" Οι ήττες μας δεν αποδεικνύουν
Τίποτα παραπάνω από το ότι
319205339 712219783586309 2265634222543469205 n  Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Και από τους θεατές περιμένουμε
Τουλάχιστον να ντρέπονται"
                                               Μπρεχτ

Στο πρώτο οδοιπορικό μας στο Μεγάλο Ρέμα καταγράψαμε όσα είδαμε. Καταγράψαμε τις πολύ όμορφες εικόνες που μας πρόσφερε απλόχερα η φύση, αλλά και τις άσχημες εικόνες που σχετίζονται με την ανθρώπινη παρέμβαση.

Το δεύτερο μέρος του οδοιπορικού ξεκίνησε από τη γέφυρα της Βελανιδιάς και κατέληξε, μετά από 1,5 περίπου χιλιόμετρο, λίγο μετά από τη γέφυρα της Ναρκίσσου, εκεί που σμίγουν τα νερά του Βαλανάρη και της Πετρέζας. Είδαμε μια φύση που αντιστέκεται, αλλά παράλληλα είδαμε την αδιαφορία και την απαξίωση στην οποία οδηγούν οι τοπικές αρχές το Ρέμα, ώστε όποια παρέμβαση και να κάνουν, αυτή να γίνει αποδεκτή χωρίς αντιδράσεις.

Ο Τόπος, ο Χρόνος κι εμείς

Ανεβαίνοντας λοιπόν, κόντρα στο ρεύμα. Στα δεξιά μας, η Διασταύρωση και ο θόρυβος της Μαραθώνος και της Φλέμινγκ στο βάθος, ήδη πολύ αδυνατισμένος από την απόσταση και τον ήχο της ροής του νερού. Στα αριστερά, τα τελευταία σπίτια απ’ τα Περιβολάκια δίνουν τη θέση τους σε αδόμητο ελεύθερο πεδίο, όπου σαν κακό όνειρο μοιάζει ακόμα η χάραξη της Αττικής Οδού, αν και το νοητό βέλος της ήδη διαπερνά τα χωράφια. Προς το παρόν, οι ελιές και τα πεύκα μπορούν να λιάζονται ήσυχα γύρω απ’ τους χωματόδρομους –Μακεδονίας κι Αμπελώνα.

Εδώ το ποτάμι συστρέφεται και κατά τόπους φαρδαίνει, οριοθετώντας με το απότομο τόξο του την έξοδο από την πόλη της Ραφήνας, τόξο που ούτε λίγο ούτε πολύ ανέκαθεν καθόριζε άλλωστε την πορεία των εκάστοτε γειτονικών οδών. Το 1836, πριν η Ραφήνα γίνει Ραφήνα κι οι Ραφηνιώτες γίνουν Ραφηνιώτες, ο περιηγητής Finley σημείωνε λακωνικά: «Αφήνουμε πίσω το Πικέρμι και κατηφορίζουμε την όχθη του ποταμού...». Βέβαια με τα χρόνια, η μορφή του χώρου άλλαξε ριζικά, τόσο που οι περισσότεροι να μην υποψιάζονται καν την ύπαρξη του ρέματος εδώ, καθώς διασχίζουν καθημερινά τη Μαραθώνος.

Του Αντώνη Λαζαρή

H διαχείριση του παράκτιου οικοσυστήματος δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Για να μπορέσει κάποιος να πετύχει ορθή διαχείριση του παράκτιου οικοσυστήματος χρειάζεται πολύ καλή γνώση του θέματος.

Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας έχει στην επιστασία του το παράκτιο οικοσύστημα που περιλαμβάνει τις παραλίες της Ραφήνας.

Η διαχείριση του Οργανισμού είναι διαχρονικά μια τραυματική εμπειρία για το παράκτιο οικοσύστημα.

Πέρα από τους λουόμενους και τα μαγαζιά που βρίσκονται παρά θιν’ αλός υπάρχουν και φυτά και ζώα που το ενδιαίτημά τους είναι η παραλία.

