" Οι ήττες μας δεν αποδεικνύουν Τίποτα παραπάνω από το ότι Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό Και από τους θεατές περιμένουμε Τουλάχιστον να ντρέπονται"
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης (πιο νέος και πιο αδύνατος), δίπλα από τον Γιώργο Παπανδρέου, χειροκροτεί τον Σημίτη
Έχω προλάβει την εποχή που κάποιες συνοικίες της Αθήνας είχαν ακόμη βόθρους. Εκείνες τις εποχές μάλιστα, τα βοθρατζίδικα έφεραν πάνω τους ευφάνταστους τίτλους που έχουν αφήσει ιστορία. Ένας από αυτούς που επιχειρούσε στη γειτονιά μου ήταν ο περίφημος «Πρόθυμος»
Αυτόν μου θύμισε ο Πιερρακάκης – τον Πρόθυμο βόθρο. Γιατί κι αυτός είναι πρόθυμος για να κάνει τη βρώμικη δουλειά - με το αζημίωτο φυσικά. Όπως όλοι οι κατά καιρούς οσφυοκάμπτες γυμνοσάλιαγκες πρόθυμοι
Όπως σημειώνει ο δημοσιογράφος Νίκος Σβέρκος: «Για να επιβιώσεις πολιτικά πρέπει να έχεις τρία βασικά στοιχεία. τρεις πολύτιμες ικανότητες: Να διαβλέπεις τις “ευκαιρίες”. Να είσαι διατεθειμένος να προσκολληθείς σε κάποιον ισχυρό. Να μην έχεις ιδεολογική και πολιτική “ραχοκοκαλιά”. Ο Κυριάκος τα είχε και τα τρία»
Ας αφήσουμε όμως το λόγο του Νίκου Σβέρκου να μας ταξιδέψει σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αφιέρωμα στο “σοφό παιδί” – που διετέλεσε στο πλάι του Σημίτη, του Παπανδρέου, του Βενιζέλου και εσχάτως του Μητσοτάκη. Αλλάζοντας καράβι συνεχώς σαν τα ποντίκια
Η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup μου ξύπνησε μνήμες. Μην πάει ο νους σας στα προφανή, δηλαδή στις δύσκολες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες το 2015, τις μαραθώνιες συνεδριάσεις του οργάνου που καλύψαμε με ακριβούς συναδέλφους ή τις σφαλιάρες και τις απειλές που έτρωγαν όλοι οι Έλληνες Υπουργοί Οικονομικών από τους προέδρους του στα οκτώ χρόνια της “ελληνικής κρίσης”
Οι μνήμες αφορούν προσωπικά τον Κυριάκο Πιερρακάκη, τον οποίο τυγχάνει να γνωρίζω από πάρα πολύ παλιά. Γι αυτό συγχωρήστε το μακρόν του κειμένου ή το ασαφές των ημερομηνιών και των χρονολογιών. Ελπίζω όταν φτάσετε στο τέλος να καταλάβετε και το λόγο της ανασκόπησης.
Μαθητής
Τον Πιερρακάκη τον γνώρισα πρώτη φορά περίπου στα μέσα της δεκαετίας του '90 μέσω γνωριμίας με συγγενή μου. Ακριβή χρονιά δεν θυμάμαι, αλλά πηγαίναμε σχολείο. Παρά την μικρή του ηλικία ο Κυριάκος ασχολείτο με την πολιτική, πηγαίνοντας όμως από τότε ένα βήμα παραπέρα από το ενδιαφέρον που μας κληροδοτούσε ένα πολιτικά συνειδητοποιημένο σπίτι. Με απλά λόγια, στα σπίτια μας συζητούσαμε πάντα για την πολιτική αντιπαράθεση, οι γονείς μας μάς τροφοδοτούσαν με σαφή άποψη, αλλά ο Κυριάκος -όποτε αραιά τον ξανάβλεπα- φαινόταν να ξεπερνά τις αγνές διαχωριστικές γραμμές και να εισέρχεται με ορμή στο κομματικό σύστημα και τα τερτίπια του.
Ύστερα από λίγα χρόνια ήρθε η ώρα του Πανεπιστημίου. Οι κοινοί μας άνθρωποι μου είπαν ότι στην Πληροφορική της ΑΣΟΕΕ σπουδάζει ήδη και ο Κυριάκος. Τον είδα μια από τις πρώτες μέρες στη σχολή, όταν ΠΑΣΠίτης πια είχε δραστηριοποιηθεί στα συνδικαλιστικά. Προσπάθησε να με προσεγγίσει, αλλά για λίγο καθώς γρήγορα με ”τράβηξε” η Αριστερά.
Φοιτητής
Την επόμενη χρονιά η ΠΑΣΠ ΑΣΟΕΕ πέρασε μια μεγάλη κρίση. Ο Κυριάκος διεγράφη με συνοπτικές διαδικασίες από την παράταξη, καθώς κατηγορήθηκε πως οργάνωσε φράξια για να πάρει την ηγεσία και να την “πάει” στο σημιτικό μπλοκ. Μαζί του διεγράφησαν και οι ΠΑΣΠίτες ακόμα δυόμισι τμημάτων, με αποτέλεσμα τότε εκλογικά η παράταξη να υποστεί μεγάλη φθορά. Ναι, μπορεί όλα αυτά να μοιάζουν περίεργα, αλλά η ΠΑΣΠ του πανεπιστημίου μου ήταν μαζική, σκληρή οργάνωση και σχετικά αυτονομημένη από την υπόλοιπη ΠΑΣΠ. Θεωρητικά ήταν και πιο αριστερή, αλλά την κατάληξή της σήμερα την ξέρουμε, οπότε δεν θα ασχοληθώ άλλο εδώ.
Ο Κυριάκος εξαφανίστηκε από τη σχολή εν μια νυκτί. Για να το πω πιο συγκεκριμένα, εξαφανίστηκε από το υπόγειο της σχολής, εκεί όπου χτυπούσε η καρδιά του φοιτητικού συνδικαλισμού. Και τα πράγματα για το ΠΑΣΟΚ δεν πήγαιναν αντίστοιχα καλά. Η οκταετία του Σημίτη πήγαινε προς τη δύση της και λίγο πριν τις εκλογές αποφάσισε να δώσει το “δαχτυλίδι” στον Γιώργο Παπανδρέου. Η επίσημη παράδοση της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ έγινε τον Φεβρουάριο του 2004, σε έκτακτο συνέδριο του κόμματος.
Στο πλάι του Παπανδρέου
Στην εξέδρα του γυμναστηρίου της Νίκαιας καθόταν ο Γιώργος Παπανδρέου πλαισιωμένος από νέους και νέες. Δίπλα του καθόταν ένα ψηλό παιδί με γυαλιά, που σηκώθηκε και χειροκρότησε τον νέο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Ήταν ο Κυριάκος. (στην φωτό μπορείτε να τον διακρίνετε)
Οι φήμες που ακούγονταν πως «ο Κυριάκος πήγε στο γραφείο του Γιώργου» επιβεβαιώνονταν.
Αλλά ο Κυριάκος ξαναχάθηκε. Οι φήμες έλεγαν πως πήρε συστατική από τον μετέπειτα πρωθυπουργό για να πάει να σπουδάσει στην Αμερική. Πέρασε πρωτοφανώς γρήγορα τα μπόλικα μαθήματα που του είχαν μείνει και πράγματι πήγε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου έκανε δύο μεταπτυχιακά.
Εκλεκτός του Βενιζέλου
Έξι χρόνια αφού αποφοίτησε από την Αμερική, το 2013, “συνάντησα” τον Κυριάκο μακριά πια από τα παιδικά δωμάτια, τα φοιτητικά αμφιθέατρα ή τα κομματικά συνέδρια. Εκείνος ήταν πλέον πολιτικός κι εγώ δημοσιογραφούσα. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, αντιπρόεδρος πλέον της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, αναθέτει στον Χρήστο Πρωτόπαπα και τον Πιερρακάκη να εκπροσωπούν την Χαριλάου Τρικούπη στο άτυπο δικομματικό όργανο, όπου λύνονταν διάφορες μικροκομματικές “διευθετήσεις” με τη Νέα Δημοκρατία.
Μαζί άρχισαν και τα επαινετικά δημοσιεύματα στον φιλοκυβερνητικό Τύπο. Θυμόμουν ένα που μου είχε εντυπωθεί, χωρίς να γνωρίζω τα παιχνίδια που παίζει η ζωή. Το “σοφό παιδί” του ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με τον Μιχάλη Τσιντσίνη των Νέων, βάπτισε τον σκύλο του Βίτο «επειδή έχει κάτι από το μαφιόζικο ταμπεραμέντο του Δον Βίτο Κορλεόνε». Ο ίδιος έλεγε, δε, πως διαβάζει «το βιβλίο του δημοσιογράφου του "Guardian" Luke Harding για το πώς ο Σνόουντεν έφερε στο φως τα μυστικά των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών»
Η πτώση των άλλων
Το ΠΑΣΟΚ συρρικνώθηκε στις εκλογές του 2015 και ο Κυριάκος έψαξε αλλού την τύχη του. Ανέλαβε το ερευνητικό κέντρο «διαΝέοσις» που τότε ήταν το think tank των αντιλαϊκιστών (δηλαδή αντιαριστερών). Αρκετές φορές μέχρι τότε έπεφτα πάνω του σε κουβέντες με διαφόρων ειδών “παράγοντες”. Θυμάμαι έναν πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ, από τους πλέον αποτυχημένους, να λέει ότι ο Πιερρακάκης θα γίνει κάποτε πρωθυπουργός. Ακουγόταν επίσης πως ο Κυριάκος ήταν έμμισθος σε ισχυρούς επιχειρηματίες που ήθελαν να παίξουν ρόλο στα πολιτικά πράγματα στην περίοδο της κρίσης.
Μια έκπληξη ήρθε όμως το 2017, αν θυμάμαι καλά. Βρίσκομαι σε φιλικό μου σπίτι και ακούω από συνδαιτυμόνες πως ο Κυριάκος σε άλλο τραπέζωμα έχει συμφωνήσει με τον άλλον Κυριάκο, τον Μητσοτάκη, πως θα γίνει υπουργός στην κυβέρνησή του. Μου φάνηκαν αδιανόητα δύο πράγματα. Αφενός η ευκολία που ο “πασόκος” Κυριάκος έγινε κολλητός ενός Μητσοτάκη. Και αφετέρου πως ο ίδιος διαφήμιζε την μελλοντική υπουργοποίησή του, αν και -παρά τις ευχές των “μενουμευρωπαίων”- η κυβέρνηση Τσίπρα φαινόταν πως δεν θα εγκατέλειπε την κυβέρνηση πριν το 2019.
Στην κυβέρνηση Μητσοτάκη
Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η έκπληξή του 2019 όταν επιβεβαιώθηκε το σχέδιο που είχα ακούσει σε εκείνο το σπίτι δυόμισι χρόνια νωρίτερα. Τα κατάφερε ο Κυριάκος, σκέφτηκα, σκεπτόμενος την θαυμαστή πορεία που διέγραψε μέσα σε δέκα χρόνια δίπλα σε τρεις πολιτικούς αρχηγούς και διαπλέοντας τα αγριεμένα νερά δύο σκληρών κομμάτων.
Ο Κυριάκος, όμως, κατάφερε να τιθασεύσει και άλλα αγριεμένα νερά επί υπουργίας του, παρά το γεγονός πως βρέθηκε στη δίνη του κυκλώνα σε πολύ κρίσιμες στιγμές. Δεν αναφέρομαι στις πληροφορίες που τον έφεραν να είναι ο “τροχονόμος” του Σχεδίου “Ελλάδα 2.0” για τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης - αυτά του προσέδιδαν κύρος και ισχύ. Αναφέρομαι στα όσα αφορούσαν τον ίδιο και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης του οποίου προΐστατο.
