει μια Εκκλησία που λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρεία κάνοντας μπίζνες. Βλέπει σε κάθε σκάνδαλο που ξεσπάει να υπάρχει μέσα και ένας μπάτσος ή ένας παπάς. Πολλές φορές και οι δύο. Βλέπει δημοσιογράφους να πετούν, όπως οι γύπες, πάνω από τα πτώματα. Βλέπει την ψευτιά και την υποκρισία στον πολιτικό λόγο. Βλέπει μια κυβέρνηση που βυσσοδομεί πατώντας πάνω στο πτώμα μιας Δημοκρατίας, που δεν ξέρουμε αν υπήρξε ποτέ ζωντανή

Ο Λεξ δεν ξέρουμε αν είναι ποιητής, έστω ποιητής του δρόμου ή του περιθωρίου όπως πολλοί τον έχουν αποκαλέσει. Ξέρει όμως να παρατηρεί και να βλέπει. Και αυτά που βλέπει, ξέρει να τα μεταφέρει καλά. Οι στίχοι του δεν είναι πολιτικοί. Ο Λεξ δεν θα αναλύσει, δεν θα εξηγήσει, δεν θα προτείνει. Οι στίχοι του είναι κοινωνικοί και υπαρξιακοί. Είναι αυτά που βλέπει και αυτά που ζει. Και μαζί με αυτόν, τα βλέπουν και χιλιάδες άλλοι νέοι. Αυτοί που τον ακολουθούν σε κάθε συναυλία του, ξέροντας απέξω όλους τους στίχους, προκαλώντας την έκπληξη – ίσως και το φόβο – των αστών. Μερικοί ακόμη απορούν. Δεν ξέρουν πως η νεολαία είναι ένα καζάνι που βράζει

 

« … Τι 'ναι ο θάνατος αγόρι μου μπροστά στην ντροπή

Ακούω το τάβλι των ανέργων, την φωνή των παιδιών

Τα καταπιεσμένα βογγητά των νοικοκυριών

Έχω για θέα μια εκκλησία και τις ουρές των πιστών

 

Πατεράδες που ερωτεύονται πίσω απ' το λιμάνι

Ποιος πληρώνει διατροφές, θέλουν τη νέα Mercedes

Επιστρέφουν σουρωμένοι και ρωτάν πόσο κάνει;

Τη γυναίκα τους πριν βάλει το παιδί τους για νάνι

 

Όροφο προς όροφο, γραμμή προς γραμμή

Ωραία, ρευματοκλοπές, υποτροπές, λογαριασμοί

Ανεργία, αφραγκία, μπάτσοι, Χρυσή Αυγή

Μεροκάματα του τρόμου, εξώσεις, πλειστηριασμοί

 

Ο γέρος από τον 6ο λέει πως είμαστε όλοι άρρωστοι

Γέρο βγάζουμε χειμώνα στην Ελλάδα, είμαστε άνθρωποι

Τη σάπιζες στο ξύλο κάθε μέρα με τη ζώνη σου

Λυπάμαι που δε σου 'γραψε η ξενιτεμένη κόρη σου

 

Από δίπλα έχω ένα μπάτσο που όλο στραβοκοιτάει

Το μετανάστη απ' τον 5ο κι ας του χαμογελάει»

 

Δύο νεκρούς και μεγάλες υλικές καταστροφές άφησε πίσω της το περασμένο Σάββατο η μεγάλη βροχόπτωση στον οικισμό της Αγίας Πελαγίας στην Κρήτη. Τα περισσότερα Μέσα μιλούν για μια ακόμη συνέπεια της βολικής - για τις ανθρώπινες ευθύνες και την ανεπάρκεια της εξουσίας - κλιματικής αλλαγής, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις εγκληματικές ανθρώπινες επεμβάσεις στο περιβάλλον της περιοχής