ραφήνα 20

Τελευταίο θύμα της άλογης διαχείρισης αποτέλεσαν τα βούρλα της κεντρικής παραλίας της Ραφήνας.

Τα βούρλα  του γένους Juncus είναι από τα πιο χαρακτηριστικά φυτά των υγροτόπων και των παραλιών της Ελλάδας.

Τα βούρλα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του παράκτιου οικοσυστήματος.

Τα βούρλα της Ραφήνας αποτελούν/αποτελούσαν απομεινάρι της βλάστησης της παραλίας που κάποτε ήταν αρκετά διαφορετική από τη σημερινή.

Το έχουμε πει, το έχουμε γράψει, το ακούμε συνεχώς. Μας έχει γίνει συνείδηση πια, πως ο Βαλανάρης ποταμός που κατεβαίνει από το ανατολικό Πεντελικό για να χυθεί στο Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας, είναι ένα πονεμένο ποτάμι.

Σα να μην έφτανε ο βιασμός του από τις πολλαπλές υδροληψίες (νόμιμες και παράνομες) ή οι οικοδομικές παρεμβάσεις που τον πιέζουν ποικιλοτρόπως, είναι και η ρύπανση που προκαλείται από τον άνθρωπο, κάτοικο ή όχι, ο οποίος απορρίπτει από αστικά κατάλοιπα, μέχρι οικοδομικά ή άλλης φύσεως υλικά. Κυρίως προϊόντα καθαιρέσεων οικοδομών ή οδοποιίας.

Πρωτοστάτης δυστυχώς στη ρύπανση του ποταμού, είναι ο ίδιος ο δήμος Ραφήνας Πικερμίου. Το είδαμε πολύ πρόσφατα σε δύο περιπτώσεις. Υπάρχουν και παλιότερες, αλλά οι δύο (2) τελευταίες είναι κραυγαλέες γιατί αφορούν απόρριψη μπάζων και χωμάτων από εργολάβο (εργολάβους) που υποτίθεται πως δούλευε (δούλευαν) υπό την επίβλεψη και ευθύνη του δήμου. Το έργο που εκτελούνταν ήταν συνδέσεις παροχών της ΕΥΔΑΠ. Μία ήταν στην οδό Καρπασίας και μία άλλη, αποχέτευσης ομβρίων, εκεί κοντά, στην οδό Φιλικής Εταιρείας. Οι εργασίες εκτελέσθηκαν αλλά τα μπάζα που προέκυψαν δεν απομακρύνθηκαν, αλλά απορρίφθηκαν  στη νότια όχθη του Βαλανάρη.

 Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας είναι ένα από τα τελευταία εναπομείναντα φυσικά ρέματα της Αττικής με συνεχή ροή νερού καθ΄όλη τη διάρκεια του έτους. Η σημασία του για την περιοχή είναι πολύ σημαντική, επιτελώντας έναν πολύ σημαντικό υδραυλικό και αντιπλημμυρικό ρόλο, αλλά και περιβαλλοντικό καθώς αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο και σημαντικό οικοσύστημα.

Και όλα αυτά τα καταφέρνει ακόμη, παρά τις επιθέσεις που δέχεται από την ανθρώπινη αυθαιρεσία και την αδιαφορία των τοπικών αρχών. Δεν ξέρουμε, όμως, για πόσο καιρό ακόμη θα αντέχει, ειδικά εάν γίνει πράξη η απόφαση για εγκιβωτισμό του και μετατροπή του σε έναν αγωγό ομβρίων υδάτων όπως προβλέπει η μελέτη της Περιφέρειας Αττικής. Ένα τσιμέντωμα, δηλαδή, που θα συνοδευθεί από το κόψιμο χιλιάδων δέντρων που βρίσκονται στις όχθες του

Αποφασίσαμε να περπατήσουμε το Μεγάλο Ρέμα σε όλο το μήκος του και να το καταγράψουμε κομμάτι-κομμάτι. Σήμερα ξεκινήσαμε από τις εκβολές του Ρέματος και διανύσαμε γύρω στα 2,5 χιλιόμετρα. Αντικρίσαμε πολύ όμορφα πράγματα. Αντικρίσαμε όμως και την ασχήμια της ανθρώπινης παρέμβασης και θυμώσαμε τόσο για τους συμπολίτες μας που το αντιμετωπίζουν ως έναν σκουπιδότοπο, όσο και για την αδιαφορία του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου που το αντιμετωπίζει όχι σαν ευχή αλλά σαν κατάρα που πρέπει να απαλλαγεί από αυτήν.