Οι δουλειές
Τα θυμίζω τηλεγραφικά: Ο Πιερρακάκης ήταν κουμπάρος με τον Γρηγόρη Δημητριάδη και ταυτόχρονα κουμπάρος και με τον Γιάννη Λαβράνο της Krikel των υποκλοπών (τον τελευταίο τον είχε επισκεφθεί και στο γραφείο του). Επί υπουργίας του λειτουργούσε το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator στον ελληνικό χώρο (μην σας μπλέξω με τα τεχνικά), ενώ πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης είχαν διατεθεί για την ίδρυση και λειτουργία του ΚΕΤΥΑΚ που είχε σύμβαση με την Krikel. Ο Πιερρακάκης και ο Λαβράνος, δε, συνέχιζαν σύμφωνα με δημοσιεύματα να έχουν επαφές και να ενημερώνονται για τα όσα έλεγε το τότε στέλεχος της Meta και παρακολουθούμενη, Άρτεμις Σίφορντ.
Η δυστοπία
Ο Πιερρακάκης, όμως, βρέθηκε στο επίκεντρο και για άλλες υποθέσεις. Θα θυμίσω την κατ' εμέ πιο τρομακτική. Ήταν ο υπουργός που επί πανδημίας σύναψε σύμβαση με την Palantir για λογαριασμό της κυβέρνησης. Δεν μάθαμε ποτέ τι αφορούσε ακριβώς αυτή η σύμβαση. Μόνο ότι ήταν σχετική με την παρακολούθηση της κίνησης των πολιτών. Σημειωτέον, η Palantir θεωρείται από διεθνή μέσα ως η «πιο τρομακτική εταιρία στη Δύση»
Ο Κυριάκος από την μέρα που πήγε στο Υπουργείο Οικονομικών δεν εγκατέλειψε το ενδιαφέρον του για την δυστοπία. Σε πολλές από τις τελευταίες του ομιλίες αναφέρει πως πρέπει η Ελλάδα να επενδύσει στην "silver economy". Μην πάει ο νους σας στο καλό. ο υπουργός Οικονομικών θεωρεί τεράστια αναπτυξιακή ευκαιρία την εργασία των σημερινών συνταξιούχων ως απάντηση στην γήρανση του πληθυσμού.
Το συμπέρασμα
Μετά από αυτήν την αναδρομή, καταλήγω και πάλι στο εξής συμπέρασμα. Για να επιβιώσεις πολιτικά πρέπει να έχεις τρία βασικά στοιχεία. τρεις πολύτιμες ικανότητες: Να διαβλέπεις τις «ευκαιρίες». Να είσαι διατεθειμένος να προσκολληθείς σε κάποιον ισχυρό. Να μην έχεις ιδεολογική και πολιτική «ραχοκοκαλιά».
Μάνος Ελευθερίου, από το δίσκο του Σταύρου Ξαρχάκου “7 Ελεγείες και Σάτυρες” (2017)
Ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να επιστρέψει στο 2015. Όχι για να κάνει αυτοκριτική, αλλά για να κάνει κριτική σε όλους τους υπόλοιπους
Ας επιστρέψουμε κι εμείς λοιπόν. Σχεδόν χωρίς κρίσεις – μόνο με ημερολογιακή παράθεση γεγονότων. Εμείς θα πάμε και λίγο πιο πίσω. Τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καβαλήσει το κύμα που ξεσήκωσε η λαϊκή οργή και φσινόταν ως η σίγουρη εναλλακτική απέναντι στα δύο κόμματα που χρεοκόπησαν τη χώρα και φτωχοποίησαν το λαό της
Τότε που ο Αλέξης Τσίπρας έλεγε πολλά - για τα οποία δεν έκανε την αυτοκριτική του
Νοέμβριος του 2012 - Με ένα νόμο, σε ένα άρθρο
Αλέξης Τσίπρας: "Το πρόγραμμα δεν βγαίνει και το χρέος δεν είναι βιώσιμο"
Αλέξης Τσίπρας: " Η μόνη ρεαλιστική και σωτήρια εναλλακτική πρόταση είναι η κατάργηση με ένα νόμο και σε ένα άρθρο, όλων των μέτρων λιτότητας"
Απρίλιος του 2014: Go back κυρία Μέρκελ
Πρωθυπουργός είναι ο Aντώνης Σαμαράς και η Άνγκελα Μέρκελ επισκέπτεται τη χώρα μας. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι προ των πυλών της κυβερνητικής εξουσίας, ο Αλέξης Τσίπρας πρωτοστατεί σε διαδηλώσεις και δηλώσεις
Από τη Μυτιλήνη, όπου βρίσκεται εκείνες τις ημέρες, εκτοξεύει την περίφημη φράση: «Go back κυρία Μέρκελ, go back κύριε Σόιμπλε, Go back κυρίες και κύριοι της συντηρητικής νομενκλατούρας της Ευρώπης. Go back κύριοι της τρόικας. Η Ελλάδα δεν είναι πειραματόζωο»
Δεκέμβριος του 2014: Νταούλια και ζουρνάδες
Σε προεκλογική συγκέντρωση στο Ηράκλειο της Κρήτης, ο Αλέξης Τσίπρας δηλώνει ότι αυτός θα βαράει το ζουρνά και οι αγορές θα χορεύουν στο ρυθμό του
«Μας λένε ότι οι αγορές θα τιμωρήσουν τους Έλληνες αν δεν ψηφίσουν αυτό που οι ίδιες επιθυμούν. Μας λένε ότι θα μας τιμωρήσει επίσης η Ευρώπη. Οι αγορές κάνουν τη δουλειά τους. Δουλειά τους είναι να κερδίζουν κι εμείς κάνουμε τη δουλειά μας. Δουλειά μας είναι να εξυπηρετούμε τα συμφέροντα του ελληνικού λαού …
«Εμείς θα παίζουμε το ζουρνά κι αυτοί θα χορεύουν. Κι επειδή είμαστε στην Κρήτη, θα παίζουμε τη λύρα και θα χορεύουν πεντοζάλη οι αγορές»
25 Ιανουαρίου 2015: Ο ΣΥΡΙΖΑ γίνεται κυβέρνηση
:Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέγεται πρώτο κόμμα με 36,34% και 149 έδρες και σχηματίζει κυβέρνηση συνεργασίας με το κόμμα «Ανεξάρτητοι Έλληνες» του Πάνου Καμμένου που συγκέντρωσε 4,75% και 13 έδρες. Την πρωθυπουργία αναλαμβάνει ο Αλέξης Τσίπρας. Κεντρική δέσμευση η αλλαγή της πολιτική λιτότητας και αναδιαπραγμάτευση χρέους/μνημονίου
26 Ιανουαρίου: Καισαριανή
Ο Αλέξης Τσίπρας ορκίζεται πρωθυπουργός με πολιτικό όρκο – για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία - και την ίδια ημέρα πηγαίνει στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής για να αποτίσει φόρο τιμής στους 200 εκτελεσμένους κομμουνιστές του 1944
30 Ιανουαρίου 2015: Μόλις σκότωσες την τρόικα
Ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης συναντά στην Αθήνα τον τότε επικεφαλής του Eurogroup και υπουργό Οικονομικών της Ολλανδίας, Γερούν Ντάισελμπλουμ και δηλώνει πως η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να μη συνεχίσει την εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής στρατηγικής και να μη συνεργαστεί με τη “σαθρά δομημένη επιτροπή” της τρόικα. Ο Ντάισελμπλουμ αιφνιδιάζεται δυσάρεστα και αποχωρώντας λέει στον έλληνα ομόλογό του: “Mόλις σκότωσες την τρόικα”
Ο Γιάνης Βαρουφάκης, με την αντισυμβατική του στάση, γίνεται παγκόσμιος σταρ. Ακόμη και τραγούδια ενέπνευσε σε Γερμανούς - όπως τα παρακάτω που σατιρίζουν όλες τις πλευρές και εν πάσει περιπτώσει αποτυπώνουν το κλίμα της εποχής
16 Φεβρουαρίου 2015: Ο Αλέξης Τσίπρας απολογείται για μια γελοιογραφία
Ο Σόιμπλε μπαίνει στο στόχαστρο των γελοιογράφων και ο Αλέξης Τσίπρας νιώθει την ανάγκη να απολογηθεί. Μιλώντας στην Κ.Ο, αναφέρεται σε ένα σκίτσο του Τάσου Αναστασίου, γελοιογράφου της Αυγής, ασκώντας του κριτική. Η γελοιογραφία είχε σαν κεντρικό ήρωά της τον Β.Σόιμπλε
«Δεν μας χωρίζει τίποτα με τον γερμανικό λαό και δεν βοηθά ένα εκατέρωθεν κλίμα αντιπαράθεσης που κάποιοι διαμορφώνουν. Όπως δεν βοηθά και δεν μας εκφράζει το προκλητικό πολιτικό μήνυμα που εξέπεμψε μια ατυχής γελοιογραφία που απεικόνιζε τον Σόιμπλε με στολή ναζί. Ήταν μια ατυχέστατη στιγμή που δεν εκφράζει σε καμία περίπτωση την ελληνική κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό».