Λίγες είναι οι φωνές που προτάσσουν τις ανθρώπινες ευθύνες. Μία από αυτές είναι του Γεράσιμου Παπαδόπουλου (Δρ Σεισμολόγος, τ. Διευθυντής Ερευνών, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) που γράφει:

“ Όχι, δε φταίει η κλιματική αλλαγή! Οι εικόνες πλημμυρικής καταστροφής που είδαμε στο Ηράκλειο Κρήτης, και παλιότερα αλλού, οφείλονται στην άναρχη δόμηση, στην αλόγιστη εκμετάλλευση του ιδιωτικού και δημόσιου χώρου και των αιγιαλών, στην παραβίαση βασικών φυσικών λειτουργιών του περιβάλλοντος, που μετέτρεψαν τις φυσικές κοίτες απορροής σε δρόμους-χειμάρρους, αυξάνοντας δραματικά την τρωτότητα των οικισμών.

Επιτέλους, να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Επιτέλους, να καταλάβουμε ότι αυτό είναι ένα κλασικό παράδειγμα ενσυνείδητης ανατροπής της οικολογικής ισορροπίας”

 

Στην Αγία Πελαγία, στο πεδινό κομμάτι η δόμηση σήμερα είναι ασφυκτική, όπως φαίνεται στη δεξιά φωτογραφία σε σύγκριση με τη φωτογραφία αριστερά,

που απεικονίζει τη δόμηση στην περιοχή το 1945. [ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ]

 https://www.kathimerini.gr/society/562096243/agia-pelagia-kritis-to-mpazomeno-rema-ekdikeitai-treis-paragontes-poy-odigisan-stin-tragodia/

 

Μια ακόμη φωνή είναι αυτή του Μιχάλη Δρετάκη, μέλους του Εργαστηρίου Οικολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, που γράφει πως η βροχόπτωση στην Αγία Πελαγία δεν ήταν και τόσο ακραία, αλλά ένα ισχυρό φαινόμενο που συμβαίνει σχετικά συχνά στην περιοχή (κάθε 3-5 χρόνια). Λίγες μόλις ώρες μετά το πέρασμα της φονικής κακοκαιρίας, ο Μιχάλης Δρετάκης γράφει αφενός για τις τεράστιες ευθύνες αυτών που επέτρεψαν την άναρχη δόμηση στην περιοχή και αφετέρου για την τραγική αναποτελεσματικότητα του λεγόμενου «αντιπλημμυρικού» έργου

Από την ανάρτησή του στο fb διαβάζουμε:

«Η κεντρική οδός Αγίας Πελαγίας ήταν κάποτε το βασικό ρέμα του όλου κόλπου. Με τη σειρά:

 

 

1. Έχτισαν παντού στα γύρω πρανή, δεν υπήρχε πλέον χώμα να απορροφήσει νερό, όλο το “περίσσιο” συσσωρεύεται στην όποια διέξοδο, παλιό ρέμα.

2. Το ποτάμι έγινε δρόμος, άσφαλτος και κόπηκε η όποια παλιά βλάστηση, αν θυμάμαι καλά είχε πλατάνια και πολλά καλάμια. Άρα δεν υπήρχε πλέον κάτι να συγκρατήσει την ορμή του νερού, αυτή πολλαπλασιάζεται χωρίς “εμπόδια”.

3. Ακριβώς στην εκβολή η διάμετρος περιορίζεται με χτίσιμο στις 2 πλευρές. Το παραπάνω νερό από τις όποιες ισχυρές βροχοπτώσεις μπαίνει εύκολα στα τουριστικά μαγαζιά.