Θα τα δείξουμε όλα καρέ-καρέ, όπως πρέπει. Και τα όμορφα και τα άσχημα. Καλή περιήγηση και καλή σκέψη

 

Τα όμορφα

Περπατήσαμε 2,5 χιλιόμετρα μέσα στο ρέμα. Αριστερά και δεξιά μας ορθώνονταν οι καλαμιές. Κάθε τόσο, μέσα από τις καλαμιές πεταγόντουσαν τρομαγμένοι οι ιπτάμενοι κάτοικοι του ρέματος. Είχαμε την τύχη να δούμε ερωδιούς και μια αλκυόνη. Είδαμε βατράχους και αποικίες γυρίνων. Το νερό ήταν άφθονο και σε αρκετά σημεία ξεπερνούσε τα 80 εκατοστά, καθιστώντας τις γαλότσες άχρηστες. Συναντήσαμε έναν μικρό καταρράκτη που σχημάτιζε μια κολυμπήθρα, όπου άνετα θα μπορούσε κανείς να κάνει μπάνιο. Η παρέα μας ήταν μεγάλη και χαρούμενη και αυτό ομόρφυνε ακόμη περισσότερο τη διαδρομή.  

rema01

rema02

Ερωδιός (πάνω) και Καλαμοκανάδες (κάτω)

rema03

rema03a

rema04

rema05

rema06

rema07

rema08

rema09

Αποικία γυρίνων (πάνω) και Αλκυόνη (κάτω)

rema10

rema11

rema12

rema13

rema14

rema15

rema16

Τα άσχημα

Είδαμε όμως και πολλά άσχημα που μας πλήγωσαν. Είδαμε έντονο ευτροφισμό, σαφές δείγμα απόρριψης απορρυπαντικών, λιπασμάτων και λυμάτων.  Είδαμε τον άσχημο τρόπο με τον οποίο οι τοπικές αρχές τσιμέντωσαν σε αρκετά σημεία το ρέμα. Είδαμε πως πολλοί συμπολίτες μας αντιμετωπίζουν το ρέμα σαν έναν σκουπιδότοπο. Είδαμε να πέφτουν σαπουνόνερα, συναντήσαμε πετρελαιοειδή στο ύψος της ΕΚΟ, είδαμε αντλίες άντλησης νερού σε λειτουργία, είδαμε μεγάλα αντικείμενα να έχουν πεταχτεί στο ρέμα. Τα είδαμε και τα φωτογραφήσαμε

rema19

Ευτροφισμός (πάνω) και Αντλία (κάτω)

rema20

rema21

Σαπουνόνερα (πάνω) και Πετρελαιοειδή (κάτω)

rema22

rema23

Αγνώστου ταυτότητας ογκώδες αντικείμενο (πάνω) και δεύτερη αντλία (κάτω)

rema24

rema25

 

Η τελευταία φωτογραφία δείχνει το ζοφερό μέλλον που ετοιμάζουν στο Μεγάλο Ρέμα

ο Δήμος Ραφήνας-Πικερμίου και η Περιφέρεια Αττικής.