20 Φεβρουαρίου 2015: Παράταση της δανειακής σύμβασης
Ύστερα από συνεχείς διαπραγματεύσεις, επιτυγχάνεται προκαταρκτική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και δανειστών. Αφορά τετράμηνη παράταση της δανειακής σύμβασης, με την ελληνική κυβέρνηση να αναλαμβάνει την υποχρέωση υποβολής λίστας μεταρρυθμίσεων ώστε να εγκριθεί η καταβολή της τελευταίας δόσης, να επαναλαμβάνει τη δέσμευση αποπληρωμής προς όλους τους πιστωτές και να παραιτείται από “μονομερείς ενέργειες”
25 Φεβρουαρίου 2015: Η Τρόικα πιέζει
H ελληνική κυβέρνηση στέλνει λίστα μεταρρυθμίσεων στο Eurogroup. Στους επόμενους μήνες η Τρόικα είτε θα ζητά αλλαγή μέτρων είτε επιβολή νέων, με την ελληνική πλευρά να υποχωρεί διαρκώς
6 Μαρτίου 2015: Αποπληρωμή δόσης στο ΔΝΤ
Aποπληρώνεται η δόση των 310 εκ. ευρώ προς το ΔΝΤ
18 Μαρτίου 2015: Η Τρόικα δεν ανέχεται "μονομερείς ενέργειες"
Το EuroWorking Group χαρακτηρίζει μονομερή ενέργεια την ψήφιση του νομοσχεδίου για την ανθρωπιστική κρίση και για τις 100 δόσεις και ζητά από την κυβέρνηση Τσίπρα να το αποσύρει. Αν και τελικά ψηφίζεται από τη Βουλή, ύστερα από διευκρινιστικές δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων ότι το ζήτημα θα έπρεπε πρώτα να συζητηθεί με τους “θεσμούς”, το μήνυμα που στέλνεται στην ελληνική κυβέρνηση είναι “δεν θα κάνετε ό,τι θέλετε”
25 Μαρτίου 2015: Νέες πιέσεις από την Τρόικα
Από το EuroWorking Group τίθεται ξανά η απαίτηση για κατάθεση νέας λίστας μέτρων ώστε να εκταμιευτεί το ποσό των 1,2 δις ευρώ από τον ESM
5 Απριλίου 2015: Φήμες για παρεμβάσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων
Σε άρθρο των Financial Times αναφέρεται πως Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ζητούν την αποπομπή από τον ΣΥΡΙΖΑ της “άκρας Αριστεράς” του και σχηματισμό κυβέρνησης με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι για την επίτευξη συμφωνίας
8 Απριλίου 2015: Επίσκεψη στη Μόσχα
Ο Τσίπρας - μαζί με μεγάλη αντιπροσωπεία - επισκέπτεται τη Μόσχα, προβαίνοντας σε μια κίνηση που οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι την εκλαμβάνουν ως επιθετική πρώτον γιατί οι σχέσεις Ευρώπης-Ρωσίας δεν είναι καλές (έχουν ξεκινήσει οι κυρώσεις λόγω Κριμαίας) και δεύτερον – και σημαντικότερο - μια πιθανή συμφωνία για οικονομική βοήθεια από τη Ρωσία ανεξάρτητα από την Τρόϊκα δεν θα μπορούσε να γίνει ανεκτή. Η συνάντηση καταλήγει σε συμφωνία για τα ενεργειακά και ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων
9 Απριλίου 2015: Αποπληρωμή δόσης στο ΔΝΤ
Η ελληνική κυβέρνηση προχωρά στην αποπληρωμή μιας ακόμα δόσης στο ΔΝΤ χωρίς να έχει επιτευχθεί συμφωνία
24 Απριλίου 2015: Σύνοδος της Ρίγα
Στο Eurogroup που συγκαλείται στη Ρίγα της Λετονίας το κλίμα είναι συγκρουσιακό. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης εκφράζουν έντονη δυσαρέσκεια για την "αργή πρόοδο". Η Τρόικα αναφέρει πως η ελληνική πρόταση είναι ανεπαρκής και ο Γιάνης Βαρουφάκης βρίσκεται στο στόχαστρο των δανειστών
Κατόπιν αυτού, η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει να αποσύρεοι τον Γιάννη Βαρουφ'άκη από την κεντρική διαπραγμάτευση - παρόλο που εξακολουθεί να είναι υπουργός Οικονομικών - και τη θέση του στις διαπραγματεύσεις παίρνει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος
Υπερψηφίζεται στη Βουλή η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) για τη μεταφορά των ταμειακών διαθέσιμων των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδας. Δημιουργείται έτσι τεχνητή ρευστότητα με εσωτερικό δανεισμό για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις
29 Απριλίου 2015: Πρώτη νύξη για δημοψήφισμα
Στο κεντρικό άρθρο της η Αυγή, “προειδοποιεί” ότι αν δεν επέλθει ένας έντιμος συμβιβασμός, το λόγο θα λάβει ο λαός με δημοψήφισμα
7 Μαΐου 2015: Η ελληνική πλευρά εκφράζει αισιοδοξία
Σε συνέντευξή του στον Guardian, ο Γιάννης Δραγασάκης δηλώνει την αισιοδοξία του για συμφωνία στο ερχόμενο Eurogroup. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Βαρουφάκης δηλώνει στο BBC ότι “η συμφωνία θα κλειστεί εντός 2 εβδομάδων”
11 Μαΐου 2015: Αποπληρωμή δόσης στο ΔΝΤ
Η ελληνική κυβέρνηση προχωρά στην αποπληρωμή 750 εκ ευρώ δανείου σε ΔΝΤ. O ΣΥΡΙΖΑ εξαπολύει βολές στον Στουρνάρα της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) για υπονόμευση του έργου της κυβέρνησης. Παράλληλα, η ΚΕΔΕ αρνείται να εφαρμόσει την ΠΝΠ και να μεταβιβάσει τα αποθεματικά της στην ΤτΕ. Ακόμη μία συνεδρίαση του Eurogroup καταλήγει χωρίς συμφωνία
24 Μαΐου 2015: "Οι άνθρωποι είναι πάνω από το χρέος"
Συνεδριάζει η ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Στην απόφασή της σημειώνεται: “Αν συνεχιστεί η πιστωτική ασφυξία και τα πράγματα οδηγηθούν σε οριακό σημείο, ας μην έχει κανείς αμφιβολία ότι η πληρωμή μισθών και συντάξεων έχει απόλυτη προτεραιότητα έναντι των δόσεων των δανείων. Οι άνθρωποι είναι πάνω από το χρέος”
28 Μαΐου 2015: Το ΔΝΤ ζητά την απόλυση των επαναπροσληφθεισών καθαριστριών
Το ΔΝΤ ζητάει να παρθεί πίσω η επαναπρόσληψη των καθαριστριών του Υπουργείου Οικονομικών. Η Τρόικα διαρκώς πιέζει για επίτευξη συμφωνίας, ενώ διαρκώς ζητάει αλλαγές σε επιμέρους μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για Grexit
2 Ιουνίου: Απόρριψη νέου ελληνικού σχεδίου
Η ελληνική κυβέρνηση καταθέτει νέο σχέδιο. Οι δανειστές αντιπροτείνουν κατάργηση ΕΚΑΣ, μείωση συντάξεων και αύξηση ΦΠΑ στο ρεύμα - προτάσεις που δεν γίνονται δεκτές από την ελληνική πλευρά
5 Ιουνίου 2015: Αποπληρωμή δόσης 1,2 δις στο ΔΝΤ
Αποπληρώνεται δόση 1,2 δισ ευρώ στο ΔΝΤ
8 Ιουνίου 2015: Ανησυχία στη σύνοδο των G7
Το ελληνικό ζήτημα συζητιέται εκτός ατζέντας στη Σύνοδο των G7. Οι ΗΠΑ διατυπώνουν την ανησυχία τους για τυχόν αποσταθεροποίηση της Ευρωπαϊκής οικονομίας, η οποία θα συμπαρασύρει και την παγκόσμια οικονομία
14 Ιουνίου 2015: Απόρριψη των ελληνικών συμπληρωματικών προτάσεων
Η ελληνική αντιπροσωπεία καταθέτει συμπληρωματικές προτάσεις, τις οποίες απορρίπτουν οι “θεσμοί”, διακόπτοντας τις διαπραγματεύσεις και επιμένοντας στις δικές τους προτάσεις αύξησης του ΦΠΑ και μειώσεων στις συντάξεις
18 Ιουνίου 2015: Αδιέξοδο στο Eurogroup
Το Eurogroup για ακόμη μια φορά δεν καταλήγει σε συμφωνία
Οι ελληνικές αρχές δηλώνουν ότι οι προτάσεις τους είναι βιώσιμες και ζητούν θετική πολιτική βούληση από την απέναντι μεριά
Το ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του ζητά μονομερή διαγραφή του χρέους, ρήξη με την ΕΕ και το κεφάλαιο.
Συγκέντρωση στην Αθήνα των “Μένουμε Ευρώπη”
19 Ιουνίου 2015: Ανησυχία στο NATO
Στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, διατυπώνεται η άποψη ότι πιθανό Grexit θα είναι κίνδυνος ασφάλειας για το ΝΑΤΟ
Ο Αλέξης Τσίπρας, στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγ. Πετρούπολης, τοποθετεί το πρόβλημα της Ελλάδας ως ευρωπαϊκό πρόβλημα
24 Ιουνίου 2015: Τελεσίγραφο της Τρόικα
Το βράδυ της 24ης Ιουνίου, στο έκτακτο Eurogroup, η Τρόικα, με μορφή τελεσιγράφου, δίνει προθεσμία στην ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί τη συμφωνία που της προτείνει μέχρι το μεσημέρι της επομένης, Πέμπτης 25 Ιουνίου
25 Ιουνίου 2015: Η εληνική αντιπροσωπεία αποχωρεί από το Eurogroup
Η πρόταση που καταθέτουν η ΕΚΤ, η ΕΕ και το ΔΝΤ δεν γίνεται δεκτή από την ελληνική αντιπροσωπεία η οποία αποχωρεί
26 Ιουνίου 2015: Ανακοινώνεται το δημοψήφισμα
Συγκαλείται υπουργικό συμβούλιο και το ίδιο βράδυ, χαράματα προς 27η Ιουνίου, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει, αιφνιδιαστικά, την απόφασή του να γίνει δημοψήφισμα, καλώντας τους Ελληνες πολίτες να τοποθετηθούν στο ερώτημα:
«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους;
Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»)
Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ
Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ»
Το Eurogroup σε νέα συνεδρίαση του αποφασίζει τη μη παράταση του προγράμματος στήριξης στην Ελλάδα πέραν της 30/6
27 Ιουνίου 2015: H ελληνική Βουλή εγκρίνει τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος
27/6/2015: To Σάββατο 27 Ιουνίου προς Κυριακή 28 Ιουνίου, στην ονομαστική ψηφοφορία που διεξάγεται στη Βουλή, 178 βουλευτές ψηφίζουν υπέρ της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος και 120 κατά, ενώ δύο βουλευτές δεν ψηφίζουν
Υπέρ της διεξαγωγής ψηφίζουν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ καθώς και βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Η Νέα Δημοκρατία μαζί με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι ψηφίζουν κατά, ενώ το ΚΚΕ τάχθηκε συνολικά κατά, ζητώντας να συμπεριληφθεί στο δημοψήφισμα η πρότασή του για αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και για κατάργηση όλων των μνημονίων και των εφαρμοστικών νόμων, ωστόσο η πρόταση αυτή απορρίπτεται
28 Ιουνίου 2015: Capital controls
Ύστερα από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να μην αυξήσει το ποσό της ρευστότητας που χορηγούσε στις ελληνικές τράπεζες μέσω ELA (Μηχανισμός Επείγουσας Παροχής Ρευστότητας) το υπουργικό συμβούλιο στην Αθήνα κηρύσσει “τραπεζική αργία” το διάστημα έως και την επομένη του δημοψηφίσματος, στις 6 Ιουλίου, επιβάλλοντας τα λεγόμενα “capital controls”
Πιο συγκεκριμένα, ανακοινώνεται ότι από το πρωί της επομένης, Δευτέρας 29 Ιουνίου: «οι τράπεζες θα παραμείνουν κλειστές μέχρι και τη Δευτέρα 6 Ιουλίου, σύμφωνα με την σχετική πράξη νομοθετικού περιεχομένου. (…) Από το μεσημέρι της 29 Ιουνίου θα λειτουργούν τα ATM με ημερήσιο όριο ανάληψης 60€ ανά κάρτα, που αντιστοιχούν σε 1.800€ το μήνα»
29 Ιουνίου 2015: Ουρές στις τράπεζες και ανησυχία
Οι τράπεζες είναι κλειστές και έξω από αυτές χιλιάδες πολίτες σε όλη τη χώρα, μη εξοικειωμένοι με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, περιμένουν στην ουρά των ΑΤΜ για να κάνουν ανάληψη μετρητών
Αναταραχή στα χρηματιστήρια
Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Σούλτς δηλώνει ότι θα κάνει εκστρατεία υπέρ του ΝΑΙ, ενώ ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, δήλωσε ότι «στο δημοψήφισμα οι Έλληνες πολίτες καλούνται να απαντήσουν αν θα παραμείνουν στο Ευρώ ή θα επιστρέψουν στην δραχμή», μια άποψη που συμμερίστηκαν οι κυβερνήσεις των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, όπως της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας
30 Ιουνίου 2015: Λήγει το πρόγραμμα στήριξης
Λήγει το πρόγραμμα στήριξης. Το αίτημα Τσίπρα για ανανέωση απορρίπτεται από το Eurogroup και η δόση προς το ΔΝΤ που λήγει την ίδια μέρα δεν αποπληρώνεται
2 Ιουλίου 2015: Τα ΜΜΕ συντάσσονται υπέρ του ΝΑΙ
Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν τη νίκη του ΝΑΙ. Υπέρ του ΝΑΙ συντάσσονται επίσης Τα συστημικά μέσα συντάσσονται αναφανδόν υπέρ του ΝΑΙ. Χαρακτηριστική έχει μείνει η αμίμητη φράση της δημοσιογράφου Σαράφογλου στο συνομιλητή της ηθοποιό Κλέωνα Γρηγοριάδη στο MEGA: “Τι φταίμε εμείς που όλες οι κοινωνικές ομάδες είναι με το ΝΑΙ;”
Χαρακτηριστικές είναι οι αήθεις επιθέσεις -σε σημείο αισχρής προπαγάνδας - που δέχονται από τα συστημικά ΜΜΕ τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που εμφανίζονται "αδιάλλακτα"
3 Ιουλίου 2015: Διάγγελμα του Αλέξη Τσίπρα και συγκεντρώσεις
Διάγγελμα του Αλέξη Τσίπρα , με το οποίο καλεί τους πολίτες να ψηφίσουν υπέρ του ΟΧΙ
Τεράστια συγκέντρωση πραγματοποιείται στην πλατεία Συντάγματος υπέρ του ΟΧΙ, πολλαπλάσια της αντίστοιχης υπέρ του ΝΑΙ που πραγματοποιείται την ίδια ώρα στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Τα Μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν ως ισοδύναμες τις συγκεντρώσεις.