4. Το ΜΕΓΑΛΟ έργο, ή μάλλον η χοντρή ΠΑΤΑΤΑ. Εγκιβωτισμός, εκβάθυνση εκβολής και τοιχίο και όλα αυτά λεγόμενα ως “αντιπλημμυρικό” έργο. Τι ακριβώς έκαναν με αυτό το έργο; Πρόκειται για το άκρον άωτον της ΒΛΑΚΕΙΑΣ. Συσσωρευμένης βλακείας σε κόσμο που άγεται και φέρεται από πολιτικές υποσχέσεις έργων που τελικά αποδίδει μόνο ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΟ όφελος, και στην τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και σε μέρος του επιστημονικού κόσμου που αντιμετωπίζει τέτοια έργα ως αναγκαία για την Πολιτική Προστασία! ΜΠΟΥΡΔΕΣ ΤΡΑΓΙΚΕΣ.

 

 

Και επεξηγώ:

α) δεν έχουμε ακριβή στοιχεία πόσο έβρεξε το επίμαχο χρονικό διάστημα στην περιοχή αλλά οι δορυφόροι έδωσαν περίπου 120 χιλιοστά στη θαλάσσια περιοχή και άλλα τόσο ένας σταθμός ερασιτέχνη στην Παντάνασσα. Πιθανολογώ ότι δεν έπεσαν πάνω από 200mm στην περιοχή του κόλπου της Αγίας Πελαγίας το επίμαχο διάστημα, πιθανότατα ήταν λιγότερα. Αυτό σημαίνει ότι ΔΕΝ ΗΤΑΝ τόσο ΑΚΡΑΙΟ φαινόμενο όσο θέλουν να λέγεται ότι ήταν αλλά ήταν ένα ισχυρό φαινόμενο από αυτά που γίνονται σχετικά συχνά στην περιοχή (κάθε 3-5 χρόνια) και ΘΑ ΞΑΝΑΓΙΝΟΥΝ. Θα γίνουν σίγουρα και πολύ πιο ισχυρά φαινόμενα.

β) Θα πρέπει να γίνουν επεξηγήσεις για ποιο όγκο νερού έχει σχεδιαστεί το αντιπλημμυρικό, και γιατί ΑΣΤΟΧΗΣΕ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΑ. Θεωρώ ότι φαινόμενα 50ετίας + που πρέπει να “βλέπουν” οι προδιαγραφές μελετών τέτοιων “έργων” στην περιοχή περιλαμβάνουν πιθανότητα για 300+mm στο ίδιο χρονικό διάστημα. Το ΑΒΑ ρεύμα στην περιοχή θα δώσει και θα ξαναδώσει τέτοια φαινόμενα, μάλιστα τα τελευταία χρόνια με την κλιματική κρίση – άνοδο θερμοκρασίας της θάλασσας βλέπουμε όλο και πιο συχνά τέτοια χαμηλά που δίνουν αυτό το ρεύμα. Αν το χαμηλό είχε πιο αργή πορεία – όπως συχνά συμβαίνει – οι καταιγίδες θα κρατούσαν περισσότερο χρόνο με πολλαπλάσιες συνέπειες.

γ) Η Αγία Πελαγία δεν έχει μέλλον όπως συνεχίζει να αναπτύσσεται. Πολιτικές γενναίες αποφάσεις για αυτά που γράφω στην προηγούμενη ανάρτηση δεν θα παρθούν. Τα ίδια ισχύουν φυσικά για τους κόλπους Λυγαριάς και Μαδέ

δ) το ανέκδοτο ΒΟΑΚ στην περιοχή, και η όλη παράκτια ζώνη από “Θησέα” ως Παλαιόκαστρο: Εδώ μιλάμε για σχιστολιθικά γκρεμνά, γεωλογικά η περιοχή είναι “ρευστή” με τα εδάφη σιγά σιγά να κυλούν προς τα κάτω. Έπρεπε κάθε δόμηση, κατασκευή δρόμου κλπ. να είχαν ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΙ. Κάποια στιγμή θα δούμε τεράστιες κατολισθήσεις με τρομερές συνέπειες εκεί».