Τσιμέντο να γίνουν όλα

rema26

Η Ραφήνα βρίσκεται πλεόν σε αναμονή της δεύτερης φάσης «ανάπτυξης». Η επέκταση του λιμανιού της Ραφήνας και η απόδοση του παραλιακού μετώπου της πόλης από τον Οργανισμό Λιμένος στα αρπακτικά, είναι προ των πυλών. Ο νέος τύπος τουρισμού «υψηλού επιπέδου» έρχεται με τις ευλογίες και τη βοήθεια των δημοτικών αρχών αλλά και την ανοχή και την αδιαφορία των πολιτών που εξακολουθούν να πιστεύουν ακόμη στο αφήγημα της "ανάπτυξης", χωρίς να συνειδητοποιούν πως αυτός ο νέος τύπος τουρισμού θα είναι μια πόλη μέσα σε μια άλλη. Μια κοινωνία χωρίς ώσμωση με την κοινωνία που θα την φιλοξενεί και που δε θα προσφέρει σχεδόν τίποτα σε αυτήν, αλλοιώνοντας οριστικά και αμετάκλητα το τοπίο. Το κείμενο που ακολουθεί, όπως και οι φωτογραφίες που το συνοδεύουν, είναι του Αλέξη Σταθόπουλου

Τέλη δεκαετίας '60, μπλέ λιμανάκι Ραφήνας. Όταν το νερό ήταν κοινόχρηστο από τον κοινοτικό κρουνό της περιοχής. Μετά ήρθε η τσιμεντοποίηση των βράχων στο λιμανάκι για να μπορεί ο λαός να κάνει τα μπάνια του, οι τσιμεντένιες σκάλες, τα τσιμεντένια σπίτια χωρίς κήπο και αισθητική, η άσφαλτος, οι ορδές λουόμενων με τα σκουπίδια τους και φυσικά η φωτιά που έκαψε το Μάτι που φαίνεται στο βάθος. Άντε, να παραχωρηθεί τώρα και σε κανέναν ιδιώτη να τελειώνουμε και με αυτό το κομμάτι της Αττικής.

Θέλουν όλοι σπίτι στην θάλασσα και η ακτογραμμή αλλοιώνεται ανεπανόρθωτα. Θέλουν όλοι σπίτι στο δάσος και στο τέλος μόνο μερικά πεύκα στους κήπους των σπιτιών θυμίζουν ότι κάποτε το μέρος ήταν δάσος. Όπως βλέπουμε, τα σπίτια που χτίζονται δεν είναι απλά σπιτάκια. Μεγάλη εδώ η ευθύνη του κράτους που δίνει υψηλούς συντελεστές δόμησης και που ανέχεται την αυθαίρετη δόμηση.

rafina02

 Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας (ΟΛΡ)  είναι υπεύθυνος για τη Διαχείριση της παράκτιας ζώνης. Αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Ο Οργανισμός τα προηγούμενα καλοκαίρια εξοπλίστηκε με μηχανικά μέσα και ρίχτηκε στον αγώνα για την καθαριότητα των ακτών.

Μέχρις ενός σημείου, η κίνησή του φαντάζει λογική. Όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η οργανωμένη παραλία της Ραφήνας γειτνιάζει με το οικοσύστημα της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Στην πραγματικότητα η παραλία αποτελεί και αυτή τμήμα του οικοσυστήματος του Μεγάλου Ρέματος. Και, βέβαια, όλοι γνωρίζουμε πως η παραλία αυτή είναι δημιούργημα του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Τριάντα τόσα χρόνια πριν η παραλία ήταν κατά πολύ μικρότερη.

Υπάρχουν φυτά επί της παραλίας, υπάρχουν φωλιές επί της κοίτης του Ρέματος, υπάρχουν και άλλα πλάσματα επί της Γης πλην του ανθρώπου. Και όλα αυτά τα υπόλοιπα πλάσματα δεν τα έλαβε καθόλου υπόψη του όποιος έστειλε τα μηχανοκίνητα μέσα για να επιτελέσουν τον καθαρισμό της παραλίας.