Οι εικόνες προδίδουν την εμφανή διαφοροποίηση των δύο κοινών
Όλες οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν, ακόμη και την τελευταία στιγμή, έστω και μικρή επικράτηση του ΝΑΙ
5 Ιουλίου 2015: Μεγάλη νίκη του ΟΧΙ
Με συμμετοχή που αγγίζει το 62%, προσέρχονται στις κάλπες περίπου 6 εκατομμύρια πολίτες. Το 61,31% αυτών ψηφίζει υπέρ του «ΟΧΙ» και 38,69% ψηφίζει υπέρ του «ΝΑΙ»
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ χαρακτηρίζει απογοητευτικό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ενώ ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δηλώνει πως είναι επιλογή των Ελλήνων να μη θέλουν να συνεχίσουν εντός Ευρωζώνης.
Ο Αντώνης Σαμαράς γνωστοποιεί την παραίτησή του από την ηγεσία της Ν.Δ και ορίζεται μεταβατικός πρόεδρος της ΝΔ ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης, ο οποίος δηλώνει απειλητικά “οι πολίτες της αστικής τάξης περιμένουμε τον κ. Τσίπρα να φέρει την συμφωνία εντός 48 ωρών”
Στην πλατεία Συντάγματος και άλλα κεντρικά σημεία της χώρας στήνονται χοροί σε πανηγυρικό κλίμα, χωρίς να γνωρίζουν αυτά που πρόκειται να συμβούν μέσα σε λίγες μόλις ώρες
Ο Αλέξης Τσίπρας, σε διάγγελμά του, δηλώνει πως ερμηνεύει το “ΟΧΙ” ως εντολή του ελληνικού λαού για επίτευξη συμφωνίας και όχι ρήξης, παγώνοντας τα χαμόγελα στα χείλη των μελών στα κατά τόπους γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ
Ο Γιάνης Βαρουφάκης, με έντονα καταγγελτικό λόγο για τη στάση των δανειστών, αλλά και με αιχμές κατά του Αλέξη Τσίπρα, που δήλωσε πως η αποχώρηση Βαρουφάκη ίσως βοηθήσει στην επίτευξη συμφωνίας, παραιτείται από υπουργός Οικονομικών και τη θέση του παίρνει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Όσοι έχουν πολιτικό αισθητήριο αντιλαμβάνονται για το τι θα επακολουθήσει – όπως και το ότι όλα είχαν προαποφασιστεί άσχετα με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος
6 Ιουλίου 2015: Συμβούλιο πολιτικών αρχηγών
Συγκαλείται συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, στο οποίο συμμετέχουν οι: Αλέξης Τσίπρας (ΣΥΡΙΖΑ), Βαγγέλης Μεϊμαράκης (Νέα Δημοκρατία), Σταύρος Θεοδωράκης (Ποτάμι), Δημήτρης Κουτσούμπας (ΚΚΕ), Πάνος Καμμένος (Ανεξάρτητοι Έλληνες), Φώφη Γεννηματά (ΠΑΣΟΚ). Όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί, πλην του Δημήτρη Κουτσούμπα, υπογράφουν κοινή δήλωση σύμφωνα με την οποία το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν αποτελεί λαϊκή εντολή για ρήξη.
Ξεκινά νέος κύκλος πολυήμερων διαπραγματεύσεων μεταξύ δανειστών και ελληνικής κυβέρνησης.
13 Ιουλίου 2015: Συμφωνία με τους δανειστές
Ύστερα από 17 ώρες διαπραγματεύσεων, το πρωί της 13ης Ιουλίου, h ελληνική κυβέρνηση και oi δανειστές φτάνουν σε συμφωνία, η οποία επικυρώνεται από την ελληνική βουλή στις 15 προς 16 Ιουλίου, με 229 «ναι», 64 «όχι» και 6 «παρών». Παρά την αποδοχή της συμφωνίας με μεγάλο ποσοστό, το κλίμα στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν ιδαίτερα βαρύ, καθώς 32 βουλευτές του ψήφισαν «ΟΧΙ», 6 δήλωσαν «παρών» και είχε και μία απουσία.
Παρόλα αυτά, η κυβερνητική συνοχή δεν κατέβηκε κάτω από τους 120 βουλευτές (110+13 των ΑΝΕΛ του Καμμένου) - ένα όριο που είχαν θέσει για να μην παραιτηθεί η κυβέρνηση
Λίγες ανεξάρτητες φωνές αντιδρούν και απορούν
13 προς 14 Αυγούστου 2015: Εγκρίνεται το τρίτο Μνημόνιο
H ελληνική βουλή εγκρίνει το τρίτο Μνημόνιο με 222 ΝΑΙ, 64 ΟΧΙ και 11 ΠΑΡΩΝ. Τη συμφωνία ψήφισαν ομόφωνα η Ν.Δ., το Ποτάμι, το ΠΑΣΟΚ και οι ΑΝΕΛ. Ως ειρωνεία, ειπώθηκε κατόπιν ότι "το αριστερό μνημόνιο είναι ισχυρότερο των άλλων προηγούμενων δύο, αφού ψηφίστηκε με 229 βουλευτές, ενώ το πρώτο μνημόνιο με 172 και το δεύτερο 199 βουλευτές"
Αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα πως η κυβερνητική συνοχή έπεσε κάτω και από το φραγμα των 120 εδρών. Από τους 149 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, το τρίτο Μνημόνιο ψήφισαν ΜΟΝΟΝ οι 106, καθώς 32 βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος ψήφισαν ΌΧΙ και 11 δήλωσαν «παρών». ήταν πλέον σαφές ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεν μπορούσε να συνεχίσει κάτω από αυτές τις συνθήκες
20 Αυγούστου: Εκλογές ξανά
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, με διάγγελμά του, προκηρύσσει πρόωρες εθνικές εκλογές.
Στις 21 Αυγούστου 2015, 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ανεξαρτητοποιούνται και σχηματίζουν το αντιμνημονιακό κόμμα «Λαϊκή Ενότητα». Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης και σύμφωνα με το Σύνταγμα δόθηκαν διερευνητικές εντολές για το σχηματισμό της κυβέρνησης και εφόσον δεν κατέληξαν, σχηματίστηκε η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βασιλικής Θάνου, ώστε να οδηγηθεί η χώρα στις ελληνικές βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
20 Σεπτεμβρίου: Και πάλι νικητής ο ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέγεται και πάλι πρώτο κόμμα με 35,46% και 145 έδρες και σχηματίζει κυβέρνηση συνεργασίας με το κόμμα του Πάνου Κάμμενου, «Ανεξάρτητοι Έλληνες»
Το τρίτο Μνημόνιο είναι γεγονός. Για πρώτη φορά Αριστερό
".. ο νέος Ουίνστον κοίταξε το τεράστιο πρόσωπο. Του χρειάστηκαν πάνω από σαράντα χρόνια για να μάθει τι είδους χαμόγελο κρυβόταν πίσω από το μαύρο μουστάκι. Ω σκληρή, ανώφελη παρεξήγηση! Ω πεισματάρη που εξορίστηκες με τη θέλησή σου από την πατρική αγκαλιά! Δυο δάκρυα που μύριζαν τζιν κύλησαν στα πλάγια της μύτης του. Αλλά όλα ήταν εντάξει, όλα πήγαιναν καλά, ο αγώνας είχε τελειώσει. Είχε κερδίσει τη μάχη με τον εαυτό του. ΑΓΑΠΟΥΣΕ το Μεγάλο Αδελφό."
Είχανε μάθει να έχουν αντιμέτωπους φοιτητές, συνταξιούχους και κοπέλες
Όπως στην πορεία για τον Αλέξη Γρηγορόπουλο
Γιατί αυτό είναι το κοινό σε τέτοιες πορείες. Οι "παραγωγικές" ηλικίες είναι είτε στη δουλειά τους είτε στην ξεκούραση από την εξοντωτική δουλειά
Όταν όμως η δουλειά καταστρέφεται, τότε θα βγουν και αυτές οι ηλικίες στο δρόμο. Και θα γίνει αυτό που έγινε στην Κρήτη. Και, όπως το πάει η εγκληματική οργάνωση του Μητσοτάκη, έτσι θα πάει και αλλού
Είχανε μάθει οι πάνοπλοι γορίλες να κλείνουν τα παιδιά και τις κοπέλες στα στενά, να τους εκτοξεύουν χημικά και να τους στήνουν παγίδες θανάτου
Σακατεύοντάς τους, εξευτελίζοντάς τους, γυμνώνοντάς τους, τραβώντάς τους από τα μαλλιά, δέρνοντάς τους ακόμη και όταν τους είχανε συλλάβει - ρίχνοντάς τους πισθάγκωνα στο δρόμο, με σκισμένα ρούχα, με πεταμένα παπούτσια, με σπασμένα χέρια και κεφάλια
Είχανε μάθει να δέρνουν χωρίς έλεος, με την αλαζονεία του ατιμώρητου.