Στην αμέσως προηγούμενη ανάρτησή του, ο Μιχάλης Δρετάκης δεν φαίνεται διατεθειμένος να χαϊδέψει αυτιά και προτείνει λύσεις καθόλου δημοφιλείς μέσα στο συντηρητικό κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο και που γνωρίζει εκ των προτέρων ότι ακριβώς γι αυτό δεν πρόκειται ποτέ να υιοθετηθούν

«Οι κάτοικοι είναι αγανακτισμένοι, οκ. Όμως έχτισαν πάνω, δίπλα σε ρέματα. Ο Δήμος που πριν 2 χρόνια πανηγύριζε γιατί λέει το αντιπλημμυρικό είχε σώσει τότε την Αγία Πελαγία τώρα τα λέει κάπως αλλιώς: η μελέτη ήταν παλιά και εμείς απλώς έπρεπε να παραδώσουμε το έργο.

Η Περιφέρεια μιλά κλασικά για κλιματική αλλαγή.

ΚΑΝΕΙΣ "υπεύθυνος" δε λέει το λογικό: Σταματάει ΑΜΕΣΑ κάθε πολεοδομική πράξη σε όλη την περιοχή. Γίνεται ορθότερη οριοθέτηση των ρεμάτων φεύγει κάθε τσιμέντωμα σε κοίτες και όχθες, αφήνεται ελεύθερη από τσιμέντα, χτίσματα, δρόμους μια λογική ακτίνα κάποιων δεκάδων μέτρων από τις 2 πλευρές για να υπάρχει έδαφος να συγκρατάει νερά των βροχών. Δηλαδή ΓΚΡΕΜΙΣΜΑΤΑ σπιτιών, πισινών, ξενοδοχείων κλπ κλπ.

Φυσικά δεν θα γίνει κάτι τέτοιο και να ξέρετε ότι θα υπάρξουν χειρότερες καταστροφές στο - εγγύς μπορούμε να λέμε - μέλλον. Όλα τα "αντιπλημμυρικά" που έχω δει στην Κρήτη, εγκιβωτισμοί, συρματοκιβώτια, "καθαρισμοί" τελικά λειτουργούν ως ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ»

Εν τω μεταξύ στη Ραφήνα ετοιμάζεται το έργο εγκιβωτισμού του Μεγάλου Ρέματος. Ένα έργο σχεδιασμένο από ανθρώπους που ούτε στο ελάχιστο δεν διδάσκονται από όσα συμβαίνουν γύρω τους. Παράγοντες, εργολάβοι και παπαγαλάκια έχουν στήσει ένα τρελό και παρανοϊκό χορό. Κι εμείς, άλλοι διάφοροι, άλλοι αδύναμοι, άλλοι απογοητευμένοι παρακολουθούμε αμέτοχοι. Κάποιοι, λίγοι, εξακολουθούν να αντιστέκονται και αντιμετωπίζονται ως γραφικοί και εχθροί της «προόδου»

Ο Αλέξανδρος Νικολαΐδης έδειξε με την πορεία του προς το θάνατο πως η γενναιότητα, η ευαισθησία και ο αλτρουισμός μπορούν να συνυπάρξουν σε έναν άνθρωπο. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ο Αλέξανδρος βρισκόταν στην «από δω» μεριά. Δόξα και τιμή σε αυτό το γενναίο και ευγενικό παλικάρι. Και στεκόμαστε ιδιαίτερα σε αυτή του τη φράση, που όσο περισσότεροι την ενστερνιστούν, τόσο καλύτερος θα γίνει ο κόσμος μας : «Φίλοι μου, σε αυτή τη ζωή που είμαστε όλοι περαστικοί, μεγαλύτερη σημασία έχει τι αποτύπωμα θα έχουμε αφήσει, και όχι πώς ή πότε θα φύγουμε». Διαβάσαμε με συγκίνηση το εκ βαθέων αντίο του Αλέξανδρου και ως ελάχιστη υποχρέωση το αναμεταδίδουμε 

 

"Θα ξεκινήσω με αυτό το κλισέ, ότι για να διαβάζετε τώρα αυτήν την δημοσίευση μου, μάλλον έχω φύγει για κάπου καλύτερα ή και για το πουθενά.