Από τον αντιδήμαρχο Ραφήνας-Πικερμίου, Ανδρέα Βασιλόπουλο και το ενημερωτικό του Newsletter που ακούει στο όνομα  "Τα νέα της αντιδημαρχίας" λάβαμε την ακόλουθη ενημέρωση

" Συνεδρίασε το ΔΣ της επιτροπής για το Βιώσιμο Περιβάλλον της Ραφήνας και του Πικερμίου για να θέσει προτεραιότητες και στόχους για την θερινή περίοδο. Προτεραιότητα της επιτροπής μας η αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλοία του λιμανιού Ραφήνας και η δημιουργία ομάδων φιλόζωων ανά γειτονιά για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των αδέσποτων σκύλων και γατών"

Ακολουθεί σχετικό βίντεο

Στις 2/5/2020 είχαμε αναρτήσει τις παρατηρήσεις μας για όσα συνέβησαν στον Βαλανάρη, στο ύψος της ανατολικότερης συμβολής της ομώνυμης οδού με την Φιλικής Εταιρίας, στο Πικέρμι.  Σημειώναμε πως ο εργολάβος έσκαψε, εγκατέστησε αγωγό ύδρευσης και τις συνδέσεις του και μετά ξεφορτώθηκε τα μπάζα που είχαν περισσέψει πετώντας τα μέσα στην κοιλάδα του ποταμού, που κυλούσε από κάτω.

Το κατάφυτο πρανές μεταμορφώθηκε  σε χωμάτινο ή καλύτερα σε πρανές αδρανών υλικών, αφού η απόρριψη από τον εργολάβο το κάλυψε από το επίπεδο της οδού μέχρι το ποτάμι. Φυσικά μέρος των μπάζων θα κατέληξε μέσα στο ποτάμι, για να παρασυρθούν από τα νερά παρακάτω, προς το Πικέρμι και τη Ραφήνα. Την θλιβερή είδηση αναδημοσίευσε και το Δασαμάρι SOS

Την ίδια μέρα, άλλο ενημερωτικό site της περιοχής,  το «Εν Ραφήνα», έχοντας αντιληφθεί το τρομερό γεγονός της καταστροφής της όχθης του Βαλανάρη και της απόρριψης αδρανών στο ποτάμι, δημοσίευσε και εκείνο το συμβάν με τίτλο Περιβαλλοντικά εγκλήματα στον δρόμο για τον Βαλανάρη.

Επίσης έγιναν και αναρτήσεις στο facebook σχετικά, όπως η παρακάτω εικόνα, που ετίθετο η απορία πως έγιναν αντιληπτοί αυτοί που είχαν επισκεφθεί τον Βαλανάρη, εν καιρώ περιορισμού κυκλοφορίας και δεν έγιναν αντιληπτοί αυτοί που έριξαν τα μπάζα

Η εικόνα του τίτλου είναι από το 2017. Μαθητές της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 1ου ΓΕΛ Ραφήνας στο παραλιακό μέτωπο της πόλης. 

Οι γεωλογικοί σχηματισμοί πάνω από το λιμάνι αποτελούν χαρακτηριστικό στοιχείο της φυσιογνωμίας της Ραφήνας.

Οι σχηματισμοί αυτοί, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου και η πάλαι ποτέ «Μύτη της Γριάς» αποτελούν (ή αποτελούσαν) στοιχεία της ταυτότητας της πόλης.

σάρωση0192

Φωτ.1 Μια πανέμορφη carte-postale από το Αρχείο του Στάθη του Δημητρακού.Το γραφικό λιμανάκι της Ραφήνας λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του '60.

2020. Τις μέρες αυτές στο λιμάνι της Ραφήνας είμαστε μάρτυρες μιας ακόμα καταστροφικής επέμβασης στο παραλιακό μέτωπο της πόλης.

Οι αρμόδιοι φορείς προχωρούν στην καθαίρεση των πρανών πάνω από το λιμάνι σε μεγάλη έκταση.

Κάποτε στο χώρο όπου σήμερα εκτείνεται το λιμάνι της Ραφήνας και το Αλιευτικό Καταφύγιο υπήρχαν δύο παραλίες, η «παραλία του Βούλγαρη» και η παραλία «Σκαλάκια» ή «παραλία του Μπενάκη».

Τις  δύο παραλίες τις χώριζε ένας βράχος, όπου βρισκόταν η "Μύτη της Γριάς", ένας γεωλογικός σχηματισμός που θύμιζε μύτη μιας καλής γριάς.