Είχανε μάθει να περνάνε χειροπέδες σε μεσήλικές γυναίκες, αντιμετωπίζοντάς τους σαν να είναι κοινωνικός κίνδυνος, όπως πριν από ένα μήνα σε μεσήλικη γυναίκα με καρδιακό πρόβλημα
Είχανε μάθει να γρονθοκοπάνε 13χρονα παιδιά, όπως προχθές στο Ίλιο
Είχανε μάθει να ψεκάζουν στα μούτρα το γέροντα Γλέζο
Είχανε μάθει να γελάνε όταν οι δαρμένοι φώναζαν “πονάω!” και τους παρακαλούσαν να σταματήσουν
Είχανε μάθει να σηκώνουν το μεσαίο τους δάχτυλο προκαλώντας τα παιδιά που είχανε απέναντί τους
Ας μάθουν τώρα και την ανάποδη και ας πάψουν να αποκαλούν «έγκλημα» αυτό που κάποτε θεωρούσαν δικό τους, νόμιμο προνόμιο
Γιατί, σήμερα, η δαρμένη και εξευτελισμένη Ελλάδα γελάει
Για μιαν ακόμη φορά, η Αθήνα έγινε κατεχόμενη πόλη
Για μιαν ακόμη φορά, τα Εξάρχεια περικυκλώθηκαν από χιλιάδες ένστολους γορίλες
Για μιαν ακόμη φορά, τα ΜΑΤ επιτέθηκαν αναίτια σε διαδήλωση
Για μιαν ακόμη φορά, οι ένστολοι γορίλες χτύπησαν στο ψαχνό δολοφονικά, τυφλά και αδιάκριτα
Για μιαν ακόμη φορά, οι ένστολοι γορίλες σακάτεψαν κόσμο
Για μιαν ακόμη φορά, οι ένστολοι γορίλες χτύπησαν κόσμο που προσπαθούσε να διαφύγει από την παγίδα θανάτου που του είχαν στήσει
Για μιαν ακόμη φορά, αγόρια και κορίτσια βρέθηκαν με δεμένα τα χέρια πίσω, πεσμένα καταγής στο δρόμο – ακόμη και πολύ μακριά από το χώρο των συγκρούσεων
Για μιαν ακόμη φορά, οι γουρουνόμορφοι γορίλες έγιναν εχθροί του λαού
Για μιαν ακόμη φορά, η ελληνική αστυνομία έβγαλε ανακοίνωση με χονδροειδή ψέματα, που υποτιμά τη νοημοσύνη όσων βρέθηκαν εκεί
Για μιαν ακόμη φορά τα Μέσα Εξημέρωσης την αναπαρήγαγαν άκριτα και ασχολίαστη
Για μιαν ακόμη φορά οι κυρ Παντελήδες κούνησαν το κεφάλι τους και είπαν πως αυτοί που έφαγαν ξύλο «πήγαιναν γυρεύοντας» – και ίσως πολλοί από αυτούς χαμογέλασαν χαιρέκακα
Αυτά είναι τα όπλα της κυβέρνησης. Τα δολοφονικά χέρια της αστυνομίας, τα πληρωμένα στόματα των εξαγορασμένων Μέσων και η ανοχή των εθελόδουλων κυρ Παντελήδων
Και είναι πολλοί οι κυρ Παντελήδες - αμέτρητοι. Γιατί, αν δεν ήτανε πολλοί, ούτε η αστυνομία θα έφτανε για να την σώσει, ούτε τα πληρωμένα στόματα των Μέσων
Γι αυτή τη – φαινομενικά ανεξήγητη - συμπεριφορά των κυρ Παντελήδων έχει μιλήσει εύστοχα ο Αλμπέρ Καμύ
”Μια από τις χειρότερες αιτίες εχθρότητας είναι η λύσσα και η ποταπή επιθυμία να δεις να υποκύπτει, αυτός που τολμάει να αντιστέκεται σ’ αυτό που σε συνθλίβει.”
του Νίκου Μπελαβίλα, Καθηγητή Πολεοδομίας και Ιστορίας της Πόλης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Διευθυντή του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος
Στη Μάνδρα το πρόβλημα δεν είναι η πλημμύρα, αλλά η ίδια η Μάνδρα. Όσες και όσοι γνωρίζουν να διαβάζουν χάρτες μπορούν να το διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι: ο χάρτης της πόλης του 19ου αιώνα σε αντιπαραβολή με τον χάρτη της πόλης του 21ου αιώνα. Η παλιά αρβανίτικη κωμόπολη ήταν κτισμένη και επιβίωσε εκαντοντάδες χρόνια επάνω σε έναν λόφο, ανάμεσα σε δύο ρέματα. Τα σπίτια βρίσκονταν 10–20 μέτρα ψηλότερα από τις κοίτες τους. Εκείνοι οι προπαππούδες δεν έχτισαν μέσα στη διαδρομή της πλημμύρας, μέσα στο νερό — κι ας μην γνώριζαν υδρογεωλογία. Αυτά μας δείχνει ο περίφημος χάρτης των Curtius και Kaupert του 1884.
Ωστόσο, η μεταπολεμική Μάνδρα απλώθηκε επάνω στις κοίτες των ρεμάτων. Στο γύρισμα του 20ου-21ου αιώνα, όταν το Θριάσιο εξεράγη με βιομηχανικές και μεταφορικές χρήσεις και οι ελαιώνες μετατράπηκαν σε κτίρια, η οικιστική–βιομηχανική ζώνη όχι μόνο συνέχισε να καλύπτει τις φυσικές πλημμυρικές κοίτες, αλλά επεκτάθηκε και επάνω στη συμβολή των δύο κλάδων που κατεβαίνουν από το όρος Πατέρας: των ρεμάτων Αγίας Αικατερίνης και Σούρες. Στραγγαλίζοντάς τα. Αυτό μας το δείχνει ο χάρτης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του 2003. To κόκκινο σχήμα στα δεξιά είναι το νέο προβλεπόμενο κέντρο και βρίσκεται επάνω στο ρέμμα, όπως και το μώβ διαγραμμισμένο τρίγωνο κάτω που είναι η βιομηχανική ζώνη αλλά και το νοτιοανατολικό τμήμα με περιοχές κατοικίας
Φέτος η Μάνδρα ήταν σχετικά τυχερή, καθώς τα 200–300 χιλιοστά βροχής έπεσαν λίγο νοτιότερα, προς τη θάλασσα στη Βλυχάδα και όχι στη βόρεια πλαγιά του βουνού. Έτσι ευτυχώς βιώσαμε μια μεγάλη πλημμύρα, αλλά όχι τον Αρμαγεδδώνα του 2017. Αλλιώς θα είχαμε τα ίδια αποτελέσματα, παρότι τόσο η τότε Περιφερειακή Αρχή της Ρένας Δούρου όσο και η επόμενη του Γιώργου Πατούλη κατασκεύασαν τα προβλεπόμενα έργα. Όπως όμως γνωρίζουμε, τέτοιοι χείμαρροι δεν τιθασεύονται σε υπόγεια κανάλια. Υπερχειλίζουν και βγαίνουν στην επιφάνεια, μετατρέποντας τους δρόμους σε ποτάμια.
Με όλο τον σεβασμό στις περιουσίες των ανθρώπων και στις προσπάθειες της αυτοδιοίκησης, όσο αντιπλημμυρικά έργα κι αν κατασκευαστούν, αν δεν κατεδαφιστούν κτίρια — σπίτια, αποθήκες, σούπερ μάρκετ — και αν δεν ξηλωθούν δρόμοι ώστε να απελευθερωθούν οι φυσικές διαδρομές του νερού, η πόλη θα πνίγεται με κάθε τέτοια βροχή.
Διαδηλωτές γύρω από τις σορούς θυμάτων της 3ης Δεκεμβρίου 1944
Ο Άδωνις Γεωργιάδης είναι η μέγιστη προσωποποίηση της βαθιάς κατάπτωσης του πολιτικού συστήματος της χώρας. Όταν μια χώρα βάζει στη θέση του Υπουργού Υγείας έναν άνθρωπο που ασκούσε το επάγγελμα του εκδότη και τηλεπωλητή αμφιβόλου αξίας και ηθικής βιβλίων και διαφήμιζε από την τηλεόραση νανογιλέκα για πάσα νόσο και για πάσα … χρήση, η χώρα αυτή αναμφίβολα έχει τεράστιο πρόβλημα
Προχθές, 3η του Δεκέμβρη, ο απεραντολόγος τηλεμαϊντανός έσπευσε να δοξάσει τη δολοφονική επίθεση των δοσιλόγων, των χιτών, των ταγματασφαλιτών, των φιλοβασιλικών και των Άγγλων αποικιοκρατών ενάντια στον άμαχο ελληνικό λαό που διαδήλωνε ειρηνικά
Αισθάνθηκε μάλιστα την υποχρέωση να ευχαριστήσει του Άγγλους "συμμάχους" και προσωπικά τον βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου έστειλε τηλεγράφημα στον βρετανό στρατηγό Σκόμπι δίνοντάς του την εντολή: «Αντιμετωπίστε την Αθήνα ως κατακτηθείσα πόλη!»
Εμείς, ως απάντηση στις ιταμές δηλώσεις του εκδότη βιβλίου που αρνείται το Ολοκαύτωμα, του αρνητή των νεκρών του Πολυτεχνείου, του αρνητή της γενοκτονίας της Γάζας και του αρνητή του εγκλήματος των Τεμπών παραθέτουμε την άποψη του μεγάλου Χατζιδάκι για τα Δεκεμβριανά:
«Τα Δεκεμβριανά δεν ήταν αντίδραση των κομμουνιστών . Ήταν η αγανάκτηση των παιδιών της γαλαρίας που βλέπαν τους συντρόφους τους και τα όνειρά τους στα φέρετρα, από σφαίρες που ρίξαν δοσίλογοι και φασίστες, φορώντας γαλάζιους μανδύες εθνικοφροσύνης.
Και όλα αυτά τα ελληνικά αποβράσματα με την επίσημη υποστήριξη του νεαρού τότε κράτους, είχανε ένα εχθρό: την ψυχή των παιδιών της γαλαρίας.
Εκατομμύρια ελληνικά παιδιά που πιστέψαν στην απελευθέρωση, αλλά βρέθηκαν ευθύς αμέσως απέναντι στον ίδιο χωροφύλακα, στο ίδιο δικαστή, στα ίδια ανάλγητα αρμόδια πρόσωπα που αντιμετώπιζαν πριν λίγα κιόλας χρόνο, όταν ακόμη υπήρχαν Γερμανοί.
Και θέλησαν, πριν αποκλειστούν στη γαλαρία τους, να διαμαρτυρηθούν κραυγάζοντας για τελευταία φορά...»
Χθες παίχτηκε άλλη μία πράξη ενός έργου στο οποίο συμμετέχει ολόκληρη η χώρα
Λίγα λόγια για το έργο
Πριν από 15 χρόνια, ένα πλοίο που επί τρεις δεκαετίες το κυβερνούσαν εναλλασσόμενα δύο οικογένειες καπεταναίων, έπεσε στα βράχια
Το πλήρωμα του πλοίου εξεγέρθηκε και έβαλε στο τιμόνι έναν νέο δόκιμο καπετάνιο, τον Ελπιδοφόρο που τους υποσχέθηκε πως θα ξεκολλήσει το πλοίο από τα βράχια και θα το οδηγήσει σε ήρεμες και όμορφες θάλασσες.