Δύο χρόνια, βασανίστηκα κι εγώ με τον καρκίνο. Με έναν τόσο σπάνιο τύπο καρκίνου, το καρκίνωμα nut, που αυτή τη στιγμή εννέα στους δέκα Έλληνες γιατρούς που το διαβάζουν, το ακούν για πρώτη φορά και θα σπεύσουν να το ψάξουν. Ευτυχώς ο δικός μου γιατρός, ο υπέροχος Γιάννης Μπουκοβίνας που με πήρε από το χέρι στο πιο δύσκολο ταξίδι της ζωής μου, τον γνώριζε αυτόν τον σπάνιο τύπο και έκανε τα πάντα για να με σώσει ή να μου χαρίσει λίγη παραπάνω ζωή. Κίνησε γη και ουρανό, να φέρει φάρμακα κυριολεκτικά από την άλλη άκρη της γης για να τα δοκιμάσω.

Δύο χρόνια δεν είπα ποτέ “Γιατί σε εμένα”; Δεν υπάρχει πιο εγωιστική σκέψη από αυτή. Σε κάποιον τυχαίνει, στον διπλανό μας, στον γείτονά μας, στον συνάνθρωπό μας. Και πλέον τυχαίνει σε πολλούς. Αν βάλω ένα πρόσημο τύχης στη ζωή μου, θα σας πω ακόμα και τώρα, ότι ήμουν τυχερός άνθρωπος. Είχα την ευλογία να κάνω τα όνειρα μου πραγματικότητα, να ανέβω στο βάθρο πολλές φορές, να δοξάσω τον αθλητισμό και την χώρα μου, να γνωρίσω ανθρώπους από όλον τον κόσμο, να μάθω το σεβασμό, την ευγενή άμιλλα, αξίες τόσο σημαντικές και να προσπαθήσω να τις κάνω πράξη και στη ζωή μου.

Είχα την τύχη να με αγαπήσει η πιο υπέροχη γυναίκα του κόσμου, το δώρο μου από το Θεό, όπως είναι και το όνομα της, και να αποκτήσουμε μια πανέμορφη οικογένεια.

Έτσι και σε αυτή την ατυχία που με βρήκε, είπα ευχαριστώ, που αν αυτό ήταν γραφτό να έρθει στην οικογένειά μου, δεν βρήκε εκείνη ή τα παιδιά μου. Εγώ έπρεπε να το ανέβω αυτό το βουνό, έχω έπρεπε να σηκώσω αυτό το βάρος. Όχι εκείνοι.

Σε αυτό το δύσκολο ταξίδι, στάθηκα τυχερός γιατί συνοδοιπόρο είχα την αλληλεγγύη και την φροντίδα τόσων πολλών ανθρώπων, που πολλές φορές αναρωτήθηκα τι έκανα για να αξίζω όλα αυτά που με ανιδιοτέλεια μου προσέφεραν. Πρώτος ο γιατρός μου ο κ. Μπουκοβίνας, ο πρύτανης, ο κ. Δημόπουλος, που βοήθησε τόσο πολύ στην πρώτη φάση της ασθένειάς μου αλλά και αργότερα, στο να πάρω κάθε θεραπεία όσο πιο γρήγορα γίνεται. Ο κ. Ηλιάδης ο θωρακοχειρούργος μου, ένας εξαιρετικός επιστήμονας που με αγκάλιασε σαν πατέρας στο πολύ δύσκολο χειρουργείο μου, στους πνεύμονες, ο κ. Πέιος, ο νευροχειρούργος που μου απάλυνε τους φριχτούς πόνους και πολλοί πολλοί άλλοι, από νοσηλευτές μέχρι τραυματιοφορείς, όλοι μου έδειχναν την αγάπη τους και αυτή η αγάπη μου έδινε δύναμη.