Mύτη της Γριάς Λούλα

Φωτογραφία 2

3 02 06 09 1 01 26

Πριν από τριάντα τόσα χρόνια η «Μύτη της Γριάς», τοπόσημο για τη Ραφήνα, υπέστη βαριές καταστροφές για χάρη της επέκτασης του λιμανιού.

Ότι απέμεινε  ισοπεδώνεται τώρα.

Υπό την πρόφαση του –υπαρκτού- κινδύνου των κατολισθήσεων, οι υπεύθυνοι προχωρούν στην καθαίρεση των πρανών αντί της ορθής πρακτικής της στήριξής τους με σαφώς ηπιότερα τεχνικά έργα και μέσα. Θα ακολουθήσει ύψωση κάθετων τοιχίων.

 Η αύξηση της χερσαίας ζώνης του λιμανιού φαίνεται μάλλον να είναι το πραγματικό ζητούμενο.

Παρότι τα πετρώματα (μάργες) πάνω από το λιμάνι είναι πράγματι χαλαρά, το «σάρωμα» που βλέπουμε να λαμβάνει χώρα με γρήγορους ρυθμούς είναι σίγουρο πως αποσαθρώνει περαιτέρω μια ήδη εύθραυστη δομή, αυξάνοντας την πιθανότητα των κατολισθήσεων γύρω από την περιοχή επέμβασης και γεννώντας φόβους για στατικά προβλήματα στα θεμέλια των κοντινών σπιτιών.

Κυρίως όμως, είναι φανερό ότι, σύντομα, το πρόσωπο της πόλης προς τη θάλασσα και τον κόσμο που τη θαυμάζει καθώς την προσεγγίζει με τα πλοία, θα έχει παραμορφωθεί ανεπανόρθωτα.

«Τρεις βράχοι λίγα καμένα πεύκα κι ένα ρημοκλήσι/και παραπάνω/το ίδιο τοπίο αντιγραμμένο ξαναρχίζει» έλεγε ο Σεφέρης, μα τώρα θα λείπουν κι οι βράχοι. Κι αλλού πάλι: «Μα εσύ που γνώρισες τη χάρη της πέτρας πάνω στο θαλασσόδαρτο βράχο...», μα ούτε χάρη τώρα ούτε και πέτρα.

Μύτη της Γριάς 2020 20

DSCN1031 20

  

Φωτ,4, 5.    2020 Η "μύτη της γριάς" πεθαίνει για δεύτερη φορά

Το γράμμα του νόμου υπάρχει για να υπηρετεί το πνεύμα του νόμου. Όταν όμως η τήρηση του γράμματος του νόμου γίνεται χωρίς κρίση και συνείδηση, τότε μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην παραβίαση του πνεύματος του νόμου. Γιατί, τι άλλο από άκριτη τήρηση του γράμματος του νόμου χωρίς να υπηρετείται το πνεύμα του, είναι η επιβολή προστίμου σε μοναχικό κολυμβητή ή σε μητέρα που περπατούσε σε ερημική παραλία μαζί με το γιο της ή σε άνθρωπο που πήγε να ψωνίσει στο φούρνο απέναντι από το σπίτι του χωρίς να στείλει το απαραίτητο sms ή σε έναν πατέρα που παίζει μπάλα σε ένα άδειο γήπεδο μαζί με το μικρό του γιο;

Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπουμε το δήμαρχο Ραφήνας-Πικερμίου, σε ρόλο Ηρακλή Πουαρώ ή καλύτερα επιθεωρητή Κλουζώ, να φωτογραφίζει εν αγνοία τους έναν γονιό με το μικρό του γιο – την ώρα που εντελώς μόνοι τους παίζουν σε κάποιο δημοτικό γήπεδο - και να τους διαπομπεύει αναρτώντας δημόσια τη φωτογραφία τους χωρίς έστω να καλύψει με κάποιον τρόπο την εικόνα του ανήλικου παιδιού.

Youtube Playlists

youtube logo new

youtube logo new

© 2022 Atticavoice All Rights Reserved.