Ήταν νέος, ωραίος - και έλεγε και ποιήματα. “Η πιο όμορφη θάλασσα”, τους είπε, “είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει”
Δεν γνωρίζουμε εάν ο ίδιος ήξερε ότι το απόσπασμα ήταν του Αζίζ Νεσίν ή αν του το είχε σφυρίξει ο πιστός του φίλος, ο Θανάσης, μια παλιά καραβάνα που ήξερε πολλά πράγματα – όπως το να γράφει βιβλία και να υποστηρίζει πότε το ένα και πότε το αντίθετο. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι το πλήρωμα ήταν ενθουσιασμένο και έτοιμο να σηκώσει πανιά
Αμ δε! Οι μέρες περνούσαν, αλλά μάταια περίμεναν το σύνθημα. “Γνωρίζουμε ότι το καράβι είναι στα βράχια, όμως εάν το ξεκολλήσουμε μπορεί να βουλιάξει” τους είπε ο Ελπιδοφόρος. “Ας το αφήσουμε έτσι όπως είναι . Θα τρώμε λιγότερο, θα ψαρεύουμε και λίγο και κάπως θα τη βγάλουμε”
Το πλήρωμα σήκωσε τους ώμους και ένευσε συγκαταβατικά. Όσο για τους αξιωματικούς που πίεζαν για δράση, τους παρέδωσε στην πυρά των δημοσιογράφων
Πέντε χρόνια έμεινε καπετάνιος ο Ελπιδοφόρος με το πλοίο κολλημένο στα βράχια. Δεν βούλιαζε, αλλά ούτε και προχωρούσε. Τα ύφαλα είχαν γεμίσει πρασινάδα και στρείδια και το πλήρωμα συνήθισε την ακινησία. Έπαιρνε και καμιά κονσέρβα και βολευόταν - πού να μπλέκεις τώρα με φουρτούνες και καρχαρίες;
Στο τέλος, τόσο είχε συνηθίσει στην ακινησία, που αποφάσισε να αλλάξει καπετάνιο και να βάλει στη θέση του έναν από τις παλιές οικογένεις – αυτές ακριβώς που είχαν ρίξει το πλοί στα βράχια. “Αφού έτσι κι αλλιώς το καράβι δεν κουνιόταν, όποιος και να είναι καπετάνιος το ίδιο κάνει”, σκέφτηκε το πλήρωμα και έστειλε τον Ελπιδοφόρο στην καμπίνα του, όπου αυτός έπεσε σε έναν βαθύ ύπνο
Έξι χρόνια πέρασαν με το νέο καπετάνιο. Το καράβι έγινε ένα με τα βράχια. Η πρασινάδα στα ύφαλα είχε πια γίνει δάσος. Οι προμήθεις του πληρώματος λιγόστευαν. Αντίθετα, ο καπετάνιος, κλεισμένος στην καμπίνα του, μαζί με τους αξιωματικούς, γλεντούσε καθημερινά με χαβιάρι και σαμπάνια. Όποιος τολμούσε να διαμαρτυρηθεί, έτρωγε ξύλο και παραδιδόταν στον Αρη Πορτοσάλτε, τον δήμιο του πλοίου
Οι αναταραχές ξύπνησαν τον Ελπιδοφόρο, που έφτιαξε έναν καφέ, απελευθέρωσε ένα περιστέρι που είχε κλειστεί μαζί του στην καμπίνα και άρχισε να γράφει ένα βιβλίο
Tο πλήρωμα του πλοίου έσπευσε να το αγοράσει. “Τουλάχιστον θα διαβάζουμε για να ξεχνάμε την πείνα μας”, σκέφτηκαν. ”Και ίσως, αν τον ξαναβάλουμε καπετάνιο, μπορεί να τρώμε περισσότερο φαγητό και λιγότερο ξύλο. Είναι κι αυτό μια κάποια λύσις”
Η συνέχεια του έργου σε κάποιο άλλο θέατρο, σε κάποια άλλη πόλη
Σήμερα, Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου στις 19:00 στο Κοινωνικό Κέντρο ΒΟΞ (Αραχώβης και Θεμιστοκλέους, Εξάρχεια), πραγματοποιείται εκδήλωση – συζήτηση με αφορμή το νέο νομοσχέδιο για τον Άγνωστο Στρατιώτη και τις συλλήψεις και καταδίκη μελών του Ρουβίκωνα για το άνοιγμα πανό μπροστά από τη Βουλή
Την εκδήλωση διοργανώνει ο Ρουβίκωνας και συμμετέχουν σε αυτήν ο Φ. Βασιλόγιαννης ( Καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ), ο Ξ. Κοντιάδης (Συνταγματολόγος και Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Κοινωνικής Διοίκησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο) και η Α. Παπαρούσου (Δικηγόρος)
Ένας από τους συμμετέχοντες, ο καθηγητής Ξενοφών Κοντιάδης, εξηγώντας τη συμμετοχή του στην εκδήλωση αναφέρει:
Για την έννοια της πολιτικής ανυπακοής και τα όρια της εναντίωσης απέναντι στο μονοπώλιο της θεσμοποιημένης βίας έχουν γραφτεί σπουδαία έργα, από τον Θορώ μέχρι τον Λοκ, τον Γκάντι και τον Κινγκ και από τον Μαρκούζε μέχρι τον Ρωλς. Όμως κάθε θεωρία δοκιμάζεται και αξιολογείται τελικά στην πράξη.
Με τη δράση του Ρουβίκωνα μπορεί κανείς να συμφωνεί ή να διαφωνεί, γενικώς ή κατά περίπτωση, για λόγους πολιτικούς, θεσμικούς ή αισθητικούς. Δεν μπορεί όμως κανείς να ισχυριστεί ότι αποτελεί ένα φαινόμενο χωρίς σημαντικό ενδιαφέρον για την πολιτική φιλοσοφία, την πολιτική επιστήμη και τη συνταγματική θεωρία, αλλά και για κάθε σκεπτόμενο πολίτη.
Πριν από δύο εβδομάδες μέλη του Ρουβίκωνα κράτησαν ένα πανό μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη. Για την ενέργειά τους αυτή καταδικάστηκαν σε 9 μήνες φυλάκιση με βάση τη γνωστή αντισυνταγματική τροπολογία που απαγορεύει απολύτως τη συνάθροιση και την ελεύθερη έκφραση σε ένα μεγάλο δημόσιο χώρο μπροστά από τον Άγνωστο Στρατιώτη και τη Βουλή. Με αυτή την αφορμή και ενόψει της δημόσιας διαφωνίας μου με την τροπολογία και με την συγκεκριμένη ποινική καταδίκη δεχτήκαμε από τον Ρουβίκωνα πρόσκληση σε ανοιχτή συζήτηση-εκδήλωση για τα θέματα αυτά.
Γνωρίζοντας τις αντιδράσεις που ενδέχεται να προκαλέσει η συμμετοχή μας σε αυτή τη συζήτηση και το όποιο "κόστος" που μπορεί να έχει η αποδοχή της πρόσκλησης, ο καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου στη Νομική Σχολή Φίλιππος Βασιλόγιαννης και εγώ αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε. Η συζήτηση για την πολιτική ανυπακοή ή για τα όρια της βίαιης εναντίωσης σε κρατικές αυθαιρεσίες δεν μπορεί να γίνεται μόνο σε πανεπιστημιακές αίθουσες και σε κλειστά σεμινάρια.
Η συζήτηση της ερχόμενης Τετάρτης είναι κατά τη γνώμη μου διπλά σημαντική. Αφορά την πολιτική ανυπακοή με αφορμή την άσκηση του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης σε έναν δημόσιο χώρο, για την οποία επιβλήθηκε ποινική καταδίκη, αλλά είναι επίσης ένας διάλογος με τους ανθρώπους που αποφάσισαν εν γνώσει των αναμενόμενων ποινικών κυρώσεων να εκφράσουν την πολιτική τους ανυπακοή απέναντι σε μία αντισυνταγματική νομοθεσία.
Μεγάλος είναι ο διαδικτυακός “εμφύλιος” που έχει ξεσπάσει με αφορμή την πρόθεση του Γιώργου Χατζιδάκι (γιού του Μάνου Χατζιδάκι και αποκλειστικού διαχειριστή των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου του μεγάλου καλλιτέχνη) να κινηθεί νομικά προκειμένου να απαγορεύσει μια σειρά συναυλιών στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας περιοδείας με έργα των Χατζιδάκι-Θεοδωράκη και με ερμηνευτές τη Νατάσα Μποφίλιου και το Γιάννη Χαρούλη
Στο διαδικτυακό αυτό “πόλεμο” παίρνουν μέρος και διακεκριμένοι Έλληνες καλλιτέχνες - στιχουργοί, συνθέτες, ερμηνευτές – αλλά και πολυάριθμοι λάτρεις της μουσικής, άλλοι συντασσόμενοι με την πλευρά του Γιώργου Χατζιδάκι και άλλοι με τους διοργανωτές της συναυλίας
Με το παρόν άρθρο δεν πρόκειται να πάρουμε θέση υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς. Στόχος μας είναι να θέσουμε κάποια ερωτήματα και να αναδείξουμε κάποια λάθη, υπερβολές ή παραλείψεις και από τις δύο πλευρές. Είναι αναμφίβολο πως το ζήτημα είναι σύνθετο, πως κάθε πλευρά διαθέτει ένα μέρος του δικαίου και πως αυτά τα φαινόμενα δεν είναι σπάνια σε ένα κόσμο όπου σχεδόν τα πάντα αντιμετωπίζονται ως εμπορεύσιμα προϊόντα
Είναι βέβαιο επίσης πως, πέρα από το συγκεκριμένο θέμα, η συζήτηση πυροδοτεί και δύο βασικά ερωτήματα, όπως
α) είναι θεμιτό και ηθικό να καταβάλλονται πνευματικά δικαιώματα ακόμη και 70 χρόνια μετά το θάνατο του δημιουργού, προς όφελος δύο γενιών κληρονόμων;
β) έχει το δικαίωμα ένας καλλιτέχνης - ή ο κληρονόμος του- να απαγορεύει την εκτέλεση των έργων του, ακόμη και αν αποδίδονται πλήρως τα νόμιμα πνευματικά δικαιώματα;
Ας αφήσουμε όμως τα ερωτήματα αυτά να αιωρούνται – αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να επανέλθουμε σε μελλοντικό άρθρο - και ας εστιάσουμε στη συγκεκριμένη υπόθεση, ξεκινώντας από τις αφίσες προώθησης της περιοδείας, οι οποίες παραπέμπουν ευθέως σε εξώφυλλα κασετών που πωλούνταν σε υπαίθριους πάγκους γύρω από την Ομόνοια τη δεκαετία του’80 ή σε Μοναστηράκι των 90΄ς. Μόνο το τσολιαδάκι λείπει από την αφίσα και ένα μπουκαλάκι ούζο - ίσως και τρεις τύποι να χορεύουν συρτάκι
Σχετικά με το θέμα της αφίσας, ο υπεύθυνος διοργάνωσης της συναυλίας, ο Michel Boersma, CEO της GTP Entertainment Michel Boersma με έδρα στο Λονδίνο, ένας «βραβευμένος παραγωγός με 30 χρόνια εμπειρίας στη δημιουργία, την παραγωγή και τη διαχείριση ζωντανής ψυχαγωγίας και εκθέσεων» δήλωσε στην ΕφΣυν πως
«Στόχος μας είναι επίσης να προσελκύσουμε ένα νέο διεθνές (μη ελληνικό) κοινό, ανθρώπων που ενδιαφέρονται για τη world music. Μια νέα γενιά θαυμαστών του Χατζιδάκι και του Θεοδωράκη, δηλαδή.
Αυτό το δυνητικό κοινό χρειάζεται οπτικά μηνύματα που να αναγνωρίζει αμέσως, καθώς είναι πιθανό να μην είναι τόσο εξοικειωμένο με τα ονόματα των συνθετών όσο ένας Έλληνας. Γι’ αυτό επελέγη η εικόνα του Παρθενώνα για τη φετινή περιοδεία – για άμεση αναγνωρισιμότητα»
Δεν γνωρίζουμε εάν ο συγκεκριμένος άνθρωπος αντιλαμβάνεται πως με τη δήλωσή του υποτιμά την καλλιτεχνική βαρύτητα των δύο μεγάλων Ελλήνων συνθετών, δηλώνοντας πως η εικόνα της Ακρόπολης θα βοηθήσει στην αναγνωρισιμότητα του έργου τους. Είναι σα να μας λέει πως μια αφίσα των Pink Floyd θα χρειαζόταν τον Big Ben ή το Στόουνχετντζ - ή μια αφίσα του Bob Dylan το άγαλμα της Ελευθερίας. Αστειότητες που προδίδουν άγνοια, ασέβεια και μια καθαρά οικονομίστικη αντίληψη πως όλα επιτρέπονται για την επίτευξη του στόχου – που δεν είναι άλλος από την κερδοφορία του εγχειρήματος
Από την άλλη πλευρά, ο Γιώργος Χατζιδάκις κατηγορήθηκε από πολλούς ότι παραχωρεί πολύ δύσκολα άδειες για δημόσιες εκτελέσεις των έργων του Μάνου, γεγονός που – σύμφωνα με τους επικριτές του - εμποδίζει τη διάδοση του έργου του και ίσως και την ανανέωσή του μέσω καινούργιων επανεκτελέσεων.