Και τέλος θέλω να σταθώ στον άνθρωπο με άλφα κεφαλαίο, τον Αλέξη Τσίπρα, ήρθε πολύ πρόσφατα στη ζωή μου και μου χάρισε την φιλία του, την σκέψη του, το αδελφικό του νοιάξιμο, σαν να με ήξερε από πάντα. Μου απέδειξε ότι η όλα όσα πρεσβεύει ο ίδιος και η αριστερά είναι πραγματική στάση ζωής. Με στήριξε ηθικά και πρακτικά και έκανε και αυτός τα αδύνατα δυνατά για να έχω την καλύτερη φροντίδα.

Θέλω να πω σε όλους τους κάτι.

Πετύχατε. Με κρατήσατε στη ζωή περισσότερο από όσο αναλογούσε στον πολύ επιθετικό καρκίνο μου, μου χαρίσατε το χρυσό μετάλλιο της παράτασης της ζωής μου σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή, όταν η κόρη μου η Ελεάννα ήταν μόλις 3,5 ετών και δεν θα θυμόταν τίποτα από εμένα, ενώ τώρα στα 5,5 της χρόνια θα με θυμάται έστω σαν μακρινή ανάμνηση και θα μπορεί να διηγηθεί ιστορίες στον μικρό της αδερφό τον Γιώργο, ώστε να με κρατήσουν ζωντανό στην καρδιά τους για πάντα.

Φίλοι μου, σε αυτή τη ζωή που είμαστε όλοι περαστικοί, μεγαλύτερη σημασία έχει τι αποτύπωμα θα έχουμε αφήσει, και όχι πώς ή πότε θα φύγουμε.

Για αυτό αν είμαι εγώ ο πρώτος καταγεγραμμένος ασθενής με καρκίνωμα nut στην χώρα μας, ας γίνω η αφορμή για την ενημέρωση γιατρών, ασθενών, πάνω σε αυτόν τον τύπο καρκίνου που αν διαγνωσθεί εγκαίρως ίσως σωθούν ζωές. Ας γίνω η αφορμή για να ενισχυθεί ουσιαστικά το εθνικό μας σύστημα υγείας που τόσο υποτιμήθηκε τα τελευταία χρόνια, όχι να περιμένουν ουρές για μια αξονική, για μια χημειοθεραπεία ή ένα χειρουργείο και να χάνεται πολύτιμος χρόνος, να σταματήσει ο χρονοβόρος δαίδαλος της γραφειοκρατίας και των νομικών κωλυμάτων του ΕΟΦ όταν πρέπει να εγκριθούν άμεσα δοκιμαστικά φάρμακα που μπορεί να σώσουν ζωές.

Αν ερχόμαστε σε αυτή τη ζωή για κάποιο σκοπό, εγώ έχω αποφασίσει ποιος θα είναι αυτός. Να προσφέρω ελπίδα μέσα από όσα κατάφερα στην ζωή μου, από τα όμορφα μέχρι τα άσχημα. Για αυτόν τον λόγο, τα δύο μου αργυρά Ολυμπιακά μετάλλια, της Αθήνας και του Πεκίνο, που για χρόνια κρύβω καλά, ήρθε η ώρα να βγουν και να επιστρέψουν εκεί που ανήκουν, στις παναθρώπινες αξίες. Τελευταία επιθυμία μου είναι, τα δύο αυτά μετάλλια, να βγουν σε δημοπρασία και το ποσό που θα συγκεντρωθεί να δοθεί σε δομές για τα παιδιά που θα επιλέξει η οικογένειά μου.

Αν σωθεί έστω ένα παιδί, θα αξίζει κάθε κλωτσιά που έχω φάει στο κεφάλι, κάθε κάταγμα στα πόδια μου.

Αυτό είναι το αποτύπωμα που θέλω να αφήσω στην κοινωνία, αυτή είναι η κληρονομιά που θέλω να μείνει στα παιδιά μου"