Ο ίδιος, απαντώντας, δήλωσε
«Είναι γνωστό ότι, στο όνομα της καλλιτεχνικής και αισθητικής αρτιότητας, ο Μάνος Χατζιδάκις απέρριπτε συστηματικά προτάσεις που δεν ανταποκρίνονταν στο όραμά του και στις αρχές του, αδιαφορώντας για το οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλο όφελος. Μετά τον θάνατό του, ως γιός και μοναδικός κληρονόμος του, είναι μέγιστη ευθύνη μου να διαφυλάσσω το έργο του με τον τρόπο που ο ίδιος είχε προσδιορίσει»
Πολλά μπορούν να του καταλογιστούν – και ήδη πολλοί το έκαναν κατηγορώντας τον πως λόγω της στάσης του το έργο του Μάνου Χατζιδάκι δεν προβάλλεται τόσο, όσο θα του άξιζε
Ξεχνούν όμως όλοι αυτοί ότι και ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις, όσο ζούσε, είχε μία παρόμοια στάση επιβάλλοντας ένα πλήθος απαγορεύσεων. Θα είχαν άραγε το θάρρος οι ίδιοι επικριτές να του απευθύνουν τότε τις ίδιες κατηγορίες; Ή μήπως βρίσκουν σήμερα το εύκολο θύμα και σηκώνουν την παντιέρα – και χρησιμοποιώντας, κάποιοι, ακόμη και το γεγονός ότι ο Γιώργος είναι θετός και όχι φυσικός γιος του Μάνου ως όπλο σε αυτή την αντιπαράθεση;
Ας θυμηθούμε λοιπόν ότι ο Μάνος Χατζιδάκις, σε όλη του τη ζωή, επέβαλλε ένα πλήθος περιορισμών σχετικά με τον τρόπο χρήσης του έργου του. Απαγόρευε, για παράδειγμα, τη χρήση των έργων του σε διαφημίσεις, τη χρήση τους από πολιτικά κόμματα, την αποσπασματική εκτέλεση μεγάλων έργων του, την εκτέλεσή τους από συγκεκριμένους ερμηνευτές, τη χρήση τους σε τηλεοπτικές εκπομπές χαμηλής ποιότητας ή τη διασκευή τους χωρίς την άδειά του
Γενικά, κάθε φορά που ετίθετο θέμα αδειοδότησης, υπήρχε αγωνία για το εάν ο Μάνος Χατζιδάκις θα δώσει τη συγκατάθεσή του
Ας θυμηθούμε λοιπόν κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις – στην πρώτη από αυτές, ο Μάνος Χατζιδάκις έδρασε από κοινού με τον άλλο μεγάλο συνθέτη, τον Μίκη Θεοδωράκη
1984 - Ομαδικό απαγορεύεται
Τον Απρίλιο του 1984, ένας μεγάλος αριθμός συνθετών και στιχουργών, με επικεφαλής τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι, αποχωρεί από το συνδικαλιστικό τους όργανο – την Ένωση Μουσικοσυνθετών Στιχουργών Ελλάδας (ΕΜΣΕ) και συστήνουν την Ένωση Δημιουργών Ελληνικού Τραγουδιού (ΕΔΕΤ).
Αιτία ήταν η έντονη διαφωνία τους με το νομοσχέδιο για τα πνευματικά δικαιώματα, το οποίο περιελάμβανε και τα λεγόμενα “συγγενικά δικαιώματα” – δηλαδή το δικαίωμα των εκτελεστών (τραγουδιστών, μουσικών, ηθοποιών κ.λπ.) να λαμβάνουν και αυτοί ποσοστά όταν τα έργα στα οποία συμμετέχουν παίζονται από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση
Όπως ισχυρίζονταν οι δημιουργοί, το νομοσχέδιο αυτό έδινε το δικαίωμα στους ερμηνευτές να απαγορεύουν την εκτέλεση έργων στα οποία συμμετείχαν. Προφανώς οι συνθέτες θεωρούσαν πως μόνο αυτοί θα έπρεπε να έχουν τέτοιο δικαίωμα
Στην πραγματικότητα, ήταν μια προσπάθεια των συνθετών να διατηρήσουν το “πάνω χέρι” απέναντι στους τραγουδιστές, καθώς έβλεπαν τραγουδιστές-εκτελεστές να αποκτούν φήμη που κάποιες φορές ξεπερνούσε τους ίδιους τους δημιουργούς
Αποκορύφωμα της σύγκρουσης με τους τραγουδιστές ήταν η απαγόρευση, τον Μάιο του ίδιου χρόνου, που επέβαλλαν οι συνθέτες στους Γιώργο Νταλάρα, Χαρούλα Αλεξίου και Δήμητρα Γαλάνη να ερμηνεύουν τραγούδια τους
Δημιουργήθηκε τότε μία μεγάλη ένταση αλλά και μία μεγάλη νομική σύγχυση, καθώς υπήρχαν συνδημιουργοί-στιχουργοί που δεν συμφωνούσαν με την απαγόρευση
Κάποια στιγμή βέβαια η κατάσταση εκτονώθηκε, οι δημιουργοί και οι “απαγορευμένοι” τραγουδιστές τα βρήκαν και η ΕΔΕΤ αποδυναμώθηκε μέχρι που διαλύθηκε
Όσο για το επίμαχο νομοσχέδιο, τελικά έγινε νόμος εννέα χρόνια αργότερα, το 1993
1985 – Χατζιδάκις/Μπάλτσα
Το Νοέμβριο του 1985, ο Μάνος Χατζιδάκις απαγορεύει στον Σταύρο Ξαρχάκο και στην Αγνή Μπάλτσα να περιλάβουν τραγούδια του σε δίσκο
Όπως δήλωσε: «Θεωρώ τελείως ακατάλληλη την κυρία Μπάλτσα να πει τραγούδια μου σ’ αυτό τον δίσκο για τον οποίο κανένας δεν ζήτησε την άδειά μου»
Στην απαγόρευση αντιδρά δημόσια ο συνδημιουργός-στιχουργός των τραγουδιών, Αλέκος Σακελλάριος, δηλώνοντας ότι αυτός δεν συμφωνεί με την απαγόρευση. Και αρχίζει έτσι ένας δημόσιος καβγάς μεταξύ των δύο, μέσω της “Ελευθεροτυπίας”, όπου ανταλλάσσονται βαρύτατοι και χαμηλού επιπέδου χαρακτηρισμοί
«Επιπόλαιος γέρων» ο Σακελλάριος, κατά τον Χατζιδάκι, τον οποίο «έβλεπα ως τώρα με συμπάθεια και τον θεωρούσα απλώς γραφικό, χωρίς να μου διαφεύγει μερικές φορές το βλέμμα του. Φαίνεται ότι αυτός ο κύριος κρύβει πολλές ασχήμιες μέσα του»
«Η ηλικία πειράζει μόνο μερικές κακογερασμένες χοντρές κυρίες, που με παρδαλά ντυσίματα προσπαθούνε να φαίνονται νέες», ανταπαντάει ο Σακελλάριος.
Ο Ξαρχάκος και η Μπάλτσα περιορίστηκαν σε ένα πικρό “ουδέν σχόλιον” . Παρόλα αυτά, ο Μάνος Χατζιδάκις δεν κατάφερε να εμποδίσει την κυκλοφορία του δίσκου στο εξωτερικό από τη γερμανική εταιρεία Deutsche Grammophon, στην οποία ο συνθέτης είχε εκχωρήσει τα δικαιώματά του
Τον Σεπτέμβριο του 2009, μάλιστα, με το Μάνο Χατζιδάκι να έχει φύγει πλέον από τη ζωή, ο Ξαρχάκος και η Μπάλτσα εμφανίστηκαν θριαμβευτικά στο Ηρώδειο , παρουσιάζοντας και τα επίμαχα τραγούδια χωρίς κανείς να τους το απαγορεύσει
Η πλευρά του Θεοδωράκη
Στο θέμα της διαμάχης μεταξύ του Γιώργου Χατζιδάκι και των διοργανωτών της περιοδείας Μποφίλιου-Χαρούλη παρενέβη και η πλευρά του Μίκη Θεοδωράκη και πιο συγκεκριμένα η Schott Music GmbH & Co., διαχειρίστρια των πνευματικών δικαιωμάτων του Μίκη Θεοδωράκη – αν έχετε ζαλιστεί από την ατελείωτη παράθεση ξενικών εταιρικών ονομάτων, ζητάμε συγγνώμη. Αυτά συμβαίνουν από τη στιγμή που όλα στον κόσμο μας γίνονται εμπόρευμα
Στην ανακοίνωση αυτή αναφέρει πως:
Πληροφορηθήκαμε από το διαδίκτυο την είδηση για την πραγματοποίηση της περιοδείας και δεν θελήσαμε ως τώρα να προβούμε σε κάποια ενέργεια ή δήλωση, αφ' ενός γιατί ο νόμος δεν απαιτεί άδεια όταν ένα έργο που έχει κυκλοφορήσει εκτελείται ως έχει και όχι σε διασκευή και αφ' ετέρου γιατί οι απόψεις του Μίκη Θεοδωράκη, ως γνωστόν, ήταν ότι "απαγορεύεται το απαγορεύεται", ότι από την ώρα που ένα έργο δημιουργείται και κυκλοφορεί, αυτονομείται, φεύγει και από τον ίδιο τον δημιουργό του και επομένως μπορεί να παίζεται ελεύθερα και ότι ο τελικός κριτής για το τι μένει για πάντα και τι πηγαίνει στον κάλαθο των αχρήστων, είναι ο χρόνος και το κοινό.
Από την άλλη πλευρά όμως, ο Μίκης Θεοδωράκης συνδεόταν με μακρόχρονη και βαθύτατη σχέση φιλίας και εκτίμησης με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος όρισε να είναι ο γιος του αυτός που θα διαχειρίζεται το όνομα και το έργο του όταν δεν θα είναι ο ίδιος στη ζωή. Και πιστεύουμε ότι ο Μίκης Θεοδωράκης δεν θα αισθανόταν καθόλου καλά να συμμετέχει σε περιοδεία που πραγματοποιείται με πλήρη αντίθεση του ανθρώπου που ο Μάνος Χατζιδάκις όρισε να αποφασίζει για το έργο του.
Εφ’ όσον δεν αντιτίθεται σε κάποια διάταξη νόμου η περιοδεία αυτή, που μάλιστα φαίνεται να είναι περιοδεία υψηλών προδιαγραφών και από πλευράς συντελεστών και από πλευράς αιθουσών στις οποίες θα λάβουν χώρα οι συναυλίες και εφ’ όσον οι παραπάνω απόψεις του δημιουργού που εκπροσωπούμε μας δεσμεύουν απόλυτα, ενώ βεβαίως δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα σε θέματα του έργου του Μάνου Χατζιδάκι, δεν προτιθέμεθα προς το παρόν να προβούμε σε κάποια ενέργεια αλλά θα θέλαμε να απευθυνθούμε στην οργανώτρια εταιρεία και να την καλέσουμε να κάνει ό,τι είναι δυνατόν, ώστε να λήξει το συντομότερο η διαμάχη αυτή, που φέρνει και την “πλευρά Θεοδωράκη” σε πάρα πολύ δύσκολη θέση και να βρεθεί άμεσα μία λύση που να σέβεται τις απόψεις του κ. Γιώργου Χατζιδάκι, ο οποίος σύμφωνα με την επιθυμία και τα όσα έχει ορίσει ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις, εκπροσωπεί και διαχειρίζεται το έργο του»
Η συνέχεια επί της οθόνης του Διαδικτύου – στην καλύτερη των περιπτώσεων
Σαν σήμερα, την 1η Δεκέμβρη του 1960, οι οικοδόμοι συντάραξαν το αστυνομοκρατούμενο-στρατοκρατούμενο μετεμφυλιακό κράτος της Δεξιάς και έσπασαν για πρώτη φορά τον μετεμφυλιακό τρόμο
Ο υπουργός εργασίας Αριστείδης Δημητράτος μίλησε για ταραχές που "κατευθύνονται από γνωστά κομμουνιστικά στοιχεία", ενώ ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος παραλλήλισε τα γεγονότα με τα Δεκεμβριανά του 1944
Χαρακτηριστικά ήταν επίσης τα δημοσιεύματα του αστικού τύπου – τρομολαγνικά και τρομοκρατικά, όπως και τα τωρινά. Μιλούσαν για πολιτικά κίνητρα πίσω από την απεργία και για προσπάθεια αποσταθεροποίησης του καθεστώτος - ανακάλυψαν δε πως ανάμεσα στους διαδηλωτές υπήρχαν και κάποιοι που δεν ήταν οικοδόμοι (εντυπωσιακό ενοχοποιητικό στοιχείο!)
Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι τότε, οι οικοδόμοι όχι μόνο δεν διαλύθηκαν αλλά πέρασαν και σε αντεπίθεση, στήνοντας οδοφράγματα, πετώντας πέτρες, καδρόνια, τούβλα από παρακείμενα γιαπιά, ακόμη και σπασμένες πλάκες από τα πεζοδρόμια, κατά των αστυνομικών, υποχρεώνοντάς τους σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις.
Τα γεγονότα εκείνα θεωρούνται ως η ληξιαρχική πράξη γέννησης του μαζικού δημοκρατικού κινήματος της δεκαετίας του '60, που κορυφώθηκε με τους αγώνες του 1-1-4 και τις κινητοποιήσεις του 1965.
Από την άλλη μεριά, ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν χημικά για τη διάλυση διαδηλώσεων. Τα γεγονότα αυτά ανάγκασαν την κυβέρνηση -με υπόδειξη των Αμερικανών- να στείλει κλιμάκιο αστυνομικών στις ΗΠΑ για να εκπαιδευτεί στη διάλυση συγκεντρώσεων και στον riot control (έλεγχος ταραχών). Ένας από αυτούς ήταν ο τότε υπαστυνόμος Ηλίας Ψυχογιός , που θα γινόταν το 1976 ο άνθρωπος που θα αναλάμβανε την εκπάιδευση της νεοσύστατης ομάδας των ΜΑΤ
"Ηττήθησαν για πρώτη φορά οι δυνάμεις του κράτους από το εγχώριο προλεταριάτο": Σαν σήμερα, 1η Δεκεμβρίου 1960,ενω μεσουρανούσε η Kαραμανλική τρομοκρατία, πραγματοποιείται στην Αθήνα μαζική απεργία/συγκέντρωση των οικοδόμων.
Μόνο ένας στους χίλιους οικοδόμους έπαιρνε τότε σύνταξη. Η κυβέρνηση Καραμανλή είχε φέρει αντιασφαλιστικό νόμο (4104/60) με το (διαχρονικό) επιχείρημα "νοικοκυρέματος" ασφαλιστικών ταμείων, που ανέβαζε τα απαιτούμενα ένσημα για την κατώτερη σύνταξη από 2.050 σε 4.050.
Αυτό πρακτικά σήμαινε ακόμα μεγαλύτερο περιορισμό των οικοδόμων που θα έπαιρναν σύνταξη και ταυτόχρονα αύξηση του ορίου ηλικίας στα 65 χρόνια αντί για 60 (αν κατόρθωναν να συγκεντρώσουν τα ένσημα).
Ενώ η οργή στα γιαπιά έβραζε, εργατοπατέρες της εποχής άρχισαν να υποστηρίζουν.. .διάλογο με την κυβέρνηση. Τα ταξικά σωματεία των οικοδόμων συγκροτούν τη Συντονιστική Επιτροπή που αφήνει στην άκρη την διοίκηση της Ομοσπονδίας και αρχίζουν παρατεταμένο αγώνα, κορυφαία στιγμή του οποίου είναι η απεργία της 1ης Δεκέμβρη του 1960.
Αιτήματα: Όριο συνταξιοδότησης τα 60 αντί τα 65 χρόνια,2500 ημερομίσθια για να θεμελιωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα (αντί για 4050 που απαιτούσε το νομοσχέδιο), διανομή των "υπέρ αγνώστων" ενσήμων στους υπερήλικες οικοδόμους, δώρο Χριστουγέννων και άδεια από το ΙΚΑ.
Η επιτυχία είναι πρωτοφανής. Τα εργοτάξια και τα μικρότερα γιαπιά στην κυριολεξία νέκρωσαν. Γίνονται συγκεντρώσεις/πορείες των οικοδόμων σε πολλές μεγάλες πόλεις της χώρας.
Στην Αθήνα, έξω από τα γραφεία του Εργατικού Κέντρου, συγκεντρώνονται περίπου 15.000 απεργοί οικοδόμοι. Μετά τις ομιλίες, αντιπροσωπεία ξεκίνησε για το υπουργείο Εργασίας για να καταθέσει τα αιτήματα.
Τότε, εντελώς απρόκλητα, αστυνομικοί που βρίσκονται στην οδό Κολωνού και Αγησιλάου βγάζουν τα γκλομπς και εφορμούν ενάντια στη συγκέντρωση.
Ακολουθούν σκηνές πρωτοφανούς αγριότητας. Οι απεργοί πέφτουν αναίσθητοι από τα κτυπήματα, ποδοπατούνται από τους αστυνομικούς, ενώ οι αστυνομικοί ακινητοποιούν άλλους απεργούς και τους χτυπούν με τα ρόπαλα στο πρόσωπο, στο στομάχι, στην κοιλιά. Στο δρόμο, σφαδάζουν τραυματίες οικοδόμοι, καταματωμένοι, με σπασμένα κεφάλια και σκισμένα πρόσωπα.
Όμως, όταν η αστυνομία πραγματοποιεί νέα επίθεση για να διαλύσει εντελώς την συγκέντρωση, βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι τότε, οι οικοδόμοι όχι μόνο δεν διαλύθηκαν αλλά πέρασαν και σε αντεπίθεση, στήνοντας οδοφράγματα, πετώντας πέτρες, καδρόνια, τούβλα από παρακείμενα γιαπιά, ακόμη και σπασμένες πλάκες από τα πεζοδρόμια, κατά των αστυνομικών, υποχρεώνοντάς τους σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις.
Οι χωροφύλακες τα είχαν χαμένα. Άρχισαν να πετούν και αυτοί πέτρες, άλλοι έβγαλαν τα περίστροφα. Η αστυνομία επιστράτευσε το μηχανοκίνητο Πόλεων και χρήση δακρυγόνων και καπνογόνων. Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνταν χημικά για τη διάλυση λαϊκής κινητοποίησης στην Ελλάδα. Όμως, πάλι δεν τα κατάφεραν.
Ακολούθησαν οδομαχίες και πετροπόλεμος για πολλές ώρες. Τελικά, οι αστυνομικοί τρέπονται σε φυγή, αφήνοντας την οδό Αγησιλάου ελεύθερη. Ο δρόμος είναι καλυμμένος από πέτρες, φέιγ–βολάν, αίματα και καπέλα αστυφυλάκων που τα εγκατέλειψαν, τρέχοντας. Τραυματίστηκαν 66 οικοδόμοι-3 από σφαίρες-και 55 αστυνομικοί. Συνελήφθησαν 173 (22 παραπέμφθηκαν σε δίκη).
Η σύγκρουση και η ήττα της χωροφυλακής συγκλόνισαν την Αθήνα. Όλος ο αστικός κόσμος λύσσαξε κατά των οικοδόμων. Ο υπουργός εργασίας του Καραμανλή Αριστείδης Δημητράτος (που κατείχε την ίδια θέση και στη φασιστική δικτατορία Μεταξά), μίλησε για ταραχές που "κατευθύνονται από γνωστά κομμουνιστικά στοιχεία", ενώ ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος παραλλήλισε τα γεγονότα με τα Δεκεμβριανά του 1944 (που πάντα στοίχειωναν και θα στοιχειώνουν την αστική τάξη της Ελλάδας) και ισχυρίστηκε ότι "το δράμα βαρύνει εκείνους οι οποίοι και προ 16 ακριβώς ετών … αιματοκύλησαν την πόλιν των Αθηνών".
Παρά την αστυνομοκρατία, την στρατοκρατία και την υπονόμευση των κινητοποιήσεων απο τους εργατοπατέρες, την επομένη (2 Δεκεμβρίου) απήργησαν 45.000 οικοδόμοι της Αθήνας και του Πειραιά ενώ στο πλευρό τους τάχθηκαν με ψηφίσματα/απεργίες αλληλεγγύης δεκάδες οργανώσεις απο άλλους κλάδους.
Η δίκη των 22 συλληφθέντων οικοδόμων έγινε 5-18 Δεκεμβρίου, με παρουσία πάνοπλων αστυνομικών δυνάμεων έξω από τα δικαστήρια.
Ακόμα και οι καταθέσεις των αστυνομικών έδειχναν την έκπληξη και τον πανικό τους από τα γεγονότα: "η συγκέντρωσις είχε τον χαρακτήρα τοπικής επαναστάσεως με περιωρισμένον αντικείμενον την καταφρόνησιν της εννοίας του Κράτους".
Είκοσι κατηγορούμενοι απεργοί αθωώθηκαν, ένας καταδικάστηκε και αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από άσκηση έφεσης, ενώ ο 22ος δικάστηκε αργότερα, αφού νοσηλευόταν από τραυματισμό σφαίρας.
Η απεργία και η ήττα της αστυνομίας στον δρόμο έσπασαν-για πρώτη φορά-τον μετεμφυλιακό τρόμο. Πολλοί χωροφύλακες παραιτήθηκαν μετά τα γεγονότα. Η ταπείνωση της κρατικής βίας (που είχε σύμβολο τον χωροφύλακα, για χρόνια κύριο ζωής και αξιοπρέπειας εκατομμυρίων φτωχών ανθρώπων), είχε απελευθερωτικό αποτέλεσμα για τους λαϊκούς αγώνες.
Από τότε, φοιτητές και άλλοι όταν έβλεπαν την αστυνομία στις διαδηλώσεις άρχισαν να φωνάζουν "έρχονται οι οικοδόμοι".
Η ιστορική απεργία της 1ης Δεκέμβρη 1960 ήταν η μέρα που "Ηττήθησαν για πρώτη φορά οι δυνάμεις του κράτους από το εγχώριο προλεταριάτο (Θ.Σταυρόπουλος, συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη των οικοδόμων) και αφετηρία ανάπτυξης μεγάλων εργατικών αγώνων που, το 1964-65, έφεραν την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις, παγκοσμίως, σε απεργιακή δράση.